Файл: 1. Бізді заманымыза дейінгі жазу сызулар мен аыз жырлар.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 30.11.2023

Просмотров: 779

Скачиваний: 13

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.



  • Тәні саудың -жаны сау” мақаласының авторы : ( А.Байтұрсынұлы)



  • А.Байтұрсынұлының “Тәні саудың -жаны сау” мақаласында көтерілген мәселе: ( Адам тәрбиелеудің тәсілдері)



  • Біздің заманымыз жазу заманы, жазумен сөйлесу ауызбен сөйлесуден артық дәрежеге жеткен заман,”- деген ойдың иесі : (А.Байтұрсынұлы)



  • Ахметтану ғылымының негізін салушы : Міржақып Дулатов



  • 1922 жылы орыс тілінде жазылған” Ахмет Байтурсынович Байтурсынов” деген өмірбаяндық очерктің авторы: (М.Дулатов)



  • А.Байтұрсынов елуге толды” деген арнаулы мақаланы жазған: (С.Сейфуллин)



  • Қазақстан Республикасы Ғылым академиясының тіл білімі институты аты : ( А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институты)



  • А.Байтұрсынұлы ақталған жыл: ( )


Міржақып Дулатов

Міржақып Дулатов (1885-1935)

"Қазақта бұрын роман жоқ еді. Біздің арамызда қазақша бірінші роман жазған Міржақып Дулатов болды. " (А. Байтұрсынұлы)

Міржақып Дулатов - қазақтың аса көрнекті ағартушыны, қоғам қайраткері, ақын, жазушы, жалынды көсемсөз шебері, қазақтың тұнғыш романының авторы.

Туған жері: бұрынғы Торғай уезі, Сарқопа болысы (Қостана) облысы, Жангелдин ауданы, Қызбел ауылы).

Еңбектері: "Оян, қазақ!" (Уфа, 1909; Орынбор, 1911), "Бақытсыз Жамал" романы (Қазан, 1910), "Азамат" (Орынбор, 1913). "Терме" (Орынбор, 1915);"Есеп құралы". (Орынбор, 1914; Ташкент, 1922), "Балқия" пьесасы (Орынбор, 1922), "Оқу құралы"

(Орынбор, 1924), "Қирағат" кітабы; "Бүркіт кегі" балладасы,

1993 жылы сүйегі туған жеріне әкелінді.

Дулатовтың туған жері: (Торғай атырабы)

М. Дулатовтың туған жылы мен туған күні: (1885 жылы 25 қараша)

• М. Дулатов орысша сабақты үйренген: (Мұқан Теқтабайұлынан)

• "Менің алған білімге көзімді ашқан осы кісі, "- дейді Мұқан

Тоқтабай ұлына арнаған сезінде… Айтып отырған: (М.Дулатов)

*** Қазақ әдебнетінің тарихындағы қудаланған қаламгер(лер): ("М.Дулатов; *Ж. Аймауытов)

• М. Дулатов қамалған кезінде Орынборға бірге жер аударылды:(Ә.Бөкейхановпен, 1922 жылы)

• М. Дулатов бірнеше арнау өлеңдерінде кімнің поэтикалық бейнесін жасауғаұмтылған? (Ә. Бөкейхановтың
)

• М. Дулатов "Қазақ" газетінде кіммен бірге қызмет атқарған? (А. Байтұрсынұлы)

• А. Байтұрсынұлы мен Ә.Бөкейханұлының серіктесі, ақын, жазушы,публицист: (М. Дулатов)

• М. Дулатов Түркістан Республикасының "Ақ жол" газетінде қызметте болған жыл: (1920 жыл)

• М. Дулатовтың Сталин, Голощекин озбырлығының қармағына ілініп, қайтадан тұтқынға алынуы: (1928 жылдың желтоқсаны)

• М. Дулатов қайтыс болды: (Сосновецтегі лагерьдің лазаретінде)

• *** М. Дулатов: (*Публицист; *Ағартушы ұстаз; *Қоғам қайраткері)

• М. Дулатовтың 1909 жылы Уфада басылып шыққан кітабы: ("Оян,қазақ!")

