Файл: Мнай жне мнай німдерін сатау резервуарларды кмегімен жзеге асырылады.doc

КІРІСПЕ

Ауыл шаруашылығының дамуы мұнай, мұнай өнімдері және газды тұтынушылардың көбеюімен байланысты. Өндіріс,транспорт және ауыл шаруашылығы мұнай өнімдерінің 200-ден астам түрін жанар және жағар май ретінде қолданады. Газ металлургия саласында және электростанцияларда отынның ең арзан түрінде кеңінен қолданылады. Сондықтан,олардың тиімді пайдаланылуы оларды сақтау сапасына тікелей байланысты.

Мұнай және мұнай өнімдерін сақтау резервуарлардың көмегімен жүзеге асырылады.

Резервуар деп – мұнай және мұнай өнімдерін ұзақ мерзімге сақтауға арналған тұрақты және қозғалмалы, әртүрлі көлемдегі ыдыстарды айтады. Резервуар өте жауапты құрылғылар болып табылады, өйткені олардың ішінде үлкен мөлшерде сұйықтықтар сақталады.

Дайындалатын материалдың түріне қарай резервуарлар металдық және металдық емес болып екіге бөлінеді. Металдық резервуарларды болаттан, кейбір жағдайларда алюминийден жасайды. Металдық емес резервуарларға темірбетонды және пластмассалы резервуарлар жатады.

Резервуарлар пішіні бойынша тік цилиндрлі, көлденең цилиндрлі, тік, тамшы тәріздес және т.б. болып бөлінеді.

Резервуарларды әртүрлі көлемдерде – 5 және 120000 м³ аралығында құрастырады.

Мұнай өнімдері бар резервуарлардың пайдалану сенімділігін қамтамасыз ету үшін олардың техникалық пайдалануына, бақылауына, ақауларды табу мен түзетуге қойылатын талаптар сақталады. Бұл жұмыстарды орындау шарты болып резервуарларды оларды мұнай өнімдерінің қалдықтары мен бөлінулерінен алдын ала тазалау мен жөндеу болып табылады.

Резервуарлар кезеңді тазалануға, мұнай өнімі сұрыбының ауысым қажеттілігі кезінде тазалануға, пирофорлы бөлінулерден, минералды ластануы, тоттану мен суы бар жоғары жабысқақты тұнбалардан кезекті және кезектен тыс жөндеулер кезінде босатылуға, кешенді дефектоскопия мен басқа да пайдалану себептерін жүргізуге жатады.
Резервуарларды мұнай өнімдері қалдықтарынан тазалау мұнай өнімдерімен қамтамасыз етудің технологиялық процесінің ажырамас бөлігі болып табылады Шикі мұнай резервуарларда сақталады. Уақыт өте келе осы резервуарлардың түбінде ауыр көмірсутектерден (парафиндер) және  құм, тат және ауыр металдар сияқты бейорганикалық қоқыстан тұратын қабат пайда болып, сұйыққойманың пайдалы көлемін азайтады. Бұл қабат «гач» деп аталады. Қауіпсіздік техникасы бойынша тексерістен бұрын, техникалық қызмет көрсету немесе жөндеу жұмыстарын жүргізер алдында сұйыққойманы түгелдей босатып, тазарту қажет.

---

Резервуардың өлшемдеріне қарай, 1000 тоннадан 5000 тоннаға дейін пайдаға жаратылуға жататын шөгінді қалады. Шөгіндіні жағып жіберудің орнына «Flottweg AG» трикантерінің көмегімен оны қайта өңдеу мүмкіндігін ұсынамыз. Бұл орайда мұнайдың көбісі қалпына келтіріледі, ал суды тазартқыш қондырғыларға жіберуге болады. Мұнай өнімдері бар резервуарлардың пайдалану сенімділігін қамтамасыз ету үшін олардың техникалық пайдалануына, бақылауына, ақауларды табу мен түзетуге қойылатын талаптар сақталады. Бұл жұмыстарды орындау шарты болып резервуарларды оларды мұнай өнімдерінің қалдықтары мен бөлінулерінен алдын ала тазалау мен жөндеу болып табылады.

