ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 04.12.2023
Просмотров: 133
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
«АВИМЕД» көпсалалы колледжі
«Клиникалық пәндер» циклдік пәндер бірлестігі
ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ СИМУЛЯЦИЯЛЫҚ САБАҚТАРҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚ
Модульдің атауы: КМ 02Диагностика және емдеу 1
Пән атауы: КМ 02.05 Жұқпалы аурулар
Мамандық: 09120100«Емдеу ісі»
Біліктілік: 4S09120101«Фельдшер»
Курс: 2
Семестр:3
Бақылау түрі: сараланған сынақ
Жалпы сағат саны:72 кредит саны:3
Шымкент,2022
«АВИМЕД» көпсалалы колледжі
«БЕКІТЕМІН»
Директордың оқу ісі
жөніндегі орынбасары
_____________________Э.Т.Тезекбаева
«____»___________________2022ж
«Клиникалық пәндер» циклдік пәндер бірлестігі
ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ СИМУЛЯЦИЯЛЫҚ САБАҚТАРҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚ
Модульдің атауы: КМ 02 Диагностика және емдеу 1
Пән атауы: КМ 02.05 Жұқпалы аурулар
Мамандық: 09120100«Емдеу ісі»
Біліктілік: 4S09120101«Фельдшер»
Курс: 2
Семестр:3
Бақылау түрі: сараланған сынақ
Жалпы сағат саны:72 кредит саны:3
Шымкент,2022
ОӘЖ.616.9
Құрастырған: Андасова А.С.- клиникалық пәндер бірлестігінің оқытушысы
Осы әдістемелік нұсқау техникалық және кәсіптік білім беру орнына арналған «Жұқпалы аурулар» пәні бағдарламасы мен оқу жұмыс талаптарына сәйкес құрастырылған.
Клиникалық пәндер бірлестігінің отырысында қаралды
Хаттама № « »___ __________2022ж
«АВИМЕД» көпсалалы колледжінің әдістемелік кеңесінде талқыланып, басылымға ұсынылды.
Хаттама № « »___ ___________2022ж
1.1. Сабақтың тақырыбы: Мамандыққа кіріспе. Жұқпалы аурулардың жалпы патологиясы туралы ілім
Сабақтың мақсаты: Студенттер «инфекция», «инфекциялық үрдіс» ұғымдарының анықтамасын, инфекциялық аурулардың даму кезеңдерін; іш қуысының зақымдануымен жүретін инфекциялық аурулардың этиологиясын, патогенезін, клиникасын, емдеу және алдын алу шараларын меңгеру.
Сабақтың түрі: практикалық
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастырушылық кезеңі: Аудитория тазалығын тексеру, студенттерді түгелдеу.
ә) Үй тапсырмасын сұрау
б) Жаңа сабақты түсіндіру
Жұқпалы аурулар (латын сөзі infection – жұқтыру)- бір топ патогенді қоздырғыштармен шақырылатын; жоғары жұғуымен, цикл түрінде өтуімен сипатталатын, арнайы иммунитет құратын, кең таралған аурулар.
Жұқпалы аурулардың ерекшеліктері
Жұқпалы ауру туу үшін этиологиялық фактор қажет. Қоздырғыш организмде қорғаныс факторларын (капсула, L – түрлері) түзіп, өзіне тіршілік етуіне әрекет жасайды (соның ішінде антибиотиктерге төзімділік құрастыру).
Жұқпалы ауруларға жұғу тән, әр науқас – ауру көзі ретінде қауіпті.
Жұқпалы аурулар кең таралып, «лап етіп » өршу, эпидемия немесе пандемия түрінде өтеді.
Жұқпалы аурулар көбінесе циклдік түрде өтеді (соматикалық, хирургиялық аурулардан басты айырмашылығы)
Бірталай жұқпалы аурулардан кейін тұрақты, ұзақ иммунитет қалыптасады ( қызылша, дифтерия, скарлатина, желшешек т.б), кейбір аурулардан кейін типіне байланысты қысқа мерзімді иммунитет ( ішек инфециялары), кейбір инфекциялардан кейін иммунитет қалыптаспайды.
Қазіргі уақыттағы жұқпалы аурулар ішінен ең күнделі мәсеселер:
-
аурухана ішіндегі инфекциялар -
антибиотик төзімді штаммдар.
Қазақстан Республикасында кездесетін жұқпалы аурулар
-
ЖРВИ, соның ішінде грипп -
ішек инфекциялары (дизентерия, сальмонеллез, ботулизм, АИТВ, ВГА) -
менингококкты инфекция -
балалар инфекциясы (қызылша, шел шешек, эпидпаротит ж.т.б.) -
бруцеллез -
сібір жарасы -
лептоспироз -
листериоз -
көктемгі-жазғы энцефалит -
ҚҚГҚ (Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы) -
оба -
тілме -
құтырма
Жұқпалы аурулардың жіктелуі:
Этиологиялық факторы бойынша
-
бактериялды -
вирусты -
паразитарлы -
саңырауқұлақтармен шақырылатын -
риккетсиоздар т.б
Таралу ортасына байланысты
-
антропоноздар -
зооноздар -
зооантропоноздар -
сапроноздар
Таралу механизмі бойынша (Л. З. Громашевский)
-
ішек аурулары -
ауа- тамшы инфекциялары -
қан инфекциялары -
тері және шырышты қабат инфекциялары -
туа біткен аурулар
Инфекциялық үрдістің даму түрлері.
Инфекция (infection –жұқтыру, жұғыстық)- ауру қоздырғышы (микроорганизм) адам организміне (макроорганизмге) еніп, сыртқы ортаның жағдайына байланысты қарым қатынасқа түсіп, нәтижесінде инфекциялық процесстің бір түріне апаратын жағдай.
Инфекциялық процесс – қоздырғыштың патогенді әсерінен адам организмінде туатын қорғаныс физиологиялық және патологиялық реакциялардың жиынтығы.
Инфекциялық үрдістің түрлері:
Манифестік түрлері (клиникалық көріністер болған кезде)
-
жедел -
созылмалы
Бактерия тасымалдаушы:
-
адамдар арасында болатын, сонын ішінде транзиторлы -
аурудан кейін дамитын -
жедел (3 айға дейін) -
созылмалы түрде (3 айдан кейін, оның ішінде өмір бойы) -
Латенттік ( жасырын, иннапарантты) -
Баяу дамитын инфекциялар ( құтыру ауруы, герпес инфекциясы)
Инфекциялық үрдістің түрлері
-
Инфекциялық ауру әртүрлі көріністермен байқалатын инфекциялық үрдістің жоғары дәрежесі.
Байқалу көріністері
-
Клиникалық -
Патоморфологиялық -
Биохимиялық -
иммунологиялық
Жұқпалы аурулардың даму циклі
-
Инкубациялық кезең -
Клиникалық көріністер кезеңі
алғашқы көріністері
нағыз клиникалық көріністер
Реконвалесценция кезеңі
Аурудың соңы
-
Сауығуы -
созылмалы түрінде өту -
өлім
Жұқпалы аурулар жиі кездесетін синдромдары:
-
Жалпы улану (интоксикация) -
қызба синдромы -
экзантема синдромы -
респираторлы синдром -
диарея синдромы -
сарғаю синдромы -
лимфаденопатия синдромы -
менингиальды -
гепатолиенальды синдромдар.
Эпиданамнез. Мақсаты: пайда болған аурудың көзін, тарау жолын факторларын анықтау.
-
зерттеу мерзімі инкубация кезең мерзіміне байланысты. -
нақты сұрақтар қойылып анықталады. -
эпидимиологиялық мәліметтер анықталмаған жағдайда диагноз -
қоюға кедергі болмау керек -
эпидмиологиялық анамнезді жинаған кезде жоспарлы және эпид. көрсеткіштер бойынша жасагған егулер жөнінде мәліметтеранықталады.
Инфекциялық стационар тәртібі
Инфекциялық аурулардың контагиоздылығын ескере отырып, инфекциялық стационарда төмендегілерді қарастыратын (ауруханаішілік инфекцияларды жоққа шығару үшін) эпидемияға қарсы тәртіп сақталу керек (жай инфекциялар кезінде):
Бокс түрінде диагностикалық палаталар немесе бөлімдердің болуы;
Инфекциялық ауруларды нозологиялық форма бойынша госпитализациялау;
Күнделікті дезинфекцияны және науқасты шығарған кезде қорытынды дезинфекцияны жүргізу;
Аса қауіпті инфекциялар кезінде төмендегілерді ескеретін, қатаң эпидемияға қарсы тәртіп қолданылады:
Стационарды «таза» және «кір» бөліктерге бөлу;
Қорғаныс киімде жұмыс істеу (түрлі типті обаға қарсы костюм).
Жұқпалы аурулардың емдеу прициптері
-
Уақытында басталу керек -
Комплексті болу керек -
Патогенетикалық емді негіздеу қажет -
Әр науқасқа жеке ерекшеленген ем қолдану керек -
«Комплексті ем » ұғымына кіретін жағдайлар:
рациональды күн тәртібі
дұрыс тамақтану да ем болады
этиотропты ем
патогенетикалық ем
спецификалық ем
симптоматикалық ем
физиопроцедуралар
санаторлы – курортты ем
Жұқпалы аурулардың алдын алу
Жұқпалы аурудың алдын алу принциптері:
-
Спецификалық -
спецификалық емес -
вакциналар -
сары сулар -
анатоксиндар
Бақылау сұрақтары:
-
Жұқпалы аурулардың ерекшеліктері? -
Қазақстан Республикасында кездесетін жұқпалы аурулар? -
Жұқпалы аурулар жиі кездесетін синдромдары? -
Жұқпалы аурулардың алдын алу?
2.2. Сабақтың тақырыбы:Жұқпалы аурулардың алдын алу
Сабақтың мақсаты: Студенттер «инфекция», «инфекциялық үрдіс» ұғымдарының анықтамасын, инфекциялық аурулардың даму кезеңдерін; іш қуысының зақымдануымен жүретін инфекциялық аурулардың этиологиясын, патогенезін, клиникасын, емдеу және алдын алу шараларын меңгеру.
Сабақтың түрі: практикалық
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастырушылық кезеңі: Аудитория тазалығын тексеру, студенттерді түгелдеу.
ә) Үй тапсырмасын сұрау
б) Жаңа сабақты түсіндіру
Жұқпалы аурулардың таралуын алдын алу үшін науқастар оңашаланады. Жұқпалы науқастардың оңашалануы 2 түрде өткізіледі: үй жағдайында және жұқпалы ауруханаға жатқызу. Науқасты жұқпалы аурулар ауруханасына жатқызу инфекция көзін толығымен шектейді. Науқастар ауруханаға клиникалық және эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша жатқызылады. Клиникалық көрсеткіштер бойынша ауруханаға аурудың орташа ауырлық, ауыр түрлерімен ауырған науқастар, ал эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша аурудың ауырлығына қарамай аса қауіпті инфекцияларға күмәнданған кезде, үй жағдайында оқшалауға мүмкіндік болмағанда, және жатақханада, интернатта, казармада тұратын адамдар жатқызылады.
Басқа ауруханалармен салыстырғанда жұқпалы аурухананың бірнеше ерекшеліктері бар. Оның құрылымы мен жұмыс тәртібі инфекция көзін (яғни науқасты) шектеуге; аурухана ішілік зақымдануды алдын алуға және жұқпалы науқастардың еміне бағытталған.