• М. Дулатовтың "Оян, қазақ!" өлең жинағы екінші рет басылып шыққанқала: (Орынборда, 1911 жыл)

**** Дулатовтың шығармалары: (*«Жастарға»; *«Оян, қазақ!»;*«Бақытсыз Жамал»)

*** М. Дулатовтың "Оян, қазақ!" жинағына енген өлең(дер): (*"Сөзақыры"; *"Сайлаулар хақында"; *"Жастарға")

• М. Дулатовтың "Оян, қазақ!" кітабына енген шығармалары:

("Жігіттер", "Жастарға", "Қазақ халқының бұрынғы һәм бүгінгі халі",

"Қазақ жерлері", "Насихат ғумумия", т.б.)

• Міржақып Дулатовтың "Насихат ғумумия" толғауы неше бөлім, неше тармақтан тұрады? (17 бөлім, 556 тармақ)

*** М. Дулатовтың "Насихат ғумумия" өлеңдер топтамасының желісі:

(*Ақын аты-жөнін, асыл затын, тайпасын, шыққан жерін айтады;

*Кітаптың 25 жаста жазылғанын айтады; *Халқының, замандасымен,

елінің сөз ұғарлық азаматымен түгел сырласады)

"Көзіңді аш, оян, қазақ, көтер басты,

Өткізбей қараңғыда бекер жасты.

Жер кетті, дін нашарлап, хал һарам боп,

Қазағым, енді жату жарамас-ты." Өлең жолдарының авторы: (М. Дулатов)

"Ұйқыда жатыр қазақ көзін ашпай,

Кеттік қой отқа күйіп, өрттен қашпай.

Әр халық алға кетіп жатса-дағы,

Біздің жұрт шегінеді қадам баспай. " Кімнің өлеңі (М. Дулатов)

• 1907 жылы Петерборда шыққан " Серке" газетінің бірінші санында жарияланған Міржақыптың өлеңі: ("Жастарға")

*** Міржақыптың өлең жинақтары: (*«Терме»; *«Азамат»)

• М. Дулатовтың "Азамат" атты өлеңдер жинағы Орынборда басылып шықты: (1913 ж.)


• Орынборда 1915 жылы М. Дулатовтың басылған жинағы: ("Терме")

*** М. Дулатовтың "Шағым" өлеңінен алынған жолдар: (*Мен біткен

ойпаң жерге аласа ағаш; *Емеспін жемісі көп тамаша ағаш; *Пайдалан

керегіңе жараса, Алаш!)

"Мен біткен ойпаң жерге аласа ағаш,

Емеспін жемісі көп тамаша ағаш.

Қалғанша жарты жаңқам мен сенікі,

Пайдалан, шаруаңа жараса, Алаш, " - деген үзіндінің авторы: (М. Дулатов)

• М. Дулатовтың "Бүркіт кегі" деген шығармасы: (Баллада)

• М. Дулатұлының Абай үлгісімен жазған 216 тармақ, 5 бөлімнен тұратын

шығармасы: ("Бүркіт кегі")

• М. Дулатовтың юморлық, сатиралық қырларын танытатын өлеңі:


(«Жұмбақ» өлеңі)

• "Елім-ай" өлеңінің авторы: (М. Дулатов)

"Таза бұлақ" өлеңінің авторы: (М. Дулатов)

• М. Дулатовтың өлеңі: ("Таршылық халіміз хақында аз мінәжат")

• "Шешенің балаларын сүюі" өлеңінің авторы: (М. Дулатов)

• Үзінді М. Дулатовтың қай шығармасынан?

Кім сағынар сендерді келгенінше,

Құлындарын көзімен көргенінше?

- Сендер қайтып келсеңдер адам болып,

Еш арманым болмас еді өлгенінше… ("Шешенің балаларын сүюі")

• М. Дулатовтың түрме кейпін жасаған, реалистік дәлдігімен ерекшеленетін

өлеңдері: ("Қапастағы ұрының мінажаты"Абақтыдағы айт түні")

• М. Дулатовтың поэзиядағы азаматтық сарындарды биік сатыға көтерген

ұранды, дауылпаз толғаулары: ("Сағыну", "Жас қазақтар", "Елім-ай",

"Жаңа тілек", "Алашқа")

• 1910 жылы жарық көрген тұңғыш қазақ романының авторы: (М. Дулатов)

