ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 25.10.2023
Просмотров: 71
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
| Курстық жұмыс | Н 3-1.1.34-2022 1 баспа 10.04.2023 |  |
«М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті» КЕ АҚ
Гуманитарлық-әлеуметтік ғылымдар факультеті
Әлеуметтік психология кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Коррекциялық психологияпәні бойынша
Тақырыбы: Жасөспірімдердің өнегелік қасиеттерін қалыптастыруда коррекциялық аспектілерін зерттеу
Білімгер ___________________________ Тобы____________ ___________________
/аты-жөні/ /қолы/
Жетекші______________________________________ __________________________
/қызметі/ /аты-жөні/
Қорғауға жіберілді «_____»_______________20____ж. _______________________
/қолы/
Жұмыс қорғалды «_______»___________20__ж. бағасы ____________________
/жазбаша/
Комиссия мүшелері: ______________________________ ______________________
/аты-жөні/ /қолы/
______________________________ ______________________
/аты-жөні/ /қолы/
______________________________ ______________________
/аты-жөні/ /қолы/
Тараз 20___
«М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті» КЕ АҚ
Әлеуметтік психология кафедрасы
6В03111тобының білімгеріне _ Бекболат Б.___курстық жоба(жұмыс)
/аты-жөні/
«Коррекциялық психология» пәні бойынша
-
ТАПСЫРМА
1.Тақырыбы____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Тапсырманың арнайы нұсқауы _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
| 3. Есепке-түсініктеме жазбаларының негізгі тараулары (жұмыстары) | Орындау кестесі | |
| Көлемі, % | Орындау уақыты | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| 5. Жобаның (жұмысты) жинақтау мерзімі | | |
| 6. Қорғау | | |
Кафедра мәжілісінде бекітілген «______»_____________20___ ж. хаттама № ______
Жетекшісі:
_____________________ _____________________ ___________________________
/қызметі/ /қолы/ /аты-жөні/
Мазмұны
Кіріспе.....................................................................................................4
-
ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ЖАСӨСПІРІМДЕРДЕ МОРАЛЬДЫҚ-АДАМГЕРШІЛІК ҚАСИЕТТЕРДІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ....................................................6
1.1 Шетелдік және отандық педагогтар мен психологтардың еңбектерінде жеке тұлғаны дамыту және жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру мәселелерін зерттеу.................................................6
1.2 Жеке тұлғаның дамуының психологиялық-педагогикалық ерекшеліктері және жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасуы............................................................................................................9
1.3 Жеке тұлғаның даму шарттары және жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасуы..............................................................11
II. ЖАСӨСПІРІМДЕРДЕ МОРАЛЬДЫҚ-АДАМГЕРШІЛІК ҚАСИЕТТЕРДІҢ ҚАЛЫПТАСУЫН ТӘЖІРИБЕЛІК-ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЗЕРТТЕУ................................................................................................................142.1 Жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасу деңгейін диагностикалау.....................................................................................14
2.2 Жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасуын тәжірибелік-эксперименттік зерттеу...................................................................17
Қорытынды............................................................................................................21
Пайдаланылған әдебиеттер..................................................................................22
Кіріспе
Зерттеудің өзектілігі. Қазіргі уақытта қызмет саласында басымдықтардың өзгеруі орын алуда, оның нанотехнологияларды дамытудағы рөлін күшейту мүмкін болады, жаңа идеал пайда болады - білімді адам, "интеллект пен мәдениет адамы", жоғары ақыл-ой, интеллектуалдық, этикалық және әлеуметтік-рухани мәдениеті бар адам. Осы идеалға жетудің құралы мен шарты, білім берудің мақсаты - жас ұрпақтың рухани, адамгершілік және физикалық денсаулығын қалыптастыру, азаматтардың жаңа түрін-өз бетінше ойлайтын, белсенді әрекет ететін, зияткерлік әлеуеті мен адамгершілік принциптері бар нағыз патриоттарды тәрбиелеу. Сондықтан білім беру Қазақ қоғамын рухани-адамгершілік шоғырландыруда, оны сыртқы және ішкі сын-қатерлерге қарсы біріктіруде, әлеуметтік ынтымақтастықты нығайтуда, адамның Қазақстанда өмірге, азаматтарға, қоғамға, мемлекетке, өз елінің бүгіні мен болашағына деген сенім деңгейін арттыруда шешуші рөл атқарады. Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңы өскелең ұрпақты тәрбиелеудің маңыздылығы мен маңыздылығын атап көрсетеді, оны мемлекеттік білім беру ұйымдары үшін әлеуметтік шығу тегіне, діни немесе ұлттық ерекшеліктеріне қарамастан барлық қатысушыларды қамтитын педагогикалық процестің міндетті компоненті ретінде қарастырған жөн. Жеке тұлғаның руханилығы мен жағымды моральдық-адамгершілік қасиеттерін дамытудың өзектілігі БҰҰ мен ЮНЕСКО-ның соңғы жылдардағы құжаттарында қоғамда бейбітшілік пен келісім идеалдарын тарату, адамның құқықтары мен бостандығын құрметтеу, адамның толыққанды даму мақсаттарына қадір-қасиеті мен адалдығына баса назар аударылғандығымен ерекшеленеді.
