Файл: 1. Бізді заманымыза дейінгі жазу сызулар мен аыз жырлар.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 30.11.2023
Просмотров: 780
Скачиваний: 13
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Жамбылдың « Өмір жыры» туындысы (Шота Руставели туралы)
Әйгілі Құлмамбет, Сарбас, Нұрмағанбает ақындармен айтысқан ақын: (Жамбыл)
Жамбылмен айтысқа түскен ақындар: (Құлмамбет, Шашубай,Айкүміс)
Жамбылмен айтысқан ақын қыз: (Айкүміс)
Жамбыл неше жасында Жаныс ақынмен айтысып, жеңетіні: (20жасында)
Жамбыл айтысқан ақындар:( Досмағамбет, Құлмамбет)
Айтыста Құлмамбетті жеңгеннен кейін « Жетісудың жүйрік ақыны» атанған ақын (Жамбыл)
«Адамдықты айт, ерлікті айт, батырлықты айт,
Ел бірлігін сақтаған татулықты айт,» - деп Жамбыл айтқан (Құлмамбетке)
Жамбылдың айтысқан ақыны (Құлмамбет)
Жамбылдың Құлмамбетті айтыс өнерінде жеңген жылы: (1881)
1881 жылы Жамбыл қай ақынмен айтысып, жеңіске жетті (Құлмамбет)
Жамбылдың Құлмамбетпен айтысқанда бет бұрған тақырыптары: (Ерлікке)
Жамбылды Жетісуға , Қырғысзстанға, Сыр бойына танытқан үздік айтыс: (Құлмамбетпен)
Ж.Жабаев айтыста сынға лады: (Байларды)
Ж.Жабаев айтыста кімнің атынан сөйлейді (Халықтың атынан)
Жамбылдың Құлмамбетпен айтысындағы артықшылығы: Құлмамбет сияқты біржақты, бірсарынды емес, ойлауы кең, жан- жақты; Батырлық, ерлік, адамгершілік сияқты бүкілхалықтық құндылықтарға ұтымды сүйенеді; Жамбылдың өзіне өнеге тұтатын ақындардың географиясы кең, бүкіл ұлттық ауқымды қамтиды. Қазақтың ырысы тек өз ішінде байлықпен шектелмей, көрші елдермен қарым- қатынаста екенін болжап айтады; «Бәлекет қуу» тәсілін шебер пайдаланады) Жамбылдың кіммен айтысқан халық « Аңызға айналған айтыс» деп айтатыны ( Құлмамбетпен) Жамбыл кіммен айтыста Саурық, Сұраншы батырлар жайлы айтып өткен? ( Құлмамбетпен) «Пірім бар жыр нөсерін аспанға атқан, Сұңқардай саңқылдаған ер Сүйінбай» Үзінді алынған Жамбылдың айтысы: (Құлмамбетпен айтысында) 1916 ж. ұлт- азаттық көтерілістің шығу себебі: ( Жігіттерді майданға қара жұмысқа алуға қарсы) Майданға қара жұмысқа жігіт алу туралы патша бұйрығы бойынша шақырылған адамдардың жасы: (19-31 жас) «Менің жасым кінегеде әлденешеде жүр...18...19... таяу тұр-ау өзі Қатеден бір жасты қосып жіберсе, кеткеніміз ғой ойбай – ау! Қай кезең оқиға жайында ( 1916 жылы маусым жарлығы) Ұлт- азаттық көтеріліске жыр арнаған халық әдебиеті өкілдері. (Күдері, Жамбыл, Сәт, Омар) Ұлт- азаттық көтеріліс туралы шығармалар ( Жамбыл «Зілді бұйрық», «Патша әмірі тарылды», Біржан Берденов «Прием», Иса Дәукебаев « Бекболат», Күдері Жолдыбаев « Амангелдінің Торғайды алуы», «Омар Шипин «Амангелді батыр», Сәт Есенбаев «Июнь жарлығы», ТөлеуКөбдіков « Сарыарқаның сарыны» т.б. Ж.Жабаевтың 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс кезінде туған өлеңі:(Зілді бұйрық) 1916 жылға байланысты «Зілді бұйрық» , Патша әмірі тарылды» өлеңдерінің авторы (Ж.Жабаев) Үзінді Ж.