Файл: Тас дуірі Ежелгі азастан тарихына жатпайтын тарихи деріс Ислам дініні таралуы.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 02.12.2023
Просмотров: 1326
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
ҮІІІғ, Дың ескерткіштері кең тараған мемлекет: Қарлұқ
«Қаған қаласының халқы көп, бекінісі мықты, әскері және қару-жарағы мол» деп қарлұқтар жайлы жазған саяхатшы: Әл-Идриси
Халық ауыз әдебиетінің алғашқы үлгілері: Йолығ-тегін мен Тоныкөк
Қарлұқтар Жетісуда билік құрды: 200 жылға жуық
Жетісуда 200 жылға жуық билік құрған мемлекет: Қарлұқтар
Қарлұқ мемлекетінің құлаған жылы: 940ж
940ж Қарлұқ қағанатын талқандады: Қашғардың түрік билеушілері
Қарлұқ қағанатының орнына құрылған мемлекет: Қарахан
Оғыз мемлекеті
ІХ ғ. соңы – ХІ ғ. ортасы
ІХ ғасыр аяғы-Х ғасыр басында Сырдарияның орта және төменгі ағысында құрылған мемлекет: Оғыз
Оғыздардың Сырдария бойына қоныстануына ықпал еткен себеп:Қарлұқтардың күшеюі
Оғыздардың астанасы: Янгикент
Янгикент қаласы орналасқан өзен бойы: Сырдария
Оғыздардың тотемі:Қой
М.Қашқаридың мәліметі бойынша оғыздардағы тайпалар саны:24
Оғыздардың 24 тайпадан тұрғандығы жайлы айтқан ғалым: М.Қашғари
Әл-Марвазидың жазуы бойынша оғыздардағы тайпалар саны:12 тайпа
Лауазымды атқарған қызметтеріне қарай сәйкестендіріңіз:
1. Сюбашы
2. Гурхан
3. Жабғу
A) Оғыздарда жоғарғы билік иесі
B) Қарахандарда жоғарғы өкімет билігінің иесі
C) Батыс-Түрік қағанының жергілікті жерлердегі негізгі тірегі
D) Оғыз қоғамында маңызды рөл атқарған әскербасының лауазымы
E) Қарақытайлардың мемлекет басшысы
F) Алтын Ордада әскери істерге басшылық еткен
Дұрыс жауабы: 1-D. 2-E. 3-A
Мемлекет пен оның орталығын сәйкестендіріңіз:
1. Оғыз
2. Қарлұқ
3. Қимақ
A) Янгикент
B) Имақия
C) Үргеніш
D) Самарқан
E) Суяб
F) Мыңбұлақ
Дұрыс жауабы: 1-А, 2-Е, 3-А
Оғыздардың билеуші лауазымы: Жабғу
Оғыздарда жабғу әйеліне берілген атақ:Қатын
Жабғудың кеңесшілерін қалай атаған: Күл-еркіндер
Жабғудың мұрагерлері:Инал
Жабғудың инал атты мұрагерлерін тәрбиелеуші: Атабектер
Ғалымдардың «уыз» сөзінен шықты деген тұжырымы мына тайпаға қатысты:Оғыз
Оғыздардың тотемі:қой
Құрамына арғы тегі финн-угорлар,Унді Еуропалық тайпалар енген мемлекет:Оғыз
Оғыз қоғамында маңызды рөл атқарған әскер басының лауазымы: Сюбашы
Оғыздардағы тайпалық және рулық бөлімшелер атауы: «бой», «оба», «көк»
Оғыздарда тайпалық одақтар аталады: ел деп аталды
Оғыздарда ақсүйек-феодалдардың күшеюіне байланысты шонжарлардың кеңесі аталды:
Қаңқаш
Оғыз қоғамында маңызды роль атқарған әскер басының лауазымы: Сюбашы
Оғыздарда жабғу көп жағдайда кеңесетін лауазым иесі: сюбашы
Жабғу сюбашылармен кеңесіп: көп жағдайда тыңдады
Оғыздардың құрылтайында өз балаларын бозоқ деп оң жағына,ал үшоқ деп:сол жағына отырды
Оғыздарда рулық атақты тұқымдар,әулеттер аталды:Ұрықтар
«Оғызнама» дерегіне қарағанда жабғу өзінің жерін неше аймаққа бөлді:12аймаққа
Оғыздармен соғысқан: Салжұқтар Хазарлар Еділ бұлғарлары
Мәтіндегі қатені тап. Оғыздарға алға қойған мақсаттарына қол жеткізуге бөгет болған қағанат. «Оғыз билеушілерінің сыртқы саясатында алдарына қойған басты екі мақсат байқалады. Біріншіден, Қара теңіз, Дон өзенінің бойындағы жақсы жайылымды қолға қарату. Ал оған Қыпшақ қағанаты бөгет жасады. Екіншіден, оғыздары Маңғыстау мен Үстірт, Еділ бойынан өтіп, Еуропаны Азиямен байланыстыратын аса маңызды сауда жолдары қызықтырды. Орыс қалаларымен сауда жасауды да ойластырды. Бұған орыс мемлекеті де мүдделі болды.»: Хазар қағанаты
