ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 08.11.2023
Просмотров: 112
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
, яғни қазақ не орыс тілдеріне ауыстырып мәзірді қолдануға болады. Әрбір қолданушы өзіне ыңғайлы тілді таңдай алады. Сонымен қатар, бұл отандық тілдегі мәзірі бар тауарларды есепке алатын қосымша болып табылады.
Бұл web қосымшасының жоғарғы сол жолағында логин бейнеленген, сол логиннің үстін шерткен кезде кілттік сөздерді өзгерту пернесі пайда болады. Сол жерден жаңа кілттік сөзді жазып, сақтау арқылы кіру кезіндегі құпиясөз өзгереді.
Парақтың сол жағында арнайы мәзір пәрмендері екі бөлімнен тұрады: Менің өтінімдерім және Файл алмасу
“Файл алмасу” бөлімін жұмыс үстелі ретінде қолдануға болады. Яғни, арнайы бөліп төлеу немесе төлем мерзімін тауар сатылғаннан кейін беру келісім-шарт құжаттарын сақтап қоюға қолдануға болады.
Ал “менің өтінімдерім” бөліміне қажет тауарларға тапсырысты онлайн режимде беруге болады. Сонымен, қала бойынша өтінім тапсырыстарын қабылдау қызметін атқаратын сауда өкілдерінің тапсырыс беруде кедергі келтірмеуіне, сарапты түрде дүкенге қай тауар өнімін қанша көлемде беретінін анықтап, қолы босаған уақытында дүкен иесінің саналы түрде берілетін тапсырыстары жүргізіледі. “Менің өтінімдерім” бөлімінде екі терезесі бар: біреуі жаңа өтінім, екіншісі жасалған өтінімдер. Ендеше, әр түрлі категориялар бойынша тауар, шикізат не материал өнімдерін сатумен айналысатын сан алуан қоймалардың есепшілері толтырған “жаңа тауарларды қабылдау” атты терезесі толытырылып, сақталған активті тауарлар кесте түрінде бейнеленеді. Өнімдері бар электронды дүкен пайда болады. Сол кестедегі тауар, шикізат не материал өнімдерінің сатушы қойманың атаулары, категориялары, өнім атауы, арктикуль нөмірі, өнім сипаттамасы мен салмағы, жарамдылық мерзімімен сатылым бағалары экранда бейнеленеді. Және осы мәліметтерді жеке-жеке өсу немесе кему ретімен түрту арқылы сұрыптауға болады. Бұл түртулердің көбіндегі маңызы электронды сатылым қоймаларындағы өнімдердің бағасын, саны мен жарамдылық мерзімдерін өсу не кему ретінде көріп бақылап отыруға болады. Сонымен, бір категориядағы өнімдерді бағасы мен жарамдылық мерзімдері жағынан бағалап, тиімдісін таңдауға әбден болады. Өнімнің қойма қорындағы санын тапсырыс берерде ескеруге де ыңғайлы. Және бағасы жеңілдікпен болатын тауарларды да уақытында тапысырыстап сатып алуға кететін жалпы сомадағы тапсырыс өтінімдерін арзанырақ төлеп, сатып алуға болады. Сатылым өнімдерінің кестесінде іздеуге арналған жолағы бар және табылған тауарлардың нәтижесін word, excel, pdf форматында жүктеп алуға немесе бірден принтерден шығарып алуға ыңғайлы. Қажет тауарларға тапсырысты жасау үшін корзина себетін басса, тапсырыс өтінімдері кестесі автоматты түрде құрылып отырады. Бұл сауда өкілдерінің жұмысшыларының болмауы жағдайында және электронды дүкен есебінде сатып алынатын өнімдерге тапсырыс өтінімдерін дұрыс әрі жосапарлы түрде беруді қамтамасыз етеді.
Тұтынушы үлкенді-кішілі дүкендер әрбір сатып алатын өнімдердің санын көрсете алады немесе қажет емес өнімдерді корзинадан (тапсырыс өтінімінен) жою батырмасын басып, тапсырыстардың кестесінен алып тастауына мүмкіндігі де бар. Барлық өнімдерден жиналған тапсырыс өтінімдерінің толық бағасы есептеліп, экранның астыңғы бөлігінде көк жолақта бейнеленеді және жаңа өтінім құру батырмасын басу арқылы 8-суреттегі тапсырыс өтінімі құрылады:
8-сурет. Интернет дүкеннен өнімдерді корзинаға жинап, тапсырыс беру
“Менің өтінімдерім” бөліміндегі екінші терезесіне жасалған өтінімдерге жаңа өтінім құру пернелері басылған өтінімдер сақталады. Мұнда берілген өтінімдердің арнайы кестесі құрылады. Атап айтқанда, кестеде өтінім уақыты, орындалу мәртебесі мен өтінімдегі өнімдердің толық саны көрсетіледі. Әрбір өтінімді қарау батырмасы бар. Қарау батырмасын басқан кезде осы ақпараттар бейнеленеді.