Тақырыптың дамуы. Мектеп жасындағы балалардың жеке басының дамуы мен адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру мәселелерімен көптеген шетелдік (ж.Пиаже, Б. Инелдер, Р. Гайсон, Ф. Тайсон және т. б.) және отандық (п. п. Блонский, п. я. Галперин, А. Р. Лурия, П. И. З. М. Истомина және т. б.) зерттеушілер айналысқан. Үлкен мектеп оқушыларының жеке басының дамуы Ананьев Б., Выготский л.с., Леонтьев а.Н., жасөспірімдердің моральдық сезімдерін қалыптастырудың теориялық және практикалық аспектілері қызмет теориясында қарастырылды (Е. В. Бондаревская, Н. В. Бордовская, и. Ф. Исаев, Н. В. Кузьмина, В. В. Рубцов, В. А. Сластенин, В. В. Швагер және т. б.); оқу іс-әрекеті теориясында (т.в. Габай, В. В. Давыдов, и. И. Ильясов, Н. Ф. Тализина, Д. В. Эльконин және т. б.); тұлғаға бағытталған білім беру тұжырымдамасында (А. А. Реан, е. и. Рогов және т. б.)
Жасөспірімнің жеке басын дамыту, оның рухани-адамгершілік саласын қалыптастыру мәселесі мектептің басты міндеттерінің бірі болып табылады. Бұл білім оқушыларға жетілген тұлғаның қасиеттерін игеруге, болашақта қоғамға бейімделе алатын жағымды моральдық-адамгершілік қасиеттерді қалыптастыруға көмектеседі. Адам қалай тәрбиеленген болса, ол да солай әрекет етеді. Тұлғаның ішкі ұстанымы мінез-құлықта көрінеді. Адамгершілік тәрбиесінің шарттарын, формаларын, әдістері мен әдістерін қалыптастыру мүмкіндіктері өздігінен жүзеге асырылмайды: мұғалім осы бағытта белсенді және шебер жұмыс істеуі керек, оқыту мен тәрбиелеудің бүкіл процесін балаларды біліммен байытып, адамгершілік-адамгершілік қасиеттерін жан-жақты қалыптастырып, мәдениеттің, адамгершіліктің, тәртіптіліктің, саналылықтың, патриотизмнің, адамгершіліктің өсуіне ықпал ететіндей етіп ұйымдастыруы керек- оқушылардың ерікті қасиеттері.
Зерттеудің мақсаты: жасөспірімдерде тұлғаның дамуы мен моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру.
Зерттеу нысаны: жасөспірімдердің моральдық-адамгершілік қасиеттері.
Зерттеу міндеттері:
1. Жеке тұлғаны дамыту және жасөспірімдердің моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру мәселесін зерттеу.
2. Жеке тұлғаның дамуының психологиялық ерекшеліктерін және жасөспірімдердің моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруды қарастырыңыз.
3. Жеке тұлғаның тиімді дамуы мен жасөспірімдердің моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастырудың педагогикалық шарттарын негіздеу.
Зерттеу гипотезасы: жасөспірімдердің жеке басының сәтті дамуы мен моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға келесі педагогикалық жағдайлар ықпал етеді деп санаймыз:
-оқушының жеке басының дамуын қалыптастыруға және жасөспірімдердің моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға жүйелі басшылық жасау;
-жеке тұлғаны дамыту және жасөспірімдердің моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру барысында мұғалімдердің оқушылармен" іскерлік " ынтымақтастығын ұйымдастыру;
-жеке тұлғаны дамыту және жасөспірімдердің моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру бойынша даму ортасын пайдаланудың тиімділігі-оқыту мен білім берудің оң тәрбие процесін құру.
Біздің зерттеуіміздің әдіснамалық негізі: мәселе бойынша психологиялық және әдістемелік әдебиеттерді талдау, педагогикалық эксперимент (анықтау, қалыптастыру, бақылау); балаларды бақылау, балалар іс-әрекетінің өнімдерін сандық және сапалық талдау, жалпылау, деректерді зерттеу. Ұсынылған әдістерді жасөспірімдермен практикалық жұмыста қолдануға болады Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспе, екі тарау, Қорытынды, Пайдаланылған әдебиеттер тізімі, қосымша.
1 .ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ЖАСӨСПІРІМДЕРДЕ МОРАЛЬДЫҚ-АДАМГЕРШІЛІК ҚАСИЕТТЕРДІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ
1.1. Шетелдік және отандық педагогтар мен психологтардың еңбектерінде жеке тұлғаны дамыту және жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру мәселелерін зерттеу
К. Юнгтің айтуынша: "тұлға өмірдің көптеген жылдарында қараңғы немесе тіпті түсіндірілмейтін бейімділіктерден дамиды және біздің кім екенімізді тек біздің істеріміз ғана көрсетеді. Біз жерді нәрлендіретін және сұлулықтың барлық түрін шығаратын күн сияқтымыз, біз әлі зерттелмеген бақыт пен азапты құрсағында киетін аналар сияқтымыз. Біз қандай істер мен қатыгездіктерді, қандай тағдырды, қандай жақсылық пен жамандықты алдын-ала қарастырмаймыз, тек күз көктемде не болғанын көрсетеді; тек кешке таңертең басталғаны белгілі болады" [19, С.168]. Жеке тұлғаның барлық анықтамаларының ішінен г. бергені іс жүзінде сәтті болды. Оллпорт: тұлға - бұл психофизиологиялық жүйелердің өмір бойы қалыптасатын жеке-дара жиынтығы-белгілі бір адам үшін өзіндік ойлау мен мінез-құлықты анықтайтын жеке қасиеттер [20].
Немов р. с. анықтамасын қарастыра отырып, біз жеке тұлға - бұл оның психологиялық сипаттамаларының жүйесінде қабылданған, әлеуметтік шартталған, қоғамдық қатынастар мен қатынастарда көрінетін, тұрақты, адамның өзі үшін және айналасындағылар үшін маңызды адамгершілік әрекеттерін анықтайтын адам. Л. Д. Столяренко жеке тұлғаны адамның сана мен мінез-құлықтың әлеуметтік формаларын, адамзаттың әлеуметтік тарихи тәжірибесін игеру нәтижесінде пайда болатын адамның әлеуметтік-психологиялық мәні ретінде сипаттайды (біз қоғамдағы өмірдің, тәрбиенің, оқытудың, қарым-қатынастың, өзара әрекеттесудің әсерінен жеке тұлғаға айналамыз) [19, 21-бет]. Сол Столяренконың айтуынша, Л. Д., В. Е. Столяренко: "тұлға-бұл табиғатты, қоғамды және өзін-өзі белсенді игеретін және мақсатты түрде өзгертетін адам, кеңістіктік-уақыттық бағдарлардың, қажеттілік-еріктік тәжірибелердің, мазмұнды бағыттардың, іс-әрекетте өзін-өзі анықтау еркіндігін және олардың табиғат пен адамдар алдындағы салдары үшін жауапкершілік шарасын қамтамасыз ететін іс-әрекеттің даму деңгейлері мен формаларының ерекше, динамикалық арақатынасы бар адам"[18].
Қазір психологтардың көпшілігі адам туылмайды, бірақ айналады деп келіседі. Барлық психологиялық теориялар тұлғаның дамуы мен қалыптасуы туралы ерекше идеямен байланысты. Л. и.Божович пен А. Н. Леонтьевтің жеке тұлғаның негізгі ішкі сипаттамасы-тұлғаның мотивациялық саласы [12].
