Пайыз капитал иесінің факторлық кірістерінің бірі болып табылады. Инвесторлар немесе кәсіпкерлер сияқты капитал иелері өз үлестерінің немесе инвестицияларының пайызы ретінде табыс ала алады.

Пайыздық кіріс капитал иесі өзінің ақшасын немесе ресурстарын несие немесе жарна түрінде беретін және өз капиталын пайдаланғаны үшін сыйақы алатын қаржылық операциялардан туындайды.

Пайыздық кіріс пассивті кіріс болып табылады, өйткені капиталдың иесі өндіріс процесіне немесе қызмет көрсетуге тікелей қатыспай-ақ пайда алады.

Пайыздық кіріс – бұл капиталды қамтамасыз ету кезіндегі тәуекелге және қаражат берілген уақыт үшін сыйақы нысаны.

Пайыздық кіріс қаржы жүйесінің маңызды элементі болып табылады және инвестициялау мен жинақтауға ынталандыруды қамтамасыз етеді. Ол сондай-ақ капиталдың құнын бағалау және несиелік және қаржылық операциялардың құнын анықтау үшін негіз болып табылады.

23. 
    Жер рентасы – жер иесінің факторлық табысы ретінде.
    

Жер рентасы – жер иесінің өзінің жер учаскесін өнеркәсіптік немесе коммерциялық мақсатта пайдалануға беруі үшін алатын факторлық кірісі. Жер рентасы экономикалық рентадан туындайды, ол жерді пайдаланудан түскен табыс оның шығындарынан асып кеткен кезде пайда болады.

Жер рентасы белгілі бір жердегі жерге сұраныс пен олардың шектеулі ұсынысымен анықталады. Егер жер учаскелері қалаған аумақта орналасса немесе қала орталықтарына, көлік инфрақұрылымына немесе табиғи ресурстарға жақындығы сияқты ерекше сипаттамаларға ие болса, олардың құны мен жалдау ақысы жоғары болуы мүмкін.

Жер рентасы әртүрлі нысандарда көрсетілуі мүмкін:

Дифференциалды рента: бұл бір аудандағы немесе аудандағы әртүрлі жер учаскелері арасындағы рентадағы айырмашылық.

Абсолютті рента: бұл жердің сапасы мен орналасқан жеріндегі ешқандай айырмашылыққа қарамастан жер иесіне рента ретінде төленетін рентаның тұрақты мөлшері.

Прогрессивті рента: бұл жерді пайдалану артқан сайын өсетін рента.

Жер рентасы жер иелері үшін табыстың маңызды элементі болып табылады және өнімдер мен қызметтердің, әсіресе ауыл шаруашылығы мен жылжымайтын мүліктің бағасына айтарлықтай әсер етуі мүмкін.

---

23. 
    Қоғамдық өндірістің экономикалық тиімділік көрсеткіштері
    

Қоғамдық өндірістің экономикалық тиімділігінің көрсеткіштеріне өндіріс процесінің тиімділігі мен тиімділігін және қоғамдағы ресурстарды бөлуді бағалауға көмектесетін бірқатар көрсеткіштер жатады. Кейбір негізгі көрсеткіштерге мыналар жатады:

Жалпы ішкі өнім (ЖІӨ): белгілі бір уақыт кезеңінде ел ішінде өндірілген барлық түпкілікті тауарлар мен қызметтердің құнын білдіреді.

Еңбек өнімділігі: белгілі бір уақыт аралығында бір жұмысшыға өндірілген өнім немесе қызмет көлемін өлшейді.

Жұмыссыздық деңгейі: жұмыссыз, бірақ белсенді түрде іздеп жүрген халықтың үлесін көрсетеді.

Инфляция: экономикадағы тауарлар мен қызметтерге бағаның жалпы деңгейінің өсуін көрсетеді.

Инвестициялар: Инвестиция көлемі құрал-жабдықтар, машиналар, инфрақұрылым, ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар сияқты жаңа капиталға салынған инвестиция деңгейін көрсетеді.

Кәсіпорындардың рентабельділігі: кәсіпорындардың өз қызметінен алатын пайдасын көрсетеді.

Бұл көрсеткіштер өзара байланысты және бірігіп қоғамдық өндіріс пен экономикалық дамудың тиімділігін бағалауға көмектеседі.

23. 
    Циклдың толқындық себептері: ішкі және сыртқы. Экономикалық цикл және оның түрлері: қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді
    

Циклдің ішкі себептері экономиканың инвестиция, тұтыну, несие және инновация сияқты ішкі факторларымен байланысты. Мысалы, экономикалық циклдің кеңею фазасында инвестиция мен тұтынудың артуы өндірістің ұлғаюына және жаңа жұмыс орындарының ашылуына әкеледі. Қысқарту кезеңінде инвестициялар мен тұтынудың төмендеуі өндірістің төмендеуіне және жұмысшылардың қысқаруына әкеледі.

Циклдің сыртқы себептері жаһандық экономикалық жағдайлар, әлемдік нарықтардағы өзгерістер және саяси оқиғалар сияқты сыртқы факторлармен байланысты. Мысалы, жаһандық қаржылық дағдарыстар, мұнай немесе басқа да тауарлар бағасының өзгеруі, саяси тұрақсыздық экономикалық белсенділікке әсер етіп, іскерлік циклде ауытқулар тудыруы мүмкін.

Экономикалық цикл оның фазаларының ұзақтығына байланысты әр түрлі болуы мүмкін:

Қысқа мерзімді цикл (бизнес циклі деп те аталады) бірнеше айдан екі жылға дейін созылады. Ол әдетте сұраныстың ауытқуынан, экономикалық күйзелістердің болуымен және фирмалардың жаңа нарықтық жағдайларға бейімделуінен туындайды.

---

Орта мерзімді цикл екі жылдан бес жылға дейін созылады. Оған инвестициялық белсенділіктің өзгеруі, тұтынушылық сұраныстың ұзақ мерзімді өзгеруі, мемлекеттік саясаттың өзгеруі және экономикадағы құрылымдық өзгерістер себеп болуы мүмкін.

Ұзақ мерзімді цикл (технологиялық цикл немесе Кондратьев циклі деп те аталады) бес жылдан бірнеше онжылдыққа дейін созылады. Оған технологиядағы ұзақ мерзімді өзгерістер, экономикадағы құрылымдық өзгерістер және инновацияның ұзақ циклдері себеп болады.

Циклдердің осы түрлерінің барлығы бір-біріне әсер етіп, экономикалық белсенділіктің күрделі динамикасын құра алады. Экономикалық циклдің себептері мен түрлерін түсіну экономикалық жағдайды талдау және болжау және тиісті саяси және экономикалық шешімдер қабылдау үшін маңызды.

---

Смотрите также файлы

• Воспитательное событие Где живут витамины.docx

• Система управления проектами Выполнили Студенты группы про328.pptx

• Входной срез по биологии 6 класс 1.docx

• Способы изображения земной поверхности.docx

• Исследование теплопроводности.docx