ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 04.12.2023
Просмотров: 48
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
университеті
Курстық жұмыс
Тақырыбы: «Тиімді командаларды құру технологиялары»
Орындаған:
Тексерген:
2023 жыл
Мазмұны
Кіріспе......................................................................................................................3
І-тарау.Тиімді командаларды құру технологиялары....................................5
1.1.Басқару ұжымдарының түсінігі мен мәні.......................................................5
1.2.Ұйымдағы басқару ұжымдарының негізгі түрлері мен ерекшеліктері........7
1.3 Команда құру, оның кезеңдері мен ұжымды құру әдістері...........................9
ІІ-тарау.Тиімді басқару командасын құру практикасы..............................16
2.1.Ұйымда басқару топтарын құру тәжірибесі (КЭММИ GROUP ЖШС мысалында)............................................................................................................16
2.2.Басқару топтарының тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар мен ұсыныстар (КЭММИ GROUP ЖШС мысалында).............................................23
Қорытынды..........................................................................................................28
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................30
Кіріспе
Курстық жұмыстың өзектілігі:Соңғы кездері әміршіл (топтық) басқарудың әртүрлі формалары ғалымдардың да, практиктердің де жіті назарында болды. Мұндай қызығушылықтың негізгі себебі түсінікті. Технологиялық, экономикалық және әлеуметтік процестердің жоғары динамизмі басқару және ұйымдастыру сияқты ұғымдарды түбегейлі қайта қарауды талап етеді және өмірге басқарудың жаңа концепцияларын әкеледі.
Қазіргі заманғы кәсіпорындардың басшылары мен иелері экономикалық табысқа тек шикізаттың, қолжетімді инвестициялар мен тиімді технологиялардың болуына байланысты емес, сонымен қатар басқару ресурсын – жаңа басқару технологияларын пайдалану арқылы да қол жеткізуге болатынын біледі. Осы технологиялардың бірі – жоғары тиімді басқару топтарын құру арқылы кәсіпорынды басқаруды ұйымдастыру.
Дегенмен, кәсіпорын басшыларының ұжымдық қарым-қатынасын құру күрделі процесс. Басқару командаларын құру идеясын басқару теориясы мен практикасымен қандай да бір түрде байланыстыратындардың барлығы дерлік құптайды. Бірақ сонымен бірге басқарудың командалық формаларының таралуына кедергі келтіретін факторлар бар.
Курстық жұмыстың мақсаты:Тиімді командаларды құру технологияларын зерттеу
Осыған байланысты басқарудың жаңа ұжымдық нысандары мүмкін және тиімді болатын жағдайларды, олардың өзара әрекеттесуі мен басқарудың жаңа ұжымдық нысандарын, олардың басқару дәстүрлерімен өзара әрекеттесуі мен қатар өмір сүруін анықтауға бағытталған зерттеулер ерекше өзекті болып табылады, екінші фактор. «басқару командасы» деп аталатын нәрсені білуге қатысты.
Ұжымдық менеджмент бойынша зерттеулерде «басқару командасы» ұғымы шешуші рөл атқарса да, бұл ұғымды талдау «ұжым» терминінің көбінесе теориялық емес, метафоралық мағынада, бейнелі салыстыру ретінде және жиі қолданылатынын көрсетеді. сәнге деген құрмет. Әртүрлі типтегі командалар арасында айырмашылық әрқашан жасалмайды, жұмыс және жобалық топтардың іс-әрекетінде анықталған ерекшеліктер мен үлгілер жоғары деңгейдегі менеджерлер тобына қажетсіз беріледі. Бұл басқару топтарының жұмыс істеуі мүмкін және қажет болатын шекаралық шарттарды анықтауды қиындатады. Дәл осы себепті командалардың адекватты типологиясын құру және олардың жұмыс істеуінің негізгі принциптерін анықтау қиын.
