ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 25.10.2023
Просмотров: 72
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
-жеке тұлғаны дамыту және жасөспірімдердің моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру барысында мұғалімдердің оқушылармен" іскерлік " ынтымақтастығын ұйымдастыру;
-жеке тұлғаны дамыту және жасөспірімдердің моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру бойынша даму ортасын пайдаланудың тиімділігі-оқыту мен білім берудің оң тәрбие процесін құру.
Жеке тұлғаның моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру бойынша жасөспірімдердің білімін, дағдылары мен дағдыларын байыту үшін авторлық әдістер қолданылды.
1.Анықталған эксперимент барысында алынған нәтижелер негізінде біз жасөспірімдердің жеке басының моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастырудың педагогикалық шарттарын қолдану бойынша іс-қимыл бағдарламасын құрдық. Алғашқы педагогикалық шартты жүзеге асыра отырып, эксперименттік және бақылау тобының кейбір балаларымен жеке консультациялар мен сабақтар барысында ұғымдар, тұжырымдар, пайымдаулар негізінде тұлғаның дамуын қалыптастыруға жүйелі басшылық жасалды.Жасөспірімдермен жеке жұмысты ұйымдастыра отырып, қарым-қатынас мәселелерін, балалардың, мұғалімдердің, ата-аналардың және өздерінің іс-әрекеттерінің адамгершілік жақтарын талқылауға, дәлелді баға беруге шақырды. Оқу іс-әрекеті барысында ұжымдық әңгімелерге, пікірталастарға, дауларға қатысу, сыпайы сөйлеу қарым-қатынасының қабылданған нормаларын қолдану. Қиындық туындаған жағдайда көмек көрсетілді, келесі әдістемелік әдістер қолданылды: сөйлеу үлгісі, ұғымдар мен анықтамаларды салыстыру, салыстыру, жетекші сұрақтар. Сұрақтар әңгіме тақырыбы бойынша таңдалды, сондықтан дәл, дәйекті, қол жетімді болды. Қарапайымнан күрделіге қарай сұралды, қажет болған жағдайда қайталанды, нақтыланды.
2. Екінші педагогикалық Шартты іске асыра отырып, педагогтар мен жасөспірім оқушылардың моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру бойынша өзара іс-қимылы бойынша жұмыс жүргізілді. Жұмыстың негізгі формалары: кеңес беру (жеке және топтық); әңгімелер (жеке және топтық); әдістемелік әдебиеттерді таңдау және т.б. бұл формалардың барлығы балалармен жұмысты қызықты әрі тиімді етуге көмектеседі, рухани-адамгершілік саланың дамуындағы кемшіліктерді жеңу үшін мұғалімдер мен оқушылардың бірлескен іс-әрекетіне ықпал етеді.Біздің балалармен жұмысымыз ынтымақтастықты, бірлесіп құруды көздеді және ата-ананың авторитарлық моделін жоққа шығарды. Даму процесі жасөспірімнің педагогикалық жағдайларды құруға, ұсынылған ынталандырушы материалды талдауға және дәлелдеуге, қателік жасаудан қорықпай сұрақтар қоюға мүмкіндігі болатындай етіп ұйымдастырылды.
3. Үшінші педагогикалық шартты жүзеге асыра отырып, біз мыналарды қолдандық: әркімге өзін көрсетуге мүмкіндік беру үшін жан-жақты даму ортасын құру. Даму ортасын пайдалану-моральдық-адамгершілік қасиеттерді қалыптастырудың психодидактикалық компоненті: көрнекі материалдың болуы (суреттердің көбеюі, сюжеттік суреттер, әдістемелік ынталандыру материалы, педагогикалық жағдайлардың мысалдары бар кітап бұрышы). Әдістемелер, сауалнамалар, тесттер мен сабақтар моральдық-адамгершілік қасиеттерді қалыптастырудың оң динамикасын дамытуға көмектесті.
Осылайша, қалыптастырушы кезең барысында педагогикалық жағдайлар іске асырылды, сабақтар циклі таңдалды және өткізілді, оның барысында біз эксперименттік топтың оқушыларында моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасу деңгейін жүйелеп, қалыптастырдық. Гипотезада ұсынылған педагогикалық шарттарды сынай отырып, осы шарттарды қолдану жақсы нәтиже беретінін атап өткен жөн. Жасөспірімдерде қарым-қатынас, коммуникативті мәдениет, ізгі ниет, этикалық мораль деңгейі артты.
