Файл: Билет 1 Паллиативтік кмекті йымдастыру жне жргізу. Паллиативті кмекті даму тарихы, масаттары мен міндеттері.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 08.11.2023
Просмотров: 539
Скачиваний: 14
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
|
|
Ылғалданған оттегіні мұрын катетері арқылы беру.
(Оксигенотерапия)
Мақсаты: Жүрек өкпелік реанимациядан кейін, ауыр операция, өткір және созылмалы тыныс жетіспеушлігінен кейін ұлпалардың гипоксиясын кемейту, қанның оттегімен қанығуын жақсарту.
Көрсетілімі : Дәрігердің тағайындауымен қанайналым және тыныс ағзаларының ауруларында, критикалық жағдайларда қолданылады.
Әзірле : Бобров апараты, дистилденген су немесе 70 % спирт, залалсыздандырылған лоток, мұрын катетірі, шпатеоль, бинт, қолғаптар, вазелин майы немесе глицерин, лейкопластырь.
Іс әрекет алгоритмі :
-
Пацентке мүмкіндік болса, процедура барысын түсіндіру. -
Қолыңызды гигииеналық деңгейде тазартып, залалсыздандырылған қолғаптарды киіңіз. -
Пациенті Фаулер жағдайында жайғастырыңыз. -
Бобров апаратын жұмысқа дайынданыз: таза шыны ыдысқа дистилденген суды құйыңыз, өкпе ісінуінде 70 % этил спиртін ыдыстың 2/3 көлеміне, t-30-40 , аппатар тығынының саңылаусыз бекітілгенінін тексеріңіз. Бобров аппаратының шыны түтікшесіне ұзындығы 60 см резеіке түтікшені ұлаңыз. -
Катетерді енгізуден алдын жоғары тыныс жолдарының өткізгіштігін тексеріңіз. -
Енгізілетін катетірдің ұзындығын анықтаңыз : құлақ ұшы мен мұрын ұшы аралығын өлшеніз шамамен 15 см , белгі қойыңыз.Лейкопластырь жолағымен. -
Катетердің енгізілетін ұшын вазелин майымен немесеглицеринмен, немесе изотониялық ерітінді немесе дистилденген сумен ылғалданыз. -
Катетердің енгізілетін ұшыннан 3-4 см аралықта қалам тәрізді ұстаңыз. -
Төменгі мұрын жолы арқылы катетерді жұтқыншақтың артқы қабырғасына дейін енгізіңіз.(белгіге дейін) -
Тілді шпательмен басып тұрып, жұтқыншақты көріңіз, катетердің ұшы көрініп тұрғанына көз жеткізіңіз. -
Катетердің сыртқы бөлігін лейкопластырмен бетке (ұртқа), самайға немесе маңдайға жабыстырып бекітіңіз. -
Енгізілген мұрын катетерін резеңке түтік арқылы Бобров аппаратының қысқа шышы түтігіне жалғаңыз. -
Бобров аппаратының ұзын шыны түтігін резеңке түтік арқылы оттегінің орталық жүйесімен немесе оттегі баллонымен қосыңыз. -
Оттегі көзінің кранын ашыңыз (Бобров аппаратында суда оттегі көпіршіктері пайда болады). Оттегі беру жылдамдығын реттеңіз.(2-3 л/мин). -
Пациентің мұрын қуысының шырышты қабатын тексеріңіз. Пациент жағдайын бағалаңыз. -
Шырышты қабаттардың тітіркену белгілерін анықтаныз, май ерітіндісін тамызыңыз. -
Катетерді алыңыз. -
Зарарсыздандыру ерітінді құйылған ыдысқа катетер, шпателдерді салыңыз. -
Қолғапты шешіңіз.
Билет № 28
-
Оңалту кезіндегі науқастарға күтім. -
2. Онкологиялық пациентке гастростома арқылы тамақтандыру алгоритмі.
НАУҚАСТЫ ГАСТРОСТОМА АРҚЫЛЫ ТАМАҚТАНДЫРУ
Мақсаты: науқасты тамақтандыру.
