Бубонды түрі. Жиілігі – 10-25%. Біріншеден ауру сезімі байқалады, сосын регионалді лимфаденит пайда болады. Бубондар жалғыз немесе көп, көлемі майда жанғактардан ірі жұмыртқаға дейін болады. Бубон ұлғайғаннан соң ауру сезімі байқалмайды, шеттері анық болып, периаденит аздап дамиды. Бубондардың нәтижесінде қайта сінірілу, іріңдеу, жараланып тыртықтану, склероздану процестері дамиды.

Жаралы-бубонды түрі. Бұл аурудың типті түрі. Жиілігі – 45-85%. Трансмиссивті жолмен жұқтырғанда жиі кездеседі. Қоздырғыш енген жерде бір бірін алмастырып дақ, папула, көпіршік, пустула, жара дамиды. Жараның шеттері көтеріліп, түбі қара қабыршақтанып тұрады. 2-3 күннен кейін лимфангоит, тағы 2-3 күннен кейін лимфаденит қалыптасады.

Көз-бубонды түрі. Жиілігі – 5%. Конъюнктивада сары түсті көпсанды ұсақ түйіншіктер пайда болады. Эрозивті-жаралы өзгерістер қалыптасуы мүмкін. Көз аймағында және зақымдалған көзі жағындағы беттің жартысында ісік дамиды. Роговица зақымдалмайды. Регионалді лимфаденит дамиды. Интоксикация нышандары айқын көрінеді: қызба, қалтырау, әлсіздік, тәбетінің төмендеуі.

Ангинозды-бубонды түрі. Тамағында айқын ауыр сезімі байқалып, көмекей бездері ұлғайып, қызарып, ісіп, айналасындағы клетчаткаға жабысып жұтуға қиыншылық тудырады. Бездердің үстінде қиын алынатын некрозды жабынды дамып, артынан тыртықтанады. Жаралы-некрозды тонзиллит, фарингит дамиды. Көбінесе процесс бір жағынан байқалады. Бубондар жақ астылық, мойындық, қолтық астында пайда болада. Сирек жағдайда стоматит болуы мүмкін. Интоксикация нышандары айқын емес, жергілікті көріністерге сәйкес келмейді. Осындай дисбаланс туляремияның ангинозды- бубонды түріне тән.

Абдоминалді түрі. Бұл аурудың ауыр түрі. Мезентериалді лимфа түйіндерінің зақымдануының әсерінен іштің оң жақ мықын аймағында айқын ауру сезімі «хирургиялық іш» сияқты байқалады. Іш перденің тітіркену белгілері дамуы мүмкін. Бауыр, көк бауыр ұлғаяды. Ұлғайған лимфа туйіндер ультрадыбысты зерттеу (УДЗ) арқылы анықталады. Интоксикация көріністері айқын болады: жоғары қызба, қалтырау, жүрегінің айнуы, құсу, тәбетінің төмендеуі. Науқастың іші өтуі мүмкін.

Өкпелік түрі. Жиілігі – 5%. Ауру жедел басталып, қызбамен, ұзақ ағымымен сипатталады. Бронхиалді, медиастиналді, паратрахеалді лимфа түйіндері ұлғаяды.Құрғақ жөтел, кеуде аймағында ауру сезімі, құрғақ сырылдар естіледі. Пневмонияны рентгенография арқылы дәлелдеу қажет, науқастардың 50% өкпеде ошақты инфильтраттар табылады. Әр түрлі асқынулар (бронхоэктаздар, абсцесстер, плеврит, каверналар, гангрена) дамуы мүмкін. Бұл аурудың ауыр түріне жатады. Интоксикация симптомдары айқын көрінеді. Пульс жиілігі температура денгейіне сәйкес келмейді – салыстырмалы брадикардия. Өмірге қауіпті асқынулар дамуы мүмкін: сепсис, менингит, перикардит, медиастинит.

---

Жайылмалы түрі. Ауру сепсис тәрізді өтеді. Айқын интоксикация, жоғары ремиттерлеуші қызба ұзақ уақытқа созылыды. Науқастың есі бұзылуы мүмкін. Полиморфты экссудативті эритемаға ұқсас бөртпе пайда болады. Бөртпе симметриялық түрінде аяқ-қолға, мойынға, кеудеге шығып, оны туляремиялық «қолғап», «шұлық», «жаға», «маска» деп атайды. Бөртпе әуелі қызғылт, сосын қоңырқызыл, соңында көкшіл түсті. Экзантема 8-12 күнге созылады. Кейде бөртпе кеткесін түлеу болады. Гепатолиеналді синдром алғашқы күндерден бастап пайда болады.

---

Лабораторлық диагностикасы.