2.3 Жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасу тиімділігін талдау
Жасөспірімнің жеке басын дамыту, оның рухани-адамгершілік саласын қалыптастыру мәселесі мектептің басты міндеттерінің бірі болып табылады. Оқушыларға жалпы және арнайы қабілеттердің, қабылдау мен түсінудің жеке дамуына, әр түрлі іс-әрекеттерде үйлесімді сөйлеу мен ойлауды дамытуға, тұлғаның моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға көмектесу үшін мұғалімдер әртүрлі әдістер мен әдістерді қолданады, рухани-адамгершілік саланы қалыптастырудың барлық қажетті жағдайларын жасайды, балалардың барлығында тәуелсіз белсенді және мақсатты дамуы үшін қызмет түрлері: оқу, зерттеу, бейнелеу, театрландырылған, спорттық, ойын, сындарлы.Жасөспірім тұлғасының моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру әдістерінің негізгі функциялары әлеуметтік мінез-құлықтың оң тәжірибесін және қоршаған әлемге, табиғатқа, қоғамға, мемлекетке, адамдарға, өзіне деген қоғамдық қатынасты қалыптастыру болып табылады. Бұл топқа қоғамдық мінез-құлық формаларына үйрету, жаттығу, балалардың әртүрлі іс-әрекеттерін ұйымдастыру (оқыту, ойын, Еңбек) және оны басқару кіреді. Бұл білім оқушыларға болашақта қоғамға бейімделе алатын жетілген тұлғаның қасиеттерін алуға көмектеседі.
Эксперименттің бақылау кезеңі. Эксперименттің бақылау кезеңінің мақсаты-жүргізілген жұмыстың тиімділігін анықтау және жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасу деңгейін анықтау. Бақылау эксперименті барысында біз жасөспірімдердегі жеке тұлғаның моральдық-адамгершілік қасиеттерінің деңгейін зерттеу мен анықтауды көздейтін әдістерді қайтадан қолдандық.Осылайша, жүргізілген жұмыс эксперименттік және бақылау топтарындағы жасөспірімдердің моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру бойынша даму деңгейінің жоғарылауы туралы айтады. Сонымен, жасөспірімдердің жеке басын толыққанды және тиімді дамыту және тәрбиелеу үшін оқу сабақтары мен сыныптан тыс жұмыстарды, коммуникацияның барлық түрлерін ұйымдастыру барысында мұғалімдермен, құрдастарымен қарым-қатынас процесіне күнделікті және үнемі қосылу қажет.Жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасуының төмен деңгейінің себептері мектеп оқушыларын адамгершілікке тәрбиелеу бойынша жүйелі жұмыстың болмауы болды.
Осылайша, педагогикалық эксперимент барысында алынған деректерді салыстырмалы талдау келесі қорытынды жасауға мүмкіндік береді: педагогикалық процесте жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасу деңгейін арттыру бойынша ұсынылған әдістемелер жүйесі тиімді, өйткені барлық көрсеткіштер педагогикалық жағдайларды іске асыру барысында өзін-өзі дамытатын және өзін-өзі жетілдіретін балалардың қызығушылығының артуын көрсетеді.
Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, мектепте адамгершілік тәрбие жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізуге болады:
1. Жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік, рухани қасиеттерді дамыту циклінің бағдарламасын әзірлеу және осы бағдарлама бойынша іс-шаралар өткізуді ұйымдастыру.
Қорытынды
Таңдалған тақырып бойынша ғылыми психологиялық, социологиялық, педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерге талдау жасай отырып, олар гипотезаның ережелерін дәлелдей отырып, мақсатқа жету және белгілі бір міндеттерді шешу үшін жеткілікті материал бар екенін анықтады. Зерттелген материалды және алынған зерттеу деректерін қорытындылай келе, біз отандық және шетелдік психологтар мен педагогтардың жеке тұлғаның дамуы мен жасөспірімдердегі моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасуын зерттеу мәселесін қарастыра алдық, жасөспірімнің жеке басының дамуының психологиялық-педагогикалық ерекшеліктерін және осы жаста моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасуын аша алдық.
Біздің зерттеулеріміздің деректері осындай қорытынды жасауға мүмкіндік берді:
1. Белгілі ғалымдардың теориялық және практикалық зерттеулерінен адамгершілік тәрбиесі тұлғаның рухани-адамгершілік саласын қалыптастыруда басты рөл атқаратынын, шынайы құндылықтар ақсақалдардың, қоғамның, мемлекеттің, ел тарихының тәжірибесінде, орыс дәстүрлерінің рухани-адамгершілік негізінде қалыптасатынын түсінуге болады. Зерттеу барлық дерлік жасөспірімдердің әлеуметтік және жеке құндылықтарды дұрыс бағалайтынын бағалауға мүмкіндік береді, сондықтан жасөспірімдерде жастардың шынайы құндылықтары ретінде моральдық-адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру үшін барлық жағдайларды жасау қажет. Ол үшін отбасының, мектептің, Мемлекеттік мекемелердің, қоғамдық ұйымдардың, жергілікті билік органдарының, әлеуметтік-психологиялық қызметтің, биліктің құқықтық органдарының, медициналық мекемелердің, діни қауымдастықтардың күшімен рухани-адамгершілік құндылықтарды қалыптастыру бойынша күш-жігерді біріктіру; мектепте моральдық-адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру бойынша мақсатты және тиімді тәрбие жұмысын жүргізу қажет.