Мұнда өтінім нөмірі, тауар, шикізат не материал өнімдерін сатушы қойманың атауы, категориялары, өнім атауы, арктикуль нөмірі, өнім сипаттамасы мен салмағы, саны мен сатылым бағалары экранда бейнеленеді. Және осы мәліметтерді жеке-жеке өсу немесе кему ретімен түрту арқылы сұрыптауға болады. Бұл түртулердің көбіндегі маңызы электронды сатылым қоймаларындағы өнімдердің бағасын, санын өсу не кему ретінде көріп бақылап отыруға болады. Өтінімдегі тауарлар кестесінен тауарды іздеуге арналған жолағы бар және табылған тауарлардың нәтижесін word, excel, pdf форматында жүктеп алуға немесе бірден принтерден шығарып алуға ыңғайлы. Және де барлық өтінімдер орындалу мәртебесіне қарай “өңделуде” деген сары түсті түймешесімен немесе “өңделді” деген жасыл түсті түймешесімен көрсетіліп отырады.
Сәйкесінше осы өтінімдер сатушы қойманың сату бөліміне түсіп отырады және тапсырыстарды өңдеу мен жіберу кезінде “өңделді” деген орындалу мәртебесі беріледі. Және тұтынушы дүкеннің “менің өтінімдерім” бөліміндегі “жасалған өтінімдер” терезесіндегі әрбір тапсырысты қарау кезінде орындалу мәртебесі көрінеді. Бұдан бөлек әрбір тапсырыс өтінімдерінің нөмірлерінен жартылай немесе толық өнімдерді қайтару функциясы да бар. Яғни, дүкен иесінің төлем жасау кезінде ақшасы азырақ болса, өтінімдегі өнімдерді белгілі бір көлемде шегеруге құқылы. Осы web қосымшасында тауарларды электронды қайтару кезінде тапсырыс беруші өтінім нөмірінде қайтаратын өнімдерінің арктикуль нөмірі мен санын белгілейді. Астында қайтып келетін сома есептеліп жазылады және коментарий жазу орны да бар. Бұл жерде өнімдерді қайтару себебі жазылуы керек. Әрбір тұтынушы дүкен иелері осындай қолданыста жеңіл, арнайы оқытуды талап етпейтін өнімдерді
электронды сатып алып, келесі күні жүк көлігімен өтінімдегі тапсырысты жеткізіп беру кезінде тапысырыстың ақысын төлейді.
Web қосымшасының сатушы қойма рөліндегі “тауарларды сату” бөлімі екі бөлімшеге жіктеледі: жаңа өтінімдер мен тауарды қайтару. “Жаңа өтінімдер” бөлімшесінің екі терезесі бар:
Жаңа өтінімдер терезесінде көптеген үлкенді-кішілі тұтынушы дүкендерден келген электронды өтінімдері осы терезге түседі.
Осындай типтегі тапсырыс өтінімдері келеді. Мұнда өтінім беруші тұтынушы дүкеннің толық атауы, өтінім беру күні мен уақыты, орналасу мекен жайы көрсетіледі. Өтінім кестесінде өнімнің арктикуль нөмірі, тауардың толық атауы, қойма қорындағы сол өнімнің саны және сатып алу саны мен сату бағасы бейнеленеді. Қойма қорындағы өнімнің саны мен тапсырыс өтінімдегі санынан асатын болса, жасыл құсбелгіні басу арқылы сауда-12 құжаты бірден экран бетінен принтерге шығаруға жіберіледі. Бұл құжат – тұтынушы дүкеннің тапсырыс өтінімінің нөмірі, тауар ассортименті мен сандары, сонымен қатар бағасы мен толық сомасы жазылған құжат. Осы сауда-12 құжаты қоймашы мен тиеп-түсіруші қызметкерлеріне табысталады. Осы құжаттағы тауардың арктикуль нөмірі мен санын мұқият түгендеп-орап, сыртына осы құжатты жапсырып қояды. Жиналған тапсырыстардың бірнешеуін жүргізушілер жүк көліктеріне тиеп алып, тапсырыс беруші дүкендердің мекен-жайымен тасымалдап, тапсырыс берушіге өнімдерін табыстап, тапсырыс құнын алады. Барлық тапсырыстардан түскен ақыларды бухгалтермен есептеседі. Сонымен, осылайша өңделен тапсырыстардың архиві өңделген өтінімдер” терезесіне автоматты сақталып отырады. Бұл терезеде әрбір тапсырыстың сатып алушы мекемесінің атауы, өтінім беру уақыты, сомасы көрсетіледі. Әрбір өңделген тапсырыстардың үстінен шерткен кезде байланыс нөмірін, электронды почтасын, мекен-жайын және шығыс сауда-12 құжатын экран бетінде қарауға немесе принтерден шығарып алуға болады.
