Файл: Турдалиев Жамболат Нагметович курсты Жмыс Кшбасшылы ызметіндегі стратегиялы жоспарлау.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 29.10.2023
Просмотров: 66
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
«ESIL UNIVERSITY» МЕКЕМЕСІ
«Әлеуметтік жұмыс» факультеті
«Әлеуметтік жұмыс» кафедрасы
Турдалиев Жамболат Нагметович
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
«Көшбасшылық қызметіндегі стратегиялық жоспарлау»
Мамандық: 6В11401 «Әлеуметтік жұмыс»
Ғылыми жетекші:______________ аға оқытушы, магистр Батай М.Б.
(қолы)
Қорғауға жіберілді : «_____»________ 20__ж.
Астана, 2023
Мазмұны
Кіріспе
1. Кәсіпорындағы стратегиялық жоспарлаудың теориялық негіздері
1.1. Стратегиялық жоспарлау кәсіпорынның мақсатына жету құралы ретінде
1.2. Кәсіпорындағы стратегиялық жоспарлау кезеңдері
1.3. Стратегиялық жоспарлаудағы талдау әдістері
2. Кәсіпорында стратегиялық жоспарлауды ұйымдастыру
2.1. Кәсіпорынның қысқаша сипаттамасы
2.2. Кәсіпорынның ішкі,сыртқы ортасын талдау
2.3. Стратегиялық жоспарларды әзірлеу тәртібі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның әл-ауқаты мен одан әрі дамуы олар өндіретін немесе өткізетін тауарлар мен қызметтерге сұраныстың жай-күйі мен келешегін дұрыс бағалау қабілетіне, олар үшін шығындардың рұқсат етілген шекті деңгейіне байланысты, бұл: қалыптасқан нарықтық баға бойынша өндірістің дамуын қамтамасыз етуге және оның барлық мүшелеріне табыс алуға мүмкіндік беретін пайда табу.
Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі нақты стратегия мен оны құрастыру (стратегиялық жоспарлау) процесі қаржылық жағынан да, таза психологиялық тұрғыдан да пайда әкелетіндігінде. Стратегиялық жоспарлауды қолдану ең аз шығынмен жұмыста тиімділікке қол жеткізуге мүмкіндік береді. Стратегиялық жоспарлау кәсіпорынның негізгі мақсатына жетудің ең маңызды құралы болып табылады, сондықтан стратегиялық жоспарлаудың қажеттілігі бүгінгі күні күмән тудырмайды.
Ұйымның стратегиясын әзірлеу кәсіпкерлік қызметтің негізгі бағыттарын анықтаудан (оның философиясы деп аталатын) және оның мақсаты (миссиясы) туралы хабардар ететін сәйкес хабарламаны жариялаудан басталады. Осының негізінде стратегияны жүзеге асыру нысаны белгіленеді және оның түпкілікті таңдауы жасалады.
Ұйым философиясы келесі элементтерді қамтиды: ұйымның мақсаттарын, оның стратегиясын және қызмет бағытын көрсететін негізгі идея; ұйымның сипаттамасы; тұтынушы философиясы; ішкі ұйымдық саясат; серіктестермен қарым-қатынас; басқа ұйымдармен қарым-қатынас. IBM сияқты өркендеп келе жатқан ұйымдардың тәжірибесі ұйымның негізгі мақсаты көбінесе технологиядан, қаржылық базадан және ұйымдық құрылымнан маңыздырақ.
Кәсіпкерлік философия мотивациялық идеямен ұштастыра отырып, ұйымның дамуының негізгі бағыттарын анықтайды. Қызметтің шекарасын белгілейтін хабарлама әдетте баспасөзде жарияланады. Ол тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыратын қызмет саласын көрсетеді, өнімнің нарықтарын және оны өндіру технологиясын сипаттайды.
Хабарламада сондай-ақ ұйымды қаржыландыру тәсілдері, инновацияларды енгізу, қызметкерлер мен акционерлердің құқықтарының тізімі және т.б.
Кәсіпкерлік стратегияның принциптері мен негіздері «қоғамдық рилейшнз» (қоғамдық байланыс) ұйымының құрамдас бөлігі болып табылады. Олар оны басқару этикасын көрсетеді, оның рейтингін құруға үлкен мән беріледі.
Негізгі идея мен кәсіпкерлік философия ұйым иелерінің, оның басшыларының, қызметкерлерінің стратегиялық мақсаттарын белгілеу үшін, сонымен қатар олардың мүдделерінің қайшылықтары болмайтындай тұтынушылар мен басқа да мүдделі тараптардың сенімін жеңу үшін қажет. Сонымен қатар, ірі ұйымдардың стратегиялық мақсаттары жалпы және жақын ортаның әсерін ескеруі керек.
