ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.12.2023
Просмотров: 62
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Әйелдер әлі де бала мен отбасына қамқорлық жасауға жауапты деп есептеледі. Бұл әйелдің мансап пен ақша табудан басқа рөлдері.
Ер адамдар, ең жақсы жағдайда, «үй жұмысына» көмектесе алады, бірақ олар бұл туралы алаңдамайды. Қандай жағдай болмасын, оған қамқорлық жасалады.
Кәдімгі қоғам күйеудің рөлін тек жұмысқа шығып, ақша табу үшін анықтайды. Сондай -ақ, ер адамдар өздерінің жайлылығы мен ләззатына ғана мән беретін жауапсыз еркектер ретінде бейнеленген.
Менің ойымша, бұл суреттердің ешқайсысы дәл емес және адамдардың санасына жақсылықтан гөрі зиян әкеледі.
-
Денсаулық сақтау және оның мәселелеріДенсаулық сақтау - азаматтардың денсаулығын сақтауға бағытталған медициналық, әлеуметтiк-экономикалық, саяси және өзге де шаралар жиынтығы.Денсаулық сақтау саласын іске асыру барысында денсаулық сақтау саласында нарықтық механизмдер элементтері енгізіліп, заманауи медициналық технологиялар трансферті жүзеге асырылды. 2016-2019 жылдарға арналған «Денсаулық» мемлекеттік бағдарламасы қол жеткізілген нәтижелерді бекітуге және дамытуға, денсаулық сақтау саласындағы мәселелі проблемаларды жаңа сын-тегеуріндерге сәйкес шешуге бағытталған, сондай-ақ ол саланы 2025 жылға дейінгі жоспарлы дамытудың негізіне айналды. Бағдарламаны іске асыру тұрғындарды жаппай қамту, әлеуметтік әділдік, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының саясаты стратегияларының негізгі қағидаттарына сәйкес сапалы медициналық көмекпен қамтамасыз ету қағидаларын сақтаумен әлеуметтік бағдарланған ұлттық денсаулық сақтау жүйесінің тұрақтылығына және жүйелі дамуына ықпал етті. Осы мемлекеттік бағдарламаны іске асыру аясында денсаулық сақтау саласында қандай нәтижелерге қол жеткізілгені және еліміздің медицина саласында МӘМС-тің енгізілуі нені өзгерте алатыны туралы PrimeMinister.kz-тің шолу материалынан оқыңыздар. -
Нәсілдік және этностық теңсіздіктер-Топтар қоғамда күн сайын өзара әрекетке түсіп отырған кезде жіктелу мен теңсіздік қалай шығады? Бұл тарауды нәсілдік және этностық теңсіздікті түсінуге қажетті мына тұжырымдамаларды қарастырудан бастаймыз: нәсіл мен этностың әлеуметтік құрылымы, дискриминацияның артуы, көпшілік пен азшылық топтар ұғымдары және олардың өзара әрекеттесуінің негізгі үлгілері.Нәсілдік және этностық топтардың арасындағы қарым-қатынас мынадай үш негізгі форманың бір түрі арқылы жүзеге асады: олар – плюрализм, ассимиляция, конфликт. -
Әлеуметтік мобильділік, оның түрлері-Әлеуметтік мобильділік - адамдардың бір әлеуметтік топтар мен қабаттардан басқаларға өтуі (әлеуметтік орын ауыстырулар), сондай-ақ, олардың престижділігі, табыс деңгейі және билігі жоғары деңгейлерге жылжуы (әлеуметтік жоғарылау) немесе төменірек иерархиялық позицияларға карай жылжу (әлеуметтік төмендеу). Әлеуметтік мобильділіктің топтық және жеке түрлерін бөледі.Вертикальды мобильділік –индивидтің бір стратадан екінші бір стратаға ауысуының нәтижесінде оның әлеуметтік жағдайының өзгеруі. Вертикалды мобильділік жоғары өрлеу және төмен құлдырау, яғни кері кету бағытында болады. Жоғары өрлеу бағытындағы мобильділікке адамның қызметінің жоғарылауы (кәсіби вертикалды мобильділік), әл-ауқатының, тұрмыс-жағдайының жақсаруы (экономикалық вертикальды мобильділік) жатады.