Файл: 3 1 Екінші дегейлі банк First Heartland Jusan Bank А ызметі туралы.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.12.2023
Просмотров: 124
Скачиваний: 8
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
2018 ж. 2019 ж. 2020 ж.
Jusan Bank клиенттерге несие қоржынының серпіндегі құрылымы (үлесі % - бен)
2018ж. 2019ж 2020ж.
Jusan Вапктің ірі корпоративтік клиенттері мен шағын және орта бизнес субъектілерін несиелеу (млрд.теңге)
Банктік бақылаудың экономикалық дамуға әсерінің шектеулігі туралы тараған пікір жеткілікті кең тараған болмыс болып келеді.Әсіресе, банктік бақылау банктік сектор кәсібінің ішкі корпоративті жағы болып табылады және оның даму мәселесі бақылау органдары және несиелік мекемелер қарым-қатынасымен реттелумен шектелу керек.Банктік бақылау құралыкөптеген банктердің банкрот болуын бастама ете алады. Осыған ұқсас ойларды бөлшектеп бағалау банктік бақылаудың негізгі мәселелерін жүзеге асыруға қарсы келеді – Банктік жүйенің қаржылық тұрақтылығын қалыптастыру,тұрақтандыру мәселесін шешуге және мемлекеттің экономикалық дамуына ықпал етеді.Банктік бақылаудың әдістері ортақ нормативті – реттегіш принциптерге сай жүргізіліп жатқан,реттеудің ортақ әдістемесімен қамтамасыз етілген(кәсіпке мониторинг-бақылау жүйесі,ауытқу, дәл тексеру, шектен тыс нормативті – тәуекелдерді ескерту бойынша шешім қабылдау) ақша-несие саясатының ортақ ұйымдастыруын қамтамасыз етеді.Әлемдік банктік ұйым ортақ банктік принциптерді және бақылау арқылы реттеу әдістерін шығарғанын айта кеткен жөн,оның практикалық жүзеге асыру дәрежесі, банктік жүйедегі банктік бақылау тиімділігінің мәнінен тұрады.Банктік жұмысқа банктік бақылау жүргізу принципінің әдістемесі ақша – несие саясатының жүзеге асырудың белгілі бір құралы болып табылады. Егер банктік бақылау тиімсіз және оның атқарымы әлсіз болса, онда ақша – несие саясатының жүзеге асырылу мәселесі екінші деңгейлі банктермен және банктік жүйені жалпы алғанда орындалу мүмкін емес сияқты.Бақылау органы және реттеуші жұмысы банктік бақылау жүйесін құрайды,Қазақстан Республикасының банктік жүйе туралы Заңымен, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы Заңымен қарастырылған. Жүйе құрушы элементтер ретінде Ұлттық банк түріндегі орталық орган, банктік қана емес,сонымен қатар банктік емес қаржылық мекемелер және сақтандыру ұйымдарының үстінен бақылау жүргізе алады.Ұлттық Банктің бақылау жұмысының жұмыс жасау механизмі, Базелдік келісімі жасалынған мемлекеттердің дамыған банктік жүйелері бар банктік бақылаудың әлемдік принциптеріне сүйенеді.Қазақстанның банктік жүйесінің қалыптасуы әлемдік банктік қолданбада және отандық банктердің жұмысының халықаралық стандарттарға үйренуі-мен бірге жүрді,ол қазақстандық банктерді есеп,есеп беру,аудиттің халықаралық стандарттарына аудару Бағдарламаларымен қарастырылған.Банктік бақылау жүйесінің ұйымдастырылуың екі жақты позициямен,яғни бақылау функцияларының корпоративті банктік жүйеде және ақша-несие саясатынының мәселелерін жасау және мемлекетті жаппай алғанда экономикалық саясатын жүзеге асыру деп қарастыруға болады.Макроэкономикалық деңгейде, банктік бақылау жүйесі мемлекеттің ақша-несие саясатының құралы болып табылады, ол екінші деңгейдегі банктерді және басқа қаржылық мекемелерді ақша-несие саясатының мақсаттары және мәселелеріне сәйкестендіріп, реттеп, бағыттап отырады.