Жұмысты жазудың мақсаты – кәсіпорындағы стратегиялық жоспарлау құрылысын талдау.
Бұл мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді орындау қажет:
кәсіпорынды стратегиялық жоспарлаудың теориялық негіздерін зерттеу,
стратегиялық жоспарлауда талдаудың кезеңдері мен әдістерін қарастыру;
практикалық материал негізінде қазіргі ұйымдық-құқықтық құрылымды, бөлімдердің функцияларын және олардың өзара әрекетін, кәсіпорынның даму перспективаларын зерттеу,
кәсіпорынның маркетингтік қызметін, кәсіпорынның сыртқы және ішкі ортасын талдау;
қолданыстағы стратегияның күшті және әлсіз жақтарын анықтау.
Жұмысты жазу кезінде сауда кәсіпорындарының қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілер, ғалымдардың, экономистер мен практиктердің мерзімді басылымдардағы жарияланымдары, оқу әдебиеттері, кәсіпорынның бухгалтерлік есеп және есеп беру деректері, статистикалық есептер, нұсқаулық материалдар және т.б.
1. Кәсіпорындағы стратегиялық жоспарлаудың теориялық негіздері
1.1. Стратегиялық жоспарлау кәсіпорынның мақсатына жету құралы ретінде
Өркендеген кәсіпорын – нарықта берік орын алатын және өз қызметінен тұрақты пайда алатын кәсіпорын. Кәсіпорынның бұл түпкі мақсаты әлеуметтік қажеттіліктерді сезіну және барынша толық қанағаттандыру арқылы немесе бизнестің теориясы мен тәжірибесінде кең тараған концепцияға сәйкес үш әлеуметтік топ үшін құндылықтар жүйесін құру арқылы ғана жүзеге асырылуы мүмкін. : кәсіпорын иелері, оның өнімін тұтынушылар, жеткізушілер және кәсіпорын персоналы. Кәсіпорын иелері тұрақты және үнемі өсіп отыратын табыс ағынына және өз меншігі мен қарыз қаражатын осылайша пайдалануына мүдделі, бұл олардың мүлкінің құнын арттырады. Қызметкерлер мен жеткізушілер кәсіпорынның тұрақтылығына, онымен ұзақ мерзімді қарым-қатынастардың дамуына және қолайлы жұмыс атмосферасына қызығушылық танытады. Тұтынушылар үшін сапасы мен бағасы жағынан оларды қанағаттандыратын тауарлар мен қызметтер ең жоғары құндылық болып табылады.
Құнды құру – фирманың қызметі. Құнды құру процесі - бұл жеке немесе топтық қажеттіліктерді қанағаттандыру, нәтижесінде кәсіпорын өз қызметін көпшілік мойындауға ұмтылады. Мұндай мойындау, өз кезегінде, кәсіпорынға өндірісті кеңейтуге, сату көлемін ұлғайтуға, пайданы арттыруға және ақыр соңында өзінің нарықтағы орнын нығайтуға мүмкіндік береді.
Фирманың өз тұтынушылары үшін жасайтын құндылығы оның тауарлары мен қызметтері үшін төлеуге дайын ақша сомасымен анықталады. Фирма осы ақша сомасы құнды құруға қажетті барлық шығындардан асып кеткен жағдайда ғана пайда табады.
Кәсіпорынның құндылық жүйесін құрудағы негізгі құралы оның ұзақ мерзімді стратегиясы болып табылады, ол кәсіпорынның бәсекелестік артықшылығын пайдалануға негізделген. Бәсекелестік артықшылық – бұл кәсіпорынды бәсекелестерден ерекшелендіретін және оның нарықтағы артықшылығын қамтамасыз ететін1.
Стратегиялық жоспарлау – бұл ұйымның мақсаттарына жету үшін әзірленген стратегияларды әзірлеуге әкелетін басшылық қабылдаған әрекеттер мен шешімдер. Стратегиялық жоспарлау процесі басқару шешімдерін қабылдау құралы болып табылады. Бұл кәсіпорынның кәсіпкерлік мінез-құлықты жаңғырту құралдарының бірі. Стратегиялық жоспарлау шеңберінде келесі негізгі міндеттер шешіледі:
Шектеулі кәсіпорын ресурстарын бөлу, мысалы тапшы персонал – басқарушы персонал мен мамандар, технологиялар, өндірістік қорлар, қаржылық ресурстар;
Қолайлы сыртқы мүмкіндіктерді пайдаланатын, іс-әрекеттің адекватты нұсқаларын анықтау арқылы қауіптерге қарсы тұратын стратегиялық сипат арқылы сыртқы ортаға бейімделу – қоршаған орта жағдайларына бейімделуді қамтамасыз ететін баламалар;
Кәсіпорынның күшті және әлсіз жақтарын ескере отырып, кәсіпорын ішінде тиімді интеграциялау мақсатында стратегиялық қызметті ішкі үйлестіру, кәсіпорында тиімді ішкі операцияларды қамтамасыз ету;
Басқару персоналының дамуы мен ойлауы арқылы стратегиялық ұйымдық мәдениетті қалыптастыру және үнемі ізденуге, өзгертуге, өткен стратегиялық шешімдерден сабақ алуға бағытталған ұйымның құрылымын, қызмет стилін қалыптастыру.