Жабаевтың қай өлеңінен алынған? Қызығыңды көп көрдім, Қарабастау, Құлансаз. Күндерімді өткердім, Сенде жүріп ұзақ жаз. («Патша әмірі тарылды») Жамбылдың азамат соғысы батырының ерлік бейнесін суреттеген өлеңі: (Амангелді) Майданға алынған жігіттердің өмірін суреттейтін елеулі туынды («Прием») Омар Шипиннің «Амангелді батыр» дастанында Амангелдінің ерлігімен қоса тағы баяндалатын өнері ( Қолбасшылық) Омар Шипиннің «Амангелді батыр» дастанындағы : «- Былай деп батыр көпке айтты және: Торғайдың панасы жоқ ашық дала Оспанхан, сіз жатыңыз төрт мың қолмен Жолында Ырғыз, Шалқар, Жаманқала. Жоғары біз жатайық жолын алып, Қостанай, Атбасар мен Ақмешіттің»- деген тармақтардан танылатын Амангелдінің қабілеті: (Қолбасшылық) Амангелдінің бабасы кім болған? (Батыр) А.Имановтың көтеріліс кезіндегі қарт сарбазының бірі: (Күдері Жолдыбаев) 1916 жылы қазан айында Амангелді отряды қоршауға алған қала (Торғай) Иса Дәукебаевтың « Бекболата поэмасынан алынған мына шумақ кімнің аузынан айтылады. «Бекболат Жайылмасқа қылды зорлық, Қорыққан соң туын тіккен жерде болдық. Басқамыз патшаға қарсы емеспіз, Айналайын, тақсыр-ау, -деді,- құлдық.» (Әндірбектің) Жазушылардың Бүкіл Одақтық ІІ сьезіндегі баяндамасында А.СурковЖамбылдың қай тақырыптағы поэзиясын ерекше атап көрсеткен? (Соғыс кезіндегі өлеңдерін) Жамбыл Мәскеу қаласына тұңғыш рет барды: (1936) Ж.Жабаевтың ақындық қызметінің 75 жылдық мерекесін өткізген жыл: (1938) 1936, 2938, 1939 жылдары қатарынан үш ірі орденмен наградталған ақын: (Жамбыл) Жамбыл «Ленин» орденімен марапатталды: (1938) Ж.Жабаев «Құрмет белгісі» Орденімен мараппаталды: (1939) Жамбыл қай кезде айтып еді? «Наградталған мен емес, қазақтың халық поэзиясы» ( «Еңбек қызыл ту» ордені берілгенде, 1936) «Өлеңі не күлдірмесе, не жылатпаса- өлең емес. Нәрсіз сөз- зілсіз оқ есепті,» - деген қазақ ақыны (Жамбыл) «Жазық кең дала менің Отанымболды. Мен киіз үйде өстім. Сол кездегі барлық қазақ балаларындай мені де көшкенде бесігімен алып жүрді.» Кімнің айтқан сөзі? (Жамбылдың) «Мен жасардым, 18 жасар жігіттей шағыма келдім», деген сөздерді Жамбыл қай әңгімесінде айтқан? («Менің бақытым) «Жүз жыл өмір кешкен ақында неше жүз жылдар өнері мен шеберлігі түйіскен» деген пікірді айтқан адам (М.Әуезов) «Сіз өзіңіздің ұзақ өміріңізде ұлы істерде бастан кшірдіңіздің. Сіздің жүрегіңіз ешбір қартаймайды», - деген жолдарды дат жазушысы Мартин Андерсен Нексе кімге арнаған? (Жамбылға) Әдебиеттегі Жамбыл туралы айтылған пікір: (ХХ ғасырдың Гомері) «Халық поэзиясының алыбы, ХХ ғасырдың Гомері» атанған ақыны (Жамбыл) «Халық ақыны Жамбыл» және «Сүйінбай Аронұлы порттертерінің авторы:( Ә.Қастеев) Қазақстан жазушыларының Бірінші құрылтайында Жазушылар одағына мүшелікке қабылданған халық ақындары: (Жамбыл, Нартай, Кенен) Жамбыл бастаған халық поэзиясының көрнекті өкілдері: (Нұрпейіс Бағанин, Кенен Әзірбаев, Нартай Бекежанов) Жамбылдың шәкірті ( Кенен Әзірбаев) Кенен Әзірбаевтың өлеңі ( Базар- Назар) Спандияр Көбеев (1878-1956) С. Көбеев Ыбырай Алтынсарин үлгісіндегі педагог –( жазушы). Туған жері :бұрынғы Торғай облысы, Обаған болысына қарасты №3 ауыл (қазіргі Қостанай обылысы, Меңдіқара ауданы). Еңбектері: «Үлгілі тәржіма» (Қазан, 1910), «Үлгілі бала» (Қазан, 1912), «Қалың мал» романы (Қазан, 1913), «Орындалған арман» романы (1951).
