OpenOffice.org Base-LINUX еркін операциялық жүйесінде жұмыс істейтін реляциялық ДББЖ. Деректер қорының реляциялық моделінің қасиеттері:

* Реляциялық деректер базасында ақпарат кестелерде сақталады.

* Кесте-нақты жүйенің ақпараттық моделі •

* Кесте жазулар деп аталатын жолдардан және өрістер деп аталатын бағаналардан тұрады

* Өріс – белгілі бір түрдегі деректерді қамтитын кесте элементі, мысалы, тегі, яғни нақты сипаттаманы сипаттайды, сипаттаманың бір түрі бар.

• Әрбір өрістің (бағанның) бірегей атауы бар.

* Жазба (жол) – белгілі бір нысан туралы деректердің толық жиынтығы.

* Кестеде бірдей жазбалар (жолдар) жоқ

Барлық кестелер қажетті ақпаратты қамтиды және тиімді пайдаланылуы мүмкін. Кестелер өзара байланысты болуы мүмкін. Кесте арасындағы байланыс бірнеше кестелерден бірден ақпарат алу үшін қолданылады. Байланыс бір немесе бірнеше сәйкес келетін өрістердің мәндері арқылы жүзеге асырылады, мұндай өрістер кілттік деп аталады.

Реляциялық деректер базасын құрудың негізгі тұжырымдамалары мен принциптері:

* жазбалар мен өрістер

* байланысты кестелер

* деректерді тиімді сақтау

• бірнеше кестеден таңдау.

Негізгі әдебиеттер::1-9

Қосымша әдебиеттер: 1-10

Мультимедиялық қамтамасыз ету 1-9

Бақылау сұрақтары

3. 
   Деректер базасы
   
4. 
   OpenOffice.org Base
   

Дәріс 14. Database DeskTop көмегімен деректер базасын құру. Жаңа кестені жасау.

Дәрістің мақсаты: Database DeskTop көмегімен деректер базасымен танысу

Тақырыпта қарастырылатын сұрақтар:

1. Деректер базасын құру принциптері.

2. Деректер қорының түрлері

3. Database DeskTop көмегімен деректер базасын құру

4. Жаңа кестені жасау.

5. Table Lookup-таңдау кестесі.

6. Secondary Indexes-екінші индекстер.

7. Referential Integrity-сілтеме тұтастығы.
Файл-серверлік ДБ-да барлық кестелер бір каталогта (папкада) орналастырылуы тиіс. Paradox 7 ДББЖ-да деректер қоры – бұл кеңейтілген кесте файлдары бар каталог.db. Қарапайым деректер базасы бір кестеден тұрады. Сондықтан ДҚ құру алдында алдымен Windows кез келген бағдарламасының көмегімен компьютер дискісінде оның каталогы жасалуы тиіс.

Кесте құру Rad Studio-де бар-қосымша Database Desktop (DBD), ол құруға мүмкіндік береді кестелер деректер қорының кейбір ДҚБЖ, сұрақ қоюға және өзгертуге, олардың құрылымы.

---

Database Desktop шақыруы үшін BorlandEmbarcadero RAD Studio 6 –Database Desktop іске қосу командасын немесеEmbarcadero RAD Studio терезесінде Tools – Database Desktop командасын пайдалануға болады. Кез келген команданы орындағаннан кейін терезе ашылады. Жаңа кестені жасау үшін File-New-Table командасын орындау керек. DBD Create Table терезесін ашады, онда кесте түрін таңдауға болады, кесте түрін оның көптеген қасиеттерін анықтайды. Size (Өлшем) бағанасында осы өрістің өлшемін анықтайды. Өрістің өлшемі әрқашан емес, оны көрсету қажеттілігі өрістің түріне байланысты.