2. Баланың жеке басының дамуына жағдай жасау, баланың әлеуметтік қалыптасу процесін дұрыс қалыптастыру, бос уақытты өткізу мүмкіндіктерін кеңейту; балаларға рухани-адамгершілік құндылықтар мен бағдарлар, ел мен қоғамның дамуы, православие, орыс халық шығармашылығы, орыс әдет-ғұрыптары мен дәстүрлері, тәрбиесі мен адамгершілік тазалығы, ересектердің қарым-қатынасы туралы толық және сенімді ақпарат беру және балалар, ерлер мен әйелдер және т. б.
3. Теориялық және практикалық әдебиеттерді, әдістемелік ұсыныстарды зерттеу нәтижелерін талдау жасөспірімдерде моральдық-адамгершілік қасиеттердің қалыптасу деңгейін қалыптастыру және анықтау бойынша әдістемелер кешенін таңдауға мүмкіндік берді.
Атқарылған жұмыстарды талдай отырып, мектеп психологтарына, әлеуметтік психологтарға, педагогтарға: әдістемелік ғылыми ұсынымдар; құрылымдық оқу, тәрбие немесе факультативтік курс жүйесі; мәдениеттану білімі; әртүрлі әлеуметтік институттардың балалары мен жастарының рухани-адамгершілік тәрбиесі мен біліміне әсер етуінің келісімділігі: отбасы, білім беру мекемесі, мемлекеттік муниципалдық және Қоғамдық муниципалдық құрылымдар, православие шіркеуі; дәстүрлі негізде моральдық-адамгершілік мектеп тәрбиесінің мазмұны мен әдістемесі мәселелерінде мамандардың мәдениеті мен кәсіби құзыреттілігінің жеткіліксіз деңгейі.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Абрамова г. С. жас психологиясы [Мәтін]: жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқу құралы. - 5-ші басылым. - М.: Академиялық Жоба: Алма Матер, 2005. - 702 Б.
2. Андреева г. м. Әлеуметтік психология [Мәтін]: жоғары оқу орындарына арналған оқулық / Г. М. Андреева. - 5-ші басылым.. және қосымша-М.: баспасөз аспектісі, 2004. - 365с.
3. Асташова, Н. А. мұғалім: құндылықтарды таңдау және қалыптастыру мәселесі [Мәтін] / Н. А. Асташова. - М.: Мәскеу психологиялық-әлеуметтік институты; Воронеж: "МОДЕК" ҮЕҰ баспасы, 2000 ж. - 272 б.
4. Бодалева А. А. психологиялық қарым-қатынас [Мәтін]. - М.: "Модек" баспасы, 2006. - Б. 332.
5. Волков Б.С., Волкова Н. В. психологиядағы зерттеу әдістері [Мәтін]: Оқу құралы. - 3-ші басылым.. және қосымша-М.: Ресейдің педагогикалық қоғамы, 2002. - 208с.
6. Жас және педагогикалық психология :оқулық [Мәтін]: оқу.пос.студия үшін.сәрсенбі.пед.оқу.мекемелер / құраст. И. В. Дубровина, А. М. Приходшы, В. В. Зацепин. - М.: "Академия" баспа орталығы, 1999. - 320 б.
7. Гагарина к.е. өскелең ұрпақтың рухани-адамгершілік тәрбиесіндегі мұғалімнің рөлі [Мәтін] / К. Е. Гагарина // Жас ғалым. -- 2011. -- №3. Т.2. -- 110-115 ББ.
8. Горбачева, Н. Б. өскелең ұрпақтың құндылық бағдарларын қалыптастыру [Мәтін] // XVI Халықаралық баяндамалар материалдары. конф. студенттер, аспиранттар және жас ғалымдар / Мәскеу мемлекеттік университеті-Т. - М.: ММУ басылымы, 2009 ж. - Б. 81.
9. Кубышкина с. а. интегративті мазмұнның астрономиялық міндеттері оқушылардың шығармашылық танымдық іс-әрекетін дамыту құралы ретінде [Мәтін]: III бүкілресейлік ғылыми-практикалық конференция материалдары 27 марта 29 наурыз 2002 ж. - Санкт-Петербург., 2002.
10. Кульневич С.В., Лакоценина Т. п. қазіргі мектептегі тәрбие жұмысы: ұжымнан өзара әрекеттесуге [Мәтін]: оқу әдісі. Мұғалімдер мен сынып жетекшілеріне арналған нұсқаулық. - Воронеж, ТЖ Лакоценин С.С. - 2006.
11. Мектеп директорының тәрбие работе жөніндегі орынбасарларына арналған Мастер-класс: жұмысты ұйымдастыру және жоспарлау [мәтін] / Автор.- құрамы. Т. М. Кумицкая, О. Е. Жиренко. - М.: Академия, 2006. - 240с.
12. Марьенко и. с. оқушының жеке басына адамгершілік тәрбие беру [Мәтін]. - М.: Сфера, 2002. - 126 б.
13. Мухина В. С. жас психологиясы [Мәтін]: даму феноменологиясы, балалық шақ, жасөспірім: студенттерге арналған оқулық.ЖОО-лар. - 9-шы басылым., стереотип. - М.: "Академия" баспа орталығы, 2004. - 456 б.