Горизантальды мобильділікте – индивид бір әлеуметтік позициядан екіншісіне ауысады. Бұл ауысу тек көлденең сызық бойында болады да оның әлеуметтік жағдайына ешбір өзгеріс әкелмейді. Мысалы, кәсіпорындағы жоспарлау бөлімінің экономисі бухгалтерлік есеп бөліміне экономистік қызметке тағайындалса, онда оның статусында айтарлықтай өзгеріс болмайды. -
Қоғам: ұғымы, негізгі элементтері.Қоғам - жалпы мағынасында, мәдениеті ортақ, белгілі бір аумақта тұратын және өздерін біртұтас, өзгеше бірлестік деп білетін адамдар тобы; тар мағынасында бұрыннан немесе жақсы танымал ұлттық бірлестік. Бұл ұғым әлеуметтанудағы ең маңызды ұғымдардын бірі болып табылатындығына қарамстан, оны қолдану әсіресе оның екінші өзіндік отбасылық, экономикалық және саяси институттары мен анық шекаралары бар әйгілі ұлттық мемлекеттерге қолданыла алатын мағынасында пайдалану бірқатар қиындықтар мен кикілжіндер туғызып отыр.Бос уақыт қоғамы
Бос уақыт қоғамы - еңбек өзінің бұрынғы мәнінен айрылатын қоғам концепциясы. Осындай қоғамдарда жалдамалы еңбектің ең аз көлемі бұрын еңбек ие болған мәнге жеткен бос уақытқа мүдделілікке әкеледі делінген.
Молшылық қоғамы
Молшылық қоғамы - 50 жж. аяғындағы базистік экономикалық дефицит және қамтамасыздандырылмағандық негізінен жеңілген, бірақ жеке байлық «жалпыға ортақ босандықпен» (мысалы, автомобильдер шамадан көп өндірілді, бірақ жолдарды жөндеу және қоршаған ортаны ластауды бақылауға көңіл бөлінбеді) қатар жүрген және капитализмнің ауытқуларынан зардап шеккен тұлғалар жеткілікті қамтамасыз етілмеген кездегі американдық қоғамға берілген баға.
Тәуекел қоғамы
Тәуекел қоғамы - қазіргі қоғамның жайы туралы тұжырымдама; оған сәйкес қоғамға әрқашан адамзат білімінің өсуі мен қоршаған орта әсерін көрсететін «сенімсіздіктен жасанды пайда болған» деп сипаттама беріледі (мысалы, ядролық соғыс, экологиялық апат себептері бойынша).
-
Бұқаралық ақпарат құралдары және қоғам-бұқаралық ақпарат құралы – мерзiмдi баспасөз басылымы, теле-, радиоарна, киноқұжаттама, дыбыс-бейне жазбасы және интернет-ресурстарды қоса алғанда, бұқаралық ақпаратты мерзiмдi немесе үздiксiз бұқаралық таратудың басқа да нысаны;Қоғам - жалпы мағынасында, мәдениеті ортақ, белгілі бір аумақта тұратын және өздерін біртұтас, өзгеше бірлестік деп білетін адамдар тобы; тар мағынасында бұрыннан немесе жақсы танымал ұлттық бірлестік. Бұл ұғым әлеуметтанудағы ең маңызды ұғымдардын бірі болып табылатындығына қарамстан, оны қолдану әсіресе оның екінші өзіндік отбасылық, экономикалық және саяси институттары мен анық шекаралары бар әйгілі ұлттық мемлекеттерге қолданыла алатын мағынасында пайдалану бірқатар қиындықтар мен кикілжіндер туғызып отыр. -
Әлеуметтену агенттері-Әлеуметтендіру агенттері - (лат. agens - іс-әрекет етуші) - объективті түрде жеке тұлғаны әлеуметтендіру процесіне қатысушы әлеуметтік институттар мен факторлар. Әлеуметтендіру агенттеріне отбасы, оқу орындары, саяси және қоғамдық институттар, дін, БАҚ, мүдделер тобы, оқиғалар және қоғамдық өмір процесі, құбылыстар жатады. Бұлардың барлығы да жеке тұлғаның әлеуметтік сипатының қалыптасу процесіне маңызды ықпал етеді. Жеке тұлға өмірінің әр кезеңіне (балалық шағына, жасөспірім кезіне, еңбекке дейінгі, ақыл тоқтатқан, зейнетке шыққан) сай келетін өз агенттері бар. -