Банктік жүйенің ұйымдастыру сенімділігін қатайту негізінде оның жүзеге асуын және орындалуын қамтамасыз етеді,ол экономикалық өсуге әсерін тигізеді.Осы ұсынылған ереженің растамасы болып, банктік бақылау жүйесі алдымен, мемлекеттің экономикасының ережелерін жүзеге асыруға бағытталған, ол мынадай макроэкономикалық нәтижесін тоқтату жолдарымен іске асады. Макродеңгейде банктік бақылау тиімділігі банктік жүйенің қаржылай тұрақтылығының атқарымын реттеуден тұрады,ол өз кәсібінің сенімділігін сақтау және қатайта отырып, өсіп жатқан ақша мультипликациясын ортақ ретке келтіруді жүзеге асырады.Теориялық жағынан ақша теориясы сұрақтарына,олардың рационалды жинақтау және қолдану механизміне объективті түрде қызығушылық пайда болды. Ақша жылжуы және ақша ұсынысына реттеуші бақылаудың халықаралық стандарттарының керектігі туды.Бұнсыз қандай болмасын толық экономикалық жүйе,әлемдік нарық жүйесіне елдің интеграциясының перспективасы болу мүмкін емес.Экономиканың даму барысында шаруашылық және саяси талаптардың өзгеруі ақша теориясында және ақша – несие реттеуінде өзінің көрінісін табады.Ақша мемлекетпен пайда болады,мемлекет ақшаның сатып алу мүмкіншілігін анықтайды,ақша бағасы олардың номиналымен анықталады,- деп номиналды ақша теориясының өкілдері есептеген,ол еңбек бағасының теориясын және ақшаның тауар табиғатын есептемеу деген мағына берді.Ақша массасын анықтау барысында несие ақшалары қабылданбаған(вексельдер, банкноттар, чектер), бұл несие ақшаларын таратудың берілген концепцияда іске асырыла алынбағанында.Қазіргі кездегі экономистер номиналистердің көзқарастарымен бөліспейді,ақша құнын нарық қатынасы сферасында олардың қажеттілігі мен сатып алу мүмкіндігін нарықпен бағалау жолымен анықтауды қарастырады.Ақшаның келесі теориялары қажет анықтаманы біріктіреді, яғни ақшалар олардың айналымы нәтижесінде сатып алу күшімен қамтамасыз етіледі.
Ақшаның сандық теориясының негізін қалаушылар асыл металдар және баға өсуі арасындағы себепті және пропорционалды байланыстың қандай екенін білуге тырысты және мынадай тезис ұсынды: “ ақша құны оның сапасымен анықталады ”. Ертедегі монитаристер көзқарасының тарлығы, біріншіден, ақша айналым құралы ретінде ақша және тауар массасының соқтығысуы нәтижесінде басым болады, екіншіден, барлық ақша салмағы, ақшаның айналымдағы керекті мөлшері заңына қайшы келсе де, айналымда тұр.Банктегі ақша ағымында ақша табиғаты көбінесе тауарлығымен емес, өтімділікпен анықталады.Өтімділік түсінігі қазіргі кездегі қағаз ақшаларды (доллар, фунт, экю және т.б.) түсіндіреді,оларда мінсіз сатып алу күші бар, осының нәтижесі падалылықтың оңай жүзге асырылуы немесе “абсолютті өтімділік”.Ақша құндылығы фудуциярлықпен (айна-лымда ақшаға сенім) ғана емес,сонымен қатар мемлекеттің орталық банкісімен реттелетін ақша айналымының шектелуімен анықталады.Ақша құнының бағасы ақшаның айналымға қажет санымен байланысты.Ақша массасы тұрғылықты халықтың кірісінің және өнім көлемі көбеюі кезінде өседі,ол тұрақты дамып жатқан нарық экономикасы үшін дұрыс.Айналымдағы ақша массасының өзгеру барысы (ақша эмиссиясы) ақша мультипликациясы барысында жүреді және екі деңгелі (немесе одан да көп) банктік жүйе шарттарында жүреді.Бұл түсінік банктер өзінің белсенді опенрацияларын жүзеге асыру барысында (несиелеу, бағалы қағаздарды сатып алу, валютаны сатып алу және т.б. операциялар),шоттағы ақшаны айналым кезінде ұлғайтуына (мультипликациялайды) негізделеді.