Web қосымшасының сатушы қойма рөліндегі “тауарларды қайтару” бөлімшесіне тоқталатын болсақ. Ол екі терезеден тұрады:
Осы web қосымшасында тауарларды электронды қайтару кезінде тапсырыс өтінім нөміріндегі қайтару өнімдерінің арктикуль нөмірі мен саны белгіленеді. Астында қайтып келетін сома есептеліп жазылады және коментарий жазу орны да бар. Бұл жерде өнімдерді қайтару себебі жазылуы керек. Әрбір тұтынушы дүкен иелерінің электронды толтырылған қайтару құжаты “жаңа қайтарулар” терезесінде бейнеленеді. Осы жерден өтінімді қайтарудағы өнімнің арктикуль нөмірімен саны және сомасы көрінеді. Қайтару себебі коментарий ретінде көрінеді. Қайтаруды қабылдау пернесін басып, арнайы қайтарылу құжаты принтерден басып шығарылады. Және бұл парақпен жүргізушілер қайтарушы дүкендерден тауарларды санап қабылдап алып, есептесіп ақысын төлейді. Қоймаға қайтып келген өнімдер электронды қоймаға автоматты түрде артикуль нөмірімен қосылып отырады. Нәтижесінде өнімнің сыртқы ақаулары мен жарамдылық мерзімі дұрыс болған жағдайда сатылымға қайта шығарылады. Осы қайтарылған тауарлардың архиві “қайтарулар жасалғандар” терезесінде әрбір қайтару өтінімі бөлек сақталады. Қажет болса сол қайтару құжатын қарауға болады. Онда қайтару уақыты, қайтарушы дүкен атауы мен өнімнің арктикуль нөмірімен саны және сомасы бейнеленеді.
Бұл web қосымша интернет желісінде нақты уақыт режимінде жұмыс жасайды. Барлық қойма есебінің үрдістерін тез әрі нақты орындайды. Бұндай қазақ тілін қолдайтын web қосымша тауарларды есепке алатын бағдарламалардан артық болмаса кем түспейді. Біршама артықшылықтары да бар. Интерфейсі мен мәзірлері қолданыста жеңіл, әрі арнайы оқыту курстарын қажет етпейді.
Кәсіпкердің сауда өкілдері қызметкерлерінің жұмыс орнын автоматтандырады. Яғни сауда өкілдеріне төлеп жүрген жалақылардың ақысы қойма кәсіпкерінің қалтасында қалады. Осылайша бизнес-үрдістердің жаңа деңгейге шығуы деп есептеуге болады.
Бұл web қосымшасында тіркелудің өзі заңдастырылған. Әрбір тіркелуші ұйымның “Ұлттық статистика бюросы” сайтынан БИН нөмерін іздеп нақты дұрыс ақпараттарды алу қауіпсіз, әрі ақпараттарды терумен қайталануынан қорғалады.
Жалпы мұнда тауарларды есепке алу, тауарларды сату, әкімшілікпен файлалмасу үрдістерінің атқаратын қызметтері мен мүмкіндіктеріне нақтырақ тоқталып өттік.
Сонымен, бұл арнайы бағдарламаның көмегімен қазақ-орыс тілдерінде, қолданыста қарапайым, электронды қоймалардың бірнешеуін бір қолданушыға құра беруіне болады. Қойманы осылай сандық цифрлау арқылы шығын мен уақыт ресурсын бірталай үнемдейді. Кәсіпкерлікте ақша шотты, ал тауарлар есепті жақсы көреді. Сауда саласындағы жұмысты тиімді басқару үшін электронды қойманы құру қажет. Яғни, сауда саласындағы шағын және орта бизнесті әрімен қарай биікке өрлету тауарларды есепке алатын арнайы бағдарламаны қажет етеді. Арнайы бағдарлама – барлық процестерді басқаруға болатын бірыңғай орта – бұл бәсекелестерден тезірек өсуге, жаңа нарықтарды игеруге және қызмет көрсету сапасын жақсартуға ұмтылатын кез-келген кәсіпорын үшін әмбебап құрал. Материалдық құндылықтарды бақылау – тиімді сауда бизнесінің негізі болып табылады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Отанымыздың қоймалық сауда саласын бағдарламалық автоматтандыру мәселері Ресейдің арнайы бағдарламаларының көмегімен жұмыс жасауда. Бұл бағдарламалардың қатарына EKAM, 1C складской учет, Мой склад, LiteBox жатады. Бұл бағдарламалардың негізгі мүмкіндіктері тауарларды есепке алу, тауарларды сату жұмыс үрдістерін ұйымдастыру болып табылады. Осы бағдарламалардың артықшылықтары тауарларды электронды қоймаға қабылдау мен сату үрдістеріндегі әрбір қозғалысты, тауарайналымды және қойма қорын қадағалауға болады. Тауар түрлерінің сатылым бойынша жоғары-төмен графиктеріне талдаулар жасалып, сатылымды жоғарылату мақсатында кеңестер беріліп отырады. Тауарлардың жарамдылық мерзімінің өтуіне жақындаған сәтте арнайы жолақты ескертулері бар. Осы ескертулерді ескере отырып арнайы жеңілдіктермен сатып жіберу арқылы шығындарды азайтуға болады. Ал бағдарламалардың кемшіліктеріне келетін болсақ, кәсіпкер осы бағдарламаның біреуін қолдану үшін айына не жылына қомақты қаржы төлеуде және бұл бағдарламалар әмбебап болғандықтан, арнайы баптау жұмыстарын жасау үшін бағдарламашыны қажет етеді, сонымен қатар, қызметкерлердің арнайы курстық оқуларын оқып шығу міндетті шарт болып есептеледі. Осы саланы егжей-тегжейлі зерттей келе, бұл бағдарламалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін есекере отырып, тауарларды есепке алатын қазақ тіліндегі мәзірі бар web қосымшасы жасақталды.