Субмәдениет және контрмәдениет-Субмәдениет (лат. sub — төменгі, нем. kultur — мәдениет) — дәлме-дәл аударымда «астыңғы мәдениет», ірі мәдени құрылым ішіндегі белгілі бір топтар, бірлестіктер мәдениеті дегенді білдіреді. Субмәдениет көбінде қоғамда өктем болып тұрған мәдениет пен әлеуметтік құрылымға оң немесе теріс қатынас нәтижесінде пайда болады. Қазіргі жағдайда субмәдениет үлкен аймақтық, ұлттық мәдени құрылым негізінде пайда бола отыра сол мәдениеттегі классикалық дәстүрден тысқары тұрады. Субмәдениеттің әлеуметтік бастауын әр түрлі жас ерекшеліктеріне байланысты топтар, бейресми бірлестіктер т.б. құрайды.[Контрмәдениет - (лат. contra - қарсы және cultura - өңдеу, егу) - 60-70 жылдары батыс елдерінің жастары арасында таралған қазіргі буржуазиялық мәдениетке рухани қарсылықты көрсету формасы. Әлеуметтік құндылықтан, моральді нормалар және тұтынушылық қоғамның құлықтық идеалдары, стандарттары мен жалпы мәдениет стереотиптері, өмір салтынан ашық бас тартуымен танымал. -
Әлеуметтану қоғам туралы ғылым-Егер әлеуметтануды дербес ғылым ретінде қарасақ, онда оның объектісімен пәні бар «Әлеуметтану» термині екі сөзден құралған: латынның socіetas – қоғам және гректің logos – сөз, түсінік, ілім деген сөздерінен. Әлеуметтану “қоғам туралы ғылым” немесе “қоғам туралы ілім” дегенді білдіреді.
Әлеуметтанудың қоғамды зерттейтін басқа ғылым дардан айырмашылығы оның пәнінде.
Әлеуметтану қоғамның әлеуметтік құрылымын, әлеуметтік таптардың және топтардың байланыстарын зерттейді. Тарихқа жүгінсек, социологтардың бәрідерлік осы ғылымның пәнін анықтауға тырысқан.
-
Әлеуметтік мәртебе және әлеуметтік роль-Адамдар әлеуметтік мәртебеге ие және бүкіл қоғамға қатысты болуы мүмкін. Бұл жағдайда ол азаматтың жеке және кәсіби қасиеттерінің жиынтығында, оның білім деңгейі, кірісі, басқа адамдар арасындағы даңқ деңгейінде көрінеді.Сондай-ақ, бір топтағы жоғары әлеуметтік мәртебесі бар адам басқа қауымдастықтарда төмен болуы мүмкін. Мысалы, азамат орта мектепте жақсы өнер көрсеткен кезде, бірақ оның спорт командасында, ол сыныптан кейін ойнайды, екінші рөлдерде өнер көрсетеді.Астында Әлеуметтік роль Ол адамның әлеуметтік мәртебесі мен қоғамның әлеуметтік жағдайы мен қоғамдастығына байланысты мінез-құлық белгілерінің үйлесімі ретінде, ол өзара әрекеттеседі. Ол байланыстыратын адамдар бұл әлеуметтік рөлді тиісті топтағы адамның тиісті ұстанымы ретінде қарастыруда. Сонымен қатар, бұл рөл, әдетте, айналадағы адамдардың пікірлерінің әсерінен қалыптасады. -
Тұлғаның әлеуметтену мәселелері-Әлеуметтенудің мәнісі, ол – екі жақты процесс екендігінде, біріншіден, әлеуметтік ортаға кірудің арқасында индивидтің әлеуметтік тәжірбиені игеруі, екіншіден, индивидтің осы әлеуметтік байланыстар әлеуметтік ортаға белсенді араласуының арқасында, сол әлеуметтік байланыстар жүйесін белсенді түрде қайта жасау процесі. Біріншісі- әлеуметтік тәжірбиені игеру ортаның адамға әсерін сипаттаса, екіншісі, адамның өз іс-әрекетінің арқасында ортаға әсер етуін көрсетеді.