Резервуарлар кезеңді тазалануға, мұнай өнімі сұрыбының ауысым қажеттілігі кезінде тазалануға, пирофорлы бөлінулерден, минералды ластануы, тоттану мен суы бар жоғары жабысқақты тұнбалардан кезекті және кезектен тыс жөндеулер кезінде босатылуға, кешенді дефектоскопия мен басқа да пайдалану себептерін жүргізуге жатады.

Резервуарларды мұнай өнімдері қалдықтарынан тазалау мұнай өнімдерімен қамтамасыз етудің технологиялық процесінің ажырамас бөлігі болып табылады Шикі мұнай резервуарларда сақталады. Уақыт өте келе осы резервуарлардың түбінде ауыр көмірсутектерден (парафиндер) және  құм, тат және ауыр металдар сияқты бейорганикалық қоқыстан тұратын қабат пайда болып, сұйыққойманың пайдалы көлемін азайтады. Бұл қабат «гач» деп аталады. Қауіпсіздік техникасы бойынша тексерістен бұрын, техникалық қызмет көрсету немесе жөндеу жұмыстарын жүргізер алдында сұйыққойманы түгелдей босатып, тазарту қажет.
Резервуардың өлшемдеріне қарай, 1000 тоннадан 5000 тоннаға дейін пайдаға жаратылуға жататын шөгінді қалады.

1 Технологиялық бөлім

1.1 Резервуарлардың атқаратын кызметі
Мұнай өнімдері бар резервуарлардың пайдалану сенімділігін қамтамасыз ету үшін олардың техникалық пайдалануына, бақылауына, ақауларды табу мен түзетуге қойылатын талаптар сақталады. Бұл жұмыстарды орындау шарты болып резервуарларды оларды мұнай өнімдерінің қалдықтары мен бөлінулерінен алдын ала тазалау мен жөндеу болып табылады.

Резервуарлар кезеңді тазалануға, мұнай өнімі сұрыбының ауысым қажеттілігі кезінде тазалануға, пирофорлы бөлінулерден, минералды ластануы, тоттану мен суы бар жоғары жабысқақты тұнбалардан кезекті және кезектен тыс жөндеулер кезінде босатылуға, кешенді дефектоскопия мен басқа да пайдалану себептерін жүргізуге жатады.

---

Резервуарларды мұнай өнімдері қалдықтарынан тазалау мұнай өнімдерімен қамтамасыз етудің технологиялық процесінің ажырамас бөлігі болып табылады Шикі мұнай резервуарларда сақталады. Уақыт өте келе осы резервуарлардың түбінде ауыр көмірсутектерден (парафиндер) және  құм, тат және ауыр металдар сияқты бейорганикалық қоқыстан тұратын қабат пайда болып, сұйыққойманың пайдалы көлемін азайтады. Бұл қабат «гач» деп аталады. Қауіпсіздік техникасы бойынша тексерістен бұрын, техникалық қызмет көрсету немесе жөндеу жұмыстарын жүргізер алдында сұйыққойманы түгелдей босатып, тазарту қажет.

Резервуардың өлшемдеріне қарай, 1000 тоннадан 5000 тоннаға дейін пайдаға жаратылуға жататын шөгінді қалады. Шөгіндіні жағып жіберудің орнына «Flottweg AG» трикантерінің көмегімен оны қайта өңдеу мүмкіндігін ұсынамыз. Бұл орайда мұнайдың көбісі қалпына келтіріледі, ал суды тазартқыш қондырғыларға жіберуге болады.

Мұнай резервуарларындағы «өлі» шөгіндіні қайта өңдеген кезде трикантерді пайдаланудың қолмен тазарту әдісіне қарағандағы артықшылықтары:

• 
  Атмосфераға зиянды заттар барынша аз шығарылады;
  
• 
  Резервуарлардың ішінде қызметкерлердің жүретін уақыты барынша азаяды;
  
• 
  Гач құрамындағы мұнайдың 90-95% пайызын шығарып алуға болады;
  
• 
  Трикантерде бөлініп алынған қатты фазада қордың бастапқы мөлшерінің небары 10% пайызы ғана болады;
  
• 
  Тіпті мұнай қорының құрамы өзгеріп отырған кезде де, өндіріс автоматтандырылған күйде үздіксіз жұмыс істейді.
  

Табиғи резервуарлар көбінесе суға қаныкқан болады. Жер қойнауында пайда болған мұнай мен газ алғашқы қонысынан көшу (миграция) арқылы коллекторлы резервуарларға кездескеннен кейін, өздерінің тығыздығына сәйкес судан өтіп, жоғары — су бетіне көтерілуге тырысады. Осыған байланысты резервуар ішінде су (астында), мұнай (ортасында), газ (жоғарыда) орналасады
Резервуарға құйылатын мұнай өніміне, ондағы қалдық түріне байланысты сұрыптау ауысымы кезінде мұнай өнімі сапасының сақталуын қамтамасыз етуде мынадай операцияларды орындау көзделеді:

қалдықты жою;

газсыздандыру;
жуғыш затпен ыстық су қысымымен жуу (немесе булау);

ыстық сумен кейіннен жуу;

түбін желдету (кептіру);

Жерасты резеруарлары үшін сору құралдарын пайдалану ұсынылады

;жалғастырғышты ұшы бар қолғаптар жұмыс сұйығы айналатын жабдықтар (сорғы, жуу машинасы, суэлеватор және т.б.) арасында коммуникациялық төсемдер үшін қызмет етеді.

---

Технологиялық схемада бензинге тұрақты ішкі диаметрі 51, 66, 77 мм резеңке жеңдер және ішкі диаметрі 75 және 125 мм сымды шиыршықпен нығайтылған жеңдер пайдаланылады;

РТ-80 үшжүрісті жеңдік тармақтану жең желілерінде жұмыс сұйығы ағынын басқаруға арналған; РС-Б қолмен тазалау ұңғысы тазаланған резервуар түбінен суэлеваторға шлам қалдығын жуу үшін пайдаланылады.
1)Ұңғы өнімділігі саптағы қысымға байланысты және 0,4 МПа (40 м су. бағ. қысым кезінде 0,35 л/с-ден, 0,6 МПа (60 м су. бағ.) қысым кезінде 4,0 л/с дейін өзгереді;өткізгіштер әр түрлі диаметрлі жеңдерді өзара қосу үшін қызмет етеді;
2)резервуарларды өрт қаупсіз ТЖҚ-мен механикаландырылған жууғаарналған құрылғы – жуу машиналары (гидромониторлар).Олардың кейбірінің техникалық сипаттамасы 2-қосымшада келтірілген;

3)резервуарларды мәжбүрлі желдетуге арналған құрылғы (электржелдеткіштер, буэжекторлар). Буэжекторлардың техникалық сипаттамасы 3-қосымшада көрсетілген. Желдеткіштер санын таңдау мен олардың сипаттамасы 4-қосымшаның кестесінде келтірілген желдетудің талап етілетін режимін қамтамасыз етеді;

4)резервуар атмосферасын флегматизациялау жүйесі 5-қосымшада;

5) ТЖҚ. ТЖҚ атауы мен саны жойылатын мұнай өніміне, резервуар құрылысына байланысты анықталады. Жалпы қолжетімді ТЖҚ: МЛ-51, МЛ-52, МЛ-72, Лабомид-203М (Темп-300) және басқалар. Жуу құралы ретінде суды (ыстық суды) және ТЖҚ қоспасында суды пайдалануға рұқсат беріледі;ТЖҚ пайдалану – қыздыру, мөлшерлеу температурасын таңдау, шаю өнімдерін бөлу шарттары және пайдаланудың басқа параметрлері осы ТЖҚ дайындаушылардың нұсқаулығына сәйкес жүзеге асырылады;