Сонымен, тауарларды есепке алатын web қосымшаны жобалау барысында, бағдарламалық жағынан жылдам, әрі ақпараттардың қауіпсіз болуының өте маңызды екендігі ескерілді. Осы web қосымша Visual Studio 2019 C# тілінің ASP.NET Core технологиясында жасақталған. Себебі, бұл өте жылдам, әрі IOS, Android, Windows және Linux операциялық жүйелерін қолдайтын технология болып саналады. Ал web қосымшаның ақпараттық қауіпсіздігіне келетін болсақ, қолданушылардың құпия сөздері деректер қорында ашық түрде сақталмайды. Құпия сөзді бірінші MD5 хэштау алгоритімінен өткізіп, сол хэшты Base64 алгоритімімен шифрлайды. Қарапайым 123456 деген құпия сөз, деректер қорында «4QrcOUm6Wau+VuBX8g+IPg==» осындай түрде сақталады. Қолданушыдан келіп түскен барлық сұраныстар, алдымен контроллерға келіп түседі, контроллер оны сервистарға жіберіп, сервистар деректер қорына сұраныс жіберетін репозиторилармен байланысады. Ал репозиторилар деректер қорымен Dapper ORM арқылы байланысады. Барлық SQL инъекциялардан Dapper-дің өзі де қорғап отыра алады, себебі оның ядросында сұраныстың барлық парамтерлерін SQL инъекцияға тексеріп отыратын арнайы функциялары бар. Қортындылай келе, қазіргі уақыттағы ең жылдам, әрі қауіпсіз web қосымшалары осылайша жасақталады: C# ASP.NET Core технологиясы + Dapper ORM + PostgreSQL+Nginx
Web қосымшаның бастапқы бетінде логин атауы, кілттік сөзін жазып кіруге немесе тіркелуге болады. Бұл бағдарламаның ерекшелігі тіркелу кезінде тек кәсіпкердің БСН нөмерін ғана теріп жазады, нәтежиесінде “Ұлттық статистика бюросы” сайтынан БСН нөмерін іздеп ұйым атауын, мекен жайын, ұялы телефон нөмірін автоматты түрде экран бетіне шығады. Бұл үрдістің пайдасы, бір мекеме кәсіпкері екі рет тіркелмейді және тіркелу кезіндегі көптеген жолақтарды өзі автоматты түрде толтырып, уақытты үнемдейді. Тіркелу кезінде екі рөлдің біреуін ғана таңдауға болады: сатушы немесе тұтынушы.
Қызметкерлерге рөльдерді беруге, бірнеше қойманы қатар басқаруға, табысты есептеуге, жарамдылық мерзіміне байланысты шығындарды болдырмаудың алдын алуға болады. Автоматты электронды құжатайналым қызметтері де бар. Қолданушының уақытын үнемдейді.
Диссетацияның жаңашылдығы қойма сауда өкілдерінің қызметтерін автоматтандыруда қазақ тілін қолдайтын интерфейстегі бағдарлама құру болып табылады. Әрбір тұтынушы дүкенді БСН нөмерімен “тұтынушы” рөлінде тіркеуден өтеді. Арнайы логин-кілттік сөздерімен web қосымшаға еніп, арнайы интернет-дүкеннен ұнаған тауарды ассортименті, бағасы, жарамдылық мерзімі жағынан салыстырмалы таңдамалар арқылы таңдап, тиімді сауда жасауға итермелейді. Қосымшада 100-деген сатушы фирмалары өзінің өнімдерін сатуға шығарып қана қоймай, қойма ішіндегі тауарларды қабылдау, әкімшілік, файлдарды арнайы жұмыс үстеліне сақтауына болады. Тұтынушы дүкендер бәсекелес фирмалардың өнімдерінің бағаларын қарай отырып, ұтымды сауда жасайды. Ал қойма кәсіпкері сауда өкілдері қызметкерлерін жұмыстан бостып, олардың жалақыларына кететін шығындардың сомасы фирма қалтасында қалады. Қазіргі таңда шағын фирманың өзінде 5-тен артық сауда өкілдерінің қызметкерлері болады.