Key (кілт) бағанындағы негізгі өрістерді көрсету үшін * таңбасын осы орынға меңзерді ауыстырып, тінтуірдің сол жақ батырмасын немесе <бос орын> пернесін немесе кез келген алфавиттік-сандық пернені екі рет басу арқылы орнату керек. Пернені қайта басқан кезде кілтке өріс тиістілігі туралы белгі алынады.

Кестеде тек бір кілт анықталуы мүмкін. Кілтті қамтамасыз етеді:

* кесте жазбаларын бірдей сәйкестендіру;

* кілт мәндерін қайталауды болдырмау;

* ДБ сұраныстарын орындауды жеделдету;

* ДБ жеке кестелері арасында байланыс орнату;

* сілтемелік тұтастық шектеулерін пайдалану.

Кілтті бастапқы (басты) индекс деп те атайды. Егер Paradox кестесінде кілтті анықтаса, онда жазбалар оның мәндері бойынша автоматты түрде реттеледі. Кілт туралы ақпарат жеке файлда немесе кесте деректерімен бірге сақталуы мүмкін. Paradox ДБ - да бұл мақсат үшін жеке файл (негізгі файл немесе бас индекс файлы) пайдаланылады, ол РХ кеңейтумен (access ДБ-да барлық ақпарат MDB кеңейтуімен бір жалпы файлда болады).

Кесте құрылымында негізгі өрістер бірінші, яғни өрістер тізімінде жоғарғы болуы тиіс. Жиі кілт үшін автоинкременттік өрісті қолданады.

Тізімге жаңа жол өрістерін қосу жүгіргіні жоқ жолға төмен ауыстырады,нәтижесінде бұл жол тізімнің соңында пайда болады. Өрістерді сипаттаумен бар жолдар арасында жаңа жолды кірістіру пернесін басу арқылы орындалады. Жаңа жол жүгіргі орналасқан жолдың алдында қойылады. Жолды жою үшін осы жолға курсорды орнату керек және +пернелер тіркесімін басу керек.

• 4.2. Table Lookup-таңдау кестесі.

Бұл бөлім осы кестенің өрісімен рұқсат етілген мәндер болатын, көрінетін кестенің қандай да бір өрісін байланыстыруға мүмкіндік береді. Table Lookup таңдағанда, экранда Define — анықтау түймесі пайда болады. Оны басқан кезде суретте көрсетілген диалогтық терезе ашылады. 6, онда осы өріс үшін көру кестесін (Lookup table) орнатуға болады. Бұл жағдайда драйверлердің немесе бүркеншік атаулардың ашылмалы тізімін (Drive or Alias) және қарау түймесін (Browse...). Содан кейін көрсеткісі бар батырмамен көрінетін кесте өрісін енгізу керек. Мысал үшін-Dep өрісіне арналған Pers кестесінде Dep кестесін көру және оның Dep өрісін көптеген ықтимал мәндер ретінде орнату. Бұл Pers кестесінде Dep кестесінде жоқ бөлімшелердің қандай да бір мәндерінің қате пайда болуына жол бермейді.

Secondary Indexes-екінші индекстер.

Бұл бөлім одан әрі жұмыс істеу үшін қажетті екінші индекстерді жасауға мүмкіндік береді (бастапқы индекс негізгі өрістер бойынша жасалады).

Индекс кестелерді индекстік өрістер бойынша сұрыптауға арналған.

Бір кесте үшін бірнеше индекстер жасауға болады. Әр уақытта олардың біреуін ағымдағы, яғни белсенді етуге болады. Бірнеше индекстер бар болса да, кесте ағымдағы индекс болмауы мүмкін. Ағымдағы индекс жазбаларды іздеу және сұрыптау сияқты маңызды.

Негізгі өрістер әдетте автоматты түрде индекстеледі.

Pers кестесін одан әрі пайдалану үшін келесі өрістер үшін индекстер жасау қажет.

Referential Integrity-сілтеме тұтастығы.