965ж. оғыздар хазарларға қарсы әскери одақ құрды;Киев Русімен
Оғыз жабғуының Киев кнәзімен хазарларға қарсы одақ құрған жылы:965 ж
965 жылы оғыздармен соғысқан ел: Хазарлар
Оғыздар хазарларға қарсы соғыста одақ құрған Киев кнәзі:Святослав
985ж. оғыздар Киев Русімен одақтасып қай елге қарсы жорық жасады:Бұлғарларға қарсы
985ж. князь Владимер торгтармен (оғыздармен) одақтаса отырып , жорық жасады:бұлғарларға
Х ғасырдың аяғында бұл,ғарларға қарсы оғыздармен одақ құрған орыс князі: Владимер
Оғыз билеушілерінің сыртқы саясаттағы мақсаты:Қара теңіз бойындағы жайылымдарды қарату
Хғ. аяғы мен ХІ ғ. басында оғыз мемлекеті қай ханның тұсында әлсіреді: Әлихан
Оғыз мемлекетінің күшеюіне үлес қосқан:Шахмәлік
Оғыз мемлекеті Шахмәлік кезінде:күшейді
Шахмәлік Хорезмді жаулап алды?1041жылы
ХІ ғ. 40-шы жылдары Хорезмді жаулап алған: Оғыз мемлекеті
ХІ ғ. басында оғыздармен соғысқан ел: салжұқтар
Оғыздар туралы дерек қалдырғандардың қатарына жатпайды: Гардизи
Оғыздардың отырықшылығын дәлелдейтін Сырдарияның төменгі ағысындағы қалалар:Жаркент ,Жент,Жуара
Әл-Идриси «Ондағы шеберлер темірден ғажайып,әдемі бұйымдар жасайды»-деп қай тайпалар туралы жазған:Оғыздар мен Қимақтар
Оғыз мемлекетрі мал өнімдерімен айырбас сауда жүргізген елдер:Орта Азия,Қытай
Оғыздардың күз айларында Ұлытау баурайында көшіп жүргенін айтқан ғұлама:
Әл-Бируни
Түркістан аймағындағы оғыздардың елтері беретін қойларды өсіретінін жазған: Ибн-Хаукәл
«Оғызнаманың» ескі нұсқасын ХІІІ ғ. бірінші болып қалдырған: Рашид-ад-Дин
«Оғызнаманы»ХУІІ ғ. толық қалып жазып қалдырған ғұлама:Әбілғазы хан
«Түрік қол өнердің барлық түрін өзі істейді,қару,жебе,ертұрман,қорамсақ,найза жасайды»-деп жазған араб тарихшысы:Әл-Жахиз
Оғыздардың Жетісу мен Ыстық көл және Шу Өзенінің аралығында мекендегені туралы жазылған дерек: М.Қашқаридың сөздігінде
Оғыздарды Сыр,Арал, Каспий бойынан ығыстырды:Қыпшақтар
Оғыз мемлекетін құлатқан тайпалар одағы:Қыпшақтар
Оғыздар табынды: пұтқа
Х ғ. аяғы ХІ ғ. басында Қыпшақтар өз мемлекетінің құлдырауын пайдаланып жеріне басып кірді:Оғыздардың
Қыпшақтар ХІ ғасырда жеңген Сырдың төменгі ағысы,Арал бойын мекендеген тайпа: Оғыз
Қимақ қағанаты
ІХ ғ. соңы – ХІ ғ. басы
Мемлекет пен оның негізгі орналасқан территориясын сәйкестендіріңіз:
1 Қимақ
2 Оғыз
3 Қарлұқ
А)Жетісу
В) Шығыс Түркістан
С) Батыс Қазақстан
Д) Сырдарияның төменгі және орта ағысы
Е) Қазақстанның солтүтік-шығысы, орталығы
F) Мауаранахр
«Дұрыс жауаптар » - 1-Е, 2-D, 3-А
Орта ғасырда Қазақстанның солтүстік –шығыс, орталық аймағын алып жатқан қағанат: Қимақ
VІІ ғасырдың басында Моңғолияның солтүстік-батысын мекендеген түрік тайпасы: Қимақ
VІІ ғасырлардың басында қимқтар мекендеген аймақ: Моңғолияның солтүстік-батысы
VІІ ғасырлардың ортасына қарай қимақтар коше бастады:Алтайдың солтүстігі мен Ертіс өңірі
766-840 жылдары қимақтардың қоныстанған аймағы: Батыс Алтай, Тарбағатай, Алакөл ойпаты
Қимақ қағанатың алып жатқан аймағы:Қазақстанның солтүстік-шығыс, орталық аймақтары
Қимақтардың астана(сы,-лары): Имақия, Карантия
Қимақ қағанатының орталығы:Имақия
Қимақтардың екінші астанасы:Карантия
Қимақтардың екінші астанасы орналасқан көлдің жағасы:Алакөл
Қимақтардың шығу тегі туралы, олардың тайпалық одағының қалыптасуының басталуы туралы ХІ ғасырда жазған парсы тарихшысы Гардизи