3 « First Heartland Jusan Bank » АҚ – ның стратегиялық даму бағыты
3.1 « First Heartland Jusan Bank » АҚ – ның қызмет көрсету сапасын дамыту
Жалпы қаржылық жағдайды анықтауда банктің негізі көрсеткіштерін және капиталдың сәйкестілігін,активтердің сапасын, басқаруды (менеджмент), табыстылығы мен өтімділігін бағалайтын CAMEL жүйесі қолданылады.Банктің қаржылық жағдайын жан-жақты тексерулер барысында мынадай сұрақтар қамтылады,банктің қаржылық жағдайымен жүргізілетін операциялардың саласын анықтау.Бұл активтер мен кассаны түгендеу, ішкі бақылау шараларын орындауын тексеру
, белгіленген тәртіптерді сақтау мен құжаттардың дұрыс жүргізілуі; ә)басқару сапасын бағалау, олар мыналарды қамтиды:оператрлар жағынан басшылықтың бақылауын бағалау;банк юасшылығына берілген құзіреттер мен олардың жүзеге асу тәртібін зерттеу;қызметкерлердің қызметке сәйкестігін және қайта дайындау тәртібі.Оператрлар жағынан басшылықтың бақылауын бағалау;банк юасшылығына берілген құзіреттер мен олардың жүзеге асу тәртібін зерттеу;қызметкерлердің қызметке сәйкестігін және қайта дайындау тәртібі;иерархиялық құрылым мен екі жақты бақылау,заңдар мен инструкцияларды сақтауына бақылау жасау.Құжаттар мен заңдардың және белгіленген әдістердің сақталуын тексеру,бухгалтерлік есеп беруді жүргізудің дәлдігі.Аудиторлық тексеру нәтижесінде алынған санкциялар мен рекомендацияларды сақтау, келісімдер бойынша құжаттарды жүргізудің дәлдігін және дұрыстығын бағалау,активтердің сапасын тексеру.
Операторлар кеңесімен жасалған несие саясатының толықтығы мынадай бағыттарды қамтиды:жеке тұлғалар мен компанияларға берілетін несиелердің қатынасы;банктер үшін қолайлы бағалы қағаздардың түрлері;бағалау тәртібі;несиелердің шекті көлемі;несиені бағалау әдістемесі;несиенің қайтарылуы мен несиелік қабілеттілігін бақылау;несиенің «ескіруі», пайыздардың тоқтатылуы мен несие бойынша шығындарды жабу үшін резервтерді құру,банктің төлем қабілеттілігін бағалау.Бұдан кейін банктің төлем қабілеттігі мен банк балансы бағаланады. Бұл әдетте банктің жоғары менеджментімен және аудиторлық жеке-жеке қарастыруды қамтиды.Тексерушілер сондай-ақ банктің қызметін АҚШ-тың Федералды резервті жүйесімен жасалған «CAMEL» жүйесіне сәйкес бағалайды.Банктің табыстылығын тексеруде СПРЭД-тің банктің қызметкерлерінің еңбек өтімділігіне және активтер сомасынан пайда алу коэффиценттерінің қатынасына мән береді.Басқа жағынан банктің қаржылық жағдайын тексеру банк басшылығымен немесе оның акционерлері мен салымшыларға қатысты алаяқтық жағдайлар мен заңға қарсы келетін іс-әрекеттерді айқындайды. Мұндай іс-әрекеттер, әсіресе қазіргі кезде банктік алаяқтардың өз құралдардың байланысын пайдаланып оларды заңсыз жолмен шығаруға барлық мүмкіндіктерін салуынан көрініп отыр. Банкті тексерушілер заңсыз қызметтер мен алаяқтықты болдырмау мақсатында басқа да органдармен ақпараттар алмасу саласында тығыз қарым-қатынас жасайды.Инспекциялау банктің қызметерінің толық немесе жеке бір сұрақтар бойынша зерттеу жолымен, оның нақты қаржылық және институционалды жағдайы туралы мәліметтерді анықтау үшін және банктің басшылары немесе жеке қызметкерлерінің қызметінің қазіргі заңдылыққа сәйкестігін тексеру үшін жүргізіледі. Банктерді инспекциялауды Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі дербес түрде немесе басқа ұйымдардан мамандарды шақыру арқылы жүргізеді. Ұлттық банктен банктерге кешенді және ағымдық тексерулер жүргізілуі мүмкін.Банкті тексеру бойынша комиссияның, басшы қажет болған жағдайда, оның мүшелері арасында нақты міндеттердің болуы мен жұмыстың жоспарын анықтайды. Комиссия инспекциялауды жүргізу барысында өзінің жұмысын өз бетінше ұйымдастырады және танысу үшін банктен барлық қажетті құжаттарды алуға құқылы. Банк талап етілген құжаттарды дайындауға және тексерушілерге беруге жауапты өз мамандарын анықтайды.Егер банк несие бойынша шығындарды жабуға провизиялар құрған болса, онда құрылған провизиялардың сомасын активтердің жіктелуіне дейінгі сомасынан алынып тасталынады.
