Файл: Ытималдытар теориясы жне математикалы статистика i тарау. Кездейсо оиалар негізгі тсініктер. Оиаларды трлері.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 09.12.2023
Просмотров: 767
Скачиваний: 9
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
кестеден Осы табылған мәндердi (7.4.5) және (7.4.7) формулаларына қойсақ мына сенiмдiлiк интервалдарын аламыз
Сонымен, негiзгi өндiрiс қорларының шамасы 12 млн.теңге болатын кәсiпорындардың орташа тәулiктiк өнiм шығарылымы 0,95 сенiмдiлiгiмен 13,19(т) мен 13,59(т) аралығында болады, ал негiзгi өндiрiс қорлары 12 млн.теңге болатын жеке алынған кәсiпорынның тәулiктiк өнiм шығарылымы 95% жағдайларда 12,12 тонна мен 14,66 тонна аралығында жатады.
РЕГРЕССИЯ ТЕҢДЕУIНIҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫН ТЕКСЕРУ
Регрессия теңдеуiнiң маңыздылығын тексеру үшiн дисперсиялық талдау тәсiлiн қолданамыз. Ол үшiн факторлық айнымалы Х -тiң әрбiр деңгейiнде тәуелдi айнымалы У-тiң бiрнеше бақыланатын мәндерi анықталуы қажет.
Ендi мына теңдiктi қарастырайық
(7.4.9)
немесе
Сонда бiрiншi қосылғыш сызықтық регрессия бойынша өзгерумен сипатталатын квадраттардың қосындысы, ал екiншi қосылғыш - регрессиядан кездейсоқ ауытқуларды сипаттайды, сонда дисперсиялар
(7.4.10) (7.4.11)
Ендi мынадай нөлдiк болжам тексерiледi Ho: “Х пен У аралығында сызықтық байланыс жоқ”.
Статистикалық критерий
(7.4.12)
Бұл Фишер-Снедекор үлестiрiмiмен берiлген, еркiндiк дәрежелерi k=1; k=n-2 болатын кездейсоқ шама.
Ендi болса Но болжамы жоққа шығарылады, яғни регрессия теңдеуi маңызды, Х пен У айнымалылары арасында бiржақты сызықтық корреляциялық байланыс бар деймiз.
1-мысал. Мына корреляциялық кесте арқылы У-тiң Х-ке байланысты регрессия теңдеуiнiң маңыздылығын маңыздылық деңгейiнде зерттеңiз:
Шешуi: Жоғарыда қолданылған тәсiлдермен мына шамаларды анықтаймыз:
(*)
Ендi (7.4.9) пайдаланып қажеттi қосындыларды (мәлiметтер корреляциялық кесте арқылы берiлгендiктен “зiлдеме” қосындылар есептеледi) табамыз: табу үшiн мынадай кесте құрамыз
Мұнда -лер (*) формуласымен есептелдi, яғни , онда , сонда , ал Фишер-Снедекор сын нұктелер кестесiнен , олай болса регрессия теңдеуi маңызды, айнымалылар арасында сызықтық бiржақты корреляциялық байланыс бар деймiз.
ЕСЕПТЕР
254.Төмендегi корреляциялық кесте бойынша мыналарды табыңыз:
а) У-тiң Х-ке байланысты және Х-тiң У-ке байланысты таңдамалық сызықтық регрессиялық теңдеулерiн.
б) Корреляция коэффициентiнiң маңыздылығын.
в) Бас корреляция коэффициентi -ны және бас регрессия коэффи-циенттерi -ты бағалайтын сенiмдiлiк интервалдарын.
Маңыздылық деңгейi
256. У белгiсiнiң Х факторлық белгiсiнен бiржақты сызықтық тәуелдiлiгiн қарастыра келiп, мына белгiсiз мәндi маңыздылық деңгейiнде болжаңыз.
257. Төмендегi кесте арқылы У-тiң Х-ке байланысты сызықтық регрессия теңдеуiнiң маңыздылығын деңгейiнде бағалаңыз.
Сонымен, негiзгi өндiрiс қорларының шамасы 12 млн.теңге болатын кәсiпорындардың орташа тәулiктiк өнiм шығарылымы 0,95 сенiмдiлiгiмен 13,19(т) мен 13,59(т) аралығында болады, ал негiзгi өндiрiс қорлары 12 млн.теңге болатын жеке алынған кәсiпорынның тәулiктiк өнiм шығарылымы 95% жағдайларда 12,12 тонна мен 14,66 тонна аралығында жатады.
РЕГРЕССИЯ ТЕҢДЕУIНIҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫН ТЕКСЕРУ
Регрессия теңдеуiнiң маңыздылығын тексеру үшiн дисперсиялық талдау тәсiлiн қолданамыз. Ол үшiн факторлық айнымалы Х -тiң әрбiр деңгейiнде тәуелдi айнымалы У-тiң бiрнеше бақыланатын мәндерi анықталуы қажет.
