Файл: Полимерлі материалдар мен бйымдар полимерлі материалдар (пластмассалар) тралы жалпы мліметтер Полимерлер.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 05.12.2023
Просмотров: 55
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
тозаңдандыру арқылы төселеді. Онан соң қатаятын полимер
құрамдары, мысалы поливинилацетатты, мұндай еден жіксіз,
пайдалануға ыңғайлы эпоксидкаучук композициясынан жасалған
құйылымды едендер, ылғал мен үйкелісте төзімді. Мастикалық
едендер жасау үшін термопластикалық полимерлермен қатар,
термореактивтік гюлимерлер де қолданылуы мүмкін.
Конструкциялық полимерлі материалдар мен құбырлар
Полимербетондар – полимерлі байланыстырғыш жəне
минералды, кəдімгі жəне толтырғыштар негізінде алынатын материал.
Полимер байланыстырғыш ретінде фуранды, эпоксидті полиэфирлі
жəне фенолформальдегидті шайырлар, яғни поликонденсация əдісімен
алынатын полимерлер көп қолданылады. Минералды ұнтақ
толғырғыштарға – майда, бөлшектерінің мөлшері 0,15 мм кем
түйірлер, ал кəдімгі толтырғыштарға – түйірлерінің мөлшері 5 мм-ге
дейінгі құм мен 50 мм дейінгі жарықшақ тастар жатады. Полимер
ерітінділердің құрамында полимер-бетонмен салыстырғанда
жарықшақ тас болмайды, ал мастикаларда – полимерден тек майда
диеперсті ұнтақ толтырғыш қана болады.
Ең жоғарғы физика-механикалық қасиетті полимербетон
эпоксидті шайырлар негізінде алынады. Бірақ, эпоксидті шайырлар
қымбат əрі тапшы болғандықтан, оларды қара маймен
модификациялайды. Осындай құрама байланыстырғышқа соңғының
мөлшері 35-50%. Полимер-бетонның ең көп тараған түрі,
сулфоқышқылдар қосып қатайтылатын шайыр негізінде жасалынады.
Фуранды бетонның қасиеттерін жақсарту үшін оны эпоксидті
шайырлармен модификациялайды.
Полимербетондар əсіресе фуранды бетонға ұнтақ пен кəдімгі
толтырғыштардың химиялық-минералдық көрсеткіштері үлкен əсер
етеді. Фуранды шайыр, соның ішінде ФА мономері қышқыл орталы
болғандықтан, сілтілі таужыныстарын – ізбес тас, доломит, т.б.
дайындалған толтырғыштарды пайдалануға болмайды. Фуранды
полимер-бетондар үшін толтырғыштар ретінде гранитті, лабрадоритті,
либброны, т.б. негізгі минералдары кварц пен дала шпаттары
таужыныстарын қолданған тиімді.
Полимер-бетонның құрамы, ондағы толтырғыштардың ең тығыз
орналасуын қамтамасыз етіп, байланыстырғыштың шығымын
мүмкіншілігінше азайтуы қажет. Бұйымдар жасау үшін əдетте «арық»
1 м3 бетонға полимердің шығыны 100-200 кг, байланыстырғыш пен
толтырғыштардың қатынасы 1:5-1:І2 мөлшерде қоспалар
араластырылып, пайдаланылады.
Құбырлар. Полимер материалдардан жасалған құбырлардың басқа
материалдардан өндірілген құбырлардан артықшылығы – олар жеңіл,
электрохимиялық коррозияға төзімді, иілімді, өткізу қабілетін
өзгертпейді. Жылуөткізгіштігі төмен кезде оңай орнатылады жəне
қорғағыш жабындыны қажет етпейді. Кемшіліктері: жылуға төзімділігі
төмен жəне температура əсерінен əжептəуір кеңейеді. Сондықтан оларды
сұйықтарды 60-100°С жоғары температурада тасуға қолдануға болмайды.
Құрылыста көбінесе полиэтилен, полипропилен жəне
поливинилхлоридтен жасалған құбырлар пайдаланылады. Əртүрлі
материалдардан жасалған құбырлардың қасиеттері 13.8-кестеде
келтірілген. Полимер кұбырлар көбінесе экструзия (үздіксіз сығып
шығару) немесе басқа əдіспен жасалынады. Олар ұзындығы 6-12 м
кесінділер жəне бухталар (оралған рулон тəрізді) түрінде жеткізіледі.
Құбырлардың диаметрі полимердің түріне байланысты 10-630 мм
аралығында. Оларды өзара ажырамайтын, біртұтас (контактілі пісіру
немесе желімдеу арқылы) немесе ажырайтын (алмалы-салмалы) етіп
ұштастырады (жалғайды).
Полимер құбырлар су мен газ жеткізу, ауа тазарту (алмастыру),
вентиляция жер суландыру (ирригация) жəне канализация жүйелері,
химия, тамақ өндірістерінде ішкі коммуникация, қатынас, жол құру
үшін қолданылады.
Гидроизоляциялық, герметикалық жəне тыстамалық
материалдар
Гидроизоляциялық материалдар пленка (жұқа қабық), мастика,
лакталған жəне сырланған түрінде қолданылады. Пленкалы түрлері негізінде полиэтилен, поливинилхлорид полмерлерінен экструзия үздіксіз сығып шығару немесе басқа əдіспен қалыңдығы 1 мм дейін болып өндіріледі. Мысалы полиэтиленді рулондық пленка ұзындығы 160 м дейін, ені 800-1400, ал қалыңдығы 0,06-0,2 мм, қасиеттері 13.7- кестеде келтірілген; тығыздығы 0,9 г/см3, -600С-тан +800С аралығында пайдалануға болады. Поливинилхлоридті пленканың созуға беріктігі 10-І5 МПа, үзілгенде салыстырмалы ұзаруы (100-300).
Пленкалар – плотинаның фильтр арқылы су өткізуіне қарсы
экран (жабық) жəне су қоймаларының, суару каналдарының су
өткізбейтін жабындығы ретінде, үйлерді, ғимараттарды топырақ
ылғалынан, жерасты суларынан қорғау, қатайып жатқан бетондарды
ылғалсыздандырмау жəне қалыптарды тыстау, т.б. жұмыстарда
қолданылады.
Герметиктер – құрылыс бұйымдары мен конструкциялары өзара
қиылысқан жері ылғал жəне ауа өткізбеуі үшін пайдаланылады. Олар
мастикалы, погонажды жəне жапсырмалы болады. Мысалы,
бутилкаучукті мастика паста түрінде жапсарға өндірілгеннен соң
қатайтқыш (вулканизациялайтын) қоспаның əсеріне иілімді резеңке
сияқты зат түзеді. Погонажды: герметиктер əдетте кеуекті немесе
қуысты резеңке қоспаларынан жасалынған əртүрлі қойылымды ширақ
бұрау (пороизол), гернит т.б.). Оларды қолдану тиімді болу үшін
жапсарға ендіргенде, олардың диаметрінің 30-50% сығылуы қажет.