Кемдікке қалдырмаңыз не қылат деп. Жиылып өңшең жаман кейбір жерде Алатын сыбағасын басып көктеп- деген шумақ алынған С. Көбеевтің мысалы: (Арыстан мен сары масалар)
Ахмет Байтұрсынұлы ( 1873- 1938) ... Ахмет қазақ ұлтына жанын аямай қызметтерін қылды.( С.Сейфуллин) Ахмет Байтұрсынұлы – ғалым, ақын, түркітанушы,ағартушы, аудармашы, қоғам қайраткері, публицист, этнограф, фольклоршы, сазгер, әрі орындаушы. Қазақ тіл білімі , алфавиті , баспасөзі, қазақ әдебиеті теориясы және әдебиеттану ғылымының негізін саалушы, қазақ әліппесін ( төте жазу) жасаушы, алғашқы оқу құралының авторы. “Қазақ” газетінің бас редакторы ( 1913 - 1918). Алашорда үкіметі мен “ Алаш” партиясының негізін салушы әрі көсемі. Туған жері қазіргі Қостанай облысы , Торғай атырабы, Сарытүбек деген жер. Еңбектері : “Қырық мысал “ (Петербург, 1909), “ Маса ” (Орынбор ,1911), “Әліппе” (Орынбор 1912), “Сауаташқыш” ( Орынбор , 1912) ,” Баяншы” ( Қазан,1920), “Ер Сайын ” ( Мәскеу,1923 ), “ Тіл құралы ” ( Орынбор ,1924), “ Әдебиет танытқыш” ( Ташкент,1926), “ 23 жоқтау ” ( Мәскеу, 1926), т.б.
Бітпеген жүрегімде бар бір жарам.” А. Байтұрсынұлының осы жолдарды жазуға мәжбүр болған жағдайы: (Әкесінің ұсталуы)
(“Аққу , шортан һәм шаян”)
( “Малшы мен маса”) *** Бақ қонса сыйлар алаш ағайын да, Келе алмас жаман батып маңайына. Басыңнан бақыт құсы ұшқан күні, Құл- құтан басынады, малайың да,- деген түйін А.Байтұрсынұлының қай мысалынан?(“Қартайған арыстан “)
Келе алмас жаман батып маңайына. Басыңнан бақыт құсы ұшқан күні Құл- құтан басынады, малайыңда,”- деген түйін алынған А.Байтұрсынұлының мысалы : (“Қартайған арыстан “)
Дүниеде кім бар еді онан өткен?..”-деген тармақтар кездесетін А. Байтұрсынұлының мысалы:( “Қасқыр мен тырна”)
Тәкаппар оны халық жаман,- дейді Қалпы емес тәкаппарлық данышпанның, Тұтынба бұл мінезді, балам,-дейді - деген өлең жолдары А.Байтұрсынұлының қай шығармасынан? (*” Егіннің бастары”)
“Жиған терген”)
1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 35 |
( А.Байтұрсынұлы)
-
А.Байтұрсынұлының 1911, 1914, жылдары 2 рет басылған өлеңдер жинағы: (“Маса”) -
А. Байтұрсынұлы өлеңінің символы : (“Маса”) -
А.Байтұрсынұлының жұртшылықты оқуға , өнер- білімге рухани көтерілуге шақыру, мәдениетті уағыздауға, еңбек етуге үндеу түріндегі жинағы : (Маса) -
А.Байтұрсынұлының “Маса” жинағы қандай кітап ? (Қоғамдық ойлар, азаматтық идеядар айтылған өлең кітабы) -