Сілтемелік тұтастық ұғымы байланысқан кестелерге жатады және кестелердің өзара әрекеттесуінің келесі нұсқаларында көрінеді:
* байланыс өрісін өзгертуге немесе қол астындағы кестеде жазбалар бар болса, бас кестенің жазбасын жоюға тыйым салынады;
* бас кестедегі жазбаны жою кезінде бағынышты кестедегі тиісті жазбалар автоматты түрде жойылады(каскадты жою)

Егер екі кесте арасындағы сілтемелер деңгейінде тұтастық орнатылса, олардың біреуі — бас (ата — аналық), ал екіншісі-қосалқы (еншілес) болса, онда қосалқы кестеде тек басты кестенің негізгі өрісінен (немесе өрістерінен) өз мәнін алатын өріс (немесе өрістер тобы) көрсетіледі. Мұндай байланыстар кестелердің барлық түрлері үшін рұқсат етілмейді, бірақ Paradox олар қарастырылған. Referential Integrity жасамас бұрын, екі байланысқан кесте — ата-ана және қызы болуы керек. Мысалы, Pers және Dep кестелерінің екеуі де үшін депер кестелерінің Dep өрісін Dep бас кестесінің негізгі Dep өрісімен байланыстыра отырып, бүтіндікті орнатуға болады. Осындай байланысты енгізу үшін pers (File - Open командасы) еншілес кестесін ашу керек, оны қайта құрылымдау режиміне кіру керек (table - Restructure командасы)...) және Table properties терезесінде Referential Integrity бөлімін таңдаңыз. Содан кейін Define түймесін басыңыз.... Диалогтық терезе ашылады. Оның сол жақ Fields панелінде бас кестенің кілттік өрістерімен байланысқан өріс немесе өрістер тобы таңдалады және көрсеткісі бар түймесі Child fields еншілес өрістерінің тізіміне көшіріледі. Содан кейін Table оң панелінде бас панелін (егер ол жоқ болса, онда жұмыс каталогы дұрыс орнатылмаған) және Parent ' s key ата-аналық кестесінің кілттері тізіміне жылжыту көрсеткі бар батырмасы бар бас панелін көрсетуге болады. Update rule қосқыштар тобы Бас кестеде көмекші кестеде қандай да бір жазбалар байланысқан кілт өрісінің мәні жойылса немесе өзгертілсе не болатынын анықтайды. Егер Prohibit параметрін орнатсаңыз, онда Database Desktop осындай әрекетке рұқсат етпейді. Егер Cascade параметрін орнатсаңыз, бас кестедегі кілт өрісінің мәнін ауыстырғанда, осындай өзгерістер еншілес кестенің жазбаларында автоматты түрде болады. Егер негізгі өрістің кейбір мәні бар бас кестедегі жазба жойылса, онда қосалқы кестеде негізгі өрістің осы мәнімен байланысты барлық жазбалар автоматты түрде жойылады.

---

Кестелермен әрекеттер.

Қандай да бір кестені бір каталогтан екіншісіне көшіргенде немесе жылжытқанда осы кестеге қатысты барлық файлдарды көшіруді немесе жылжытуды қамтамасыз ету қажет. Paradox кесте файлдары келесі кеңейтімдерге ие:
* DB-деректер кестесі;

* MB-BLOB-деректер;

• РХ-бас индекс (кілт);

* XG * және YG * - қайталама индекстер;

* Val-деректер мен сілтемелердің бүтіндігін тексеру үшін Параметрлер;

* TV және Fam-database Desktop бағдарламасында кестені шығару пішімдері.
Кесте құрылымы туралы барлық қажетті деректер енгізілгеннен кейін, Save as түймесін басу керек... (Қалай сақтау), содан кейін файлдағы әдеттегі сақтау диалогына ұқсайтын терезе ашылады. Әдеттегі терезеден бұл терезе Alias ашылмалы тізімімен ерекшеленеді. Бұл тізім кесте сақталатын деректер базасын таңдауға болатын әртүрлі деректер қорының бүркеншік аттарын қамтиды. Егер кестені бар дерекқорлардың бірінде сақтау қажет болмаса, терезенің жоғарғы бөлігіндегі жолды таңдаудың қарапайым тізімін пайдалануға болады. Сонымен қатар, жаңа буманы (каталогты) жасауға болады. Paradox үшін деректер қоры-бұл со-кесте сақталатын каталог.
Негізгі әдебиеттер::1-9

Қосымша әдебиеттер: 1-10

Мультимедиялық қамтамасыз ету 1-9

Бақылау сұрақтары

1. Деректер базасын құру принциптері.

2. Деректер қорының түрлері

3. Database DeskTop көмегімен деректер базасын құру

4. Жаңа кестені жасау.

5. Table Lookup-таңдау кестесі.

6. Secondary Indexes-екінші индекстер.

7. Referential Integrity-сілтеме тұтастығы.

8. Кестелермен әрекеттер.

Дәріс 15. Тапсырма өрістер. Paradox кестелерінің деректер түрлері. Кесте сипаттарын анықтау. Мәндердің дұрыстығын тексеру. Қарау кестесі.

Дәрістің мақсаты: Paradox кестелерінің деректер түрлері мен танысу

Тақырыпта қарастырылатын сұрақтар:

1. Тапсырма өрістер.

2. Paradox кестелерінің деректер түрлері.

3. Кесте сипаттарын анықтау.

4. Кесте сипаттарын анықтау.
Осы терезенің Field roster (өрістер тізімі) кестесіндегі бір жазба жасалады.

Field Name (өріс аты) бағанына өріс идентификаторын өрістің атауын қою керек. Ол 25 таңбаға дейін енгізілуі мүмкін – әріптер (кириллицаға рұқсат етіледі) және сандарды және сандарды немесе бос орынды бастауға болмайды. Есімде бос орын,#, $ және басқа таңбаларды пайдалануға болады. Таңбаларды пайдалану ұсынылмайды ., ! және/, өйткені олар басқа мақсаттар үшін Rad Studio-де сақталған.

---

Турда (Тип) бағанасында деректер өрісінде сақталатын түрді көрсету қажет.

Өрістің түрін тиісті таңбаны, мысалы, бүтін өрістің символдық немесе I таңбасын тікелей көрсетіп, орнатуға болады немесе <бос орын> пернесін басқанда немесе Тур бағанындағы тінтуірдің оң батырмасын басқанда ашылатын тізімнен оны таңдауға болады.

Type	Size	Атауы	Сипаттамасы
A	1-255	Alpha	Көрсетілген ұзындықтың мәтіндік өрісі
N		Number	-10307 диапазонындаөзгермеліүтірменсандар +10307 дейін 15 таңбалыондықразрядтармен
$		Money	Ақша өрісі. Құрамында заттай сандар бар тіркелген үтірмен, бүтін бөлігінің 6 белгісімен және 2 таңбамен
S		Short	-32 768-ден + 32 767-ге дейінгі диапазондағы бүтін сандар
L		Long	2 147 483 648-ден диапазондағы бүтін сандар дейін +2 147 483 647
#	0-32	BCD	Екілік-ондықзаттықсандар. Size – үтірден кейінгі разрядтардың саны
D		Date	1.01.0000 бастап 31.12.9999 дейінгі диапазондағы күн
T		Time	Миллисекундқа дейінгі дәлдікпен уақыт
@		Timestamp	Күні мен уақыты
M	1-240	Memo	ҰзындығышексізеркінмәтіндікжолдардыорналастыруғаарналғанМемо-өріс. Алғашқы Size таңбаларнегізгікестедесақталады, қалғандары – кеңейтілгенфайлда .MB
F	0-240	Formatted memo	ОрналастыруүшінМемо-өріс RTF пішіміндегімәтін
G	0-240	Graphic	BMP пішіміндегіграфикалықсурет. Size бұлөрістіңбайттарынегізгікестедесақталады, қалғандары-бөлек файлда
B	0-240	Binary	Еркінұзындықтағыбайттаржиынтығы. Алғашқы size байттарнегізгікестедесақталады, қалғандары – жеке файлда
Y	1-255	Bytes	Size байтжиынтығы (толықкестедесақталады)
O	0-240	OLE	Объект OLE
L		Logical	Логикалықөріс. True немесе False мәнінқамтиды
+		Autoincrement	Автоинкременттік өріс

