ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 03.12.2023
Просмотров: 157
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
1.5.1-тапсырма
1) «Физикалық шамалар және оларды өлшеу» тақырыбы бойынша МАН-тағы теориялық материалдармен танысу.
2) «Өзіңді тексер» алдын-ала тестілеуді орындаңыз.
Сілтеме бойынша өтіп, «Физикалық шамалар және өлшем бірліктері» тақырыбы бойынша 10 сұраққа жауап беріңіз
ghttps://learninapps.org/display?v=pwdbg0pik21
Тесттен өткеннен кейін қанша пайыз дұрыс жауап жинағаныңызды жазыңыз
Өз үлгеріміңізді бағалаңыз: ______________% Ұпай ________
1.5.2-тапсырма. Топтық жұмыс
Өз тобыңызда 5 тапсырманың жауабын талқылаңыз. Берілген орынға жауаптарыңызды жазыңыз.
| 1 топ 1. Кестедегі сандардың үстіндегі ұяшыққа тиісті 1,2,3,4,5 санын жазып, келесі сандарды өсу ретімен қойыңыз: а)
b) енді тағыда солай жасаңыз:
с) Сізге қандай тапсырманы орындау оңай болды? Неліктен? 1. 5.0 пен 5.000 арасындағы айырмашылық неде? …………………………………………………………………………………… 2. Атом ядросын құрайтын нуклондар арасындағы күшті өзара әрекеттесу шамасының ретін ____________________ м бағалаңыз. Бұл санды ең қолайлы префикс ретінде жазыңыз _______________ 3. Келесі теңдеудің дұрыстығын (иә немесе жоқ) және біртектілігін m массасы мен энергияның E арасындағы байланыс үшін тексеріңіз; E = mc3 , мұндағы c - жарық жылдамдығы. Шынайы ___жок_______ Біртекті __________Ученые наблюдают за ядерными реакциями, и замечают, что масса частиц "после" не равна массе частиц "до" реакции. Эта разница называется "дефект масс". Формула позволяет теоретически оценить сколько энергии при ядерной реакции выделится, если знаем сколько массы "пропало". 4. Негізгі SI бірліктеріндегі қуаттың өлшем бірліктері болатындығын көрсетіңіз, SI – бұл кг м 2 с –3 ВТ |
1. Көрінетін жарықтың толқын ұзындығы 400-ден 600-ге дейін (шартты бірлік). Осы шартты бірліктер қалай аталады? Олар қандай түске сәйкес келеді? 400 _____ ___________________ 600 _____ ___________________ 2. 0.001410 және -4.00 сандарында қанша мәнді сандар бар? _______________________ 3. Сутегі атомының диаметрінің 0,000000000120 м мәнін ғылыми жазба түрінде (стандартты түрде) және префикстер арқылы жазыңыз. ............................................. ..... ........................................ 4. Қазақстан халқының жалпы массасын бағалаңыз. Жауабыңызды а) ондық дәрежеге жазыңыз; б) тиісті метрикалық префиксте жазыңыз а)_______________ б) ____________________ 1. Есеп: Серіппеге массасы m жүк төмендегі суретте көрсетілгендей тігінен ілінеді. Дене  формуламен есептелетін Т периодымен тербелісті бастайды, мұндағы С – тұрақты шама, ал к - серіппенің қатаңдығы.С- тұрақтысының өлшем бірлігі жоқ екенін көрсетіңіз:  |
| 3 топ 1. 0,036835 және 104 сандарын екі мәнді санмен қайта жазыңыз. ______________________ _______________ 2. Про́ксима Цента́вра - Альфа Кентаври жұлдыз жүйесіне жататын қызыл ергежейлі, Күнге ең жақын жұлдыз. Ол 39735360000000 км қашықтықта орналасқан. Бұл санды ең қолайлы префикс ретінде жазыңыз ____39,7 Ткм________________________ 3. Бір жылда қанша мегасекунд болады? ___ 31,5Мс________________ Бұл санның ғылыми жазбасы қандай? (стандартты түрде) _______________________31536000с ________________ 4. Болат үшін Юнг модулінің ретін бағалаңыз. ______________________ Па. 5. Материалдағы жылу энергиясының Q/t ағынының жылдамдығы өрнекпен анықталады  мұндағы - А - материалдың көлденең қимасының ауданы, T - материалдың қалыңдығы бойынша температура айырмашылығы, х - материалдың қалыңдығы, ал С - тұрақты. С тұрақтысы үшін негізгі SI бірліктерін анықтаңыз. |
Гамма-сәулеленудің жиілігі қаншалықты жоғары? Реттілікті бағалаңыз. ______________________________
Шынайы__________ Біртекті __________
430 TГц x 700 нм = _______________________________________________
мұндағы ƿ - металдың тығыздығы, g - ауырлық күшінің үдеуі, А - сымның көлденең қимасының ауданы, ал С - тұрақты шама. С тұрақтысы үшін SI негізгі бірліктерін анықтаңыз. |
шынайы әрі біртекті?(ия/жоқ)
Тапсырма1.5.3.Талқылау
Келесі сұрақтарды басқа топ мүшелерімен талқылаңыз.
- Бұл нені білдіреді: физика теңдеуі шынайы және біртекті?
- Қандай жағдайда сандар мәнді емес?
- Бұл нені білдіреді: шаманың ретін бағалау?
- Бұл нені білдіреді: физикалық шаманың өлшем бірліктерін негізгі өлшем бірліктер арқылы өрнектеу
SI бірліктері?
- Санның ғылыми жазбасы нені білдіреді?
Рефлексия: Өзіңізге деген сенімділікті бағалаңыз.
Енді сіз осы сабақта қарастырылған тақырыптарды шеше алатындығыңызға қаншалықты сенімдісіз? Әр тақырып үшін өзіңізге 1 немесе 10 ұпай беріңіз.
(1 = Мен онша сенімді емеспін, 10 = Менде қиындықтар жоқ деп ойлаймын)
| Тақырыбы | Менің сенімділігім (1/10) | Сіздің кез келген пікіріңіз |
| Өлшем бірліктер | | |
| Стандартты түрі | | |
| Префикстер | | |
| Мәнді сандар | | |
| Теңдеудің біртектілігі | | |
| 1-күн | Тақырыбы: Физикалық шамалар және өлшемдер |
| 6 сабақ | Физиканың математикалық тілі: векторлық физикалық шамалармен жұмыс істеудің практикалық дағдылары. |
| Мақсаты | Жұмыс істеудің негізгі математикалық дағдыларын дамыту физикадағы есептерді шешуде векторлық шамалар. Тәжірибелік тапсырмаларды бағалау жүйесінің сипаттамасы. |
Тапсырма 1.6.1.
а) Тапсырмаларды шешу. Дұрыс жауапты таңда.
1. Скаляр шамалар қатарын анықта:
A. аудан, ұзындық, орын ауыстыру
B. Кинетикалық энергия, температура, қуат
C. Потенциалдық энергия, импульс, уақыт
D. Жылдамдық, жол, қозғалыс
https://libr.aues.kz/facultet/tef/kaf_fiziki/fiz/umm/fiz_16.htm
2. Кестенің қай қатарында күш, кинетикалық энергия және импульс скаляр немесе векторлық шамалар ретінде дұрыс анықталған?
| | Күш | Кинетикалық энергия | импульс |
| A | скаляр | скаляр | скаляр |
| B | скаляр | вектор | вектор |
| C | вектор | скаляр | скаляр |
| D | вектор | скаляр | вектор |
3.Массасы m денеге F горизонталь күші әсер етеді. Дене төмендегі суретте көрсетілгендей горизонтальға α бұрыш жасап көлбеу тегіс бетте қозғалады. Денеге әсер ететін қорытқы күштің шамасы мынаған тең:
А
. Fcos α—mgsinαB. Fsinα + mgcosα
C. Fsinα— mgcosα
D. Fcosα+mgsinα
4. Суреттегі күштер жүйесіндегі тең әсерлі күштің шамасы
5. Суреттегі Р нүктесінің бір жағына массасы елеусіз жіңішке жіп, ал жіптің екінші ұшына салмағы 50 Н сфера тәріздес шар бекітіледі, бұл жағдайда шарға горизанталь бағытта 80 Н күш әсер етеді, осылайша жіп вертикальмен Ɵ бұрышын құрайды. Ɵ бұрышының мәні қандай?
6. Массасы 4,9 кг дене горизанталь бетте орналасқан. Суретте көрсетілгендей дене тепе-теңдік күйде тұр. Диаграмма салуда масштаб ескерілмеген. Т керілу күшінің мәні қандай?
