ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 12.12.2023
Просмотров: 826
Скачиваний: 32
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
мен құбылыстардың негізгі жэне қосалқы қасиеттерін ажыратып көрсетуге қиналуы, сонымен қатар талдау жүргізудің орнына сандырақ ойлар айтып, ешқандай ақиқатқа сай келмейтін космос толқынының, радио жэне ТВ толқынының эсер еткенін сезінгені туралы айтып беруі.
Олигофрения- туа біткен немесе ерте сэбилік кезде орын алған психикалық дамудың шектеулілігі. Психикалық дамудағы кемістіктің тереңдігіне байланысты оның көрінісі дебил, имбецил және идиотия түрлеріне бөлінеді.
Отірік- шындықты саналы түрде жүйелі бұрмалау, өзіне пайда алу мақсатымен теріс эсерлерді жасау.
Патопсихология- (гр. Раіһоз- қайғы, ауырту, ауру)- эртүрлі аурулардың салдарынан адам психикасы мен эрекетінің нормадан ауытқуын зерттейтін психология ғылымының саласы. Психиканың ауытқуы мен өзгеру заңдылықтарын зерттей отырып, олардың нормадағы көрсеткіштерін заңдылықтарымен салыстырмалы түрде зерттейді.
Психодиагностика- (гр. Біёпозіікоз- тануға қабілетті) адамның психо-логиялық қасиеттері мен күйлері туралы ғылыми тексерілген эдістердің көмегімен сенімді мәлімет алу, адамның психологиялық қасиеттерін, күйлерін сандық жэне сапалық жағынан нақты бағалау. Психодиагностика- жеке адамның дамуындағы жеке даралық ерекшеліктері мен даму мүмкіншіліктерін анықтайтын әдістерді құрастыратын психология ғылымының саласы. Психоз- психиканың терең патологиялық бұзылуы. Психосоматика- сомантикалық аурулардың пайда болуына психикалық факторлардың эсерін зерттейтін медициналық психология саласы.
Психопатиялар- мінез-құлық патологиясы, индивидке элеуметтік
ортаға адекватты бейімделуіне кедергі келтіреді.
Психикалық күй- индивидтің психикалық іс-эрекетінің уақытша ■ ;
жэне ағымды өзгешілігі, іс-эрекетке деген қатысы, іс-эрекеттің ':
пэні жэне жағдайымен шартталынады, мотивациялы, ерікті, ,;
эмоциялық күйлерге бөлінеді, сондай-ақ күйлері сананың 'эртүрлі ; I
деңгейде ұйымдастырылуымен байланысады. { ;
Профилактика- адамның денсаулығын, психикалық жағдайын !! ; жэне жан ауыруларының алдын алуға, өмірін ұзартуға арналған ; іс-шаралар жүйесі.
Реабилитация- адамның құқын, мэртебесін, денсаулығы мен жан |
саулығын қалпына келтіруге бағытталған кешенді, көп деңгейлі, • ■ |
белгілі ретпен жүргізілетін іс-эрекеттер жүйесі. Аталған жүйе ■.{
бала дамуында орын алатын ауытқулардың алдын алу жэне оны і
түзету-дамыту аспектілерін бір-бірімен ұштастырады. I;
Реакция- (лат. Ке - қарсы+асііо- әрекет) кез-келген II
тітіркендіргішке тірі ағзаның беретін жауабы. |
Руханият- жоғары материалдық емес құндылықтардың жүйесі, I; осы қүндылықтарды игеру жолында адамның жоғары деңгейде ;! өзін-өзі іске асыруы. !|:
Сана- психиканың тек адамға ғана тэн ең жоғарғы сатысы, объективтік болмыстың адам миындағы бейнесі. Болмыс пен шындықтың бейнесін адам тілі арқылы, сөйлесу арқылы бейнелеп, оның мэн-жайын танып біледі.
Сананың бүзылуы- өзінің кім екенін, қай жерде екенін, уақыттың қанша болғанын, айналадағы жағдайды толық түсінбеу жэне осы себепке байланысты мінез-қүлықтың өзгеруі.
Сенім-адамның түлға қүрылымына кіретін, оның қылықтарын |
жэне шынайылыққа қатынасын анықтайтын қандай да бір \
постулаттар мен түсініктерді толығымен жэне сөзсіз қабылдауы. ;
Сенгіштік- өз-өзіне деген сенімсіздікпен, өзін-өзі төмен !
бағалаумен, үялшақтықпен, сенгіштікпен, мазасыздықтың 1
жоғары деңгейімен байланысты сендіруші эсерлерге берілуге |
жэне бағынуға субъективті дайындық.
Сенсибилизация- латынның «сенсибилис» деген сөзі, қазақшасы
«сезгіш» деген мағынаны білдіреді.
