Файл: 3 1 Екінші дегейлі банк First Heartland Jusan Bank А ызметі туралы.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.12.2023
Просмотров: 122
Скачиваний: 8
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Қаржы-экономикалық жағдайы банктің дәрежесімен сипатталады, оның табыстылығы мен капитал айналымының, қаржылық тұрақтылығы мен динамикасын құрылымын, қаржыландыру көздерін қабілетін есептелетін борыштық міндеттемелері бойынша. Дұрыс бағалау қызметінің қаржылық нәтижелерін және банктің қаржылық-экономикалық жағдайының қазіргі заман жағдайында шаруашылық қажет үшін оның басшылығы мен иелерінің үшін де, инвесторлар, серіктестер, кредиторлар, мемлекеттік органдар. Қаржы-экономикалық жағдайы банктің қызықтырады және оның бәсекелестері, бірақ басқа аспектіде – теріс, өйткені олар мүдделі позицияларын әлсірету, нарықтағы бәсекелестер. Ұғымдар “қаржылық жай-күйін” оқулықтарда түрлі авторлардың түсіндіріледі түрлі, бірақ бар және анықтау осы ұғымдар сайма-бірнеше авторлар, анықтау осы ұғымдар түрінде көруге болады.Қаржылық жай-күйі (қаржылық жағдайы) жай – күйі экономикалық субъектінің (мемлекеттің, аймақтың, кәсіпорынның, фирманың, кәсіпкердің, отбасы), бұл сипатталады оның қаржылық ресурстарды, ақша қаражатымен қамтамасыз ету үшін қажетті шаруашылық қызметін жүзеге асыру және ақша есеп айырысу басқа да субъектілері. Қаржылық жағдайы – бұл кәсіпорынның қаржыландыру қызметі. Қорытынды қаржылық жай-күйі туралы, әдетте, жасайды негізінде қамтамасыз етілуі кәсіпорынның қаржы ресурстарын, орындылығын оларды орналастыру мен тиімділігі пайдалану. Қаржылық жағдайы кәсіпкерлік қызмет субъектілерінің болуы кәсіпорындар, фирмалар, компаниялар, кәсіпкерлер және т. б. қаржы ресурстары мен ақшалай қаражат үшін қажетті ұтымды шаруашылық қызметінің ақшалай есеп айырысу, басқа да шаруашылық жүргізуші субъектілері мен мемлекеттік органдар. Бағалау көрсеткіштері болып табылады коэффициенттері есептелетін деректер негізінде баланс, банктік мекемелер және пайда мен шығындар туралы есеп. Украина ұлттық банкі ұсынады айқындау кезінде бағалау банктің қаржылық жай-күйін пайдалану.Бағалау түрлері. Қарастырайық бірінші топты сипаттайтын коэффициенттерін банктің қаржылық тұрақтылығына. Бұл үшін алдымен анықтаймыз, біздің ойымызша, аса маңызды.Банктік бақылаудың экономикалық дамуға әсерінің шектеулігі туралы тараған пікір жеткілікті кең тараған болмыс болып келеді.Әсіресе, банктік бақылау банктік сектор кәсібінің ішкі корпоративті жағы болып табылады және оның даму мәселесі бақылау органдары және несиелік мекемелер қарым-қатынасымен реттелумен шектелу керек.Банктік бақылау құралыкөптеген банктердің банкрот болуын бастама ете алады
. Осыған ұқсас ойларды бөлшектеп бағалау банктік бақылаудың негізгі мәселелерін жүзеге асыруға қарсы келеді – Банктік жүйенің қаржылық тұрақтылығын қалыптастыру,тұрақтандыру мәселесін шешуге және мемлекеттің экономикалық дамуына ықпал етеді.Банктік бақылаудың әдістері ортақ нормативті – реттегіш принциптерге сай жүргізіліп жатқан,реттеудің ортақ әдістемесімен қамтамасыз етілген(кәсіпке мониторинг-бақылау жүйесі,ауытқу, дәл тексеру, шектен тыс нормативті – тәуекелдерді ескерту бойынша шешім қабылдау) ақша-несие саясатының ортақ ұйымдастыруын қамтамасыз етеді.