Файл: С сЕйфуллин атындаЫ аза агротехникалы университеті.doc

Қосымшаәдебиет:[1],[2],[3],[4].[5],[6]
2-дәріс. Жерге орналастыру және кадастрлық жұмыстардың функционалдық менеджменті

Дәрістің мақсаты: жерге орналастыру және кадастрлық менеджменті ғылым, практика және басқару өнері жұмыс ретіндегі зерттеу бойынша нұсқаулар беру

Түйінді сөздер: еңбек, еңбек қатынастары, жоба, басқару

Жоспар:

1) Еңбекті басқару;

2) Еңбекті инновациялық басқару;

3) Жерге орналастыру және кадастрлық жұмыстардың менеджменті және корпорациялардың инновациялық стратегиясы.
1) Еңбекті басқару сипаты, оның әдістері мен құралдары өндірістің даму деңгейімен және оның қоғамдық формасымен анықталады. Осыған байланысты еңбекті басқарудың қолөнер, технократтық және инновациялық түрлері ажыратылады. Қолөнер түрі - бұл бұрын цех шеңберінде тәуелсіз болған қолөнерді біріктіру, тікелей өндірістік процеске еңбек бөлу, жұмысшылардың өздерін иерархиялық ажырату, яғни бұрын тәуелсіз жұмысшыны бір топпен тәртіпке бағындыру. Еңбекті технократтық басқару қызметкерлерді барынша бөлу және мамандандыру, басқарушылық еңбекті бөліп көрсете отырып, орындаушылық және ұйымдастырушылық еңбек бөлінісі, экономикалық мәжбүрлеудің қатаң нысандарына бағдарлану қағидаттарына негізделеді. Эволюция барысында бұл түр техникалық прогрестің, еңбек қатынастары жүйесіндегі өзгерістердің, мемлекет саясатының және ғалымдар мен өндірісті ұйымдастырушылардың теориялық зерттеулерінің әсерінен айтарлықтай өзгерістерге ұшырады. 70-80 ж.ж. өндірісті дамыту логикасы өткен ғасыр күн тәртібіне еңбекті басқаруды инновациялық принциптер бойынша терең қайта құру туралы мәселе қойды.
2) Еңбекті инновациялық басқару білікті еңбекке, жоғары сапалы жұмыс күшіне бағытталған. Корпорацияларда тұрақты жоғары білікті персоналдың «өзегі» уақытша, ішінара жұмыспен қамту қағидаттарында жеке келісімшарттар бойынша жұмыс істейтін "периферия" ерекшеленеді. Фирмалардың өздері кадрларды іріктеуді, біліктілігін арттыруды жүзеге асырады, инноваторларды анықтайды және насихаттайды, инноваторлардың айналасында топтық жұмыстың әр түрлі түрлерін қолданады. Жақсы ұйымдастырылған топтар үлкен көлемдегі білімді жинақтауға мүмкіндік береді, проблемаларды жақсы қабылдау мен түсінуді, дайындық пен шешім қабылдау процесінде балама тәсілдерді анықтауды қамтамасыз етеді. Осындай салыстырмалы түрде тәуелсіз бөлімшелерді ұйымдастыра отырып, ірі корпорациялар шағын кәсіпкерліктің ең жақсы жақтарын қабылдайды, іс жүргізудің кәсіпкерлік стилін енгізеді. Ішкі кәсіпкерлік немесе фирмаішілік кәсіпкерлік жаңа өнімдерді, жаңа нарықтарды құруға бағытталған үлкен бастамамен ерекшеленеді. Интрапренерліктің маңызды сәті ғылыми-техникалық инновациялардың қарқынды ағымына ықпал ететін инноваторлардың, олардың топтарының мүшелерінің еңбегін ынталандырудың әр түрлі нысандарын әзірлеу болып табылады.