*** А. Байтұрсынұлының “ Маса” жинағын шығарудағы мақсаты (Ұйықтап жатқан халқын маса болып ояту ; Халықты отаршылдыққа қарсы шақыру) -
А.Байтұрсынұлының “Маса” жинағына енген өлеңдерінің басты сарыны: (Бостандық арманы ); (және ел тағдыры , халық қамы) -
А.Байтұрсынұлының “Бұл күйге бүгін емес , көптен кірдік” деген өлең тармағында аңғарылатыны : ( Отарлау тарихы) -
“Жарқырап бостандықтың таңы атпай тұр ,
Түңерген төбемізден бұлт арылмай ,”- деп Ахмет бұлтқа теңейді: (Отаршылдықты)
-
“Ызыңдап ұшқан мынау біздің маса , -
Сап- сары аяқтары ұзын маса...”- қай ақынның өлеңінен алынған тармақтар : (А. Байтұрсынұлы) -
“ Пәленің түрін көрген мен - сары маса -
Халықты оянсын деп сөзбен шаққан ,” – деген үзінді Ахметтің қай шығармасынан ? ( “Маса”) -
А.Байтұрсынұлының” Маса “жинағына енген өлеңі : ( “Қазақ салты “) -
“Алаштың адамының бәрі мәлім , -
Кім қалды таразыға тартылмаған ?” Үзінді А.Байтұрсынұлының қай өлеңінен ? ( “Қазақ салты”) -
А.Байтұрсынұлының” Қазақ қалпы” өлеңінде елдің күңгірт болашағын салыстырды: (Ескексіз қалқып жүрген қайықпен) -
“Қалтылдақ қайық мініп еспесі жоқ,
Теңізде жүрміз қалқып кешпесі жоқ,
Жел соқса ,құйын қуса ,жылжи беру,
Болғандай табан тірер еш нәрсе жоқ,”-деген үзіндінің авторы : (А.Байтұрсынұлы “Қазақ қалпы”)
-
“Қинамайды абақтыға жапқаны ,
Қиын емес дарға асқаны, атқаны,
Маған ауыр осылардың бәрінен
Өз аулымның иттері үріп , қапқаны,”- деген үзіндінің авторы :
(А.Байтұрсынұлы)
-
А. Байтұрсынұлының “ Маса “ жинағына енген өлеңі ( Анама хат ) -
*** Қарағым , айналайын қамқор анам,
Арнап хат жазайын деп алдым қалам.
Сен онда, мен мұнда аман сақтай,
Көруге жазғай еді хақ тағалам.
Бара алмай өтірікші болып әбден ,
Семейдің түрмесінде отыр балаң,- деген өлең жолдары кімге қатысты (* А.Байтұрсынұлы “Анама хат”)
-
А. Байтұрсынұлының “ Маса “ жинағындағы қайратты ерлер тұлғасын мүсіндеген жыры : ( “Жауға түскен жан сөзі”) -
А. Байтұрсынұлының “ Маса “ жинағында берілген аударма шығармалар : ( “Балықшы мен балық”, “Қыздыр дейсің мәжілісті , жан дейсің “, “Ат”, “Данышпан Аликтің ажалы”, “Алтын әтеш”, А.С .Пушкиннен; “Сорлы болған мұжық”, “Қаздар” И.А. Крыловтан) -
А. Байтұрсынұлының өлеңі : ( “Туысыма”) -
“ Ақын ініме ” өлеңінің авторы : ( А.Байтұрсынұлы) -
Нашардың көбірек же хақын , інім,
Айғырсып момындарға ақыр, інім.