1.2. Кәсіпорындағы стратегиялық жоспарлау кезеңдері
Стратегиялық жоспарлау стратегиялық басқарудың алғашқы алты сатысында дәйекті түрде жүзеге асырылады, оның жабық циклі негізгі сегіз кезеңнен тұрады:
Кәсіпорынның миссиясын тұжырымдау;
Мақсат қою;
Сыртқы ортаны бағалау және талдау;
Кәсіпорынның басқарушылық сауалнамасы;
Стратегиялық баламаларды талдау;
Стратегияны таңдау;
Стратегияны жүзеге асыру;
Стратегияны бағалау .
Миссия – ұйымның бар мақсаты және ол жоспарлы кезеңде орындалуы тиіс. Миссия күрделі мақсат болып табылады, ол ұйымның қол жеткізуі тиіс жетістіктің мәнін білдіретін ішкі (мысалы, еңбек өнімділігін арттыру) және сыртқы (мысалы, бәсекелестікке байланысты) компания қызметіне қатысты нұсқауларды қамтиды.Миссияны таңдағанда, миссияны пайдалы жұмыс істеу қажеттілігімен шатастырмау керек. Пайда – кәсіпорынның ішкі мәселесі. Ұйым ашық жүйе, ол өзінен тыс қажеттіліктерді қанағаттандыру арқылы ғана өмір сүре алады. Басшылық сұрақтарға жауап беруі керек: біздің тұтынушыларымыз кім? Тұтынушының қандай қажеттіліктерін қанағаттандыруға болады?3
Мақсаттар, миссиядан айырмашылығы, кәсіпорын қызметінің жекелеген нақты бағыттарын білдіреді. Ұйымның мақсаттары жоғары басшылықпен бекітіліп, оларға қол жеткізу жан-жақты ынталандырылуы керек. Коммерциялық ұйымның мақсаттары келесі салаларға қатысты болуы мүмкін: рентабельділік, нарықтар, өнімділік, өнім, қаржылық ресурстар, өндірістік қуат, ғылыми-инновациялық қызмет, ұйымдық құрылым, адам ресурстары, әлеуметтік жауапкершілік.
Сыртқы ортаны бағалау және талдау.
Қоршаған ортаны талдау – бұл стратегиялық жоспарлаушылар кәсіпорынның мүмкіндіктері мен қауіптерін үш жолмен анықтау үшін ұйымнан тыс факторларды бағалайтын процесс:
1) әсер ететін өзгерістер стратегияға әсер етуі мүмкін;
2) қолданыстағы стратегияға қауіп төндіретін факторлар;
3) кәсіпорынның мақсатына жетудің жаңа мүмкіндіктерін анықтайтын факторлар.
Талдау барысында үш нақты сұраққа жауап беру қажет: 1. кәсіпорынның ағымдағы жағдайы; 2. кәсіпорынның болашақта қалаған жағдайы; 3. кәсіпорынның қалаған жағдайына жету үшін қажетті шаралар.