Шеткі қанда: нейтрофилді лейкоцитоз, ЭТЖ жоғарлау. Соңынан лейкоцитоз лейкопенияға алмасады, лимфомоноцитоз.

1. 
   Бактериологиялық әдісімен Francisella tularensis бактриясын бөліп алу. Науқастан алынатын материал: жараның бөлінділері, лимфа түйіннің пунктаты, қан, қақырық, анқаның жағындысы.
   
2. 
   Серологиялық әдістер: АР – 1:100, ТГАР. Жұпты сары су зерттелгенде антиделердің титрі 4 есе жоғарлауы қажет.
   
3. 
   ПТР
   
4. 
   Биологиялық әдіс – науқастан алынған патологиялық материалдарды ақ тышқандарға, теңіз шошқаларына енгізеді, олар туляремиядан 3-10 күннен кейін өледі. Өлген жануарлардың лимфа түйіндерінен, бауыр, көк бауыр, қанынан жағынды жасалып, қоректік ортаға себеді.
   

Емдеуі.

1. 
   Этиотропты ем
   

Қалайтын препараттар:

Стрептомицин – 0,5х2 рет, өкпелік, жайылмалы түрлерінде 1,0х2 рет бұлшық ет ішіне;

Гентамицин 5мг/кг бұлшық ет ішіне, көк тамыр ішіне;

Жаңа аминогликозидтер: сизомицин 0,1х3 рет, нетромицин, амикоцин

Альтернативті препараттар:

Доксициклин 100 мг тамыр ішіне 12 сағат сайын

Ципрофлоксацин 400 мг тамыр ішіне 12 сағат сайын

Хлорамфеникол (левомицетин) 15 мг/кг тамыр ішіне 6 сағат сайын

Цефалоспориндер

Емдеу курсы қызба кезеңі бойы және қалыпты температура кезеңі бойы 5-7 күн.

2. 
   Патогенетикалық ем:
   

- интоксикациямен күресу

- С және В топты витаминдер

- десенсибилизация

- қабынуға қарсы қолданатын препараттар

- жергілікті ем: компресс, майлы танғыштар, солюкс, диатермия, хирургиялық ем.

Болжамы қолайлы. Өлім-жітімділігі – 0,5%.

Алдын алу шаралары:

-табиғи ошақтарды бақылау;

- дератизациялық шаралар;

-вакцина енгізу, тірі туляремиялық вакцина грам «теріс» қоздырғыштарға қарсы нәтижелі вакциналардаң жалғыз түрі, иммунитет 5 жылға созылады, сондықтан ревакцинация жасау керек;

• 
  қолғап, көзілдірік, маска пайдалануы қажет.
  

Туляремия жағдайларының жіктемесі

Туляремияның ойық жара-бубонды (ойық жара, тері) (А21.0) және бубонды нысандарының болжамды жағдайы (басқа нысандар А21.8) қызба мен уыттану және мына белгілердің біреуі немесе екеуі болған жіті ауруда қойылады:

1) кем дегенде мына қасиеттердің үшеуімен сипатталатын түпкірдегі лимфатүйіндер топтарының біріндегі бубон (немесе периаденитсіз лимфаденит):

---

жекелеген лимфатүйіннің (лимфатүйіндердің) ұлғаюы;

шамалы ауырсыну;

жұмсақ-эластикалық консистенция;

саусақпен сезу кезіндегі қозғалушылық;

2) мына даму кезеңдерінің бірінде болатын бастапқы ауырсынатын тері аффекті:

папула;

везикула;

пустула (іріңді);

ойық жара (терең, қанықты, инфильтратты негізде іріңді-геморрагиялық бөлінетін, гиперемия шашағымен қоршалған).

Туляремияның көздік-бубонды нысанының (А21.1) болжамды жағдайы қызба мен уыттану және туляремиялық бубонның барлық қасиеттерімен сипатталатын айқын білінген конъюктивиттің, беттің бір жақты ісігінің және периорбитальды ісік пен жергілікті мойын (жақасты) лимфаденитінің коньюктивасындағы бастапқы аффекті (папула түріндегі – пустула – ойық жаралар) болғанда жіті ауру кезінде қойылады.

Туляремияның ангиозды (ангиозды-бубонды) нысанының (басқа нысандар – А21.8) болжамды жағдайы қызба мен уыттану және туляремиялық бубонның барлық қасиеттерімен сипатталатын, айқын білінетін бір жақты іріңді-некротиялық ангина мен жергілікті мойын (жақ асты) немесе жұқтыншақ асты лимфаденитінің бастапқы аффекті болғанда жіті ауру кезінде қойылады.

Туляремияның өкпе (қабыну) нысанының (А21.2) болжамды жағдайы қызба, бауыр мен/немесе көк бауыр ұлғаюы және түбірлі, паратрахеялық немесе медиастиналдық лимфатүйіндер ұлғаюы болғанда (рентгенограммада) барабар диагнозсыз жіті асқынған ауру кезінде қойылады.