7. Төмендегі суретте үш күш векторы көрсетілген. A, B, C немесе D векторларының қайсысы пайда болған қорытқы күшті бейнелеуі мүмкін?
б) Құрылымдық мәселелерді шешу. Жауапты мәнді сандардың тиісті санымен жазыңыз.
1. Ағыстың жылдамдығы 1,8 м/с болатын өзенді қайық кесіп өтеді. Суретте қайық пен ағыстың жылдамдық векторлары көрсетілген.
Тынық суда қайықтың жылдамдығы 3,0 м/с құрайды. Қайық өзен жағасына қарай 60° бұрышпен қозғалады.
(i) Суретте қайықтың қорытқы жылдамдығын көрсету үшін векторлық үшбұрышты немесе масштабты диаграмманы салыңыз. [2]
(ii) Қайықтың қорытқы жылдамдығының жағаға қатысты мәнін анықтаңыз.
Қорытқы жылдамдық ________________ = м / с [2]
2.(а) Скаляр мен векторлық шамалардың айырмашылығы неде?
Скаляр шамалар:
сандық мәндері бар, бірақ бағыты жоқ шамалар.
скаляр шамалар оң да, теріс те болады. Мысалы, 5 килограмм.
скаляр шамаларға масса (m), ұзындық (l), жол (s), уақыт (t), көлем (V), температура (T) сияқты физикалық шамалар жатады.
Векторлық шамалар:
кеңістікте бағыты мен сан мәні (модулі) болатын шамалар. Векторлық шамалардың үстіне нұсқама қойылады. Мысалы, оңтүстік бағытта.
векторлық шамаларға жылдамдық, үдеу, орын ауыстыру, күш сияқты физикалық шамалар жатады.
Өзінің сандық мәнімен қоса кеңістіктегі бағытымен де сипатталатын шамалар векторлық шамалар немесе векторлар деп аталады. Төменде векторлық шамалардың белгіленуі мен мысалы көрсетілген.
Берілген физикалық шамалардың қайсысы скаляр немесе векторлық шамаларға жатады? Уақыт, көлем,жылдамдық,жол, күш, масса, үдеу, орын ауыстыру
Скаляр шамалар
Векторлық шамалар уақыт ,көлем ,жол,жылдамдық,үдеу,Орын ауыстыру,масса ,күш
.................................................. .................................................. ......................................
.................................................. .................................................. ......................................
.................................................. .................................................. ................................. [2]
(b) Келесі тізімде барлық векторлық шамалардың астын сызыңыз.
Күш үдеу кинетикалық энергия масса қуат салмақ [1]
в) Тас 15 м биіктіктегі жартастың басынан горизанталь бағытта 20 м/ с жылдамдықпен лақтырылады.Тастың ұшу жолы суретте көрсетілген. Тас үшін ауаның кедергі күші ескерілмейді
(i) 15 м биіктіктен құлау уақытын есептеңіз,
уақыт = _______________ с [2]
(ii) 15 м-ден құлаудың соңындағы қорытқы жылдамдықты есептеңіз:
Қорытқы жылдамдық = _______________ м / с [3]
(ііі) Тастың орын ауыстыруы мен оның жүрген жолының арасындағы айырмашылықты сипаттаңыз:
.................................................. .................................................. ..............................
.................................................. .................................................. ..............................
.................................................. .................................................. ......................... [2]
Тапсырма 1.6.2. №1 эксперименттік есеп
Бұл экспериментте сіз дененің тепе-теңдік күйін тексересіз.
1. Осы тәжірибе үшін сізге 1-суретте көрсетілгендей қондырғыны жинау керек.
Сурет.1.а) А нүктесіндегі барлық күш векторларының шамасы мен бағытын көрсетіңіз:
[2]
б) 1а) тапсырмадағы әр күштің вертикаль және горизанталь құраушыларының мәнін анықтаңыз, жұмысыңызды көрсетіңіз:
[3]
с) 1б) сұраққа берген жауабыңызға негіздеп, жүйе тепе-теңдікте тұрғанын түсіндіріңіз. Дәлелдемелер келтіріңіз.
Нәтижелеріңіз эксперименттік қондырғыға қайшы келеді ме? Түсіндіріңіз.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________