Файл: Бизнес жне ы факультеті ытану кафедрасы курсты Жмыс.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 22.11.2023
Просмотров: 62
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Жалпы, Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде адам өлтірудің бұл жіктелуі толық көрсетілген. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2007 жылғы 11 мамырдағы «Адам өмірі мен денсаулығына қарсы жекелеген қылмыстарды саралау туралы» No1 нормативтік қаулысының кісі өлтірудің жекелеген түрлерін ажыратуда маңызы зор.
Екі немесе одан да көп адамды өлтіру – ҚР ҚК-нің 96-бабы.
Ол зардаптардың ауырлығымен сипатталады. Осыған ұқсас белгі бұрынғы Қылмыстық кодексте де болды, сондықтан сот тәжірибесі оны бағалаудың өзіндік критерийлерін әзірледі. Екі немесе одан да көп адамды өлтіру – қылмыс. Барлық зардап шеккендерге зиян келтіру бір мезгілде немесе қысқа мерзімде жүзеге асырылады, яғни ең бастысы қылмыскердің әрекеті бір мақсатқа – екі немесе одан да көп адамды өлтіруге бағытталған.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 96-бабы 2-бөлігінің «а» тармағында уақыт айырмашылығы немесе өзге де қасақана кісі өлтіру айырмашылығы қарастырылмаған. Мұндай жағдайларда Қылмыстық кодекстің 96-бабы 2-бөлігінің «н» тармағы (Қылмыстық кодекстің 97-100-баптарында көзделген әрекеттерді қоспағанда, кісі өлтіру, бұрын кісі өлтіру) қолданылады.
«Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қол сұғушылық үшін жауапкершілікті белгілейтін соттардың арызы туралы» Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының 1994 жылғы 23 желтоқсандағы N 7 қаулысы (№ 11 қаулысының редакциясы). 20.12.1996 ж.) былай делінген: «Кінәлі адамның аз уақыт ішінде тікелей немесе жанама түрде бірнеше адамды қасақана өлтіргені анықталса, жәбірленуші екі немесе одан да көп адамды қасақана өлтірген болып сараланады. Айыпталушының бірнеше адамды өлтіру ниеті, бірақ ол аяқталған қылмыс болып табылмайды – екі немесе одан да көп адамды өлтіру, өйткені оның бірнеше адамды өлтіру ниеті қылмыс субъектісіне байланысты емес мән-жайларға байланысты жүзеге аспаған. Бұл ретте айыпталушының әрекеті Қылмыстық кодекстің 96-бабының 1-бөлігімен және 24-бабының 3-бөлігімен және олардың болуына қарай ҚР ҚК 96-бабының 2-бөлігінің «а» тармағы бойынша саралануға тиіс. Қылмыстық кодекс. Қылмыстық кодекс. басқа да сараланған белгілер.
Айыпталушының бір уақытта бір адамды, екіншісін өлтірмек болғанына оның еш қатысы жоқ. Өйткені екі адамды өлтіру бір қылмыс. Бұл қайталап өлтіруден ерекшеленеді. Бұл жағдайда жаза қылмыстардың бір жиынтығының ережелері бойынша тағайындалуы керек. Қылмыстық құқық ғылымы оны шешудің бірнеше жолдарын көрсетті. Мысалы, Л.В. Иногамова-Хегайдың айтуынша, бір адамды өлтіру нормасы «бір адам емес, екі немесе одан да көп адамның өміріне қауіп төндіретін норманың бір бөлігі ғана» және «бір адамға қарағанда норма басым». «Тұтас және бөлік» 2. Барлық әрекеттерді бір қылмыс ретінде қарастыру бұл қылмыстың қауіптілігін төмендетеді және кінәлінің жауапкершілігін жеңілдетеді. Осыған байланысты сот сараптамасы мұндай істерді заңға сәйкес сараланған түрде қарауы керек.