---

Кесте сипаттарын анықтау.

Кесте құрылымын құру терезесінің оң жағында (сурет. 4) келесі тармақтардан тұратын кесте сипаттарын (Table properties) көрсететін ашылмалы тізім бар:

* Validity Checks — өріс мәндерінің дұрыс енгізілуін тексеру;

* Table Lookup — таңдаукестесі;

* Secondary Indexes-индекстер;

* Referential Integrity-сілтеметұтастығы;

• Password Security-парольдер;

• Table Language-кестетілі (тілдрайвері);

• Dependent Tables-бағыныштыкестелер.
Validity Checks-өріс мәндерінің дұрыс енгізілуін тексеру.

Терезенің оң жақ бөлігінің түрі осы бөлімді таңдағанда суретте көрсетілген. 5 және курсор белгілеген өрістің қандай түріне байланысты бірнеше өзгеруі мүмкін. Осы тармақ үшін өрістің келесі сипаттамаларын орнатуға болады:

Required Field-әрбір жазбада мәндер болуы тиіс өрістер үшін орнатылады (мысал үшін-fam, Nam және Par өрістері);

Minimum-ең аз мән, сандық өрістер үшін (мысалы-year_b өрісі);

Maximum-ең үлкен мән, сандық өрістер үшін (мысалы-year_b өрісі);

Default-әдепкі мән, сандық және логикалық өрістер үшін дұрыс (мысалда - year_b өрісі үшін әдепкі мәнді орнату керек және міндетті түрде Sex өрісі үшін әдепкі мәнді орнату керек, әйтпесе пайдаланушыда ақпаратты енгізу кезінде қиындықтар туындауы мүмкін);

Picture-деректерді енгізу үлгісі. Мысалы, телефон нөмірінің үлгісін орнатуға болады(###-##-##) және т. б.

Assist-бұл түйме picture үлгісін жасауға және оны жаңа кестелерді жасау кезінде одан әрі алуға болатын тізімге енгізуге көмектесетін диалогтық терезені шақырады.
Негізгі әдебиеттер::1-9

Қосымша әдебиеттер: 1-10

Мультимедиялық қамтамасыз ету 1-9

Бақылау сұрақтары:

1. Тапсырма өрістер.

2. Paradox кестелерінің деректер түрлері.

3. Кесте сипаттарын анықтау.

4. Кесте сипаттарын анықтау.


Дәріс 16. Table компонентінің негізгі қасиеттері. Компоненттер арасындағы байланыстарды орнату, кесте бойынша шарлау.

Дәрістің мақсаты: Table компонентінің негізгі қасиеттерімен танысу

Тақырыпта қарастырылатын сұрақтар:

1. Table компонентінің негізгі қасиеттері.

2. Компоненттер арасындағы байланыстарды орнату, кесте бойынша шарлау.

---

Смотрите также файлы

• Внеклассное мероприятие математическое кафе.doc

• 11 класс Алгебра Задания суммативного оценивания за 1 четверть Найдите все первообразные функции Вычислите интеграл.doc

• философия кафедрасы 5В020100 Философия мамандыына арналан ofkmm 3310 философия.docx

• 130 бйры 7осымшасына сай мж келесі бетте Бл мж ust kz сайтында жасалынан. стаз тілегі.docx

• А. Р. Лурия В. В. Лебединский.doc