Әлемдік банктік ұйым ортақ банктік принциптерді және бақылау арқылы реттеу әдістерін шығарғанын айта кеткен жөн,оның практикалық жүзеге асыру дәрежесі, банктік жүйедегі банктік бақылау тиімділігінің мәнінен тұрады.Банктік жұмысқа банктік бақылау жүргізу принципінің әдістемесі ақша – несие саясатының жүзеге асырудың белгілі бір құралы болып табылады. Егер банктік бақылау тиімсіз және оның атқарымы әлсіз болса, онда ақша – несие саясатының жүзеге асырылу мәселесі екінші деңгейлі банктермен және банктік жүйені жалпы алғанда орындалу мүмкін емес сияқты.Бақылау органы және реттеуші жұмысы банктік бақылау жүйесін құрайды,Қазақстан Республикасының банктік жүйе туралы Заңымен, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы Заңымен қарастырылған. Жүйе құрушы элементтер ретінде Ұлттық банк түріндегі орталық орган, банктік қана емес,сонымен қатар банктік емес қаржылық мекемелер және сақтандыру ұйымдарының үстінен бақылау жүргізе алады.Ұлттық Банктің бақылау жұмысының жұмыс жасау механизмі, Базелдік келісімі жасалынған мемлекеттердің дамыған банктік жүйелері бар банктік бақылаудың әлемдік принциптеріне сүйенеді.
Қаржылық көрсеткіштерге шолу
ROaE – бұл инвесторлар (клиенттер) немесе бизнес иелері үшін қызығушылық тудыратын қаржылық көрсеткіш, яғни банктің кірістілігі туралы ақпарат береді және компанияның өз активтерін пайда табу үшін қаншалықты тиімді пайдаланатынын көрсетеді.
ROaE - бағалы қағаздарға және өзге де инвестициялық құралдарға салынған қаражаттың «табыстылық пайызы» ретінде ол банктің таза кірісінің меншікті капитал көлеміне қатынасы ретінде есептеледі.
NIM- (таза пайыздық маржа) қаржылық көрсеткіш болып табылады және банктердің несиелер бойынша алған пайыздық кірістері мен депозиттер бойынша төленген сыйақы сомасының олардың кіріс әкелетін активтерінің сомасына қатысты айырмасы ретінде есептеледі.
Егер NIM оң мәнге ие болса, бұл банктің тиімді инвестиция салатынын білдіреді, керісінше, яғни теріс мәні бар болса, онда банк өзінің қарызы бойынша инвестициялардан пайыздық кіріс алғаннан гөрі көп пайыз төлейді.
CIR-операциялық шығыстардың операциялық кірістерге қатынасы ретінде есептелетін коэффициент және егер индикатордың мәні 1 - ден үлкен болса, онда бұл шығынды қызметті көрсетеді, басқаша айтқанда, CIR-бизнесті жүргізудің тиімділігін көрсететін көрсеткіш.
10-кестенің деректері бойынша:
- ROaE көрсеткіші бойынша 2020 жылы Банктің теріс мәні бар (-3,02) және сол арқылы клиенттердің немесе бизнес иелерінің алдында өзінің осы банктегі есеп айырысу шоттары туралы алаңдамайтын тартымдылығын жоғалтады. Бірақ 2021 жылы Jusan Bank, АТФ банкпен бірігеді және өзінің қаржылық жағдайын нығайтады;
- NIM көрсеткіші бойынша Jusan Bank -тегі жағдай үш жылда анағұрлым қолайлы;
- CIR көрсеткіші бойынша. төмендеу анықталды және деректер ( 44,10-нан 33,6% - ға дейін), яғни 50% - ға дейін, бұл қалыпты (қолайлы) деп саналады, егер бұл қаржылық көрсеткіш 100% - дан көп болса, онда мұндай құбылыс Банктің тиімсіз қызметі деп бағалануы мүмкін;
- NPL (мерзімі өткен несиелер) көрсеткіші бойынша 2020 жылы өсім (4,23-тен 8,81% - ға дейін) болды, бұл Jusan Bank қызметі үшін теріс бағаланады және клиенттердің қарызын қайтарудың жедел шараларын қабылдау қажет.
2.2 Карталар бөлімінде көрсетілетін негізгі қызметерді талдау
Қаржы-экономикалық жағдайы банктің дәрежесімен сипатталады, оның табыстылығы мен капитал айналымының, қаржылық тұрақтылығы мен динамикасын құрылымын, қаржыландыру көздерін қабілетін есептелетін борыштық міндеттемелері бойынша. Дұрыс бағалау қызметінің қаржылық нәтижелерін және банктің қаржылық-экономикалық жағдайының қазіргі заман жағдайында шаруашылық қажет үшін оның басшылығы мен иелерінің үшін де, инвесторлар, серіктестер, кредиторлар, мемлекеттік органдар. Қаржы-экономикалық жағдайы банктің қызықтырады және оның бәсекелестері, бірақ басқа аспектіде – теріс, өйткені олар мүдделі позицияларын әлсірету, нарықтағы бәсекелестер. Ұғымдар “қаржылық жай-күйін” оқулықтарда түрлі авторлардың түсіндіріледі түрлі, бірақ бар және анықтау осы ұғымдар сайма-бірнеше авторлар, анықтау осы ұғымдар түрінде көруге болады.Қаржылық жай-күйі (қаржылық жағдайы) жай – күйі экономикалық субъектінің (мемлекеттің, аймақтың, кәсіпорынның, фирманың, кәсіпкердің, отбасы), бұл сипатталады оның қаржылық ресурстарды, ақша қаражатымен қамтамасыз ету үшін қажетті шаруашылық қызметін жүзеге асыру және ақша есеп айырысу басқа да субъектілері. Қаржылық жағдайы – бұл кәсіпорынның қаржыландыру қызметі. Қорытынды қаржылық жай-күйі туралы, әдетте, жасайды негізінде қамтамасыз етілуі кәсіпорынның қаржы ресурстарын, орындылығын оларды орналастыру мен тиімділігі пайдалану. Қаржылық жағдайы кәсіпкерлік қызмет субъектілерінің болуы кәсіпорындар, фирмалар, компаниялар, кәсіпкерлер және т. б. қаржы ресурстары мен ақшалай қаражат үшін қажетті ұтымды шаруашылық қызметінің ақшалай есеп айырысу, басқа да шаруашылық жүргізуші субъектілері мен мемлекеттік органдар.
Бағалау көрсеткіштері болып табылады коэффициенттері есептелетін деректер негізінде баланс, банктік мекемелер және пайда мен шығындар туралы есеп. Украина ұлттық банкі ұсынады айқындау кезінде бағалау банктің қаржылық жай-күйін пайдалану.Бағалау түрлері. Қарастырайық бірінші топты сипаттайтын коэффициенттерін банктің қаржылық тұрақтылығына. Бұл үшін алдымен анықтаймыз, біздің ойымызша, аса маңызды.
Талдау жүйесінің коэффициенттері, оларды ұсынады әдістемелік әдебиет талдау үшін іскерлік белсенділікті банктің, мен тартып алған сияқты, олар ең үлкен дәрежеде және тікелей емес, жанама түрде ашады және пайдалану деңгейі пассивтер мен активтер.
- Активтілік коэффициенті тарту, қарыз және тартылған қаражаттар;
- Aктивтілік коэффициенті тарту мерзімді құралдары;
- Aктивтілік коэффициенті тарту банкаралық кредиттер;
- Aктивтілік коэффициенті пайдалану тартылған қаражат кіріс активтері;
- Aктивтілік коэффициенті пайдалану тартылған қаражат кредиттік портфель.
Іскерлік белсенділік ретінде анықтайды деңгейі пассивтер тарту, сондай-ақ, олардың пайдалану деңгейін активтер. Орынды бірінші кезекте қарастыру тобына көрсеткіштерін сипаттайтын деңгейі іскерлік белсенділіктің пассивтер тарту және оларды орналастырубелгілі бір активтер тобы. Бұл топ көрсеткіштерінің қызмет етеді өлшеуіші бар сөздерді деңгейін қызметінің тиімділігін қаржы нарығында банк.Банктік бақылау тиімділігі банктік жүйе тұрақтылығының негізгі шарты негізінде қарастырылады,ол мемлекеттің ақша-несие саясатының реттеу көзін байланыстырады.Банктік бақылаудың мақсаты банктер кәсіптеріндегі негативті тенденциялар және бұзушылықтарға уақытылы назар аудару,олардың қаржылық жағдайының нығайту әрбір банктің және түгел алғандағы банктік жүйенің қаржылық сенімділігін және тұрақтылығын қолдау.Екінші деңгейдегі банктердің кәсібі үнемі белгілі бір тәуекелдерге соқтығысып отырады,сондықтан ол реттелетін және бақыланатын кәсіпкерлік жұмыс сферасына жатады.Екінші деңгейдегі банктердің халықаралық стандарттарға көшуі олардың жұмысына бақылау функция деңгейінің қатаң болуын талап етеді. Банктердегі менеджмент деңгейінің төмен болуы, заңдастырылған және нормативті акттарды толық білмеу кейде жұмыстарының пруденциялды нормативтерінің бұзылуына әкеліп соқтырады,бұл әрине залалға,банкротқа және банктік жүйенің салымшыларының сенімінің жоғалуына әкеледі.Осыған орай,Ұлттық Банктің бақылау рөлі,екінші деңгейдегі банктермен қарым-қатынасқа түсу және банктермен жіберілген қателер мен кей жағдайларды ескермеу кезінде қажет.Ұлттық Банк Закавказ және Орта Азия мемлекеттерімен банктік бақылау жүргізетін Базелдік комитеттің Аумақтық тобының мүшесі,олар ортақ принциптерге сай банктік бақылаудың даму мәселелерін ортаға салып, зерттейді,олар халықаралық Базелдік комитетпен ұсынылады,Қазақстанның екі деңгейлі банктік жүйесінің даму шарттарында олардың адаптациялық қолдану мүмкіндігі қарастырылады.Нарық экономикасына өту,экономикалық тұрақтандыру сферасында мемлекеттік ақша-несие саясатынның жүзеге асу рөлі ақшаның баға көрсеткішіне әсер етуі күшейді, ақшаның өзіндік сұранысы мен ұсынысын баланстау қажеттілігі туды. Нарықтың одан кейінгі өзгеруі барысында мемлекеттің орталық банкісінің бақылау функциялары Қазақстанның ақша-несие жүйесін тұрақтандыруын қатайту мақсатында екінші деңгейдегі банктердің кәсібін бақылаушы және реттеуші ретінде белсендіріледі,сонымен қатар,банктік несие берушілердің,олардың клиенттерінің құқығын қорғауды қамтамасыз ету барысында банктік тәуекелдерді табу және қиын жағдайларды тоқтату.
2.3 « First Heartland Jusan Bank » АҚ – ның 2018-2020 жылдары карталар бөлімінің қызмет нәтижесін талдау
Банктік бақылау концепциясының негізгі ережелері ақшаның сандық теориясында құрылады, яғни банктік операцияларды орындау және заңға сәйкес жүйелі тәуекелдерді ескерту процесінде белгілі бір шектелген тәртіптер сақталады.Бірақ,елдің ЖІӨ аз ғана пайыздық бөлігімен өлшенетін,банктік жүйенің күшеймеген капитализациясынсыз макроэкономикалық мәселелерді тиімді шешуді елестету қиын.Қазақстанның банктік секторындағы активтардың ішкі жалпы өніміне қатынасы осы уақытқа дейін көп емес(15,6 %),бұл делдалдықтың қаржылық деңгейінің төменділігін көрсетеді. Мысалы,Ресейде бұл қатынас 32% құрайды.Банктердің толық капитализацияланбауы банктік жүйенің қиын мәселесі болып қалып отыр. Салыстыру үшін: толық қалыпқа келтірілмеген Ресейдің меншікті капиталы 3,3% құрайды,Қазақстанның банктік жүйесі -3,6%.Бұл көрсеткіштер тек қана дамыған мемлекеттерден емес,сондай–ақ экономикасы өтпелі кезеңдегі елдерден де (Чехияда банктердің капиталы ІЖӨ -нен 21,3%,Германияда -14,5 %,Францияда -15,4%) төмен.
Jusan Bankтің үш жыл ішінде несиелік портфелінің өзгеру динамикасы млрд. теңгемен
Банктің несие портфелінің құрылымын талдау мынаны көрсетті:
- шағын және орта бизнес субъектілерінің үлесі шектен жоғары (72,4 - 71,2%) , бірақ үш жылда шамалы төмендеу байқалады ;
- ШОБ үлесінің төмендеуі ірі корпоративтік клиенттер үлесінің 2018 жылғы 16,7% - дан 2020 жылы 24,1% - ға дейін өсуіне ықпал етті;
- бөлшек несиелер үлесін 2018 жылы -10,9-дан 2020 жылы 4,7% - ға дейін төмендету
. Осыған ұқсас ойларды бөлшектеп бағалау банктік бақылаудың негізгі мәселелерін жүзеге асыруға қарсы келеді – Банктік жүйенің қаржылық тұрақтылығын қалыптастыру,тұрақтандыру мәселесін шешуге және мемлекеттің экономикалық дамуына ықпал етеді.Банктік бақылаудың әдістері ортақ нормативті – реттегіш принциптерге сай жүргізіліп жатқан,реттеудің ортақ әдістемесімен қамтамасыз етілген(кәсіпке мониторинг-бақылау жүйесі,ауытқу, дәл тексеру, шектен тыс нормативті – тәуекелдерді ескерту бойынша шешім қабылдау) ақша-несие саясатының ортақ ұйымдастыруын қамтамасыз етеді.Әлемдік банктік ұйым ортақ банктік принциптерді және бақылау арқылы реттеу әдістерін шығарғанын айта кеткен жөн,оның практикалық жүзеге асыру дәрежесі, банктік жүйедегі банктік бақылау тиімділігінің мәнінен тұрады.Банктік жұмысқа банктік бақылау жүргізу принципінің әдістемесі ақша – несие саясатының жүзеге асырудың белгілі бір құралы болып табылады. Егер банктік бақылау тиімсіз және оның атқарымы әлсіз болса, онда ақша – несие саясатының жүзеге асырылу мәселесі екінші деңгейлі банктермен және банктік жүйені жалпы алғанда орындалу мүмкін емес сияқты.Бақылау органы және реттеуші жұмысы банктік бақылау жүйесін құрайды,Қазақстан Республикасының банктік жүйе туралы Заңымен, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы Заңымен қарастырылған. Жүйе құрушы элементтер ретінде Ұлттық банк түріндегі орталық орган, банктік қана емес,сонымен қатар банктік емес қаржылық мекемелер және сақтандыру ұйымдарының үстінен бақылау жүргізе алады.Ұлттық Банктің бақылау жұмысының жұмыс жасау механизмі, Базелдік келісімі жасалынған мемлекеттердің дамыған банктік жүйелері бар банктік бақылаудың әлемдік принциптеріне сүйенеді.
Қаржылық көрсеткіштерге шолу
| № | Атауы | 2018 ж | 2019 ж | 2020 ж |
| 1 | Активтер (млн тенге) | 2 260 037 | 2 291 110 | 1 689 129 |
| 2 | Несиелер (млн тенге) | 1 718 928 | 1 808 797 | 1 368 386 |
| 3 | Капитал (млн тенге) | 165 897 | 219 578 | 217 173 |
| 4 | Пайда (млн тенге) | 12 157 | 50 601 | (6 587) |
| 5 | ROaE (%) | 8,30 | 26,30 | -3,02 |
| 6 | NIM (%) | 4,70 | 4,00 | 4,7 |
| 7 | CIR (%) | 44,10 | 31,90 | 33,6 |
| 8 | NPL | 4,23 | 4,43 | 8,81 |
| Ескерту: қолданылған әдебиет негізінде құрастырылды | ||||
ROaE – бұл инвесторлар (клиенттер) немесе бизнес иелері үшін қызығушылық тудыратын қаржылық көрсеткіш, яғни банктің кірістілігі туралы ақпарат береді және компанияның өз активтерін пайда табу үшін қаншалықты тиімді пайдаланатынын көрсетеді.
ROaE - бағалы қағаздарға және өзге де инвестициялық құралдарға салынған қаражаттың «табыстылық пайызы» ретінде ол банктің таза кірісінің меншікті капитал көлеміне қатынасы ретінде есептеледі.
NIM- (таза пайыздық маржа) қаржылық көрсеткіш болып табылады және банктердің несиелер бойынша алған пайыздық кірістері мен депозиттер бойынша төленген сыйақы сомасының олардың кіріс әкелетін активтерінің сомасына қатысты айырмасы ретінде есептеледі.
Егер NIM оң мәнге ие болса, бұл банктің тиімді инвестиция салатынын білдіреді, керісінше, яғни теріс мәні бар болса, онда банк өзінің қарызы бойынша инвестициялардан пайыздық кіріс алғаннан гөрі көп пайыз төлейді.
CIR-операциялық шығыстардың операциялық кірістерге қатынасы ретінде есептелетін коэффициент және егер индикатордың мәні 1 - ден үлкен болса, онда бұл шығынды қызметті көрсетеді, басқаша айтқанда, CIR-бизнесті жүргізудің тиімділігін көрсететін көрсеткіш.
10-кестенің деректері бойынша:
- ROaE көрсеткіші бойынша 2020 жылы Банктің теріс мәні бар (-3,02) және сол арқылы клиенттердің немесе бизнес иелерінің алдында өзінің осы банктегі есеп айырысу шоттары туралы алаңдамайтын тартымдылығын жоғалтады. Бірақ 2021 жылы Jusan Bank, АТФ банкпен бірігеді және өзінің қаржылық жағдайын нығайтады;
- NIM көрсеткіші бойынша Jusan Bank -тегі жағдай үш жылда анағұрлым қолайлы;
- CIR көрсеткіші бойынша. төмендеу анықталды және деректер ( 44,10-нан 33,6% - ға дейін), яғни 50% - ға дейін, бұл қалыпты (қолайлы) деп саналады, егер бұл қаржылық көрсеткіш 100% - дан көп болса, онда мұндай құбылыс Банктің тиімсіз қызметі деп бағалануы мүмкін;
- NPL (мерзімі өткен несиелер) көрсеткіші бойынша 2020 жылы өсім (4,23-тен 8,81% - ға дейін) болды, бұл Jusan Bank қызметі үшін теріс бағаланады және клиенттердің қарызын қайтарудың жедел шараларын қабылдау қажет.
2.2 Карталар бөлімінде көрсетілетін негізгі қызметерді талдау
Қаржы-экономикалық жағдайы банктің дәрежесімен сипатталады, оның табыстылығы мен капитал айналымының, қаржылық тұрақтылығы мен динамикасын құрылымын, қаржыландыру көздерін қабілетін есептелетін борыштық міндеттемелері бойынша. Дұрыс бағалау қызметінің қаржылық нәтижелерін және банктің қаржылық-экономикалық жағдайының қазіргі заман жағдайында шаруашылық қажет үшін оның басшылығы мен иелерінің үшін де, инвесторлар, серіктестер, кредиторлар, мемлекеттік органдар. Қаржы-экономикалық жағдайы банктің қызықтырады және оның бәсекелестері, бірақ басқа аспектіде – теріс, өйткені олар мүдделі позицияларын әлсірету, нарықтағы бәсекелестер. Ұғымдар “қаржылық жай-күйін” оқулықтарда түрлі авторлардың түсіндіріледі түрлі, бірақ бар және анықтау осы ұғымдар сайма-бірнеше авторлар, анықтау осы ұғымдар түрінде көруге болады.Қаржылық жай-күйі (қаржылық жағдайы) жай – күйі экономикалық субъектінің (мемлекеттің, аймақтың, кәсіпорынның, фирманың, кәсіпкердің, отбасы), бұл сипатталады оның қаржылық ресурстарды, ақша қаражатымен қамтамасыз ету үшін қажетті шаруашылық қызметін жүзеге асыру және ақша есеп айырысу басқа да субъектілері. Қаржылық жағдайы – бұл кәсіпорынның қаржыландыру қызметі. Қорытынды қаржылық жай-күйі туралы, әдетте, жасайды негізінде қамтамасыз етілуі кәсіпорынның қаржы ресурстарын, орындылығын оларды орналастыру мен тиімділігі пайдалану. Қаржылық жағдайы кәсіпкерлік қызмет субъектілерінің болуы кәсіпорындар, фирмалар, компаниялар, кәсіпкерлер және т. б. қаржы ресурстары мен ақшалай қаражат үшін қажетті ұтымды шаруашылық қызметінің ақшалай есеп айырысу, басқа да шаруашылық жүргізуші субъектілері мен мемлекеттік органдар.
Бағалау көрсеткіштері болып табылады коэффициенттері есептелетін деректер негізінде баланс, банктік мекемелер және пайда мен шығындар туралы есеп. Украина ұлттық банкі ұсынады айқындау кезінде бағалау банктің қаржылық жай-күйін пайдалану.Бағалау түрлері. Қарастырайық бірінші топты сипаттайтын коэффициенттерін банктің қаржылық тұрақтылығына. Бұл үшін алдымен анықтаймыз, біздің ойымызша, аса маңызды.
Талдау жүйесінің коэффициенттері, оларды ұсынады әдістемелік әдебиет талдау үшін іскерлік белсенділікті банктің, мен тартып алған сияқты, олар ең үлкен дәрежеде және тікелей емес, жанама түрде ашады және пайдалану деңгейі пассивтер мен активтер.
- Активтілік коэффициенті тарту, қарыз және тартылған қаражаттар;
- Aктивтілік коэффициенті тарту мерзімді құралдары;
- Aктивтілік коэффициенті тарту банкаралық кредиттер;
- Aктивтілік коэффициенті пайдалану тартылған қаражат кіріс активтері;
- Aктивтілік коэффициенті пайдалану тартылған қаражат кредиттік портфель.
Іскерлік белсенділік ретінде анықтайды деңгейі пассивтер тарту, сондай-ақ, олардың пайдалану деңгейін активтер. Орынды бірінші кезекте қарастыру тобына көрсеткіштерін сипаттайтын деңгейі іскерлік белсенділіктің пассивтер тарту және оларды орналастырубелгілі бір активтер тобы. Бұл топ көрсеткіштерінің қызмет етеді өлшеуіші бар сөздерді деңгейін қызметінің тиімділігін қаржы нарығында банк.Банктік бақылау тиімділігі банктік жүйе тұрақтылығының негізгі шарты негізінде қарастырылады,ол мемлекеттің ақша-несие саясатының реттеу көзін байланыстырады.Банктік бақылаудың мақсаты банктер кәсіптеріндегі негативті тенденциялар және бұзушылықтарға уақытылы назар аудару,олардың қаржылық жағдайының нығайту әрбір банктің және түгел алғандағы банктік жүйенің қаржылық сенімділігін және тұрақтылығын қолдау.Екінші деңгейдегі банктердің кәсібі үнемі белгілі бір тәуекелдерге соқтығысып отырады,сондықтан ол реттелетін және бақыланатын кәсіпкерлік жұмыс сферасына жатады.Екінші деңгейдегі банктердің халықаралық стандарттарға көшуі олардың жұмысына бақылау функция деңгейінің қатаң болуын талап етеді. Банктердегі менеджмент деңгейінің төмен болуы, заңдастырылған және нормативті акттарды толық білмеу кейде жұмыстарының пруденциялды нормативтерінің бұзылуына әкеліп соқтырады,бұл әрине залалға,банкротқа және банктік жүйенің салымшыларының сенімінің жоғалуына әкеледі.Осыған орай,Ұлттық Банктің бақылау рөлі,екінші деңгейдегі банктермен қарым-қатынасқа түсу және банктермен жіберілген қателер мен кей жағдайларды ескермеу кезінде қажет.Ұлттық Банк Закавказ және Орта Азия мемлекеттерімен банктік бақылау жүргізетін Базелдік комитеттің Аумақтық тобының мүшесі,олар ортақ принциптерге сай банктік бақылаудың даму мәселелерін ортаға салып, зерттейді,олар халықаралық Базелдік комитетпен ұсынылады,Қазақстанның екі деңгейлі банктік жүйесінің даму шарттарында олардың адаптациялық қолдану мүмкіндігі қарастырылады.Нарық экономикасына өту,экономикалық тұрақтандыру сферасында мемлекеттік ақша-несие саясатынның жүзеге асу рөлі ақшаның баға көрсеткішіне әсер етуі күшейді, ақшаның өзіндік сұранысы мен ұсынысын баланстау қажеттілігі туды. Нарықтың одан кейінгі өзгеруі барысында мемлекеттің орталық банкісінің бақылау функциялары Қазақстанның ақша-несие жүйесін тұрақтандыруын қатайту мақсатында екінші деңгейдегі банктердің кәсібін бақылаушы және реттеуші ретінде белсендіріледі,сонымен қатар,банктік несие берушілердің,олардың клиенттерінің құқығын қорғауды қамтамасыз ету барысында банктік тәуекелдерді табу және қиын жағдайларды тоқтату.
2.3 « First Heartland Jusan Bank » АҚ – ның 2018-2020 жылдары карталар бөлімінің қызмет нәтижесін талдау
Банктік бақылау концепциясының негізгі ережелері ақшаның сандық теориясында құрылады, яғни банктік операцияларды орындау және заңға сәйкес жүйелі тәуекелдерді ескерту процесінде белгілі бір шектелген тәртіптер сақталады.Бірақ,елдің ЖІӨ аз ғана пайыздық бөлігімен өлшенетін,банктік жүйенің күшеймеген капитализациясынсыз макроэкономикалық мәселелерді тиімді шешуді елестету қиын.Қазақстанның банктік секторындағы активтардың ішкі жалпы өніміне қатынасы осы уақытқа дейін көп емес(15,6 %),бұл делдалдықтың қаржылық деңгейінің төменділігін көрсетеді. Мысалы,Ресейде бұл қатынас 32% құрайды.Банктердің толық капитализацияланбауы банктік жүйенің қиын мәселесі болып қалып отыр. Салыстыру үшін: толық қалыпқа келтірілмеген Ресейдің меншікті капиталы 3,3% құрайды,Қазақстанның банктік жүйесі -3,6%.Бұл көрсеткіштер тек қана дамыған мемлекеттерден емес,сондай–ақ экономикасы өтпелі кезеңдегі елдерден де (Чехияда банктердің капиталы ІЖӨ -нен 21,3%,Германияда -14,5 %,Францияда -15,4%) төмен.
Jusan Bankтің үш жыл ішінде несиелік портфелінің өзгеру динамикасы млрд. теңгемен
Банктің несие портфелінің құрылымын талдау мынаны көрсетті:
- шағын және орта бизнес субъектілерінің үлесі шектен жоғары (72,4 - 71,2%) , бірақ үш жылда шамалы төмендеу байқалады ;
- ШОБ үлесінің төмендеуі ірі корпоративтік клиенттер үлесінің 2018 жылғы 16,7% - дан 2020 жылы 24,1% - ға дейін өсуіне ықпал етті;
- бөлшек несиелер үлесін 2018 жылы -10,9-дан 2020 жылы 4,7% - ға дейін төмендету