Бұл web қосымшасының жоғарғы сол жолағында логин бейнеленген, сол логиннің үстін шерткен кезде кілттік сөздерді өзгерту пернесі пайда болады. Сол жерден жаңа кілттік сөзді жазып, сақтау арқылы кіру кезіндегі құпиясөз өзгереді.
Парақтың сол жағында арнайы мәзір пәрмендері екі бөлімнен тұрады: Менің өтінімдерім және Файл алмасу
“Файл алмасу” бөлімін жұмыс үстелі ретінде қолдануға болады. Яғни, арнайы бөліп төлеу немесе төлем мерзімін тауар сатылғаннан кейін беру келісім-шарт құжаттарын сақтап қоюға қолдануға болады.
Ал “менің өтінімдерім” бөліміне қажет тауарларға тапсырысты онлайн режимде беруге болады. Сонымен, қала бойынша өтінім тапсырыстарын қабылдау қызметін атқаратын сауда өкілдерінің тапсырыс беруде кедергі келтірмеуіне, сарапты түрде дүкенге қай тауар өнімін қанша көлемде беретінін анықтап, қолы босаған уақытында дүкен иесінің саналы түрде берілетін тапсырыстары жүргізіледі. “Менің өтінімдерім” бөлімінде екі терезесі бар: біреуі жаңа өтінім, екіншісі жасалған өтінімдер. Ендеше, әр түрлі категориялар бойынша тауар, шикізат не материал өнімдерін сатумен айналысатын сан алуан қоймалардың есепшілері толтырған “жаңа тауарларды қабылдау” атты терезесі толытырылып, сақталған активті тауарлар кесте түрінде бейнеленеді. Өнімдері бар электронды дүкен пайда болады. Сол кестедегі тауар, шикізат не материал өнімдерінің сатушы қойманың атаулары, категориялары, өнім атауы, арктикуль нөмірі, өнім сипаттамасы мен салмағы, жарамдылық мерзімімен сатылым бағалары экранда бейнеленеді. Және осы мәліметтерді жеке-жеке өсу немесе кему ретімен түрту арқылы сұрыптауға болады. Бұл түртулердің көбіндегі маңызы электронды сатылым қоймаларындағы өнімдердің бағасын, саны мен жарамдылық мерзімдерін өсу не кему ретінде көріп бақылап отыруға болады. Сонымен, бір категориядағы өнімдерді бағасы мен жарамдылық мерзімдері жағынан бағалап, тиімдісін таңдауға әбден болады. Өнімнің қойма қорындағы санын тапсырыс берерде ескеруге де ыңғайлы. Және бағасы жеңілдікпен болатын тауарларды да уақытында тапысырыстап сатып алуға кететін жалпы сомадағы тапсырыс өтінімдерін арзанырақ төлеп, сатып алуға болады. Сатылым өнімдерінің кестесінде іздеуге арналған жолағы бар және табылған тауарлардың нәтижесін word, excel, pdf форматында жүктеп алуға немесе бірден принтерден шығарып алуға ыңғайлы. Қажет тауарларға тапсырысты жасау үшін корзина себетін басса, тапсырыс өтінімдері кестесі автоматты түрде құрылып отырады. Бұл сауда өкілдерінің жұмысшыларының болмауы жағдайында және электронды дүкен есебінде сатып алынатын өнімдерге тапсырыс өтінімдерін дұрыс әрі жосапарлы түрде беруді қамтамасыз етеді.
Тұтынушы үлкенді-кішілі дүкендер әрбір сатып алатын өнімдердің санын көрсете алады немесе қажет емес өнімдерді корзинадан (тапсырыс өтінімінен) жою батырмасын басып, тапсырыстардың кестесінен алып тастауына мүмкіндігі де бар. Барлық өнімдерден жиналған тапсырыс өтінімдерінің толық бағасы есептеліп, экранның астыңғы бөлігінде көк жолақта бейнеленеді және жаңа өтінім құру батырмасын басу арқылы 8-суреттегі тапсырыс өтінімі құрылады:
8-сурет. Интернет дүкеннен өнімдерді корзинаға жинап, тапсырыс беру
“Менің өтінімдерім” бөліміндегі екінші терезесіне жасалған өтінімдерге жаңа өтінім құру пернелері басылған өтінімдер сақталады. Мұнда берілген өтінімдердің арнайы кестесі құрылады. Атап айтқанда, кестеде өтінім уақыты, орындалу мәртебесі мен өтінімдегі өнімдердің толық саны көрсетіледі. Әрбір өтінімді қарау батырмасы бар. Қарау батырмасын басқан кезде осы ақпараттар бейнеленеді.
Мұнда өтінім нөмірі, тауар, шикізат не материал өнімдерін сатушы қойманың атауы, категориялары, өнім атауы, арктикуль нөмірі, өнім сипаттамасы мен салмағы, саны мен сатылым бағалары экранда бейнеленеді. Және осы мәліметтерді жеке-жеке өсу немесе кему ретімен түрту арқылы сұрыптауға болады. Бұл түртулердің көбіндегі маңызы электронды сатылым қоймаларындағы өнімдердің бағасын, санын өсу не кему ретінде көріп бақылап отыруға болады. Өтінімдегі тауарлар кестесінен тауарды іздеуге арналған жолағы бар және табылған тауарлардың нәтижесін word, excel, pdf форматында жүктеп алуға немесе бірден принтерден шығарып алуға ыңғайлы. Және де барлық өтінімдер орындалу мәртебесіне қарай “өңделуде” деген сары түсті түймешесімен немесе “өңделді” деген жасыл түсті түймешесімен көрсетіліп отырады.
Сәйкесінше осы өтінімдер сатушы қойманың сату бөліміне түсіп отырады және тапсырыстарды өңдеу мен жіберу кезінде “өңделді” деген орындалу мәртебесі беріледі. Және тұтынушы дүкеннің “менің өтінімдерім” бөліміндегі “жасалған өтінімдер” терезесіндегі әрбір тапсырысты қарау кезінде орындалу мәртебесі көрінеді. Бұдан бөлек әрбір тапсырыс өтінімдерінің нөмірлерінен жартылай немесе толық өнімдерді қайтару функциясы да бар. Яғни, дүкен иесінің төлем жасау кезінде ақшасы азырақ болса, өтінімдегі өнімдерді белгілі бір көлемде шегеруге құқылы. Осы web қосымшасында тауарларды электронды қайтару кезінде тапсырыс беруші өтінім нөмірінде қайтаратын өнімдерінің арктикуль нөмірі мен санын белгілейді. Астында қайтып келетін сома есептеліп жазылады және коментарий жазу орны да бар. Бұл жерде өнімдерді қайтару себебі жазылуы керек. Әрбір тұтынушы дүкен иелері осындай қолданыста жеңіл, арнайы оқытуды талап етпейтін өнімдерді
электронды сатып алып, келесі күні жүк көлігімен өтінімдегі тапсырысты жеткізіп беру кезінде тапысырыстың ақысын төлейді.
Web қосымшасының сатушы қойма рөліндегі “тауарларды сату” бөлімі екі бөлімшеге жіктеледі: жаңа өтінімдер мен тауарды қайтару. “Жаңа өтінімдер” бөлімшесінің екі терезесі бар:
-
жаңа өтінімдер; -
өңделген өтінімдер.
Жаңа өтінімдер терезесінде көптеген үлкенді-кішілі тұтынушы дүкендерден келген электронды өтінімдері осы терезге түседі.
Осындай типтегі тапсырыс өтінімдері келеді. Мұнда өтінім беруші тұтынушы дүкеннің толық атауы, өтінім беру күні мен уақыты, орналасу мекен жайы көрсетіледі. Өтінім кестесінде өнімнің арктикуль нөмірі, тауардың толық атауы, қойма қорындағы сол өнімнің саны және сатып алу саны мен сату бағасы бейнеленеді. Қойма қорындағы өнімнің саны мен тапсырыс өтінімдегі санынан асатын болса, жасыл құсбелгіні басу арқылы сауда-12 құжаты бірден экран бетінен принтерге шығаруға жіберіледі. Бұл құжат – тұтынушы дүкеннің тапсырыс өтінімінің нөмірі, тауар ассортименті мен сандары, сонымен қатар бағасы мен толық сомасы жазылған құжат. Осы сауда-12 құжаты қоймашы мен тиеп-түсіруші қызметкерлеріне табысталады. Осы құжаттағы тауардың арктикуль нөмірі мен санын мұқият түгендеп-орап, сыртына осы құжатты жапсырып қояды. Жиналған тапсырыстардың бірнешеуін жүргізушілер жүк көліктеріне тиеп алып, тапсырыс беруші дүкендердің мекен-жайымен тасымалдап, тапсырыс берушіге өнімдерін табыстап, тапсырыс құнын алады. Барлық тапсырыстардан түскен ақыларды бухгалтермен есептеседі. Сонымен, осылайша өңделен тапсырыстардың архиві өңделген өтінімдер” терезесіне автоматты сақталып отырады. Бұл терезеде әрбір тапсырыстың сатып алушы мекемесінің атауы, өтінім беру уақыты, сомасы көрсетіледі. Әрбір өңделген тапсырыстардың үстінен шерткен кезде байланыс нөмірін, электронды почтасын, мекен-жайын және шығыс сауда-12 құжатын экран бетінде қарауға немесе принтерден шығарып алуға болады.
Web қосымшасының сатушы қойма рөліндегі “тауарларды қайтару” бөлімшесіне тоқталатын болсақ. Ол екі терезеден тұрады:
-
жаңа қайтарулар; -
қайтарулар жасалғандары.
Осы web қосымшасында тауарларды электронды қайтару кезінде тапсырыс өтінім нөміріндегі қайтару өнімдерінің арктикуль нөмірі мен саны белгіленеді. Астында қайтып келетін сома есептеліп жазылады және коментарий жазу орны да бар. Бұл жерде өнімдерді қайтару себебі жазылуы керек. Әрбір тұтынушы дүкен иелерінің электронды толтырылған қайтару құжаты “жаңа қайтарулар” терезесінде бейнеленеді. Осы жерден өтінімді қайтарудағы өнімнің арктикуль нөмірімен саны және сомасы көрінеді. Қайтару себебі коментарий ретінде көрінеді. Қайтаруды қабылдау пернесін басып, арнайы қайтарылу құжаты принтерден басып шығарылады. Және бұл парақпен жүргізушілер қайтарушы дүкендерден тауарларды санап қабылдап алып, есептесіп ақысын төлейді. Қоймаға қайтып келген өнімдер электронды қоймаға автоматты түрде артикуль нөмірімен қосылып отырады. Нәтижесінде өнімнің сыртқы ақаулары мен жарамдылық мерзімі дұрыс болған жағдайда сатылымға қайта шығарылады. Осы қайтарылған тауарлардың архиві “қайтарулар жасалғандар” терезесінде әрбір қайтару өтінімі бөлек сақталады. Қажет болса сол қайтару құжатын қарауға болады. Онда қайтару уақыты, қайтарушы дүкен атауы мен өнімнің арктикуль нөмірімен саны және сомасы бейнеленеді.
Бұл web қосымша интернет желісінде нақты уақыт режимінде жұмыс жасайды. Барлық қойма есебінің үрдістерін тез әрі нақты орындайды. Бұндай қазақ тілін қолдайтын web қосымша тауарларды есепке алатын бағдарламалардан артық болмаса кем түспейді. Біршама артықшылықтары да бар. Интерфейсі мен мәзірлері қолданыста жеңіл, әрі арнайы оқыту курстарын қажет етпейді.
Кәсіпкердің сауда өкілдері қызметкерлерінің жұмыс орнын автоматтандырады. Яғни сауда өкілдеріне төлеп жүрген жалақылардың ақысы қойма кәсіпкерінің қалтасында қалады. Осылайша бизнес-үрдістердің жаңа деңгейге шығуы деп есептеуге болады.
Бұл web қосымшасында тіркелудің өзі заңдастырылған. Әрбір тіркелуші ұйымның “Ұлттық статистика бюросы” сайтынан БИН нөмерін іздеп нақты дұрыс ақпараттарды алу қауіпсіз, әрі ақпараттарды терумен қайталануынан қорғалады.
Жалпы мұнда тауарларды есепке алу, тауарларды сату, әкімшілікпен файлалмасу үрдістерінің атқаратын қызметтері мен мүмкіндіктеріне нақтырақ тоқталып өттік.
Сонымен, бұл арнайы бағдарламаның көмегімен қазақ-орыс тілдерінде, қолданыста қарапайым, электронды қоймалардың бірнешеуін бір қолданушыға құра беруіне болады. Қойманы осылай сандық цифрлау арқылы шығын мен уақыт ресурсын бірталай үнемдейді. Кәсіпкерлікте ақша шотты, ал тауарлар есепті жақсы көреді. Сауда саласындағы жұмысты тиімді басқару үшін электронды қойманы құру қажет. Яғни, сауда саласындағы шағын және орта бизнесті әрімен қарай биікке өрлету тауарларды есепке алатын арнайы бағдарламаны қажет етеді. Арнайы бағдарлама – барлық процестерді басқаруға болатын бірыңғай орта – бұл бәсекелестерден тезірек өсуге, жаңа нарықтарды игеруге және қызмет көрсету сапасын жақсартуға ұмтылатын кез-келген кәсіпорын үшін әмбебап құрал. Материалдық құндылықтарды бақылау – тиімді сауда бизнесінің негізі болып табылады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Отанымыздың қоймалық сауда саласын бағдарламалық автоматтандыру мәселері Ресейдің арнайы бағдарламаларының көмегімен жұмыс жасауда. Бұл бағдарламалардың қатарына EKAM, 1C складской учет, Мой склад, LiteBox жатады. Бұл бағдарламалардың негізгі мүмкіндіктері тауарларды есепке алу, тауарларды сату жұмыс үрдістерін ұйымдастыру болып табылады. Осы бағдарламалардың артықшылықтары тауарларды электронды қоймаға қабылдау мен сату үрдістеріндегі әрбір қозғалысты, тауарайналымды және қойма қорын қадағалауға болады. Тауар түрлерінің сатылым бойынша жоғары-төмен графиктеріне талдаулар жасалып, сатылымды жоғарылату мақсатында кеңестер беріліп отырады. Тауарлардың жарамдылық мерзімінің өтуіне жақындаған сәтте арнайы жолақты ескертулері бар. Осы ескертулерді ескере отырып арнайы жеңілдіктермен сатып жіберу арқылы шығындарды азайтуға болады. Ал бағдарламалардың кемшіліктеріне келетін болсақ, кәсіпкер осы бағдарламаның біреуін қолдану үшін айына не жылына қомақты қаржы төлеуде және бұл бағдарламалар әмбебап болғандықтан, арнайы баптау жұмыстарын жасау үшін бағдарламашыны қажет етеді, сонымен қатар, қызметкерлердің арнайы курстық оқуларын оқып шығу міндетті шарт болып есептеледі. Осы саланы егжей-тегжейлі зерттей келе, бұл бағдарламалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін есекере отырып, тауарларды есепке алатын қазақ тіліндегі мәзірі бар web қосымшасы жасақталды.
Сонымен, тауарларды есепке алатын web қосымшаны жобалау барысында, бағдарламалық жағынан жылдам, әрі ақпараттардың қауіпсіз болуының өте маңызды екендігі ескерілді. Осы web қосымша Visual Studio 2019 C# тілінің ASP.NET Core технологиясында жасақталған. Себебі, бұл өте жылдам, әрі IOS, Android, Windows және Linux операциялық жүйелерін қолдайтын технология болып саналады. Ал web қосымшаның ақпараттық қауіпсіздігіне келетін болсақ, қолданушылардың құпия сөздері деректер қорында ашық түрде сақталмайды. Құпия сөзді бірінші MD5 хэштау алгоритімінен өткізіп, сол хэшты Base64 алгоритімімен шифрлайды. Қарапайым 123456 деген құпия сөз, деректер қорында «4QrcOUm6Wau+VuBX8g+IPg==» осындай түрде сақталады. Қолданушыдан келіп түскен барлық сұраныстар, алдымен контроллерға келіп түседі, контроллер оны сервистарға жіберіп, сервистар деректер қорына сұраныс жіберетін репозиторилармен байланысады. Ал репозиторилар деректер қорымен Dapper ORM арқылы байланысады. Барлық SQL инъекциялардан Dapper-дің өзі де қорғап отыра алады, себебі оның ядросында сұраныстың барлық парамтерлерін SQL инъекцияға тексеріп отыратын арнайы функциялары бар. Қортындылай келе, қазіргі уақыттағы ең жылдам, әрі қауіпсіз web қосымшалары осылайша жасақталады: C# ASP.NET Core технологиясы + Dapper ORM + PostgreSQL+Nginx
Web қосымшаның бастапқы бетінде логин атауы, кілттік сөзін жазып кіруге немесе тіркелуге болады. Бұл бағдарламаның ерекшелігі тіркелу кезінде тек кәсіпкердің БСН нөмерін ғана теріп жазады, нәтежиесінде “Ұлттық статистика бюросы” сайтынан БСН нөмерін іздеп ұйым атауын, мекен жайын, ұялы телефон нөмірін автоматты түрде экран бетіне шығады. Бұл үрдістің пайдасы, бір мекеме кәсіпкері екі рет тіркелмейді және тіркелу кезіндегі көптеген жолақтарды өзі автоматты түрде толтырып, уақытты үнемдейді. Тіркелу кезінде екі рөлдің біреуін ғана таңдауға болады: сатушы немесе тұтынушы.
Қызметкерлерге рөльдерді беруге, бірнеше қойманы қатар басқаруға, табысты есептеуге, жарамдылық мерзіміне байланысты шығындарды болдырмаудың алдын алуға болады. Автоматты электронды құжатайналым қызметтері де бар. Қолданушының уақытын үнемдейді.
Диссетацияның жаңашылдығы қойма сауда өкілдерінің қызметтерін автоматтандыруда қазақ тілін қолдайтын интерфейстегі бағдарлама құру болып табылады. Әрбір тұтынушы дүкенді БСН нөмерімен “тұтынушы” рөлінде тіркеуден өтеді. Арнайы логин-кілттік сөздерімен web қосымшаға еніп, арнайы интернет-дүкеннен ұнаған тауарды ассортименті, бағасы, жарамдылық мерзімі жағынан салыстырмалы таңдамалар арқылы таңдап, тиімді сауда жасауға итермелейді. Қосымшада 100-деген сатушы фирмалары өзінің өнімдерін сатуға шығарып қана қоймай, қойма ішіндегі тауарларды қабылдау, әкімшілік, файлдарды арнайы жұмыс үстеліне сақтауына болады. Тұтынушы дүкендер бәсекелес фирмалардың өнімдерінің бағаларын қарай отырып, ұтымды сауда жасайды. Ал қойма кәсіпкері сауда өкілдері қызметкерлерін жұмыстан бостып, олардың жалақыларына кететін шығындардың сомасы фирма қалтасында қалады. Қазіргі таңда шағын фирманың өзінде 5-тен артық сауда өкілдерінің қызметкерлері болады.