Жұқпалы аурухананың негізгі құрылымдық бөлімдеріне бокстелген бөлімшелер, науқастарды қабылдау бөлімшесі, реанимация және қарқынды терапия бөлімшесі, хирургиялық, рентгенологиялық бөлімшелер, зертхана, ұйымдастыру-әдістемелік бөлімше, асхана, залалсыздандыру камерасы, орталық стерилизация бөлімшесі, патологоанотомиялық бөлімше жатады.
Жұқпалы аурухана жұмысының негізгі принципі ағынды-өткізбелі жүйе болып табылады, яғни науқас ауруханаларда басқа жұқпалы аурулармен ауырған науқсатармен қатыспайды. Санитарлық көлiкпен жеткiзiлген науқастар қабылдау бөлiмшесiнiң бөлек бокстарында қабылданады. Жұқпалы науқасты жеткiзген автокөлiк дезинфекцияланады. Бокстардың iшке кiру және сыртқа шығу есiктерi бөлек. Сыртқы есiк арқылы науқас боксқа кiрiп, дәрiгердiң тексеруiнен және санитарлық өңдеуден кейiн шығады. Медициналық қызметкерлер боксқа iшкi есiк арқылы кiредi. Әрбiр науқастан кейiн бокста дезинфекция жүргiзiлуi керек.
Қабылдау бөлiмшесiнен науқас басқа науқастармен қатыспай, арнайы бөлiмшеге жеткiзiледi. Бөлiмшелерге науқсатар нозология бойынша жатқызылады.
Егер науқас ауа – тамшылы жолмен жұғатын аурумен ауырса, немесе осындай ауруға күдiк болса, оны боксталған бөлiмшеге жатқызады. Боксталған бөлiмшеге аса қауiптi карантиндiк аурулармен ауырған науқастар жатқызылады. Олар боксқа қабылдау бөлiмшесiнен тыс жеткiзiледi.
Бокстың құрамына науқас жататын бөлме, дәретхана, шомылатын бөлме, сыртқы кiреберiс (предбоксник) және iшкi кiреберiс кiредi. Iшкi кiреберiс арқылы медицина қызметкерлерi кiрiп шығады, тағам жеткiзiледi. Бұл жерде қолжуғыш және қызметкерлердiң халаты орналасады. Сыртқы кiреберiс арқылы науқас боксқа кiргiзiледi және емделген соң шығарылады. Бұндай бокс толық немесе Мельцер (1990 жылы жұқпалы аурухана проектiн ұсынған орыс инженерi Э.Мельцер атымен) боксы деп аталды. Жартылай бокстың құрылысы ұқсас, бiрақ оның сыртқы кiреберiсi жоқ. Оңашалауды қажет етпейтiн науқасты палаталық бөлiмшеге жатқызады. Бұндай бөлiмшелер құрылысына палаталар, бiрнеше изоляторлар (оңашалау бөлмелерi) және қосымша бөлмелер (асхана, санитарлық бөлме, дәретхана т.б) кiредi. Әртүрлi емдiк және диагностикалық процедураларға арнайы бөлмелер бөлiнедi (мысалы егу бөлмесi).
Диагнозы анықталмаған науқастар (ауа–тамшылы инфекциядан басқа) диагностикалық (сараптау) бөлiмшесiне жатқызылады. Диагноз анықталған соң науқас профилдi бөлiмшеге ауыстырылады. Бөлiмшеге жаңа түскен науқастар сауығып жатқан науқастармен және асқынулары бар науқастармен бiрге жатқызылмайды. Мүмкiндiк бойынша палаталарды бiр уақытта толтырып, сол науқастарды бiр уақытта шығарады. Жұқпалы науқастардың ауруханада жату ұзақтығы екi фактормен бөдiнедi: науқастың клиникалық сауығу дәрежесiмен және жұғу кезеңiнiң аяқталуымен.