Файл: ажайып дние лемі олданбалы курс бадарламасы Алматы, 2019 ож 373 (072) Пікір жазан Исмагулова Б. Х.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.12.2023
Просмотров: 104
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
«ҒАЖАЙЫП ДҮНИЕ ӘЛЕМІ»
қолданбалы курс бағдарламасы
Алматы, 2019
ӘОЖ 373 (072)
Пікір жазған:
Исмагулова Б.Х. – педагогика ғылымдарының кандидаты, профессор.
Ғажайып дүние әлемі: қолданбалы оқу курсының бағдарламасы / Құраст.: БҚО Теректі ауданы «Аңқаты ЖОББМ» бастауыш сынып мұғалімдері Л.Ж.Ахметова, А.И.Шайхиева. – Алматы: «Көкжиек», 2019 жыл. – 30 б.
«Ғажайып дүние әлемі» атты авторлық бағдарлама бастауыш сынып оқушыларының дүниетану пәнінен алған білімдерін жетілдіре түседі. Толық әрі қызықты ақпараттар берілетін бұл пән оқушылардың қоршаған ортаны тануға деген қызығушылықтарын арттыра түседі. Бағдарлама «авторлық бағдарламаны құрастыруға арналған нұсқаулықтағы» талаптарға сай әзірленген.
Бағдарлама «Көкжиек» республикaлық ғылыми-әдістемелік ортaлығының ғылыми-әдістемелік кеңесінің шешімімен бaсуғa ұсынылды
№9 хaттaмa 13 қыркүйек 2019 жыл.
© Л.Ж.Ахметова, А.И.Шайхиева., 2019
БҚО Теректі ауданы «Аңқаты ЖОББМ»
бастауыш сынып мұғалімдері
Л.Ж.Ахметова мен А.И.Шайхиеваның
«Ғажайып дүние әлемі» атты
авторлық бағдарламасына
ПІКІР
«Ғажайып дүние әлемі» атты авторлық бағдарлама өзекті тақырыпқа арналған. Қазіргі жаһандану дәуірі, ақпараттық ғасыр деп саналатын біз өмір сүріп отырған кезең адамның бойынан көптеген талап-тілектердің табылуын қажет етеді, сондай-ақ бәсекеге қабілеттілікті күн санап артыру мәселесін көздейді. Әсіресе, жас буын, кейінгі толқын, бүгінгі ұрпақты өз заманына лайық етіп тәрбиелеу мәселесі бүкіл мемлекет тарапынан күнделікті күн тәртібінен түсірмей қарап отырған өзекті мәселе болып отыр. Еліміздің ертеңі деп саналатын жас буынға жан-жақты, толыққанды, заманауи талаптарға сай білім беру, олардың функционалдық құзыреттілігін арттыру – ұстаздар қауымының мойнындағы жауапкершілігі зор іс. Бұл тұрғыда, ең алдымен, атқарылатын іс оқушылардың айналадағы қоршаған ортаға деген өзіндік пікір, ұстанымын қалыптастыра білу, оның танымдық көкжиегін кеңейту, сыни көзқарасын жетілдіріп, шығармашылыққа баулу болып табылады. Яғни бір сөзбен айтқанда, оқушыны қазіргі өмір сүру жағдайына бейімдеу, алған теориялық білімдерін тәжірибе жүзінде қолдана білуге, әрбір іске сын көзбен қарайтын талғампаздылыққа үйрету керек. Қолымыздағы «Ғажайып дүние әлемі» авторлық бағдарламасы оқушыға экологиялық, эстетикалық, адамгершілік тәрбие беруді көздейтін бірден-бір пән болмақ. Білім негізі бастауышта дейтін болсақ, кішкентай бүлдіршіндерді өзіндік зерттеу ісіне бейімдеу жоғарыда көрсетілген талаптарға толығымен жауап береді. Авторлық бағдарлама дүниетану пәні бойынша аса қызықты тақырыпқа арналған. Бағдарламаның күнтізбелік тақырыптық жоспарында қамтылған тақырыптарды оқушылар ерекше құлшыныспен оқуға кіріседі деген сенімдеміз. Тақырыптар күнделікті өмірмен тығыз байланысты. Оқушылар адам, табиғат, жануарлар мен өсімдіктер әлемі жайлы қызықты, әрі танымдық негізі мол сұрақтаға жауап алады. Курс мазмұны оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын арттырып, табиғат құбылыстарына, ондағы тірі денелерге зерделілікпен, жанашырлықпен үңілулеріне себепкер болатыны анық.