Кісімсіп ең болмаса қақыр , інім,-деп , інісіне кекесінмен “ақыл” айтқан автор : ( А.Байтұрсынұлы)
-
Ахмет Байтұрсынұлының” Маса” кітабына енген өлеңдері : (“Туысыма” ,” Жұртыма”, “Қазақ қалпы”, “Қазақ салты”, “Қарқаралы қаласына”, “Анама хат”, “Жауға түскен жан сөзі”, “Көк есектерге”, т.б) -
Ахмет Байтұрсынұлы бастырған эпостық жыр : (“Ер Сайын”) -
А.Байтұрсынұлы жинап құрастырған фольклор материалдарының бірі (“Ер Сайын”) -
А. Байтұрсынұлының “ Ер Сайын ” жыры жарық көрген жыл: (1923 жылы ,Мәскеу) -
А. Байтұрсынұлы өңдеп бастырған “ Ер Сайын ” эпостық жыры арналған : (Потанинге) -
А. Байтұрсынұлының “ Ер Сайын ” туындысының соңында кімнің өмірбаяны берілген? (Г.Потаниннің) -
А. Байтұрсынұлының “ 23жоқтау” фольклорлық мұрасында берілген жырлар қамтиды (400 жылдық уақытты ) -
А.Байтұрсынұлының “23 жоқтау”
(Шәңгерейдің белгілі өлеңімен басталады)
-
А.Байтұрсынұлының “23 жоқтау” жинағына енгендер: (Бапай батыр, Қаз дауысты Қазыбек би , т.б. тарихи тұлғалар) -
Әдебиеттану ғылымының негізін салушы : ( А. Байтұрсынұлы ) -
Ауыз әдебиетін 5 топқа бөліп жіктеген ғалым: ( А.Байтұрсынұлы) -
*** А.Байтұрсынұлының ғылыми еңбектері үшін әділ әрі бағалы пікір айтқан орыс ғалым (дар)ы: (* А.Самойлович; *Е.Поливанов) -
А.Байтұрсынұлының ғылыми зерттеу еңбектері ( *”Тіл құрал”);
*” Әдебиет танытқыш “)(“ Баяншы”- мұғалідерге арналған әдістемелік құрал)
-
“Тіл құралы “, “Әдебиет танытқыш “ , “23 жоқтау” ,”Тіл жұмсар”,” Оқу құрал” еңбектерінің авторы: ( А.Байтұрсынұлы) -
Қазақ тіліне еш елде жоқ “Ана тілі” деген атау берген жан:
(А.Байтұрсынұлы )
-
“ Тіл жұмсар” ( 1928) атты еңбек кімдікі? ( А.Байтұрсынұлы)
-
А.Байтұрсынұлының бізге жетпеген еңбегі: ( “Мәдениет тарихы”)
-
А.Байтұрсынұлының жаңалығы : (Араб графикасына негізделген қазақ әліппесін жасады)
-
А.Байтұрсынұлының “Сауат ашқыш''деген оқулығына лайықты айтылған қатар (Ересектер әліппесі)
-
“ Әліппе астар ” еңбегінің авторы : ( А.Байтұрсынұлы)
-
А.Байтұрсынұлының “Оқу құрал” хрестоматия ( нұсқаулық) деген кітабын бірлесіп жазған адам : (Шонанов)
-
Ахмет Байтұрсынұлының еңбегі ( “ Тіл тағылымы”)
-
А. Байтұрсынұлының “Тіл құралы” оқулығындағы жаттығу тапсырмалардың берілген айдары : (“Сынау”)
-
Қазақ тіліндегі 9 сөз табын алғаш сұрыптаған ғалым : (А.Байтұрсынұлы)
-
Қазақ тілінің фонетикалық, грамматикалық құрылымын талдаған А.Байтұрсынұлының тұңғыш еңбегі: (“Тіл құралы”)
-
“ Сөз бен сөйлем”,” Сөз бен буындар” бөлімдері А. Байтұрсынұлының қай еңбегіне тән ? (“ Тіл құралы” )
-
Қазақ тілі емлесінің реформалары, грамматиканың,әдебиет теориясының негізін салушы: ( Ахмет Байтұрсынұлы)
-
Сөз тұлғасын түбір сөз , туынды сөз , қос сөз, қосалқы сөз, қосымша сөз деп беске бөліп қарастырған ғалым: (А.Байтұрсынұлы)