Жалпы әлеуметтік институттың бес негізгі түрі бар: -бірінші,бала туу,өсуі оның барлығы отбасы және неке институтына жатады. Отбасының бірінші міндеті- ұрпақ жалғастыру. Бұл бірақ, отбасының ең маңызды қызметтерінің бірі- тәрбиелеушілік міндеті болып табылады. Оның негізі тек баланы өмірге әкелу мен ғана шектелмейді,сонымен қатар, отбасының жақсы әдет-ғұрпы, үлгі өнегесі,ауызбіршілігі, және т.б жатады. Ерлі-зайыптылардың яғни кіші мемлекеттің үлкен әлеуметтік жағдайы, қоғамдық өмірдегі кейбір әлеуметтік жағдайы, қоғамдық өмірдегі кейбір әлеуметтік институттың маңыздылығын көрсетеді. -екінші, қауіпсіздік және әлеуметтік тәртіп. Оның ішіне: саяси институттар, мемлекетті жатқыза аламыз. -үшінші,тұрмыстық құрал-жабдықтар өндіру. Оның ішіне: экономикалық институттар, өндірісті жатқыза аламыз. – төртінші, білім беру, өскелең ұрпақты әлеуметтендіру, кадрлар даярлау жатады. Жалпы ғылыми және мәдени институттар жатады. -бесінші,рухани мәселер, тіршілік мағынасын шешетін қажеттіліктер. Оның ішіне: дін институты кіреді. Әлеуметтік институттар өзінің қызметінде белгілі бір мақсаттары болады. Алдарына қойған мақсаттарына жетуді қамтамасыз ететін белгілі бір функциялары бар деп айтсақ қателескеніміз емес. Және тағы айтып кететін нәрсе, тек осы институттарда ғана әлеуметтік мәртебелер мен өнімдерді, функцияларды, құқық пен міндеттерді нақты бөлу жүзеге асады. Әлеуметтік институттар өзара қарым-қатынастарды реттеу ерекше типімен, осы институттың қызметіне қатысатын индивидтердің басшылыққа алатын заңдардың,жарлықтардың ,нормалардың, ережелердің белгілі бір жүйесімен өзгешеленеді. Әлеуметтік институт ұйымшылдықпен біріккен ұйымдастырылған жүйе және әлеуметтік нормалармен ерекшеленеді. Олар белгілі бір құндылықтар мен процедураларды біріктіріп қауымның қажеттілігін қамтамасыз етеді. Институт адамның іс-әрекеттерінің белгілі бір жобасы деп айтсақ қате емес, және ол нақтылы идеология түрінде, нормалар мен ережелер жүйені қарастырады. Әлеуметтік институттардың негізгі мақсаты-қоғамның дамуы барысында тұрақтылыққа қол жеткізу. Осы мақсатқа сәйкес институттардың функциялары бөлінеді:
-
Әлеуметтік институттар, түрлері-«Әлеуметтік институт» ұғымы қоғамдық байланыстарды стандарттау, реттеу, заңдастыруды сипаттайды. Ал сол стандарттау, реттеу, заңдастыру процесін «институттану» дейді. Ол заңдастырылған немесе заңдастырылмаған ережелер, принциптер, нормалар мен бағдарларды құрайды. Бұлар адамдардың әрқилы қызметтерін, әркелкі іс-әрекеттерін бір әлеуметтік рольдер мен статустар жүйесіне, іс-әрекеттер жүйесіне ұйымдастыру үшін керек.
-