---

3) келесі стратегияларды ажыратады: дәстүрлі, «оппортунистік», еліктеу, қорғаныс, тәуелді және шабуыл. Бірінші жағдайда, компания шығарылатын өнімдердің сапасын жақсартудан басқа ештеңеге ұмтылмайды, екіншісінде-компания зерттеулер мен әзірлемелерге тым көп шығындарды қажет етпейтін, бірақ белгілі бір уақыт ішінде нарықта жеке қатыса алатын өнімді іздеумен айналысады, үшіншісінде - фирма басқалардан жаңа технологияны алады, мысалы, лицензияларды сатып алу арқылы, төртінші – фирмада ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар техникалық – технологиялық даму саласындағы басқалардан қалыс қалмау және өндірістің техникалық деңгейін көтеру мақсатында жүргізіледі, бесіншіден, шағын фирмалар өндіріс үшін ірі фирмалардан жаңа өнім немесе өндіріс әдісін алады, алтыншыдан – компанияның мақсаты: нарықта бірінші болу.
Жоспар: 1) өндірістерді жедел басқару;

2) жобаларды басқару;

3) тауарлардың бәсекеге қабілеттілігін басқару;

4) өнімділік критерийі бойынша басқару;
1) Өндірісті, сапаны, қорларды және техникалық қызмет көрсетуді жедел басқару жүйелері бірдей қағидаттарға негізделген. Негізгі өндірісті жедел басқарудың мазмұны бұйымдарды, бөлшектердің құрастыру бірліктерін дайындаудың орны мен уақытын белгілеу; өндірістік процестің нақты барысын есепке алу; жоспардан ауытқуларды анықтау, және, ақырында, қажетсіз ауытқулардың салдарын жою және жедел басқару міндеттерінің уақытылы орындалуын қамтамасыз ету мақсатында өндіріс барысын реттеу болып табылады. Негізгі өндірісті жедел басқару бір жылға (тоқсанға) әзірленген өнімді дайындау жоспары негізінде жүзеге асырылады. Негізгі өндірісті жедел басқару жүйесі функционалды, элементтік және ұйымдастырушылық ішкі жүйелерді қамтиды. Олар әрқайсысының рөлі өте маңызды болатын үздіксіз өзара әрекеттесуде. Негізгі өндірісті жедел басқару жүйесі көлемді және жедел-күнтізбелік жоспарлауды, есепке алуды және диспетчерлеуді қамтиды. Негізгі өндірісті жедел басқару кәсіпорын деңгейінде – жоспарлы (өндірістік) – диспетчерлік бөлімді (ЖДБ), цехтық деңгейде – жоспарлы – диспетчерлік бюроны (ЖДБ) және учаске деңгейінде – шебер немесе диспетчер жүзеге асырады.
2) жоба - бұл жоспарланған мақсатқа жетуге байланысты міндеттер немесе іс-шаралар жиынтығы, ол әдетте ерекше және қайталанбас сипатқа ие. Барлық дерлік менеджерлерге, кем дегенде, анда-санда, жобаларды басқару тапсырылады.
Жобалар бойынша жұмыстарды басқарудың барлық әдістерінде жұмыстарды күнтізбелік жоспарлауға және күнтізбелік кестенің сақталуын бақылауға баса назар аударылады. Сындарлы жол, бағалау және жоспарларды қайта қарау әдістерін одан әрі дамыту желіні жоспарлау және басқару әдісінің пайда болуына әкелді. Желіні жоспарлау және басқару - бұл графикалық және есептік әдістер, бақылау әдістері мен ұйымдастырушылық іс-шаралар кешені, ол графикалық модель түрінде жоспарды әзірлеуді, жұмыстың барысы туралы ағымдағы ақпарат бойынша оны талдауды және динамикалық қайта құруды қамтамасыз етеді.

---

3) бәсекеге қабілеттілік формуласы келесі түрге ие: бәсекеге қабілеттілік = сапа + баға + қызмет. Бәсекеге қабілеттілікті басқару дегеніміз - аталған компоненттердің оңтайлы ара қатынасын қамтамасыз ету, негізгі күш-жігерді міндеттерді шешуге бағыттау: сапаны арттыру, өндіріс шығындарын азайту, сатудан кейінгі қызмет көрсетудің тиімділігі мен тиімділігін арттыру.
4) басшылық өнімділікті жоспарлы және мақсатты түрде қамтамасыз етуі тиіс. Ұйымдастырушылық процестер өнімділіктің маңызды жетістіктеріне әкелді. Технология, жұмысты жобалау және құрылым сияқты ұйымның элементтері өнімділікке тікелей байланысты.
5) бүгінде басқару және әкімшілік-басқару аппараты деңгейлерінің азаю үрдісі байқалады, ақпаратты түсіндіре алатын және оны пайдаланудың инновациялық жолдарын таба алатын адамдарға, штат саны азырақ көп нәрсеге қол жеткізетін басшыларға сұраныс артып келеді.
Бақылау сұрақтары:

1. Басқарушы персоналмен жұмыс істеудің батыс еуропалық тәжірибесін мысал ретінде атаңыз.

2. Белгілі ұйымды атаңыз және оның қызметіне баға беріңіз.
Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгіәдебиет:[1],[2],[3],[4], ],[6]

Қосымшаәдебиет:[1],[2],[3],[4].[5],[6]
3-дәріс. Жерге орналастыру мен кадастр қызметін енгізу реттілігі

мен ұйымдастыру ерекшеліктері
Дәрістің мақсаты: жерге орналастыру, топография – геодезиялық және картографиялық қызметтер ерекшеліктері, жіктелуі лицензиялау ережелерін зерттеу.

Түйінді сөздер: жерге орналастыру, жер учаскелері, жер кодексі, кадастр, кадастрлық іс
Жоспар:

1.1 Жерге орналастыру және кадастр бойынша жобалау - іздестіру жұмыстарының ерекшеліктері.

1.2 Жерге орналастыру және кадастр бойынша өндіріс қызметінің ерекшеліктері.

1.3 Жерге орналастыру және кадастр бойынша қызметтерінің классификациясы.

1.4 Жерге орналастыру және кадастр жүйесі.

1.5 Жерге орналастыру, топография – геодезиялық және картографиялық қызметтерді лицензиялау.

---

1.1 Жерге орналастыру және кадастр бойынша жобалау - іздестіру жұмыстарының ерекшеліктері.

Жерге орналастыру бір жағынан мемлекеттік іс- шара, ал екінші жағынан жер учаскелерін иемденушінің жеке мүддесіне байланысты орындалатын іс – шаралар жиынтығы болып табылады.

Нарықтық жағдайларда жерге орналастыру қосымша қызметтермен толықтырылады: сала аралық (мекемелік), шаруашылық аралық және ішкі шаруашылық.

Жерге орналастырудың салалық қызметтері жер учаскесінің тағайындалған мақсатына және ондағы өндіріс ерекшеліктеріне байланысты. Жерге орналастыру рөлі тиімді және тұрақты шаруашылық аралық байланыстар мен өндірісті кооперациялауды қамтамасыз ететін, халық шаруашылығының барлық салаларында, яғни, ауылшаруашылық және ауылшаруашылық емес мамандандыруда, жерді пайдаланудың түрлерін реттеуде, жер учаскелерімен шарттар жасауда ұйымдасқан – территориялық шарттар құруға негізделген.

Мемлекет жерге орналастыру органдары және жерге орналастыру іс- шаралары арқылы жерді – халық қазынасы ретінде қорғайды, оны қолдану формаларын бекітеді, жердің прогрессивті бөліктерін дамытады, халық шаруашылық салалары арасында бөледі, жерді пайдаланудың жаңа және тіршілік ететін түрлерін жетілдіреді, ауыл шаруашылық кәсіпорындарының территорияларын қоныстандырады, жерді экономикалық даму мақсатында құрал ретінде қолдануды ұйымдастырады.

Жерге орналастыру істері және оларды меншіктің барлық ұйым мен кәсіпорындары түрлері үшін қатаң міндетті сақталуы негізінде, белгіленген қызметтер шаруашылық аралық Жерге орналастыру арқылы жүзеге асырылады, бұл мақсаттарға сәйкес заңдар және нормативті құжаттар шығарылады.

Ішкі шаруашылық жерге орналастыру жер учаскелерінің жерлерінде жүргізіледі және рационалды қолдануды қамтамасыз етіп, сонымен қатар экономикалық мақсатты ескере отырып табиғи ландшафттарды жақсарту жүзеге асырылады.

Жерге орналастыру жүйесі (органдар мен қызметтер, жерге орналастыру істері, құжаттары) экономикалық тетіктің басты құралы болып табылады. Жерді пайдалану аудандары мен шекаралары негізінде бекітілетін жер кадастрі, жер мониторингісі, жер учаскелерінің кадастрі бағаларының материалдары – жер учаскелерінің құнын есептеу, жер салығын, жер учаскелерін пайдалану (жалға алу, жалға беру) құнын есептеу үшін қызмет атқарады. Жерге орналастыру арқылы жерді пайдалану тәртібі, сервитуттар анықталады, жерлердің құнарлығы жағдайына сипаттама беріледі, жерлерді жақсарту мақсатында іс-шаралар жоспарланады (мелиорация, рекультивация, жерлерді эрозиядан қорғау). Жерге орналастыру процессінде ауыл шаруашылық негізінде жерлердің экономикалық қорғалуы іске асады.

---

Жер кодексінің 150 бабына сәйкес жерге орналастыру орындаушы органдардың шешімі бойынша немесе жерді пайдаланушылар немесе жер учаскелерінің мақсатты өтініші негізінде жүргізу мүмкін.

Өндірістік жерге орналастыру қызметін - Қазақстан Республикасының заңына сәйкес бекітілген лицензияның тәртібі бойынша алған заңды тұлғалар мен азаматтармен орындайды.

Жерге орналастыру қызметтерін орындау тәртібі мен технологиясы.

Жер – кадастр қызметінің мемлекеттік сипаттамасы- ол жер меншігінің бірегей ақпараттық сипаттамасын қамтамасыз етеді және мемлекеттік ақпараттық ресурсын қалыптастырады, сонымен қатар барлық басқа кадастрлардың базисті негізі болып табылады.

Мемлекттік жер кадастрының мазмұны Жер Кодексінің 153 бабында келтірілген.

Нарықтық жағдайларда жер кадастры және жерге орналастыру бойынша жобалау және іздестіру жұмыстарының рөлі мен орны. Жер ресурсының потенциалымен тиімді басқарудың экономикалық тетігі. Үкіметпен мемлекеттік жер- кадастр құжаттары мен жер кадастрін енгізу тәртібі бекітілген. Кадастрды енгізудің негізгі технологиясы оның автоматтандырылған ақпараттық жүйесін құру және жетілдіру (МЖК ААЖ) ГАЖ- технологиясын пайдаланып сандық карталар жасау болып табылады.

1.2 Жерге орналастыру және кадастр бойынша өндіріс қызметінің ерекшеліктері.

Жерге орналастыру қызметі - жерге орналастыру және кадастр қызметтерінің өндірісін басқару мен ұйымдастыруға маңызды әсер ететін ерекшеліктерімен сипатталады:

жұмыс аралықтарының барлығы- қызметтердің камералды және егіншілікке бөлінуі;

инженерлік еңбек объектілерінің индивидуализациясы;

еңбек кооперациясының қажеттілігі;

Жерге орналастыру ұйымдарының инженерлік- техникалық құрамы;

Жерге орналастыру және кадастр объектілерінің бағытталуы;

жеке жерге орналастыру қызметтерінің ұзақ технологиялық процесстері мен қызметтерді орындаудың түрлік технологиялары;

құжаттарды заң жүзінде хаттау;

жер кадастр мәліметтерінің сенімді сақталуын қамтамасыз ету.

«Азаматтарға арналған үкімет» Мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы жүйесінде еңбекті ұйымдастыру үшін техникалық нұсқаулар, әдістемелік көрсеткіштер, типті шартты белгілер құрастырылып, Қазақстан Республикасының Комитетімен бекітілген. Барлық категориялардың мамандарына қызметтік нұсқаулар құрастырылған, онда сол немесе басқа категориялардағы мамандарға қызметтің қай түрі және күрделілігі көрсетілген. Қызметтер түрлерінің жеке бөлімдері тіркелген орында және уақытында, сонымен қатар белгілі тізбекпен орындалуы тиіс.

---