Туляремияның абдоминалды (ішек) нысанының (А21.3) болжамды жағдайы қызба, бауыр мен/немесе көк бауыр ұлғаюы және мезентериалды лимфатүйіндердің (оң жағы) болғанда жіті асқынған ауру кезінде қойылады.

Туляремияның барлық нысандары үшін ықтимал жағдай болжамды жағдайды анықтауға сәйкес және кемінде мыналардың бірі болғанда қойылады:

1) ауырғанға дейін үш апта ішінде туляремияның табиғи ошағында және мыналардың бірі болғанда:

туляремияны ықтимал тасымалдаушы жануарлардың шикі етін пайдалану;

бұлақтың, құдықтың, басқа да ашық су көздерінің қайнамаған суын пайдалану;

шөпке, сабанға байланысты ауыл шаруашылығы жұмыстарына қатысу;

кененің немесе басқа қан сорғыш жәндіктердің шағуы;

туляремияны ықтимал тасымалдаушы жабайы кәсіпшілік жануарларды аулау, өндіру және бөлшектеу;

туляремияны ықтимал тасымалдаушы жануарлармен тікелей немесе жанама контактіде болу;

---

2) расталған туляремия жағдайымен эпидемиологиялық байланыс;

3) қан сарысуындағы F. tularensis антиденелері титрінің кемінде төрт есе көбеюі;

4) егілмеген адамдардағы оң тері аллергиялық сынама.

Туляремияның барлық нысандары үшін расталған жағдай мына белгілердің кемінде біреуі болғанда қойылады:

1) бөлінетін тері аффектінен, лимфатүйіндердің ішінен, қақырықтан, коньюктивадан алынған жағындылардан, ауыз-жұтқыншақтан, нәжістен немесе қаннан Francisella tularensis тірі өсінділерінің бөлінуі;

2) ПТР-дағы клиникалық материал сынамаларын зерттеудің нәтижесі оң болғанда;

3) ИФА-ның нәтижесі оң болғанда;

4) қос сарысуларды зерттеу кезінде F. tularensis антиденелері титрлерінің төрт есе ұлғаюы.

Бұйрықтар:

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы № 283 бұйрығымен бекітілген

"Паразиттік аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары

VII. Тәжірибелік сабақтарға арналған оқу материалдарының блогы:

Тақырып бойынша тәжірибелік дағдыларды бекітуге арналған стандарт:

ТӘЖІРИБЕЛІК ДАҒДЫЛАР

КОПРОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУГЕ НӘЖІСТІ АЛУ

Мақсаты: нәжістің макроскопиялық, микроскопиялық, химиялық құрамын зерттеу, ас-қорыту жолдарының функциональді жағдайын зерттеу.

Қолдану көрсетілімдері: ас-қорыту мүшелерінің аурулары.

Дайындаңыз: таза құрғақ 20-50 мл кең мойынды (дәрінің флакондарын) шыны ыдысты, судноны, шыны қалақшаны, жолдаманы жазып ыдысқа жапсырыңыз (бөлімшесі, палата №, Пациенттің аты-жөні, зерттеу мақсаты, күні, Мейіргердің қолы), резеңке қолғапты.

Іс-әрекет алгоритмі:

1. Зерттеу алдында Пациентке емшара барасы мен мақсатын түсіндіріңіз.

2. 3 күн зерттеуге дейін темірі бар (ет, балық, көқөністің барлық түрлері) тағам заттары шығарылады деп Пациентке мәлімет беріңіз. Нәжістің сыртқы көрінісін өзгертетін және ішектің жиырылып кенуін күшейтетін дәрі-дәрмектерді беру тоқтатылады. 4-ші күні нәжіс зерттеуге алынады.

3. Қажет болған жағдайда, тамақтың сіңіру дәрежесін зерттеу арнайы емдәмді қолданылады, дәл мөлшердегі анықталған азық-түлік жиынтығы (Шмидт және Повзнер емдәмі) нәжіс зерттеуге 5 күн қалғанда. 6-шы күні зерттеуге нәжіс алынады.

---

Смотрите также файлы

• Лекции 2 в значении нервной системы выделите пункты, которые соответствуют функциям низшей и высшей нервных систем.docx

• День памяти о геноциде советского народа нацистами и их пособниками.docx

• Биология пні оу масаттары (710 сынып) 3тосан.docx

• Лабораторная работа 1 Исследование резисторного каскада предварительного усиления Выполнила студентка группы бин2051.docx

• Более 10 памятников природы, более 900 видов растений, более 190 видов птиц и 40 видов млекопитающих. Животный мир таганая.docx