Дегенмен, бұл жол да қиын. Егер кінәсі дәлелденсе, ол 25 жылға дейін бас бостандығынан айырылуы мүмкін. Ол айыпталушыны істі аяғына дейін жеткізуге, яғни тірі қалған куәгерлерді өлтіруге шақырды, бұл қылмыс емес. Мұндай қайшылықты шешу үшін заңды қолдану, яғни жинақтау ұғымын нақтылау қажет. Екі немесе одан да көп адамды бір уақытта өлтіру әртүрлі себептердің болуын жоққа шығармайды, мысалы, бұрынғы әйелін қызғаныштан өлтіру және қылмысты жасыру үшін куәгерді абайсызда өлтіру. Осы себептердің бірі Қылмыстық кодекстің 96-бабының 2-бөлігінде көзделген болса, ол талдауда көрсетілуі тиіс. Басқа адамды өлтіру ниетімен жасалған кісі өлтіру, егер ол кейінірек кісі өлтіру қылмысын жасыру үшін жасалса, екі адамды өлтіру деп сараланбайды. Әрбір қылмыс жеке талдауды қажет етеді.
Бір адамды бір уақытта өлтіру және абайсызда екінші адамды өлтіру әрекеті қарастырылып отырған қылмыстың құрамына кірмейді, ол екі қылмыстың жиынтығы: адам өлтіру және жәбірленушіні абайсызда өлтіру.
Егер екі немесе одан да көп адамды өлтіру көптеген адамдардың өміріне қауіп төндіретін жолмен жасалса, бұл әрекет Қылмыстық кодекстің 96-бабы 2-бөлігінің «а» және «д» тармақтары бойынша саралануға тиіс.
Егер екі кісі өлтірудің бірі жазаны жеңілдететін мән-жайлар бойынша жасалса (97-100-баптар), онда ҚК-нің 96-бабы 2-бөлігінің «а» тармағы қолданылмайды.
Адамды немесе оның туыстарын қызметтiк мiндеттерiн орындауға немесе кәсiптiк немесе қоғамдық мiндеттерiн орындауға байланысты өлтiру - ҚР ҚК 96-бабы. P. «B» -т.
Кісі өлтірудің бұл түрі ең қауіпті қылмыстардың бірі болып табылады, өйткені ол жәбірленушіге ғана емес, сонымен қатар басқа объектілерге де әсер етеді: адамның қызметтік іс-әрекетін жүзеге асыруға немесе кәсіби немесе қоғамдық міндеттерді орындауға мүмкіндік беретін қоғамдық қатынастар.
Бұл қылмыстың құрбандары белсенді азаматтар (лауазымды немесе басқа да адамдар), сондай-ақ кәсіби немесе қоғамдық міндеттерді атқаратын азаматтар немесе олардың туыстары болуы мүмкін. Бұл қылмысты жасауда айыпталушы қарсылық көрсетеді немесе өзінің қызметтік міндеттерін немесе қоғамдық немесе кәсіби міндеттерін заңды түрде орындағаны үшін кек алады. Мысалы, браконьердің ұсталған адамды өлтіруі, тергеу немесе сот процесінде куәгерді өлтіру.
Қылмыстық кодекстің 96-бабының 2-бөлігінің осы тармағы бойынша қылмыстық жауапкершілікке тартылған кезде өлімге әкеп соққан әрекеттің қашан жасалғаны маңызды емес. Жәбірленушінің тек қызметтік немесе кәсіби міндеттерін орындау кезінде өлтірілуі міндетті емес.
"Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қол сұғушылық үшін жауаптылықты реттейтін заңдарды соттардың қолдануы туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының 1994 жылғы 23 желтоқсандағы N 7 қаулысы «Қызметтік немесе кәсіптік міндеттерді орындауды талдау кезінде заң жәбірленушінің қызметтік міндеттерін немесе кәсіби міндеттерін орындау кезіндегі қандай заңды әрекеттері оған қарсы қылмыс жасауға әкеп соққанын анықтауы керек. айыпталушы тарапынан. Қызметтік міндеттерін орындау адамның мемлекеттік немесе басқа кәсіпорында, мекемеде жұмыс істеуіне қарамастан өзінің міндеттеріне сәйкес әрекет етуін білдіреді.
Қоғамдық борышты орындау дегеніміз – кез келген азаматқа жүктелген қоғамдық міндетті, сондай-ақ қоғамның немесе жеке адамның мүддесіне сай кез келген басқа әрекетті (қылмыстың алдын алу, ұстау, т.б.) орындау. Р.Е. Оганян, А. Г. Кибальник, И. Г. Соломенко қызметтiк мiндеттердi қарапайым еңбек шартында белгiленген қызмет шеңберiндегi мiндеттердi орындау деп таниды. Жәбiрленушi жұмыс iстейтiн мемлекеттiк немесе өзге де кәсiпорындар мен ұйымдарға қарамастан адамның қызметтiк мiндеттердi орындауы қызметтiк мiндеттердi орындау деп танылуы мүмкiн. Қоғамдық міндет – адамның тиісті міндетке кірмейтін қоғамдық міндет үшін жасаған әрекеті
Қоғамдық борышты орындау кез келген азаматтың қоғамдық міндеттерін орындауы, сондай-ақ қоғамның немесе жеке адамның мүддесіне сай басқа да әрекеттерді (қылмыстың алдын алу, қылмыскерлерді ұстау және т.б.) жасауы деп танылуы мүмкін.
Судьяның, прокурордың, тергеушінің, қорғаушының, сарапшының, сот приставының, сондай-ақ олардың туыстарының қылмыстық, азаматтық істерді, сондай-ақ материалдарды сотта қарауға, алдын ала тергеуге немесе қылмыстық процесті орындауға байланысты өміріне қол сұғу - әрекет (немесе кісі өлтіру) ерекше норма болып табылады – Қылмыстық кодекстің 340-бабы. Қоғамдық тәртіпті қорғау мақсатында құқық қорғау органының қызметкері болып табылмайтын, бірақ өзін айыпталушы ретінде таныстырған адамның өміріне қол сұғу Қылмыстық кодекстің 96-бабының 2-бөлігінің «б» тармағымен саралануы тиіс.
Кәсіби міндеттерге адамның кәсіби мәртебесімен жүктелетін міндеттер жатады. Қылмыстық құқық тек қызметтік немесе кәсіби немесе қоғамдық міндеттерді атқаратындарды ғана емес, олардың туыстарын да қорғайды. Туыстар ұғымына тек жақын туыстар ғана емес, сонымен бірге достық, сүйіспеншілікпен қарым-қатынаста болатын адамдар (қалыңдық, күйеу жігіт, достар, т.б.) жатады. Қылмыстық құқық теориясында қылмыстың объектісі қылмыстық заңмен қорғалатын қоғамдық қатынастар болып табылады.
Адам өлтірудің объектісі – адам өмірі. Қылмыстық заң өмірді туғаннан өлгенге дейін қорғайды. Өмірдің басталуы физиологиялық туудың басы деп танылады.
Өмірдің аяқталуы орталық жүйке жүйесінің толық тоқтауы болып табылады, денеде бірегей процестер бар және өмір сүру функциясын қалпына келтіру мүмкін емес.Адам өлтірудің объективтік жағы
Қылмыстың объективтік жағы заңмен қорғалатын мүдделерге қауіпті және заңсыз қол сұғушылық болып табылады және оқиғалардың реттілігінің дамуы тұрғысынан субъектінің қылмыстық әрекетінен (әрекетсіздігінен) басталып, оның зардаптарымен аяқталады. қылмыс.
Кісі өлтірудің объективтік жағы басқа адамды өлтіру болып табылады. Адам өлтіру де әрекет немесе әрекетсіздік арқылы жасалады. Біріншіден, кісі өлтіру бөтен адамның өмірлік маңызды мүшелерінің қызметін немесе анатомиялық тұтастығын бұзуға әрекет жасау арқылы жасалады. Кісі өлтірудің объективтік сипатының көрсеткіші ретінде іс-әрекет барысын талдау маңызды. Бірқатар кісі өлтіру жағдайында сараланған мән-жай деп кісі өлтіру әдісі танылады. Кісі өлтірудің объективтік жағын талдағанда, әрекет немесе әрекетсіздік қылмыстың сыртқы белгісі ретінде ғана танылатынын ескеру қажет. Бұл, ең алдымен, оның қоғамға қауіптілігінен, ең соңында жәбірленушінің өлімімен келтірілген зияннан көрінеді. Оның пайда болуы қылмыстың салдары ретіндегі кісі өлтірудің объективтік сипатының міндетті белгісі болып табылады. Кінәлі адамның іс-әрекетінің (әрекетсіздігінің) нәтижесінде мұндай зардаптардың туындауы Қазақстан Республикасы Кодексінің 24-бабын қолдана отырып, қылмысты аяқталған деп тануға және дайындалудың немесе кісі өлтіруге оқталудың болуына әкеп соғады.
Кісі өлтірудің объективтік жағының тағы бір белгісі кінәлінің әрекеті (әрекетсіздігі) мен жәбірленушінің өлімі арасындағы себепті байланыс болып табылады.
Іс-әрекет пен салдар арасындағы себепті байланыс мәселесін шешуде оның объективті түрде бар екендігін ескеру қажет. Қылмыскер мен жәбiрленушiнiң арасындағы байланыстың болмауы немесе өмiрден айрылу салдарынан болған өлiм себебі қылмыстық жауаптылықты толығымен жоққа шығарады немесе басқа саралауға әкеп соғады.
Объективті жағының сипаттамасы кісі өлтіру жағдайларын да қамтиды. Себеп-салдарлық байланыстың бар-жоғын анықтау ғана емес, белгілі бір жағдайларда қылмысты қудалау немесе талдау маңызды.
1.2 Адам өлтірудегі қылмыстық жауаптылық түрлері
Адам өлтірудегі қылмыстық жауаптылық бұл жағдайда бұл қылмыс үшін қатаң жауапкершілікке тартудың себептері тек әйелді өлтіру ғана емес, туылған нәрестенің өлімі болып табылады. Қылмыстық жауаптылық – мемлекет нысаны мен мазмұны жағынан мәжбүрлеуші болатын жауапкершілік нысаны. Жауапкершілікке тарту арқылы мемлекет оны қылмыс жасады деп айыптап, құқықтық бағасын береді.
Қылмыстық жауаптылықтың мазмұны (мемлекет пен қоғам тарапынан теріс қылық пен қылмыстық қуғын-сүргінге моральдық-саяси баға беру) және заңдылық (кінәліге қолданылатын мемлекеттік мәжбүрлеу шаралары). Бұл қылмыстық жауапкершіліктің екі маңызды бөлігі.
Сонымен, қылмыстық жауаптылық – қылмыстық заңда қылмыс ретінде айқындалған нақты әрекетті жасаған адамның мемлекет атынан оның тиісті органдары арқылы кінәсі (айыптауы) болып табылады.
Қылмыстық жауаптылық қылмыстық-құқықтық қатынастар мәселесімен тығыз байланысты. Бұл қатынас екі жақты көзқараспен анықталады.
Яғни, нақты қылмыс жасалмаса, қылмыстық жауапкершілік те, қылмыстық жауапкершілік те болмайды. Бұл жерде жасалған қылмыс заңды факт болып табылады. Қылмыстың субъектісі (орындаушы) мен мемлекет атынан өкілдік ететін органдар арасында тараптардың құқықтық қатынасы болады. екінші жағынан, бұл қылмыскерлер арасындағы қарым-қатынас. Бұл қатынастар материалдық мазмұнға ие.
Олар жасаған қылмыс фактісіне келетін болсақ: қылмыс құрамы, кінәнің нысаны мен дәрежесі, қылмыскердің жеке басы, аяқталған немесе аяқталмаған қылмыс дегеніміз не? Қылмысқа қатысу немесе қылмысқа қатысу т.б.Сондай-ақ жаза тағайындау немесе үкімді өзгерту, жазадан босату сияқты мәселелерге байланысты.
Қылмыстық құқықтық қатынастар процессуалдық құқықтық қатынастармен тығыз байланысты. Өйткені қылмыстық қатынастар қылмыс жасау фактісіне байланысты.
Бұл тармақты қолданудың жалғыз шарты - әйел өзінің жүктілігіне кінәлі адамды білуі керек.
Азаматтардың өмірі мен денсаулығына қол сұғушылық үшін жауапкершілікті реттейтін заңдарды қолдану туралы Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының 1994 жылғы 23 желтоқсандағы қаулысы: оның жүктілігі тиісті медициналық органдарда тіркелген немесе тіркелмеген. мекеме.
Қылмыскер әйелдің жүкті болғанын өз бетінше, өз сөзімен немесе медициналық құжаттар арқылы біле алады. Кез келген жағдайда жүктілік анық белгілі болуы керек. Қылмыс салдарынан ерте өлімнің заңдық мәні жоқ.