Бағдарлама тақырыбының өзектілігі, мақсаты мен міндеттері, күтілетін нәтижелері жан-жақты ашылып көрсетілген. Курстың оқушылар үшін танымдық, тағылымдық, тәрбиелік мәні зор.
Педагогика ғылымдарының кандидаты,
доцент Қоңыратбай Т.Ә.
ТҮСІНІКХАТ
Бағдарлама маңыздылығы: Қоғамдық дамудың әр кезеңі өзіндік ерекшеліктерге ие және әрдайым дамудың жоғарғы сатысына қол жеткізуді мақсат етеді. Өткен ғасырларды ой тізбегінен өткізетін болсақ, солардың барлығында да жаңалыққа ұмтылу, өркениетке қарай қадам басу, алға қарай ілгерілеушіліктің байқалатыны белгілі. Қазіргі ХХІ ғасыр ғылым мен техниканың дамыған заманы, бұл кезең жаһандану құбылысының қарқынды жүргізілуімен сипатталады. Сол себепті білім беру саласында көптеген оң өзгерістер орын алды.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев «ХХІ ғасырда білімді дамыта алмаған мемлекет тоқырауға ұшырайтыны сөзсіз. Барлық нәрсе мектептен басталады. Сондықтан біз 12 жылдық жалпы орта білім беруге көшіп, мұғалімдердің кәсіби деңгейін, оқулықтар мен оқу бағдарламаларының сапасын көтеруіміз қажет»,-деген болатын. 12 жылдық жалпы орта білім беру бағдарламасының негізгі мақсаты еліміздегі білім беру жүйесін әлемдік білім беру кеңістігіне кіріктіру, алдыңғы қатарлы дамыған елдердегі стандарттарға сәйкестендіру мәселесі болып табылады. Бұл мәселенің шешімі ретінде барлық мектептер оқытудың 12 жылдық жүйесін қабылдады. Аталған жаңа жүйе бойынша оқулықтар әзірленіп, қолданысқа түсіп отыр. Жаңа оқулық, жаңа бағдарлама болғаннан кейін оқыту үдерісін де жаңаша қарастыру қажеттігі туындайды. Осы жаңа бағдарлама негізінде оқытылатын дүниетану пәні оқушыларды жан-жақты дамытуға бағытталған. Дүниетану пәні арқылы олар қоршаған орта, оның түрлі заңдылықтары, табиғат құбылыстары, жануарлар мен өсімдіктер әлемімен танысып, адамның табиғаттың бір бөлшегі екендігін түсіне отырып, оның табиғатпен тығыз байланыстылығына көз жеткізеді. Пән мазмұны оқушылардың тек дүниетанымдық негізін кеңейтіп қана қоймай, олардың бойларында түрлі қасиеттердің қалыптасып дамуына мұрындық болады.
Дүниетану пәнінің оқушылардың танымдық деңгейлерін жетілдірудегі, функционалдық сауаттылықтарын артырудағы маңызы зор. Бұл пән арқылы оқушылар қоршаған ортамен, айналадағы құбылыстармен, өзінің жан-жағындағы заттармен бұрынғыдан да етене танысып, олар жайлы өзіндік ой тұжырымдай бастайды. Бұл жағдайды, әсіресе, бастауыш сынып оқушыларына қарасты айтқан жөн. Өйткені бұл шақ олардың, Абай Құнанбаев айтқандай, нағыз «естісем, білсем, көрсем» деп тұратын кезеңдері, айналасындағы дүниені тануға құмар болатын шақтары. Сондықтан бастауыш сыныптағы әр балаға жеке тұлға ретінде қарап, олардың білім-ғылымға
деген ынтасын арттыру, ақыл-ой қабілетін жетілдіру, өмірлік ұстанымдарының қалыптасуына ықпал ету, жеке басының қасиеттерін дамытуды уақыт талабына сай жүзеге асыру қажет. Сол себепті оқушылардың қоршаған ортаға деген қызығушылықтарын арттыру, танымдық қабілеттерін жетілдіру мақсатында «Ғажайып дүниетану» авторлық бағдарламасын ұсынып отырмыз. Бағдарламада дүниетану пәніне қатысты мәліметтер кеңейтіліп ұсынылған. Бағдарлама мазмұны арқылы оқушының танымдық негізін жетілдіреміз. Олардың адам және табиғат, жануарлар әлемі мен өсімдіктер әлемі жайлы ақпараттарды ойда қорытып, оған жаңаша көзқараспен қарауларына мұрындық боламыз.
Бағдарламаның мақсаты: Оқушылардың қоршаған орта жайлы таным-түсініктерін кеңейту, адам-табиғаттуралы біртұтас ғылыми көзқарастарын қалыптастыру, олардың арасындағы байланысты көрсету, экологиялық тәрбие беру. Оқушылардың ой-өрісін кеңейту, алған білімдерін одан әрі тереңдету.
Бағдарламаның міндеттері. Жоғарыда аталған мақсатқа қол жеткізу үшін алдымызға төмендегідей кешенді міндеттер қойылды:
-
Табиғаттағы тірі денелер болып саналатын адам, жануарлар және өсімдіктер әлемімен толығырақ таныстыру; -
Оқушылардың эстетикалық талғамын дамыту, табиғат әсемдігін сезіне білуге, тірі табиғатты қорғауға тәрбиелеу; -
Бағдарлама мазмұны негізінде оқушылардың тірі табиғат обьектілеріне деген қызығушылықтарын ояту және бақылау дағдыларын қалыптастыру; -
Жалпы курс арқылы оқушылардың табиғат тылсымдарына үңілдіру және оны танып-білуге деген қызығушылықтарын арттыру;
Күтілетін нәтиже: Оқушылар адам мен табиғат арасындағы байланысты терең түсініп, табиғатты қорғауға ұмтылады. Өсімдіктер әлемі мен жануарлар әлеміндегі қызықты мағлұматтармен танысады. Кейбір жануарлар мен өсімдіктер түрлерінің азайып бара жатқандығынан хабардар болып, табиғаттағы үйлесімділікті сақтауға ерте бастан үйренеді. Сабақ барысында қолданылған әдіс-тәсілдер арқылы оқушылар алған теориялық білімдерін күнделікті өмірде қолдана білуге қалыптасады, кейбір жануарлар мен өсімдіктер түрлерін бақылау арқылы теориялық мәліметті тәжірибемен ұштастыра біледі.
Оқушылар білуі керек:
- курсқа қызығушылық таныту;
- сабақта белсенділік таныту;
- сынып ішінде өзін ұстай білу;
- берілген тапсырманы жауапкершілікпен орындау;
Оқушылар игеруі керек:
- адам және табиғат ұғымдарының бір-бірімен тығыз байланысты екендігін;
- табиғатты қорғауды;
- қоршаған ортадағы үйлесімділікті сақтай білуді;
- Табиғаттың тірі денелері жайлы қызықты деректермен таныса жүруді.
Оқушының құзіреттілігіне тән талаптар:Жалпы курс арқылы оқушылардың табиғат тылсымдарына үңілдіру және оны танып-білуге деген қызығушылықтарын арттыру;
Жаңашылдығы: табиғатты танып білуге қызығады, дүниетанымы кеңейеді, өз бетімен ізденуге талпынады, өсімдіктер мен жануарлардың кей әрекеттерін сыртттай бақылау арқылы алғашқы зерттеушілік дағдылары қалптасады.
Пәнаралық байланыс: авторлық бағдарлама жаратылыстану (дүниетану, биология, география, салауаттану) пәндерімен өте тығыз байланысты. Сабақ барысындағы күнделікті өтетін тақырыптарды ауқымды, кең көлемде ашу мақсатында әдебиеттік оқу, жазбаша сөйлеу дағдысын дамытуда қазақ тілі пәнінің, халықтық педагогиканың маңызы зор.
Бағыты: Жаратылыстану.
Жүргізу формасы: танымдық сабақ, аралас сабақ, жарыс, дәстүрлі.
Аптасына 1 рет. Жылына 34 сағат.