-
“Тіл деген нәрсе қалың елдің күндегі тұрмыс қазанында қайнап, пісіп, дүниеге келеді. Сонан соң шешендер ,” тіл көсемдері “бұл тілді безеп , салады... деп айтқан : ( А.Байтұрсынұлы)
-
“ Біз тіліміз бүлінбей сақталуын тілесек , өзгелерше әуелі өз тілімізбен оқылып , сонан соң басқаша оқытуға тиіспіз, ”- деген пікірдің иесі: ( А. Байтұрсынұлы)
-
Ахмет Байтұрсынұлының 1926 жылы басылған құнды шығармасы : (“Әдебиет танытқыш ”)
-
Әдеби терминдерді қазақша қалыптастырған А.Байтұрсынұлының еңбегі : (“ Әдебиет танытқыш”)
-
А.Байтұрсынұлының “Әдебиет танытқыш ''еңбегі жарияланған жыл :(1926 ж)
-
“ Көркем өнерінің тараулары”, “Сөз өнері” бөлімдері А.Байтұрсынұлының қай еңбегіне тән? (“ Әдебиет танытқыш” )
-
“Шендестіру” , “кейіптеу” терминдері А. Байтұрсынұлының қай еңбегіне тән : (“ Әдебиет танытқыш” )
-
“ Өнердің ең алды – сөз өнері”. Мұны қазақ сөз баққан ,сөз күйттеген халық барлық сөз қадірін білгендіктен “Өнер алды -қызыл тіл “-деген “Төмендегі пікір айтылған А. Байтұрсынұлының еңбегі : ( Әдебиет танытқыш)
-
*** А.Байтұрсынұлына тән қасиет(тер) : ( * “Қазақ” газетінің редакторы, * Қазақ әдебиетінің терминологиясын қалыптастырушы; * Қазақ тіл білімінің негізін салушы)
-
*** “ Газет- халықтың көзі , құлағы һәм тілі ... “ деп пікір білдірген зиялы қоғам қайраткері: ( А.Байтұрсынұлы)
-
А. Байтұрсынұлы “Қазақ” газетін ұйымдастырған қала аты : ( Орынбор)
-
А. Байтұрсынұлы жылдар арасында редактор болып жұмыс істеген газеті : “Қазақ”
-
А .Байтұрсынұлы ашқан “Қазақ” газеті шығып тұрды ( *1913 ж.ақпан- 1918 ж. қазан аралығы)
-
А. Байтұрсынұлы бас редактор болған газет : (“Қазақ”)
-
“Қазақ ” газетінің тұңғыш редакторы: ( А . Байтұрсынұлы)
-
М.Дулатов Қазақ газетінде кіммен бірге қызмет атқарған ?( А. Байтұрсынұлымен)
-
А.Байтұрсынұлы “Қазақтың бас ақыны” мақаласы жарияланды : ( “Қазақ газетінде”)
-
А. Байтұрсынұлы ұлы Абай шығармашылығы туралы қай мақаласында сөз етті ? ( “Қазақтың бас ақыны”)
-
Ахмет Байтұрсынұлы Абайды бағалаған : ( “Қазақтың бас ақыны”)
-
А. Байтұрсынұлы ( “Қазақтың бас ақыны”) мақаласында Абайдың есімін кімдер білетінін көрсеткен ? ( Ақмола , Семей облыстары біледі)
-
“ Қазақ “ газеті оның жаны болған А.Байтұрсынұлы туралы құнды пікір айтқан адам : ( М.Әуезов)
-
“ Ахаң ашқан қазақ мектебі , Ахаң түрлеген ана тілі ... тарих ұмытпайтын болатын,”- деген пікірдің авторы: ( М.Әуезов)
-
А.Байтұрсынұлының мақалалары жарияланған журнал: ( “Айқап”)
-
Ахмет Байтұрсынұлының мақалалары : ( “Қазақша оқу жайында” )
-
А. Байтұрсынұлының Қостанай уезіндегі сауаттылық мәселелері жайлы мақаласы: ( “Оқу жайлы”)
-
А.Байтұрсынұлы “Қазақ өлкесі” мақаласында жауабы айтылған мәселелер: (Тарихи мәселелер)