Симптом- патологиялық жағдайдың белгілері.
Синдром- түбірі бір симптомдар жиынтығы.
Синестезия- грек сөзі, қазақша «қосарласқан түйсік» деген
мағынаны білдіреді. Статика- гректің «статос» деген сөзі,
қазақша «тіке түратын» деген сөз.
Стресс- (ағыл. 8ігезз- қысым, күйзеліс, күштену, зорлану,
шиеленіс) эртүрлі экстремалды эсерлерге жауап ретінде пайда
болатын, адамның күйін, жалпы шеңберін білдіретін термин.
Стресс күшті теріс белгілері әсердің негізінен жэне адамның
онымен күресуге мүмкіндігі болмағанынан немесе
қабілетсіздігінен туындайтын қысымдық күй. Стресске
байланысты мінез-құлық бұзылып, жан күйзелісі орын алады.
Ступор- ерікті қозғалыстың бүзылуы. Адам өзінің ойындағы
шешімдерді эрекетке ауыстыра алмауы.
Сыйысымдылық- тұлғалық ерекшеліктердің ұтымды қатынасы,
адамдардың психикалық қасиеттерінің талапқа сай қарым-
қатынас пен іс-әрекетке оңтайлануы, кеңпейілділік білдіруі.
Суицид- жан дүниесі қатты күйзелгені әсерінен немесе
психикалық аурудың ықпалымен адам жасайтын өзін-өзі өлтіру
эрекеті.
Темперамент- жоғары жүйке қызметінің типтік ерекшеліктеріне
сэйкес адамның даралық сипатын білдіретін психологиялық ерекшелік. Темперамент адам мінезінің табиғи негізін анықтайды. Жоғары жүйке қызмет типтерінің күшіне, теңдігіне жэне ауысу ерекшеліктеріне сәйкес темпераменттің 4 түрі
сипатталады. Олар: холерик, флегматик, сангвиник, меланхолик. Тест (сынақ)- психологияда адамның басындағы психологиялық ерекшеліктері мен қабілетін ақыл-ой деңгейін белгілі нормалар тұрғысынан іздестіретін эдіс- тест әдісі арқылы адамның меңгерген білім деңгейі мен ықылас- ынтасы да зерттеледі. Оның нэтижелері салыстырмалы түрде қорытылады. «Тест» ағылшынсөзі, мағынасы - «сынақ» дегенді білдіреді.
Топтық психотерапия- топтағы тұлғааралық қатынастарды жақсарту үшін психотерапевтік құралдарды пайдалану.
Тұлға- жеке ерекшеліктері бар қоршаған ортаға деген өзінің қатынасын сезінген, сана көрсеткіштері анық байқалатын, қызметтің белгілі бір түрімен айналысатын элеуметтік қауымдастықтың белгілі өкілі, нақты адам.
Тұлғааралық сауалнамалар- тулғалық көріністері мен жеке қасиеттерін бағалаудың эдіснамалық қүралы.
Үрей- жалған немесе шындық қауіптерден жаппай үрейлену.
Фобиялар- жабысқақ қорқу сезімі.
Фрустрация- үлкен ірі сәтсіздіктер себебінен индивидтің үміті үзіліп, жоспары бүзылып, мақсатқа жетудегі кедергілер мен. қиыншылықтарды жеңе алмайтын конфликтілі эмоционалды күй.
Шизофрения- түрлі симптоммен сипатталатын (сандырақ, галлюцинация) психикалық ауыру, кісілік қасиеттердің бүзылуы. Шешім кабылдау- күрделі ерік жігер эрекетінің бастапқы және күрылымдық элементі; алғашқы ақпаратты өңдеуде эрекеттің мақсаты қалыптасады; бірнеше эрекет мүмкіншіліктерінен бір эрекетті таңдау; эрекет бағдарламасын құру; эрекеттің концептуалды моделін қүрастыру, әрекет нэтижесіне жетудегі тэсілдерді анықтау.
Экстраверсия жэне интероверсия- даралық ерекшеліктер, олар
түлға бағыттылығының сыртқы объектілерге немесе ішкі жеке
қүбылыстарға тэуелділігімен сипатталады.
Экстерорецептор- латын сөзі, қазақша «сыртқы қабылдаушы»
деген мағынаны білдіреді. Эмоция- адамның объективті
шындыққа көзқарасын білдіреді жэне эр адам өз іс-эрекетінің,
қарым-қатынасының нэтижесіне қанағаттануын немесе
қанағаттанбауын эмоция арқылы білдіреді.
Эмпатия- басқа адамдардың психикалық жағдайларын түсіну,
олардың жағдайларымен санаса білу, өз сезімі арқылы басқа
адамдардың жан күйзелісін түсіну, оны сезіне білу және оныменортақтасу, өзге адамның жан дүниесінің сыры мен жай күйш түсіне білу қабілеттілігі жэне оған жанашырлық білдіре алу. Эпилепсия- баяу жүретін ұстамалы психикалық ауру, кісілік қасиеттердің өзгеруі.
Олигофрения- туа біткен немесе ерте сэбилік кезде орын алған психикалық дамудың шектеулілігі. Психикалық дамудағы кемістіктің тереңдігіне байланысты оның көрінісі дебил, имбецил және идиотия түрлеріне бөлінеді.
Отірік- шындықты саналы түрде жүйелі бұрмалау, өзіне пайда алу мақсатымен теріс эсерлерді жасау.
Патопсихология- (гр. Раіһоз- қайғы, ауырту, ауру)- эртүрлі аурулардың салдарынан адам психикасы мен эрекетінің нормадан ауытқуын зерттейтін психология ғылымының саласы. Психиканың ауытқуы мен өзгеру заңдылықтарын зерттей отырып, олардың нормадағы көрсеткіштерін заңдылықтарымен салыстырмалы түрде зерттейді.
Психодиагностика- (гр. Біёпозіікоз- тануға қабілетті) адамның психо-логиялық қасиеттері мен күйлері туралы ғылыми тексерілген эдістердің көмегімен сенімді мәлімет алу, адамның психологиялық қасиеттерін, күйлерін сандық жэне сапалық жағынан нақты бағалау. Психодиагностика- жеке адамның дамуындағы жеке даралық ерекшеліктері мен даму мүмкіншіліктерін анықтайтын әдістерді құрастыратын психология ғылымының саласы. Психоз- психиканың терең патологиялық бұзылуы. Психосоматика- сомантикалық аурулардың пайда болуына психикалық факторлардың эсерін зерттейтін медициналық психология саласы.
Психопатиялар- мінез-құлық патологиясы, индивидке элеуметтік
ортаға адекватты бейімделуіне кедергі келтіреді.
Психикалық күй- индивидтің психикалық іс-эрекетінің уақытша ■ ;
жэне ағымды өзгешілігі, іс-эрекетке деген қатысы, іс-эрекеттің ':
пэні жэне жағдайымен шартталынады, мотивациялы, ерікті, ,;
эмоциялық күйлерге бөлінеді, сондай-ақ күйлері сананың 'эртүрлі ; I
деңгейде ұйымдастырылуымен байланысады. { ;
Профилактика- адамның денсаулығын, психикалық жағдайын !! ; жэне жан ауыруларының алдын алуға, өмірін ұзартуға арналған ; іс-шаралар жүйесі.
Реабилитация- адамның құқын, мэртебесін, денсаулығы мен жан |
саулығын қалпына келтіруге бағытталған кешенді, көп деңгейлі, • ■ |
белгілі ретпен жүргізілетін іс-эрекеттер жүйесі. Аталған жүйе ■.{
бала дамуында орын алатын ауытқулардың алдын алу жэне оны і
түзету-дамыту аспектілерін бір-бірімен ұштастырады. I;
Реакция- (лат. Ке - қарсы+асііо- әрекет) кез-келген II
тітіркендіргішке тірі ағзаның беретін жауабы. |
Руханият- жоғары материалдық емес құндылықтардың жүйесі, I; осы қүндылықтарды игеру жолында адамның жоғары деңгейде ;! өзін-өзі іске асыруы. !|:
Сана- психиканың тек адамға ғана тэн ең жоғарғы сатысы, объективтік болмыстың адам миындағы бейнесі. Болмыс пен шындықтың бейнесін адам тілі арқылы, сөйлесу арқылы бейнелеп, оның мэн-жайын танып біледі.
Сананың бүзылуы- өзінің кім екенін, қай жерде екенін, уақыттың қанша болғанын, айналадағы жағдайды толық түсінбеу жэне осы себепке байланысты мінез-қүлықтың өзгеруі.
Сенім-адамның түлға қүрылымына кіретін, оның қылықтарын |
жэне шынайылыққа қатынасын анықтайтын қандай да бір \
постулаттар мен түсініктерді толығымен жэне сөзсіз қабылдауы. ;
Сенгіштік- өз-өзіне деген сенімсіздікпен, өзін-өзі төмен !
бағалаумен, үялшақтықпен, сенгіштікпен, мазасыздықтың 1
жоғары деңгейімен байланысты сендіруші эсерлерге берілуге |
жэне бағынуға субъективті дайындық.
Сенсибилизация- латынның «сенсибилис» деген сөзі, қазақшасы
«сезгіш» деген мағынаны білдіреді.
Симптом- патологиялық жағдайдың белгілері.
Синдром- түбірі бір симптомдар жиынтығы.
Синестезия- грек сөзі, қазақша «қосарласқан түйсік» деген
мағынаны білдіреді. Статика- гректің «статос» деген сөзі,
қазақша «тіке түратын» деген сөз.