Банктердің қызметін кешенді түрде сипаттайтын ақпарттың негізгі және жинақтаушы көздері болып табылатын банк балансы мен қаржылық есеп есебін талдау барысында жеке банктік операциялардың тәуекелдік деңгейі мен табыстылығын, өтімділігін анықтауға, меншікті және тартылған қаражаттардың көздерін, олардың белгілі бір мерзімге немесе белгілі бір кезеңге орналастыру құрылымын айқындауға, сондай-ақ банк жүйесіндегі жеке бір банктердің қызметінің мамандануы мен маңызын белгілеуге мүмкіндік береді.
Қаржылық талдаудың мақсаты – енді пайда болып келе жатқан мәселелерді қаржылық тұрақсыздыққа ұшырауға дейін айқындау. Бұндай мәселелерді айқындау банктердің қаржылық есеп беруінен және осы мәселеге қатысты басқа да ақпараттардан (басқару сапасы туралы, сыртқы аудиттің сапасы мен аудиторлардың есеп беруінің мазмұны туралы ақпараттар) алынатын қаржылық ақпараттарда талдауды жүзеге асырумен іске асады. Активтердің сапасын талдау. Банктің активтерінің сапасы банктік операциялырдың барлық аспектілеріне әсерін тигізеді. Егер қарзы алушы өзінің қарыздарын қайтармайтын болса және олар бойынша пайызды төлемейтін болса, онда банктің таза пайдасы азаяды. Ал пайдасының азаюы, өз кезегінде өтімділіктің жетіспеушілігіне әкеліп соғуы мүмкін. Таза пайданың тұрақсыздығы банк капиталын көбейтуге мүмкіндік бермейді және активтер сапасының нашарлауы жалпы капиталға теріс әсерін тигізеді. Осы себептердің салдарынан банктердіңтөлем қабілетсіздікке ұшырау мүмкіндігі туындайды.