Ендi мына теңдiктi қарастырайық
(7.4.9)
немесе
Сонда бiрiншi қосылғыш сызықтық регрессия бойынша өзгерумен сипатталатын квадраттардың қосындысы, ал екiншi қосылғыш - регрессиядан кездейсоқ ауытқуларды сипаттайды, сонда дисперсиялар
(7.4.10) (7.4.11)
Ендi мынадай нөлдiк болжам тексерiледi Ho: “Х пен У аралығында сызықтық байланыс жоқ”.
Статистикалық критерий
(7.4.12)
Бұл Фишер-Снедекор үлестiрiмiмен берiлген, еркiндiк дәрежелерi k=1; k=n-2 болатын кездейсоқ шама.
Ендi болса Но болжамы жоққа шығарылады, яғни регрессия теңдеуi маңызды, Х пен У айнымалылары арасында бiржақты сызықтық корреляциялық байланыс бар деймiз.
1-мысал. Мына корреляциялық кесте арқылы У-тiң Х-ке байланысты регрессия теңдеуiнiң маңыздылығын маңыздылық деңгейiнде зерттеңiз:
хi Уi | 22,5 | 27,5 | 32,5 | 37,5 | 42,5 | nyi |
9 | 2 | 3 | - | - | - | 5 |
13 | 1 | 6 | 3 | 1 | - | 11 |
17 | - | 4 | 11 | 2 | - | 17 |
21 | - | - | 7 | 6 | 1 | 14 |
25 | - | - | - | 2 | 1 | 3 |
nxi | 3 | 13 | 21 | 11 | 2 | n=50 |
Шешуi: Жоғарыда қолданылған тәсiлдермен мына шамаларды анықтаймыз:
(*)
Ендi (7.4.9) пайдаланып қажеттi қосындыларды (мәлiметтер корреляциялық кесте арқылы берiлгендiктен “зiлдеме” қосындылар есептеледi) табамыз: табу үшiн мынадай кесте құрамыз
хi | nxi | | |
22,5 | 3 | 10,4 | 127,5 |
27,5 | 13 | 13,8 | 126,5 |
32,5 | 21 | 17,2 | 1,6 |
37,5 | 11 | 20,6 | 149,0 |
42,5 | 2 | 23,9 | 97,4 |
| | | |
Мұнда -лер (*) формуласымен есептелдi, яғни , онда , сонда , ал Фишер-Снедекор сын нұктелер кестесiнен , олай болса регрессия теңдеуi маңызды, айнымалылар арасында сызықтық бiржақты корреляциялық байланыс бар деймiз.
ЕСЕПТЕР
254.Төмендегi корреляциялық кесте бойынша мыналарды табыңыз:
а) У-тiң Х-ке байланысты және Х-тiң У-ке байланысты таңдамалық сызықтық регрессиялық теңдеулерiн.
б) Корреляция коэффициентiнiң маңыздылығын.
в) Бас корреляция коэффициентi -ны және бас регрессия коэффи-циенттерi -ты бағалайтын сенiмдiлiк интервалдарын.
Маңыздылық деңгейi
Хi Уi | 1 | 6 | 11 | 16 | 21 | 26 | nj |
2 | 2 | 4 | - | - | - | - | 6 |
12 | - | 6 | 2 | - | - | - | 8 |
22 | - | - | 3 | 50 | 2 | - | 55 |
32 | - | - | 1 | 10 | 6 | - | 16 |
42 | - | - | - | 4 | 7 | 3 | 14 |
ni | 2 | 10 | 6 | 64 | 15 | 3 | n=100 |
-
. У нәтижелiк белгiсi Х факторлық белгiсiнен сызықтық тәуелдi деп қарастырып, төмендегi корреляциялық кесте бойынша шартты математикалық үмiт - ты бағалайтын сенiмдiлiк интервалын сенiмдiлiгiмен анықтаңыз. (Х=5 мәнi үшiн)
хi Уi | 3 | 4 | 6 | nj |
1 | 8 | | | 8 |
4 | 2 | 3 | | 5 |
5 | | 2 | 5 | 7 |
ni | 10 | 5 | 5 | n=20 |
256. У белгiсiнiң Х факторлық белгiсiнен бiржақты сызықтық тәуелдiлiгiн қарастыра келiп, мына белгiсiз мәндi маңыздылық деңгейiнде болжаңыз.
хi Уi | 5 | 6 | 8 | nj |
2 | | 4 | 1 | 5 |
3 | 2 | | | 2 |
5 | 1 | 2 | | 3 |
ni | 3 | 6 | 5 | n=10 |
257. Төмендегi кесте арқылы У-тiң Х-ке байланысты сызықтық регрессия теңдеуiнiң маңыздылығын деңгейiнде бағалаңыз.
хi Уi | 20 | 25 | 30 | 35 | 40 | ni |
16 | 4 | 6 | - | - | - | 10 |
26 | - | 8 | 10 | - | - | 18 |
36 | - | - | 32 | 3 | 9 | 44 |
46 | - | - | 4 | 12 | 6 | 22 |
56 | - | - | - | 1 | 5 | 6 |
ni | 4 | 14 | 46 | 16 | 20 | n=100 |