Стресс- (ағыл. 8ігезз- қысым, күйзеліс, күштену, зорлану,
шиеленіс) эртүрлі экстремалды эсерлерге жауап ретінде пайда
болатын, адамның күйін, жалпы шеңберін білдіретін термин.
Стресс күшті теріс белгілері әсердің негізінен жэне адамның
онымен күресуге мүмкіндігі болмағанынан немесе
қабілетсіздігінен туындайтын қысымдық күй. Стресске
байланысты мінез-құлық бұзылып, жан күйзелісі орын алады.
Ступор- ерікті қозғалыстың бүзылуы. Адам өзінің ойындағы
шешімдерді эрекетке ауыстыра алмауы.
Сыйысымдылық- тұлғалық ерекшеліктердің ұтымды қатынасы,
адамдардың психикалық қасиеттерінің талапқа сай қарым-
қатынас пен іс-әрекетке оңтайлануы, кеңпейілділік білдіруі.
Суицид- жан дүниесі қатты күйзелгені әсерінен немесе
психикалық аурудың ықпалымен адам жасайтын өзін-өзі өлтіру
эрекеті.
Темперамент- жоғары жүйке қызметінің типтік ерекшеліктеріне
сэйкес адамның даралық сипатын білдіретін психологиялық ерекшелік. Темперамент адам мінезінің табиғи негізін анықтайды. Жоғары жүйке қызмет типтерінің күшіне, теңдігіне жэне ауысу ерекшеліктеріне сәйкес темпераменттің 4 түрі
сипатталады. Олар: холерик, флегматик, сангвиник, меланхолик. Тест (сынақ)- психологияда адамның басындағы психологиялық ерекшеліктері мен қабілетін ақыл-ой деңгейін белгілі нормалар тұрғысынан іздестіретін эдіс- тест әдісі арқылы адамның меңгерген білім деңгейі мен ықылас- ынтасы да зерттеледі. Оның нэтижелері салыстырмалы түрде қорытылады. «Тест» ағылшынсөзі, мағынасы - «сынақ» дегенді білдіреді.
Топтық психотерапия- топтағы тұлғааралық қатынастарды жақсарту үшін психотерапевтік құралдарды пайдалану.
Тұлға- жеке ерекшеліктері бар қоршаған ортаға деген өзінің қатынасын сезінген, сана көрсеткіштері анық байқалатын, қызметтің белгілі бір түрімен айналысатын элеуметтік қауымдастықтың белгілі өкілі, нақты адам.
Тұлғааралық сауалнамалар- тулғалық көріністері мен жеке қасиеттерін бағалаудың эдіснамалық қүралы.
Үрей- жалған немесе шындық қауіптерден жаппай үрейлену.
Фобиялар- жабысқақ қорқу сезімі.
Фрустрация- үлкен ірі сәтсіздіктер себебінен индивидтің үміті үзіліп, жоспары бүзылып, мақсатқа жетудегі кедергілер мен. қиыншылықтарды жеңе алмайтын конфликтілі эмоционалды күй.
Шизофрения- түрлі симптоммен сипатталатын (сандырақ, галлюцинация) психикалық ауыру, кісілік қасиеттердің бүзылуы. Шешім кабылдау- күрделі ерік жігер эрекетінің бастапқы және күрылымдық элементі; алғашқы ақпаратты өңдеуде эрекеттің мақсаты қалыптасады; бірнеше эрекет мүмкіншіліктерінен бір эрекетті таңдау; эрекет бағдарламасын құру; эрекеттің концептуалды моделін қүрастыру, әрекет нэтижесіне жетудегі тэсілдерді анықтау.
Экстраверсия жэне интероверсия- даралық ерекшеліктер, олар
түлға бағыттылығының сыртқы объектілерге немесе ішкі жеке
қүбылыстарға тэуелділігімен сипатталады.
Экстерорецептор- латын сөзі, қазақша «сыртқы қабылдаушы»
деген мағынаны білдіреді. Эмоция- адамның объективті
шындыққа көзқарасын білдіреді жэне эр адам өз іс-эрекетінің,
қарым-қатынасының нэтижесіне қанағаттануын немесе
қанағаттанбауын эмоция арқылы білдіреді.
Эмпатия- басқа адамдардың психикалық жағдайларын түсіну,
олардың жағдайларымен санаса білу, өз сезімі арқылы басқа
адамдардың жан күйзелісін түсіну, оны сезіне білу және оныменортақтасу, өзге адамның жан дүниесінің сыры мен жай күйш түсіне білу қабілеттілігі жэне оған жанашырлық білдіре алу. Эпилепсия- баяу жүретін ұстамалы психикалық ауру, кісілік қасиеттердің өзгеруі.