Активтердің сапасын қашықтан бақылау мен талдау банктердің қызметін реттеу механизмінің маңызды бір бөлігі болып табылады. Қашықтан бақылаудың талдаушысы банк активтерінің жалпы сапасының нашарлауы бойынша банк басшылығына хабарлайды және инспекторлық тексеру кезінде зерттелетін факторлардың қатарына қосуы мүмкін. Бірақ қашықтан басқару тиімділігі банк беретін ақпараттардың сапалылығымен ғана шектеледі. Ал активтердің сапасын нақты көрсететін мәліметтерді алу үшін, банкте проблемалық ссудаларды анықтауға және тиісті түрде жіктеуге мүмкіндік беретін активтердің ішкі талдау жүйесі болу қажет. Сонымен қатар, банктердің болашақтағы активтердің сапасы қазіргі уақытта берілетін жаңа несиелерге байланысты болады.Операцияларды жүргізуде пайыздық, пайыздық емес және басқа да шығындару болады. Банк осы операцияларды жүргізуге арналған ғимараттары, құрылығылары және қызметкерлері болғандықтан, оның әкімшілік шығындару да болады. Ал осы шығындарды жабу көзі банктің табысы болып табылады. Сондықтан банк өзінің табысын тиімді болу саясатына негіздеп, бос шығындарды қысқартып, табыстың көп бөлігін банктің дамуына, өсуіне және капиталдануына жұмсауы керек. Осы орайда банктің шығындарын талдау қашықтан талдауда маңызды орын алады.Банктің өз міндеттемелері бойынша жауап бере алмауы банкке деген сенімінің жоғалуына әкеп соғуы мүмкін. Сондықтан өтімділікті қашықтан талдау мен қадағалауда өтімділікке әсер ететін банктің барлық көрсеткіштері мен жағдайлары ескеріліп, өтімді активтердің сомасы мен міндеттемелердің құрамы сияқты банктің өтімділігі бойынша объективті көрсеткіштерге көңіл аударылады. Сондай-ақ банктің өтімділігін кең турде талдау қарастырылады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломалды тәжірибені қорыта келе банктер мен әр түрлі есеп берулердің негізінде банктік қадағалаудың мәні және әдістері арқылы банктердің қызметін реттеуді экономикалық тиімді жолмен жүргізу, яғни банктік сектордың сенімділігі мен тұрақтылығын қолдау көмегімен жүзеге асады. Банктердің қызметін кешенді түрде сипаттайтын ақпарттың негізгі және жинақтаушы көздері болып табылатын банк балансы мен қаржылық есеп есебін талдау барысында жеке банктік операциялардың тәуекелдік деңгейі мен табыстылығын, өтімділігін анықтауға, меншікті және тартылған қаражаттардың көздерін, олардың белгілі бір мерзімге немесе белгілі бір кезеңге орналастыру құрылымын айқындауға, сондай-ақ банк жүйесіндегі жеке бір банктердің қызметінің мамандануы мен маңызын белгілеуге мүмкіндік береді. Берілген мәліметтер BOSS жүйесінің көмегімен автоматтандырылған әдіспен өңделеді және осы мәліметтердің негізінде банктің қаржылық жағдайы туралы толық көрініс алуға болады және салыстырмалы банктердің топтарында банктің рейтінгісін анықтауға болатынын білдім. Жалпы қаржылық жағдайды банктің негізі көрсеткіштерін және капиталдың сәйкестілігін, активтердің сапасын, басқаруды (менеджмент), табыстылығы мен өтімділігін бағалайтын CAMEL жүйесі арқылы анықтайды.Қазақстан Республикасының коммерциялық банк рейтингін анықтайтын ақпараттық жүйені тұрғыздым. Егер де біз экономика салаларының барлығында автоматтандырылған жұмыс орнын құратын болсақ біз тек қана жылдам қызметке қол жеткізіп қоймаймыз, сондай-ақ электронды үкіметтің құрылуы да тез іске асатын болады.Банк ісінің пайда болуы мен дамуы капиталмен байланысты. Жеке меншік пайда болуы, тауар-ақша қатынасының дамуымен қоғамдық мүлік теңсіздігі күшейді.Жағдайы жақсы топ өкілдері жағдайы нашарларға қарызға ақша беруге мүмкіндіктері туды. Капитал дамуы тығыз түрде банк дамуымен байланысты. Қазақстанның банктік секторы өзінің тұрақтылығымен, екінші деңгейдегі банктердің сенімділігімен ерекше көзге түседі.
Ұсынылып отырған практикалық жұмысының мақсаты – Қазақстандағы екінші деңгейдегі банктердің қызметін қадағалау және рейтингтік бағалау. Банктердің қызметін кешенді түрде сипаттайтын ақпарттың негізгі және жинақтаушы көздері болып табылатын банк балансы мен қаржылық есеп есебін талдау барысында жеке банктік операциялардың тәуекелдік деңгейі мен табыстылығын, өтімділігін анықтауға, меншікті және тартылған қаражаттардың көздерін, олардың белгілі бір мерзімге немесе белгілі бір кезеңге орналастыру құрылымын айқындауға, сондай-ақ банк жүйесіндегі жеке бір банктердің қызметінің мамандануы мен маңызын белгілеуге негізделген.