Жеке тұлға еркін дамуы керек, өзін-өзі жетілдіруі керек, ешқандай күшке бағынбауы керек, ешқандай күш жеке адамды басқара алмайды: мемлекет немесе ұжым болсын. Тұлғаның дамуына әсер етеді: микроорта, әлеуметтік орта, табиғи орта, сонымен қатар тұқым қуалаушылық. Сонымен қатар, көзқарастардың, әдеттердің, тәрбие деңгейінің қалыптасуы үлкен маңызға ие. Тұлға қоғамның сыртқы әсерлері сынатын ішкі жағдайлардың жиынтығы ретінде әрекет етеді. Бұл адамның әр түрлі іс-шараларға қатысатындығын және бес әлеуетпен сипатталатындығын көрсетеді: танымдық, құндылық, шығармашылық, коммуникативті және көркем [7].
Моральдық даму саласындағы отандық зерттеулердің айрықша ерекшелігі олардың әрқайсысы дерлік моральдық даму процестерінің Әлеуметтік және мәдени шарттылығын көрсетті (Рубинштейн СЛ., 1998; Выготский Л. С., 1982; Божович Л. И., 1968; Блонский П. П., Ананьев Б. Г., 1980; Зенковский В. В., Джейкобсон С. Г., Морева Г. И., 1989; Бауырлас Б. С., 1985; Анисимов С. Ф., 1985; Кон И. С, 1989; Сенбі Е. В., 1983; Запорожец А. В. және т. б.) отандық психологтар моральдық даму әлеуметтенудің жалпы процесі аясында жүзеге асырылады деп санайды. Әр жас кезеңінде адамгершілік нормалары мен мінез-құлық тәсілдері, әлеуметтік қатынастар және адамдардың адамгершілік қасиеттері туралы идеялардың қалыптасуының әртүрлі деңгейлері ұсынылған.
В. В. Зенковский моральдық даму туа біткен "мағынаға көзқарастың" және сонымен бірге қоғамның әрекетінің салдары деп санайды [25]. Н. п. Капустин адамгершілік позицияның қалыптасуын мотивациялық-танымдық саланың дамуымен байланыстырды: 10-11 жаста адамгершілік мәдениетті қалыптастырудың Танымдық қажеттілігі туындайды [7].Жасөспірімдердің моральдық дамуының ерекшеліктері и. с. Кона (1989), л. И Запорожец, Е. Б. Редькина, В. А. Мартынов, Д. И. Фельдштейн (1988, 1989), В. И. Чудновский (1981,1983), л. и. Божович (1968), шетелде - Линдслей (1957), Изард (1971, 1972), Шлаен П. Н. (1976), Фотенберг в. (1931) және басқалар. Д. И. Фельдштейннің (1988) пікірінше, жасөспірім кезінде моральдық нанымдар мен идеалдар қарқынды қалыптасады. Д. и. фельдштейн жасөспірімнің дамуы мен тұлғаның адамгершілік саласының қалыптасуының үш жағдайын анықтады. "Жергілікті көңіл-күйдің" бірінші деңгейінде ситуациялық шартталған эмоциялар мен мотивтер басым (10-11 жас), іс-шараларға ересектермен қатар қатысу қажеттілігі, іс-әрекеттің мотиві басқа адамдардың пайдасына пайда болады. Екінші" әділ " деңгейде өзінің мүмкіндіктері мен қабілеттеріне (12-13 жас) сүйене отырып, қоғамдық тану қажеттілігі туындайды. Үшінші деңгейде" бекіту-тиімді " жасөспірім өз қабілеттерін ересек әлемде қолдана алады (14-15 жас). Л. И. Божович (1968) жасөспірім кезінде адамгершілік өзін-өзі танудың жаңа даму деңгейінің көрінісін, сондай-ақ өзін тұлға және тұлға ретінде тану қажеттілігін анықтайды. И. с. Кон (1989) жасөспірім кезінде мінез-құлықты "сыртқы" реттеуден өзін-өзі реттеуге, өзін-өзі бақылауға және өзін-өзі басқаруға көшу бар деп санайды [12].