«ҒАЖАЙЫП ДҮНИЕ ӘЛЕМІ»
қолданбалы курсының күнтізбелік-тақырыптық жоспары:
| № | САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ | САҒАТ САНЫ |
| І ТАРАУ АДАМ ЖӘНЕ ТАБИҒАТ | ||
| 1 | Кіріспе сабақ. | 1 |
| 2 | Адам – табиғаттың ажырамас бір бөлшегі | 1 |
| 3 | Адам табиғаттан не алады? | 1 |
| 4 | Адамның табиғатқа тәуелділігі | 1 |
| 5 | Адамның ауа райы мен климатқа бейімделуі | 1 |
| 6 | Қазақ халқының ертеде ауа райын болжауы | 1 |
| 7 | Адам әрекетінің табиғатқа әсері | 1 |
| 8 | Экология мәселесі | 1 |
| 9 | Табиғатты қорғау | 1 |
| 10 | Қайталау | 1 |
| ІІ ТАРАУ ЖАНУАРЛАР ӘЛЕМІ | ||
| 11 | Қазақстан жерінде өте жиі кездесетін жануарлар | 1 |
| 12 | Қазақстан жерінде сирек кездесетін жануарлар | 1 |
| 13 | Қазақстан жерінде кездеспейтін жануарлар | 1 |
| 14 | Жабайы жануарлар және үй жануарлары | 1 |
| 15 | Қазақстанның Қызыл кітабына енген жануарлар | 1 |
| 16 | Жан-жануарларға қатысты кейбір мәселелер | 1 |
| 17 | Қайталау | 1 |
| ІІІ ТАРАУ ӨСІМДІКТЕР ӘЛЕМІ | ||
| 18 | Қазақстан жерінде ең жиі кездесетін әйгілі өсімдіктер | 1 |
| 19 | Қазақстан жерінде сирек кездесетін танымал өсімдіктер | 1 |
| 20 | Қазақстан жерінде кездеспейтін танымал өсімдіктер | 1 |
| 21 | Жабайы өсімдіктер мен мәдени өсімдіктер | 1 |
| 22 | Емдік өсімдіктер | 1 |
| 23 | Қазақстанның Қызыл кітабына енген өсімдіктер | 1 |
| 24 | Қайталау | 1 |
| | ІҮ ТАРАУ ТАБИҒАТ ҚҰБЫЛЫСТАРЫ МЕН АПАТТАРЫ | |
| 25 | Табиғат құбылыстарының түрлері, сипаты | 1 |
| 26 | Жел және оның түрлері | 1 |
| 27 | Жаңбыр және оның түрлері. Кемпірқосақ, найзағай. Бұлт, тұман | 1 |
| 28 | Қар және оның түрлері | 1 |
| 29 | Жер сілкінісі | 1 |
| 30 | Сел. Қар көшкіні. Опырмалар. Қар басу. Сырғыма | 1 |
| 31 | Тау тастарының құлауы. Дауыл | 1 |
| 32 | Табиғи өрттер | 1 |
| 33 | Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар | 1 |
| 34 | Қорытынды сабақ. Бақылау жұмысы. | 1 |
| | Барлығы: | 34 |
«ҒАЖАЙЫП ДҮНИЕ ӘЛЕМІ»
қолданбалы курсының тақырыптық мазмұны:
№1- тақырып. Кіріспе сабақ.
Негізгі сұрақтар: «Ғажайып дүниетану» курсының мақсат, міндеттері, зерттеу нысаны. Оқушылардың дүниетану пәні жайлы бұғанға дейінгі алған теориялық білімдеріне шолу.
Пәнаралық байланыс: дүниетану
Бағалау: Смайликтер арқылы бағалау.
№2-тақырып. Адам –табиғаттың ажырамас бір бөлшегі
Негізгі сұрақтар:
-
Адам – табиғат перзенті -
Адам және табиғат – егіз ұғымдар
Пәнаралық байланыс: дүниетану
Бағалау: Бас бармақ арқылы бағалау.
№3-тақырып. Адам табиғаттан не алады?
Негізгі сұрақтар:
-
Табиғат – тіршіліктің құт-берекесі -
Табиғаттағы үйлесімділік мәселесі -
Табиғаттағы ауа, су, жарық, жылу, қорек – адам өміріндегі ең басты табиғи қажеттіліктер.
Пәнаралық байланыс: дүниетану
Бағалау: Блок ортасында бағалау.
№4-тақырып. Адамның табиғатқа тәуелділігі
Негізгі сұрақтар:
-
Адам өміріне қажетті табиғи қажеттіліктерді табиғаттан алатындығы. -
Материалдық игіліктердің табиғаттан алынатындығы -
Табиғат апаттарының (зілзала, су тасқыны т.б.) адамды дүлей күшпен өзіне қарататындығы. -
Табиғат құбылыстарының адам өміріне ықпалы -
Адам өмірінің табиғатпен етене байланыстылығы
Пәнаралық байланыс: дүниетану
Бағалау: Бағдаршам арқылы бағалау.
№5-тақырып. Адамның ауа райы мен климатқа бейімделуі
Негізгі сұрақтар:
-
Ауа райының адам өміріне ықпалы. -
Жыл мезгілдерінің, әр маусымның ауысуы -
Адамның ауа райы мен климатқа бейімделу жағдайлары.
Пәнаралық байланыс: дүниетану
Бағалау: Блок ортасында бағалау.
№6-тақырып. Қазақ халқының ертеде ауа райын болжауы
Негізгі сұрақтар:
-
Қазақ халқындағы жұлдызшылар және олардың ауа райын бақылау арқылы зерттеуі. -
Қазақ халқының ауа райын жан-жануарларға байланысты бақылауы -
Табиғатқа байланысты ауа райын зерттеуі -
Түрлі табиғи құбылыстарға қарап ауа райын болжауы: өліара, құралайдың салқыны т.б.
Пәнаралық байланыс: дүниетану.