Қолдану көрсетілімдері: ас қорыту жолының ауыз қуыс-асқазан учаскесінін өткізгіштігінің бұзылуының барлық жағдайлары; жак-бет операциясы және жарақаты; ауыз қуыс, жұтқыншақ және өңештің жарақаттануы; бас-ми, жарақатында қатерлі ісіктерде зақымдануында жұтынудың бұзылуы; өңештің күйгінде.
Дайындаңыз: залалсыздандырылган: шыны құйгыны, резеңке түтікті, сүрткілерді (500 мл көлеміндегі) ыдысты сүйық тамақпен 35-45°С дейін жылытылган, қысқышты, жабысқыш пластырьді.
Іс-әрекет алгортмі
1. Науқасқа емшара барысын түсіндіріп, оның келісімін алыңыз.
2. Науқасты алда болатын тамақтандыруга дайындаңыз
3. 35-45°С дейін жылытылган жартылай сүйық тамақты даярлаңыз.
4. Науқасқа жогарғы Фаулер қалпын беріңіз.
5. Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартыңыз, қолгапты киіңіз.
6. Резеңке түтіктен кіретін тесікті жабатын салфетканы жэне қысқышты алыңыз.
7. Резеңке түтікке шыны қүйгыны жалгастырыңыз.
8. Қүйгыны сәл қырына науқасқа қарай еңкейте отыра, жогары көтеріңіз.
9. Даярланган тамақты аз порциямен асқазанга қүйғы арқылы енгізіңіз.
10. Шайді ішкізіп болған соң қүйгыны жэне резеңке түтікті жуыңыз.
11. Қүйгыны алып, зарарсыздандыру ертіндісі бар ыдысқа салыңыз.
12. Резеңке түтіктін шетіне залалсыздандырылган сүрткіні салыңыз, қысқышпен қысыңыз.
13. Гастростомагакүтімді жүргізіңіз (гастростоманы күту стандартын қараңыз).
14.Қолыңыздыжуып, кептіріңіз.
Билет № 29
-
Стома туралы түсінік, түрлері. -
Стома (ауыз) (лат. ог — ауыз, грек, stoma - ауыз) - ас (азық) қорыту жүйесінің басталар мүшесі. -
Ауыздың сүйектік негізін бас қаңқасының төменгіжақ және жоғарғыжақ, тандай, қанатша сүйектер құрайды. Ауыз еріннен (жоғарғы, төменгі), ұрттан, қызыл иектен, жоғарғы жөне төменгі тістер аркадаларынан, тілден, қатты жөне жұмсақ таңдайдан, сілекей бездерден тұрады. -
Ауыздың кіреберіс тесігі — ауыз саңылауы, ал шығаберіс тесігі есін деп аталады. Ауызда ас шайналады, сілекеймен шыланады, дәмі сезіледі, жұтылады, ауыз қуысында көмірсулар қорытыла бастайды.[1] -
СТОМА - жасанды тесік, ішек стомалары нәжіс массаларының тік ішек арқылы -
шығуы мүмкін болмаған жағдайда, ішектін бөлігі бір бөлігіне қойылады. Ішек -
бөлімдерінде орналасуына қарай ішек стомаларының бір неше түрлері бар: -
илеостома, колостома, еюностома т.б. Стома қойылған жағдайда науқастар -
өмірін және жұмыс түрін күрт өзгертуге, оқуды тоқтатуға мәжбүр болады. Стома -
жанұялық өмірге «араласады», жақындарымен конфликттер байқалады, жиі -
ажырасуға дейін барады. -
Колостома туралы түсінік. -
Колостомияда тоқ ішектің сау бөлігінің ұшы іштің алдыңғы қабырғасына -
шығарылады, бекітіледі, яғни ішек құрамын сыртқа шығару үшін жаңа тесік -
қалыптасады. -
Илеостомия, колостомияда да асқорту жолдары қалыпты жұмыс атқара береді. -
Колостома – жоғары өрлеуші немесе сигма тәрізді ішек аймағында тесу – -
уақытша немесе турақты болуы мүмкін. Уақытша колостоманы ішек -
жарақатында, жедел ішек жетіспеушілігінде жасайды. -
Тұрақты колостома көлденен және тік ішегінің ісіктерінде, нәжіс массаларының -