Парсы тарихшысы Гардизидың жазуы бойынша қимақтар құрамындағы тайпалар саны: 7тайпа
Қимақтардың құрамында 7тайпа болды деп жазған парсы тарихшысы: Гардизи
Қимақтар құрамындағы ең ірі және күшті тайпа:Қыпшақтар
Қимақ мемлекетінде жоғарғы билік иесі: «ұлы қаған»
Қимақтарда тайпа көсемдерін білдіретін атаулар: «Имек байғу,қимақ ябғу»
Қимақтарда жеке тайпа көсемдерін атады:Шад-түтік
Қимақ қағанатында шонжарларға берілген лауазымдар :ябғу шад, ұлы қаған, кіші қаған
Қимақ қағанатынң саяси өмірінде беделі күшті болған топ:әскери қызметкерлер
Х ғасыр басында шығыс Түркістандағы Жамлекс қаласын басып алған мемлекет:Қимақ
Хғ. Басында тоғыз ғұздардың шығыс Түркістандағы Жамлекс қаласын басып алған тайпа:Қимақ
Х ғ. ІІ жартысында қимақтардың жеріне шабуыл жасаған мемлекет:Қарахан
Жазба деректердегі мағлұматтарда олардың қамыс қаламмен және ІХ-Х ғ. ежелгі түрік жазуымен жазғанын көрсетеді:Қимақтар
ІХ-Х ғ. қимақтардың ежелгі түрік жазуымен жазғандығын дәлелдейтін айғақ:қола айналардағы жазу
Хғ. Қимақтарда тараған дін: Ислам
Ислам дінін қабылдауға байланысты ибн Хакан әл-Қимақи деп атау алған қимақ қағаны:
Жанақ
Қимақ қағанатының құлау себебі:Қыпшақ хандарының билік үшін талас
Қимақ қағанаты қай ғасырда құлады:ХІ ғасырдың бас кезінде
Мәтінде сипатталған тайпаны табыңыз: «Қимақтардың әлсіреп ыдырауына себеп болған . Оған дәлел – олардың зираттарынан түрлі жебелердің табылуы. Ал ат әбзелдерін жасауда да оларға ешкім жетпеген. Зираттарында саздан жасалған ыдыстар(көзелер) да кездеседі бірақ олардың көпшілігі қолдан жасалған, онша сәнді емес, бұған қарағанда, оларда көзешілік кәсібі жеткілікті дамыған » қимақтар
Қарахан мемлекеті
942-1212 жылдар
Қарлұқ қағанатының орнына құрылған мемлекет: Қарахан
Үш ғасырға жуық өмір сүрген ортағасырлық мемлекет: Қарахан
Маңғол шапқыншылығына дейін өмір сүрген мемлекет: Қарахан мемлекеті
Хғ. Ортасында Жетісу мен шығыс Түркістанның бір бөлігінде құрылған мемлекет:Қарахан
Х ғасырдың орта кезінде батысы Жетісудан, шығысы Қашқарияға дейінгі аумақты алып жатқан мемлекет: Қарахан
Қарахан мемлекетінің Шығыс хандығының алып жатқан аумағы: Жетісу аймағы мен Шығыс Түркістан
Қарахандардың астаналары: Қашғар Самарқан
Қарахан мемлекетінің орталығы: Баласағұн
Қарахандықтар мемлекетінің шығыс бөлігіндегі хандықтың астанасы:Қашғарға дейін
Қарахандықтар мемлекетінің батыс бөлігіндегі хандықтың астанасы:Самарқан
Қарахан мемлекетінің батыс хандығы билік жүргізген өңір:Мауараннахр
Дәстүр бойынша Қарахан мемлекетінің негізгі бөлігі саналды: Шығыс хандық
Қарахан мемлектінің негізін қалаған билеуші:Сатық Боғра хан
Сатық Боғра хан негізін қалаған: Қарахан мемлекеті
Қарахан мемлекетінің негізін Сатық Бағра қалаған жыл:942ж
Сатық Боғра хан өмір сүрген жылдар:915-955ж
Сатық Боғра ханға өзінің туысы Оқұлшақты жеңу кезінде қолдау берген ел:Саманилер
Қарахан мемлекетінің билеушілерінің қатарына жатпайтын хан:Қадір Буке, Наркеш,Дайын, Күшлік
Қарахан мемлекетінің билеушілері Сатық Боғра хан,Мұса,Әли арслан,Хасан Боғра хан
Қарахандықтар мемлекетінің қалыптасуында басты рөл атқарған тайпа:Қарлұқтар
Қарахан мемлекетінің негізгі билеушілері сайланды:Яғма тайпасынан
Қарахан мемлекетінің жоғары үкімет билігі болды;Қағанның
Қарахан мемлекетіндегі ханның кеңесшісі:уәзірлер
Қарахан мемлекетіндегі ханның ұрпақтары:Бектер, тегіндер, ілік хандар, Бектер
Қарахандықтар мемлекетінде «ихтадар» атағына ие болған адам: