Әрине, бұл тапсырманы орындау оңайға соқпайды.

3-нұсқа. Аталмыш мақсатта (мидың екі жарты шарын іске жұмылдыру үшін) тағы да бала кезден белгілі мынадай әрекет жасауға болады: оқушылар сол қолымен мұрнын ұстаса, оң қолымен сол құлағын ұстайды. Мұғалімнің берілген командасы бойынша(«Үш,төрт! Қолдарыңызды ауыстырыңыздар!») олар қолдарын алмастыруы қажет.

4-нұсқа. Оқушылар дәптерін төбесіне (басына) қойып, өзінің жұптасына қарап отырып, берілген қысқа уақыт ішінде (1-1,5 минут) оның суретін салуға тырысады. Суретті салып бітіргенше, дәптерге қарауға болмайды. Әрине, салған суреттердің қисық-қыңыр болатындығы сөзсіз, алайда олардың оқушыларға қызық болып көрінуі сөзсіз. Оқушылар сурет салынған парақтарға өз қолдарын қойып, бір-біріне тарту етеді.
«Ойлаудың алты қалпағы»

Оқушылар алты топқа бөлініп, өз көзқарастарын білдіреді. «Ақ қалпақ» (проблемаға қатысты деректерді талассыз келтіреді), «сары қалпақ» (өмірінің сәтті кезеңдерін айтады), «қара қалпақ» (өмірінің сәтсіз тұстарын айтады), «көк қалпақ» (талдау жасайды, топтар Не үшін? Неге? Неге байланысты? деген сұрақтарға жауап іздейді), «жасыл қалпақ» (кейіпкер өміріне қатысты тың идеялармен болжамдар айтады), «қызыл қалпақ» (оқиғаны оқу барысында бастан кешірген сезімдерін тұжырымдайды).


«Ой-толғаныс»
Бұл кезеңде күнделікті оқыту үдерісінде оқушы өзіндік толғаныс, дағды-машықтарын ұйымдастыру, өзіне де, өзгеге де сын көзбен қарап, баға беруге үйренеді. Оқушылар өз ойларын, өздері байқаған ақпараттарды салмақтап, салыстырып, түйіндеп өз сөздерімен айта алады. Бұл сатыда оқушылар бір-бірімен әсерлі түрде ой алмастыру, ой түйістіру, өз үйрену жо- лын, кестесін жасау мақсатында басқалармен пікір алмастырады, үйренеді. Бұл үйрену сатысы - ойды қайта түйіп, жаңа өзгерістер жасайтын қорытынды кезең болып табылады. Әртүрлі шығармашылықпен ой салыстыру болашақта қолданылатын мақсатты әрекеттерге жетелейді.

«Оқиғаны басқаларға жеткіз»

Әр топта 7-8 адамнан келетіндей топтарға бөлінеді. Әр топтың басында отырған оқушыға оқиға беріледі. (Әр топқа түрлі оқиға беруге де болады.) Ол жанындағы адамға басқаларға естіртпей оқиғаның желісін жеткізеді. Осылайша бәрі айтып болған соң, соңғы қатысушы оқиғаны дауыстап айтып шығады. 1-оқушы мәтінді оқиды. Қай топтың оқиғасы түпнұсқаға жақын болса, сол топ жеңіске жетеді.

---

«Оқуды реттеу»

Оқушылар қайсыбір жаттығуды орындап жатқан кезде бөлмеде қозғалып жүру мұғалімге оқу үдерісі туралы ақпарат жинауға, бағалаудың әр түрлі стратегияларын қолдануға және қажет жерлерде үдеріске араласуға мүмкіндік береді.

«Оқу күнделігі»

Оқу күнделігін бастаңыз, онда оқушылар оқу туралы және ол бойынша шолуы туралы ойларын жазып қалдыра алады. Бұған бүкіл сыныпқа арналған тапсырмалар, мақсат, тапсырма кестелері және т.б. кіруі мүмкін

«Оқушылардың бағалауы»

Бағалау үдерісіне қатыса отырып, оқушылар тақырыпты, бағалау үдерісінің өзін және өз жұмысын орындай отырып, не жасағандарын аса тереңірек түсінуге қол жеткізеді. Бұл оларға оқудың не екенін білуге, осылайша өзінің оқуын қарастыруына көмектеседі.Оқушылар өз үй жұмыстарын немесе сыныптастардың жұмысын бағалай алады. Бұл жаттығу «ресми» немесе оқушы жасаған бағалау схемасы бойынша жұппен немесе дербес түрде орындалуы мүмкін.

«Оқушылар сұрақ қояды»

Оқушыларға сұрақтар қоюға мүмкіндік жасаңыз. Сұрақтар сыныптастарға, мұғалімге қойылуы мүмкін немесе талқылауды дамыту құралы ретінде қолданылуы тиіс.

Жазбаша түрдегі сұрақтарға арналған «Сұрақтар қорапшасы» оқушылар үшін қарым-қатынас жасаудың өзгешелеу түрі болып табылады.

Оқушылардың жұмыс туралы сұрақтарды дауыстап айтуына уақыт беріңіз. Бұл бағалау үдерісін іске қосуға және ұғымның екіұдайы түсінілуін болдырмауға көмектеседі.

---

«Оқушылар сұрақ құрастырады»

Мысалы –

• 
  Сіз жаңа тақырыпты оқыған кезде не туралы білгіңіз келді?
  
• 
  Білімді бағалау үшін мұғалімнен немесе басқа оқушылардан сұраңыз;
  
• 
  Сіз өз біліміңізді бұдан әрі жақсартқыңыз келген білім/түсінбеу саласын көрсетіңіз.
  

Сыныпта сұрақтарға арналған қорапша қоюға болады, оқушылар оған сабақ аяқталғаннан кейін өз сұрақтарын салады.

Немесе арнайы сабақ ұйымдастыруға болады, онда оқушылар бүкіл сынып болып жұмыс істейтін немесе келесі сабаққа негіз болатын сұрақтарды құрастырады.

Оқылым бойынша ширату жаттығулары
Соңғы сөз – сөйлемнің басы

Оқушылар шеңбер бойымен тұрады. Олардың бірі қозғалып жүре бастайды да, кездейсоқ бір оқушының алдына тұрып, оған бір пікірді айтады, мысалы, «Сенбі – менің аптадағы ең жақсы көретін күнім». Біріншінің артында тұрған оқушы шеңберді айналып жүріп, басқа баланың алдына барып тұрып, жаңа бір пікірді айтады, жаңа пікір осының алдындағы пікірдің соңғы сөзінен басталуы тиіс, «Күн артынан күн өткенімен, жаңбыр толастар емес». Бұл тапсырма барлық оқушылар қатысып болғанға дейін жалғасады.

Анықтамасын табу

Тірек сөздер мен олардың анықтамалары жазылып, қиылған жинақ

араластырылған күйінде оқушыларға беріледі. Олар әр сөздің анықтамасын табу керек. Мысалы: Салыстыру. Жансыз затқа адамға тән сипаттар берілуі.

Метафора. Екі элементтің арасын салыстыру, мысалы «А Ә-ға ұқсайды» немесе «А дәл Ә сияқты». Кейіптеу. Құбылыстар мен заттардың ұқсастық белгілері негізінде астарлы мағынада қолданылуы.
Сөйлемнен алынып тасталған сөздердің орнын толтыру

Оқушылар мәтіндегі қалдырылып кеткен сөздердің орнын толтырады.

Тапсырмада қалдырып кеткен сөздер беттің төменгі бөлігінде орналастырылуы (қате тәртіпте) мүмкін.

Мысалы:

Бұл ________ түн болатын. _______ қиылысқан _________ секілді жап-жарық

қылып сәулелендіріп тұрды. _________ бұрын ешқашан _________ сияқты болған жоқ.
A – Я

Оқушылар тақырыппен байланысты тірек сөздерді әліпби әріптерімен

сәйкестікте жазады, олар қанша әріп жаза алса, сонша жазады. Мысалы, егер тақырып поэзия болса, онда оқушылар былай істей алады:

---

A – Абай

Ә – Әсірелеу

Б – Байғанин Нұрпейіс

Оқылым дағдысын дамытуға арналған жұмыс түрлері
Мағынаны ұғынуға арналған оқылым (танысу үшін оқу)

 Оқушылар белгіленген уақыт ішінде қысқа әңгіме мен ақпараттық мәтін оқиды.Олар негізгі мәселелерді анықтап, пікірлерін ауызша ұсынады.

 Оқушылар дәлелдерді анықтай отырып, қысқа дискурстық мәтін оқиды.

 Оқушылар бірқатар мәтінді топтарға бөледі, мысалы, сюжеті/тақырыбы ұқсас мәтіндер т.б.

 Оқушылар өздері жаңа ғана тыңдаған немесе оқыған мәтінге қатысты: Кім? Не? Қашан? Қайда (егер қолдануға келсе: Неліктен? және Қалай?) деген сұрақтарға жауап береді.

 Мұғалім жылдам оқып, топқа негізгі мәселелерге қатысты ауызша кері

байланыс ұсыну үшін жеке, ұзын мәтін береді. (Бұл жаттығуды күрделілігіне

қарай саралауға болады).

 Топ мәтіннің мазмұнына қатысты шын/өтірік сұрақтарға команда ретінде жауап береді.

 Оқушылар басқа оқушыларды мәтіннің мағынасына қатысты «тестілеу» үшін, шын/өтірік және мәтіннен алынған үзінділермен байланысты сұрақтарды әзірлейді.

 Топтар/сынып мәтіннің мәнісін анықтауға арналған әдіс-тәсілдер тізімін

жасайды.

 Оқушылар мәтіннен алынған үзінділермен белгілі бір уақыт ішінде танысады және олардың әрқайсысында болып жатқан оқиғаны жалпылайтын суреттермен сәйкестігін анықтайды.

Егжей-тегжейлі білуге (түсінуге) арналған оқылым (сканерлеу)

 Оқушылар мәтінді қайта оқиды және өздерінің бірінші рет оқығанда нені

қалдырып кеткенін және екінші рет оқығанда байқағанын айтады.

 Оқушылар мұғалім/сыныптасы оқыған қысқа мәтінді тыңдайды, сосын __________нені естерінде сақтағанын айтады. (Олар, бәлкім, маңызды бір тұстарды естерінде сақтар, мысалы, атын, кейіпкерлерін немесе статистикалық деректер).

 Оқушылар жұптасып оқиғаны немесе негізгі идеяны өзгертпестен алып тастауға болатын, мәтіндегі екінші дәрежелі элементтерді атап көрсетеді. Оқушылар баса көрсетілген материалсыз ненің жоғалтылуы мүмкін екенін түсіндіреді.

Нақты нәрсені анықтауға арналған оқылым

 Оқушыларға белгілі бір сала туралы ақпараты бар бірнеше мәтін ұсынылады. Олардан аталған жағдайда аталған адам үшін тиісті іс-әрекеттерді анықтау сұралады. Мысалы, ақпарат түрлі жастағы ұлдар мен қыздарға арналған жергілікті клубтарға және/немесе жергілікті көрікті жерлер мен ойын-сауық орындарына қатысты болуы мүмкін. Оқушылар бұл адамдар қандай жұмыстардың қандай түрлерін орындай алатынын анықтайды және өздерінің нені және қашан істей алатынын көрсететін график құрастырады.

---

 Жұптасып отбасының әртүрлі мүшелеріне арналған жұмыс түрлерін талқылау (әртүрлі жас санаттары, қолжетімдік және т.б.).

 Жұптар романнан үзінді тыңдайды немесе оқиды/бірнеше сюжеттік желісі бар шоудан үзінді көреді, сосын нақты осы кейіпкермен немесе сюжеттік желімен не болғанын түсіндіреді.

Жаңа сөздерді үйренуге арналған оқылым

 Оқушыларға бірқатар таныс емес сөздері (10-нан артық емес) бар мәтін

беріледі, олар оқу барысында ол сөздердің астын сызу керек. Оқушылар

төмендегі белгілерге қарап ол сөздердің мағынасын анықтайды:

• 
  таныс сөздермен ұқсастығы;
  
• 
  өзіне таныс басқа тілдегі сөздермен ұқсастығы;
  
• 
  мәнмәтіндегі байланыс;
  
• 
  сөздердің буынға бөлінуі (жалғау мен жұрнақтарды қоса алғанда).
  

 Оқушылар мағынасын көрсету үшін жаңа сөздерді синонимдерімен немесе

оларды басқа сөзбен жазады.

 Оқушылар мағынаны түсінгенін көрсету және бекіту үшін, сөйлемде жаңа

сөздерді пайдаланады.

 Оқушылар газеттің бірінші бетін өздері білмейтін/олардың ойынша басқалар білмейтін көп дегенде он сөзбен көшіреді. Сөздікті пайдалана отырып, олар анықтамасын тауып жазады – жұптар/топтар сосын басқалардан сөздің (сөздердің) мағынасын анықтауды сұрайды.

 Оқушыларға балама анықтамалары ұсынылады немесе олар оны өздері

құрастырады. Сосын мәнмәтінге қарай олардың ішіндегі дұрысы таңдалады.

Мақсатын анықтауға арналған оқылым

 Оқушыларға шағын топта әрбір мәтіннің мақсатын және мақсатты

аудиториясын талқылау үшін үш мәтін беріледі: проспект (анықтамалық), саяси баяндама (біреудің көзін жеткізу) және қайырымдылық хат (үндеу).

 Оқушылар сынып/топ ресурсын жасау үшін «Қармақ тілін» пайдаланады.

Мысалы, оқушылардан, олардың ойынша, әртүрлі мақсатта/әртүрлі аудиторияға арнап жазылған кем дегенде үш мәтін табуды сұрайды. Кейін мәтіндерді ұқсастықтары мен айырмашылықтары бойынша топтастырады,

айырмашылықтарын, мысалы, Венн диаграммасының көмегімен жазып алады.

Бұл мәтіндерді курс барысында басқа жаттығу аясында ақпарат көзі ретінде

пайдалану үшін сақтап қоюға болады.

 Оқушылар жұптасып оқырман мәтіннің қалай қатыстырылатынын, тілдік

қолданыстардың қандай эмоция тудыратынын анықтайды.

Стильді анықтауға арналған оқылым

 Оқушылар жұптасып екі мәтінді зерделейді, олардың жанры мен мазмұны

---

Смотрите также файлы

• Контрольная работа по темам Кислород, Водород, Вода. Растворы.docx

• Скажи, почему ты все время вертишься не вместе с нами, а в другую сторону.pptx

• Соч за i четверть.docx

• Задание Прослушайте текст и выполните задания. Фрагмент из романа А. С. Пушкина "Капитанская дочка" Какое предложение передает тайный смысл реальной жизни Пугачева. А лучше раз напиться живой кровью, а там что бог даст!.docx

• Служить России суждено тебе и мне.docx