сыртқа шығыуының қиындауымен сипатталатытын басқа ауруларда қажет. -
Колостомия. Стома тік ішекті айналып өтіп, тоқ ішек деп те аталатын тоқ ішектің бір бөлігінен жасалады. Кейбір жағдайларда төменгі тоқ ішек жойылуы мүмкін, нәтижесінде тұрақты стома пайда болады. Егер тоқ ішектің емделуі қажет болса, колостомия да уақытша болуы мүмкін. Егер сізде тоқ ішектің немесе тік ішектің қатерлі ісігі, тоқ ішек жарақаты немесе тоқ ішектің бітелуі болса, сізге колостомия қажет болуы мүмкін. -
Уростомия. Сіздің дәрігеріңіз жіңішке ішекті пайдаланып сөмке жасайды. Олар сіздің несепағарыңызды осы қапшыққа қосады, осылайша несеп қуық арқылы өтпей-ақ денеңізден тыс ағып кетуі мүмкін. Қуық ауырып немесе зақымдалған болса, сізге уростомия қажет болуы мүмкін. -
Илеостомия. Стома аш ішектің көмегімен жасалады, сондықтан қалдықтар тоқ ішек пен тік ішекті айналып өте алады. Бұл уақытша стоманың ең көп таралған түрі, бірақ олар тұрақты болуы мүмкін. Егер сізде Крон ауруы, ойық жаралы колит немесе ішек қатерлі ісігі болса, сізге илеостомия қажет болуы мүмкін.
2. Жүрек-өкпе реанимациясы.
Қарапайым өкпе – жүрек реанимациясы.
Терминал жағдайда медбикенің іс –әрекет алгоритмі.
Өлім жағдайы ОЖЖ қызметінің төмендеуі,қанайналым мен тыныс жүйесінднгі бұзылуларға байланысты ажыратылады.
Терминал жағдай: организмнің тіршілік етуінің критикалық деңгейде бұзылуымен сипатталады: Қ/Қ төмендейді, ағза тіндерінде газ алмасуы мен зат алмасу терең бұзылады.
Жанталасу алды, жанталасу және клиникалық өлім: терминал жағдай , яғни науқас өлім мен өмір арасында болады . осы жағдайда алғашқы реанимациялық жәрдем көрсету адам өмірін сақтап қалудың жалғыз әдісі болып табылады.
Жанталасу алды жағдайының ( белгілер жиынтығы):
- Есеңгіреу
- Ес санасы анық емес
- Қ/Қ бірден төмендеуі 60 мм. с.б.
- Шеткері артерияларда тамыр соғуы әлсіз, толымдылығы төмен(жіп тәрізді )
- Тынысы жиі ,үстіртін
- Ентігу(тынысы жиі- тахипноэ )
- Тері және шырышты қабықтардың көгеруі немесе ағаруы.
Терминалдық үзіліс- жанталасу алды жағдайының жанталасу жағдайына өтуі арасындағы өтпелі жағдай.Терминал үзіліс тыныс жиілеуінің бірден тоқтауымен сипатталады. Терминал үзілістің ұзақтығы 5-10 секундтан 3-4 минутқа дейін созылады.
Жанталасу жағдайы – бұл өлім алдында организмнің реактивтілік және бейімделу реакциясының соңғы көріністері.
Жанталасу жағдайының белгілер жиынтығы:
Тыныс алудың бұзылуы ( Чейн- Стокс, Биот, Куссмауль,гаспинг )әрбір тыныс алған кезде жаны шыққалы жатқан адамның басы артқа қарай шалқақтайды, ауаны жұтқандай болады ( гаспинг)
Есі жоқ, барлық рефлекстері жойылған, көз қарашықтары кеңійген
Жүрек соғуы жиілейді
Қ/Қ 20-40 мм.с.б. дейін төмендейді.
Шеткері артерияларда тамыр соғысы жоғалады және ірі артериялары
Жалпы тонустық құрысу
Дене қызуы төмендейді
Еріксіз кіші және үлкен дәретке отыру
Клиникалық өлім – бұл қайтарымды жағдай, организмнің бірнеше минут бойы (5-6 мин.) өткізетін халі, қан айналымының және тыныс алуының толық тоқтау жағдайында, бас миының үлкен жарты шарысы қыртысының өткізетін уақыты болып анықталады.
Зат алмасу процесінің сөнуі анықталған тізбектілікпен болады.
Тұп-тұра жүрек және өкпенің жұмысы тоқтаған соң, зат алмасу процесі қатты төмендейді, бірақта анаэробты гликолиз нәтижесінде толық тоқталмайды.
Клиникалық өлімнің ұзақтығы – қан айналымы жоқ жағдайда толық оттегі жетіспеушілігінде бас миы жасушаларының қабілеттілігімен анықталады. Жүрек тоқтаған соң 5-6 минут аралығында бұл жасушалар өледі де. Кенеттен есінен айырылады.
Клиникалық өлімнің белгілері :
Есі болмайды
Тыныс алуы тоқтайды
Терісі бозарады, сұрланады және көгереді
Ірі артерияларда ұйқы және сан артерияларында тамыр соғуы болмайды.
Көздің қарашығы ең үлкен кеңейеді, жарыққа рекциясы болмайды.
Рефлекстері толық болмайды
Реанимация – бұл организмді тірілту, тіршілік маңызды қызметін қалпына келтіруге алдымен тыныс алу және қан айналуын, ұлпаларды жеткілікті мөлшерде оттегімен қамтамасыз етуге бағытталған.
1. Тірілту бойынша шаралар кешіктірілмей басталуы қажет.
2. Оқиға болған жерге қарамай бастапқы іс әрекет аман алып қалу бойынша бірдей жүргізіледі, бұл жерде маңызды 2 міндетті әдісті орындау :
- Зардап шегушіні көлденең қатты жерге жатқызыңыз. Осы әдісті жұмсақ бетке орындау күткен әсерді бермейді, өйткені жұмсақ бет құтқарушының қимылдауымен серпіліп, жүректі қажетті қысуға мүмкіндік бермейді;
- Кеуде торының алдыңғы берін жалаңаштаңыз, белдігін босатыңыз.
3. Әрі қарай Питер Сафардың басшылығына сәйкес тірілту келесі кезеңдерден тұрады :
А ережесі. Жоғарғы тыныс жолдарының ерікті өткізгіштігін қамтамасыз ету.
В ережесі. «ауыздан ауызға» немесе «ауыздан мұрынға » әдістері өкпенің жасанды вентиляциясы арқылы тыныс алуды жасанды қолдау.
С ережесі. Жүрекке массаж жасау арқылы қан айналымын жасанды қолдау.
Билет № 30
-
Терминалды жағдай. . Клиникалық және биологиялық өлім туралы түсінік -
Терминалдық кезең -
Терминалдық кезең үш сатыдан өтеді: а)преагоналдық (жанталас алды) сатыда мидың қыртыстық және қыртысасты бөлімдерінің функцияларының бұзылыстары дамиды, алғаш тахипноэ және тахикардия кейіннен брадикардиямен брадипноэ дамиды, АҚ қарқынды төмендеп критикалық деңгейден (80-60 мм. рт.см) төмен түседі, асфиксиядан өлген жағдайда АҚ алғаш жоғары шапшып кейін бірден төмен түседі. Кейде қорғаныштық мезанизмге негізделген ағзаның рефлекторлық қозуы байқалады да, ол энергетикалық дефицитке дейін жалғасады. Бұл кезеңнің биологиялық маңыздылығы ағзаға қауіп тудырып отырған жағдайдан шығуға бағытталғанымен, іс жүзінде егер қауіп доғарылмаса ол тек өлімді тездетеді. Қозу фазасынан кейін естің бұзылуы гипоксиялық комамен қатар жүріп отырады. Преагоналдық кезеңнен кейін 1-4 минутқа созылатын терминалдық пауза орнайды. Ол брадикардия, тыныс тежелуі, асистолия, жарыққа қарашық реакциясы болмауы, қарашық үлкеюімен көрініс береді. Алайда наркоз үстінде жан тапсырған пациентте терминалдық пауза болмайды. б) Терминалдық пауза аяқталуымен агония (жанталас) дамиды. Агонияның өзіне сай еркеше көрінісі ретінде терминалдық тынысты айтуға болады, ол сирек, қысқа, терең тыныстық қимылдармен сипатталады. в))Клиникалық өлім кезеңі замануи реанимациялық ем кешендері арқылы қайтымды процесс болып табылады. Клиникалық өлім 5-6 минутқа созылады, ал суық жағдайда 30 минутқа дейін созылады, тыныс алу, жүрек қағу тоқтайды, себебі оттегі жетіспейді. Клиникалық өлімнің ұзақтығы өлім түріне, адам жасына, дене температурасына жәнеде басқа көптеген факторларңа байланысты. -
Биологиялық өлім -
Биологиялық өлім диагнозы тек «виталдық үштік» бұзылыстары толық болғанда ғана қойылады. Биологиялық өлімнің негізгі белгісі болып ми өлімі есептеледі, оны ЭЭГ арқылы анықтайды. Сондай-ақ, биологиялық өлім көрсеткішіне мыналар кіреді: организмнің сыртқы орта қоздырғышына ешбір рефлексі болмауы, тыныс тоқтауы, көз қарашығындағы рефлекстер болмауы, «мысық көзі» феномені жіне т. б.
2. Көктамырға иньекцияны орындау техникасы.
оның бос үштары жоғарыға бағытталған болады, ал ілгері төмен, қаржілік артериясында тамыр соғуы өзгермеуі керек.
13. Науқастыңжұдырығын бірнеше рет қысуын және ашуын сұрап, сосын оның қысуын (қанды көк тамырға қарай айдау үшін).
14. Науқастыңбілегін қол ұшынан, шынтақ бүгілісіне қарай бағыттап уқалаңыз, колдың ұшымен сәл ғана шапалакпен шынтақ шұңқыры аймағын ұрыңыз (көк тамырдың толуын күшейту үшін).
15. Көктамырды зерттеңіз. Қолмен сипалап, ең көп толған көк тамырды табыңыз.
16. Шынтақтыңбүгілген жерінің ішкі бетінің терісін спирттелген мақта шаригімен екі рет тазалаңыз (мақта шариктерін контейнерге тастаңыз), үшінші мақта шаригін сол қолдың IV және V саусақтар арасына салыңыз.
17.0ң колға шприцті алып: II саусақпен - иненің канюлясынан үстап V саусақ - шприңтің поршенінде, III, IV, I - саусақтармен цилиндрді үстаңыз.
18. Шприцте ауаның жоқтығын тексеріңіз.
19. Сол қолдың үлкен саусағымен шынтақтың бүгілген жері аймағының терісін біраз қозғалтып, шетіне қарай тартыңыз, көк тамырды бекітуге және қолдағы шприцтің қалпын ауыстырмай отыра, иненің қиығын жоғары қаратып, көк тамырға қатарластыра үстап, көк тамырды тесіңіз, сосын абайлап иненің үштен бір үзындығын көк тамырға енгізіңіз, «қуысқа» түскенін сезгенше.
20. Поршенді өзіңізге қарай тартқанда шприцте қан көрінуі керек, иненің көк тамырда екеніне көзіңізді жеткізіңіз.
21. Сол қолмен бүраудың бір бос шетін тартып шешіңіз, науқастан жұдырықты ашуын сұраңыз.
22. Ине көк тамырда екеніне қайтадан көзіңізді жеткізіңіз.
23. Шприцтің қалпын өзгертпей отыра, сол қолдың бірінші саусағымен поршенді басып, жаймен дәрілік ерітіндіні көк тамырға енгізіңіз. Шприцтің поршенін апармай.
24.3алалсыздандырылған, спирттелген мақта шаригін тесілген жерге басыңыз, инені шығарыңыз.
25. Тесілгенжерді спирттелген мақта шаригімен 3-5 минуттай басып, науқастың шынтақ бүгілісінен қолын бүгуін сүраңыз.
26. Мақташаригін контейнерге салыңыз.
27. Шприцтіинесімен, қолғапты арнайы контейнерге салыңыз.
28.Қолыңыздыжуып, қүрғатыңыз