Кәсіпорынның сыртқы ортасы жалпы және жұмыс істейтін болып бөлінеді. Жалпы орта фирмаға тікелей қатысы жоқ, бірақ бизнестің жалпы атмосферасын қалыптастыруға әсер ететін элементтерден тұрады. Бұл кәсіпорынның жанама байланыстарының ортасы. Жалпы ортаның мынадай негізгі элементтері бар: 1) Экономикалық факторлар (инфляция, жұмыссыздық...). Экономиканың ағымдағы және болжамды жағдайы кәсіпорын үшін маңызды болуы мүмкін; 2) Технологиялық факторлар (жаңа өнімдердің, алмастыратын өнімдердің пайда болуы, дизайн, қызмет көрсетудегі прогресс ...). Жаңа технологиялардың экономикалық талдауы олардың неғұрлым перспективалы түрлері мен түрлерін, соның ішінде өндіріс, дизайн, сауда, байланыс және т.б. салаларын анықтауы керек; 3) Саяси-құқықтық факторлар (сайлауға жақындау, заңнаманы өзгерту, ең төменгі жалақыны белгілеу, бағаны реттеу, әкімшілік ықпал ету...). Кәсіпорындарға қатысты саясатты анықтайтын жергілікті муниципалды, аймақтық билік органдары мен федералдық билік пен әкімшіліктің нормативтік құжаттарын сақтау қажет. 4) Экологиялық фактор: (қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстардың қайта қалпына келмейтіндігі); 5) Әлеуметтік-демографиялық факторлар (өмір сүру ұзақтығы, туу деңгейі, өңірлер бойынша халықтың өсуі, қоныстану тенденциялары, жұмыспен қамту деңгейі, білім деңгейі, отбасының орташа саны ...); 6) Нарықтар. Өзгеретін нарықтық орта кәсіпорын талдаушылары үшін үнемі назар аударатын аймақ болуы керек; 7) Халықаралық экономикалық қатынастар. Қауіптер мен мүмкіндіктер халықаралық қатынастардағы өзгерістерден туындауы мүмкін; 8) Әлеуметтік ұстаным және әлеуметтік күту. Оларға кәсіпкерлікке, тұтынушылардың құқықтарын қорғауға қатысты қоғамдағы басым сезімдер жатады. Көбінесе әлеуметтік факторлар кәсіпорын үшін өте үлкен проблемаларды тудырады.
Талдау үшін кәсіпорын үшін ең маңызды факторлар таңдалады, олар мүмкіндіктерге немесе қауіптерге жатқызылуы керек, кейбір факторларды бір мезгілде қауіптерге де, мүмкіндіктерге де жатқызуға болады. Экологиялық маңызды факторлар анықталған кезде олар туралы барлық қажетті ақпаратты келесі әдістерді қолдану арқылы алу қажет: Қоршаған ортаны сканерлеу (бар ақпаратты іздеу); Қоршаған ортаның мониторингі (жаңа пайда болған ақпаратты қадағалау); Болжау.
Ұйымның ішкі ортасы келесі негізгі элементтерді қамтиды: өндіріс, қаржы, маркетинг, персоналды басқару, ұйымдық құрылым. Ұйымның ішкі ортасының сипаттамасы ұйымның күшті және әлсіз жақтары, оның ішкі мүмкіндіктері туралы түсінік береді.
Ішкі орта туралы ақпаратты жинау бағыттары:
Басқару стилі (жеке қасиеттер, білім, көшбасшылық қабілеттер);
Капитал (оның мөлшері, өтімділігі, қарыз сомасы);
Еңбек ресурстары (қызметкерлердің біліктілігі, жалақысы және т.б.)
Технология (технологияның прогрессивтілігі, жаңғырту дәрежесі, кәсіпорынның инновацияларға бейімділігі...);
Ұйымдастыру (құрылым, тұтынушылардың қанағаттанушылығына бағытталуы, шешім қабылдау процесі, ұйым ішіндегі қарым-қатынастардың ашықтығы);
Ғимараттар мен құрылыстар (олардың қызметкерлер мен тұтынушылар үшін ыңғайлылығы…);
Жұмыс күші (негізгі жұмыс топтары, қызметкерлердің құндылықтары мен сенімдері, жеке мақсаттар, т.б.)4
Ұйымның ішкі ортасы туралы ақпараттың негізгі көздері жеке тәжірибе, іскерлік есептер, конференциялар, меморандумдар, компания қызметкерлері, сыртқы қатысушылар және т.б.
Ақпаратты жинауды аяқтағаннан кейін ішкі ортаның элементтеріне талдау жүргізіледі, оның барысында кәсіпорынның әлсіз және күшті жақтары анықталады. Талдау нәтижелері матрицада да көрсетіледі.Қолданыстағы стратегияны бағалау немесе кәсіпорынның басқарушылық сауалнамасы қолданыстағы стратегия мен кәсіпорынның мүмкіндіктеріне сәйкестігін, сонымен қатар оның мүдделеріне сәйкестігін анықтау, кәсіпорынның нақты мүмкіндіктерін анықтау мақсатында жүргізіледі. . Ол келесі бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
Мақсаттар, міндеттер және жалпы стратегия;
кәсіпорын бәсекесі;
Функционалдық стратегиялар: Келесі функцияларды қосу ұсынылады: маркетинг, қаржы және есеп, өндіріс, адам ресурстары, ҒЗТКЖ, сонымен қатар ұйымның мәдениеті мен имиджі.
Стратегияны жүзеге асыру бойынша соңғы әрекеттер: баға және жарнама саясаты, өнім ассортиментін кеңейту, жаңа нарыққа шығу);