• М. Дулатовтың 1910 жылы Қазанда басылып шыққан прозадағы ірі

шығармасы: («Бақытсыз Жамал»)

• М. Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романының кейіпкерлері: (Жамал;

Сәрсенбай - Жамалдың әкесі; Шолпан - Жамалдың шешесі; Қалампыр -

Сәрсенбайдың бәйбішесі; Ғали - Жамалдың сүйген жігіті; Дүйсебек - Ғалидың

әкесі; Жұман - Жамалдың күйеуі; Байжан - Жұманның әкесі; Жүніс, Нұрмаш -

Ғалидың достары; Фатихолла - қаладағы саудагер адам)

*** Қазақ әдебиеті тарихындағы алғашқы роман: (*«Бақытсыз Жамал»)

• М. Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романын жатқызуға болатын бағыт:

(Тұрмыстық роман)

• "Біздің арамызда қазақша бірінші роман жазған М, Дулатов болды, " деп алған

пікір айтып, романды бағалаған ғалым: (А. Байтұрсынұлы)

*** «Бақытсыз Жамал» романындағы кейіпкер(лер): (*Гали; *Шолпан:

*Сәрсенбай)

*** «Бақытсыз Жамал» романындағы кейіпкер(лер): (*Ғали; *Жамал;

*Байжан)

• М. Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романындағы Жамалдың шешесі мен

әкесінің аттары: (Сәрсенбай мен Шолпан)

• М.Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романының "… алдында 100 жылқы, 200.

300 қойы бар…" - деп суреттелетін кейіпкері: (
Сәрсенбай)

• М. Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романындағы Сәрсенбайдың бәйбішесі(Қалампыр)

• М. Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романында Жамалға болысқан адам;(Анасы)

"…Сәрсенбайдың үйінде бір жақсы бала бар. Сұлулық, ақыл, салтанат үшеуі де бір

біріне муафиқ келіп, сол елдің қызының алды болды…" 6сы сипаттар лайық

кейіпкер: (Жамал)

• Міржақып Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романында Ғалидың әкесінің аты: (Дүйсебек)

• М. Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романында Ғали мен Жамал

"Қырыққұдық" деген жерде паналады: (Наигашысын, аты - Бабас)

• М. Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" ромашындағы Фатихолла: (Жамал мен Ғалиды паналатқан адам)

• М. Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романында Жамалға құда түскен жігіттің аты: (Таз Жұман)

*** "Бақытсыз Жамалдағы" қызға атастырылған күйеу: (*Жұман)

• М. Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" шығармасында Жамал қалай қайтыс

болған? (Боранда үсіп өледі)

• М. Дулатұлының "Бақытсыз Жамал" романынан көрінетін қазақтың салт-

дәстүрлері: (Қазақтың екінші әйел алу үшін ағайындарынан сүйінші

сұрау жолы, шілдехана, балаға ат қою, құда түсу, қыз айттыру)

*** "Бір сенсің ғашық отын сөндіретін,

Кім бізді ықтиярсыз көндіретін". М. Дулатовтың қай шығарыасынан?("Бақытсыз Жамал")

*** М. Дулатовтың «Бақытсыз Жамал» романындағы Ғали мен Жамалдың сыр шертісуі:

( *Бір сенсің ғашық отын сөндіретін,

Кім бізді ықтиярсыз көндіретін?

Өлсек - шұқыр бір болып, шықсақ төбе,

Айырылмалық болса да өлтіретін.

*Сөйле, тілім, шешімін осындайда,

Құрбылармен бір жерге қосылғанда.

Отырмассың үнемі төрде бүйтіп,

Еріксіз-ақ қоярсың қосылғанда.

*Жақсы қыз баға жетпес бір гауһар тас,

Он алты, он жетіге келгенде жас.

Жаннаттың пісіп тұрған алмасындай,

Қол жетсе, қандай жігіт ләззат алмас. )

• М. Дулатовтың "Серке" газетінде басылған бас мақаласы: ("Біздің мақсатымыз")

• "Серке" газетіне "Арғын" деген бүркеншік атпен "Біздің мақсатымыз" атты

мақала жазған жазушы: (Міржақып Дулатов)

• 1911 жылы "Айқапта" жарық көрген "Жер мәселесі" мақаласының авторы:(