6)дайындау, сақтау, ТЖҚ регенерациялау, тазалау өнімдерін жинау жүйесінде:қасбетті тұндырғыш, 6-қосымша; ТЖҚ резервуарға беруге және тазалау өнімдерін сорып шығаруға арналған құбыр өткізгіштер жүйесі;ТЖҚ беру сорғылары;Тазалау өнімдерін жинауға және онда қалған қалдық мұнай өнімдерін сығып алуға арналған құрылғы, 7-қосымша;

7)жабдықты энергиямен қамтамасыз ету жүйесі (қанық су буы, электрэнергия);

8) бекіту арматурасы бар резеңке маталы жеңдер (диаметрі 32 және 50 мм булы, сулы);

9) іске қосу аппаратурасы мен кабельдері бар басқарудың жылжымалыпульті(электрощит);

10) көлік және жүк көтергіш құралдар.

Тақырыпты әзірлеуге негіз болып, мұнай және онымен байланысты өнеркәсіп салаларында резервуарларды тазалау процесстерін жоғары тиімділікпен жүзеге асыру барысындағы төмен энергия және күрделі шығындардағы аппараттарды құру қажеттіліг болып табылады

---

Тақырыпты әзірлеуге алғашқы мәліметтер, бұл тазалау аппараттардың оң және теріс белгілері сондай –химиялық тазалау салаларындағы ғылым мен техниканың жетістіктері.

Жоғары жабысқақты мұнай өнімдерін (мазуттар, майлар, мотор отыны және басқалар) сақтауға пайдаланылатын жерасты резервуарлары жөндеу мерзімімен және сапаны сақтау шарттарымен анықталатын қажеттілік бойынша тазаланады. Тазалау технологиясы, жабдықтар мен тазалау құралдары жер беті резервуарларын тазалау үшін пайдаланылатындардан біршама ажыратылады. Тазалау процесі үлкен жұмыс сыйымдылықпен және қауіптілікпен сипатталады. Тазалаудың технологиялық процесін ұйымдастыру мен жүргізу қиын орындалатын операциялардың барынша мүмкін механикаландырылуын әрі қауіпті және зиянды өндірістік факторларды жоюды көздейді Резервуарлардың әр түрлеріне пайдаланылатын сәйкес технологиялық операцияларды механикаландыру құралдарын, қауіпсіздікті бақылау аспаптары мен құрылғыларын пайдаланумен орындауды көздейтін технологиялық регламенттер, жұмысты ұйымдастыру тәртібі (бұдан әрі - ЖҰТ) өңделеді.

Резервуарларды тазалау бойынша жұмыстарды жүргізу үшін резервуарлар санын, олардың көлемін есепке алумен механикаландырылған тазалау құралдарымен, тазалау құрылыстарының болуын, энергетикалық көздердің және басқа жергілікті шарттармен жарақталған мамандандырылған телімдер құру ұсынылады. Резервуарларды тазалау бойынша технологиялық операцияларды орындау үшін негізгі жабдықтар, жүйелер мен құрылғылар ұсынылады:ПСГ-160 базасындағы сорғылық қондырғының автомобиль қозғалтқышынан қозғалатын екі сатылы ортадан тепкіш сорғысы болады. Сорғының өнімділігі 110-160 м³/с және қысымы 5-14 кПа (50-140 м су. бағ.).

Сорғылық қондырғы ТЖҚ жуу ерітіндісін резервуарды жууға және суэжекторға (эжекторға) беру үшін арналған; Г-600А суэлеваторы (эжектор) эжекция принципінде жұмыс істейді және жуу процесінде пайда болған эмульсия мен механикалық қоспаны (құм, тотану және сол секілділер) тазаланатын резервуардан сорып шығаруды қамтамасыз етеді. Г-600А су элеваторының өнімділігі ағын желісіндегі жұмыс қысымына байланысты. 0,8 Па қысым кезінде өнімділік 600 л/мин (36 м³/с) құрайды.

1.2 Мұнай резервуарлардың түрлері
Мұнай резервуарлары деп — «шикі» және тауарлы мұнайды есепке алу, жинау және аз уақыт ішінде сақтау үшін арналған әр түрлі өлшемдегі ыдыстарды айтады. Бір жерде шоғырланған резервуарлар тобын резервуарлар паркі деп атайды.

---