Зерттеу объектісі:Ұйымда басқару командаларын құру технологияларын талдау
Зерттеу міндеттері:
- Ұйымдағы басқару ұжымдары туралы түсінік беру және мәнін ашу;
- Басқару ұжымдарының негізгі түрлері мен ерекшеліктерін анықтау;
- Команда құрудың маңызды кезеңдерін және басқару командаларын қалыптастыру әдістерін көрсету;
- Ұйымда басқару командасын құру тәжірибесін сипаттаңыз;
- Басқару топтарын құру бойынша жұмысты жақсарту бойынша ұсыныстар беру;
- Кәсіпорындардағы ұйымдастырушылық мәдениет тұрғысынан басқару ұжымдарын қалыптастырудың негізгі мәселелерін көрсетіңіз.
Зерттеу құрылымы: Жұмыс кіріспеден, екі тараудан және қорытындыдан тұратын курстық жұмыстың құрылымының қысқаша сипаттамасы берілген.
І-тарау.Тиімді командаларды құру технологиялары
1.1.Басқару ұжымдарының түсінігі мен мәні
Бүгінгі таңда көптеген заманауи ұйымдар басқарудың командалық стилін қалайды. Жалғыз данышпандардың заманы бітті. Кәсіби, өршіл, ұйымшыл ұжымның қажеттілігі күннен-күнге артып келеді. Бір-біріне сене отырып, өлшенетін мақсаттарды анықтайтын, функцияларды әрқайсысының қабілетіне қарай бөлетін және дер кезінде нәтижеге қол жеткізе отырып, шешімді әрекет ететін ортақ идеямен біріктірілген адамдар ұжымы.
Екінші дүниежүзілік соғыс басталмай тұрып-ақ Гарвард университетінің профессоры Элтон Мэйо менеджмент ғылымына жаңа термин – «командалық сезім» енгізді.
Американың шағын қаласы Хоторндағы Western Electric корпорациясының жұмысшылары мен кіші менеджерлері арасында жүргізген ғылыми эксперименттер барысында ол Хоторн қызметкерлерінің барлығы дерлік былай деп есептейді: «Командадағы ең бастысы – ұжым сезімі, шынтақ сезімі».
Нәтижесінде менеджмент ғылымында жаңа термин пайда болды - «командалық сезім» (ағыл. ұжымдық рух). [2]
Кәсіпкерлік психологияны зерттеуге түрткі соғысқа дейінгі жылдарда фрейдизмге жаппай ынта болды деген пікір бар. Доктор Фрейдпен кеңесу үшін Венаға барған американдық өнеркәсіпшілердің әйелдері қайтып оралған кезде өздерінің қатал күйеулерін психоаналитикалық жағынан ағартты. Әйелдердің кеңесін тыңдаған бизнесмендер зауыттар мен кеңселерге сертификатталған мамандарды – психологтарды, әлеуметтанушыларды, заманауи менеджменттің бірқатар салаларының негізін салушыларды шақыра бастады.
Кәсіби тұрғыдан алғанда, «командалық рух» ұғымын алғаш рет сол профессор Элтон Мэйо мен экономист Мэри Паркер Фоллетт зерттеген. Мэйо мен Фоллет менеджмент ғылымындағы «неоклассикалық» бағыттың негізін салушылар болды, ал олар тұжырымдаған бейресми іскерлік топтың принциптері тұтас жеке ғылыми пәннің негізі болды. М.Фоллетт сонымен қатар «менеджмент» терминінің «басқа адамдардың көмегімен жұмыстың орындалуын қамтамасыз ету» түсіндірмесінің авторы болып табылады.
«Команда» - пікірлестердің бірлестігі, ортақ бір нәрсе бар адамдар тобы.
«Ұжым» және «ұжым» ұғымдарының арасында параллельді жүргізе отырып, біз осы категорияларға сәйкес келетін келесі белгілерді аламыз:
а) кейбір ортақ міндеттер негізінде жеке адамдарды байланыстыру;
б) бірлескен әрекет және өзара көмек;
в) байланыс тұрақтылығы;
г) белгілі ұйым. Кез келген ұжымның құрамына кіретін тұлға онымен белгілі бір қатынаста болады. Бұл қатынастардың сипаты берілген ұжым (ұжым) қызмет ететін әлеуметтік ортаға, оның қызметінің түрі мен түріне байланысты. Ұжым мен жеке тұлға арасындағы қарым-қатынас орнатудың ең қолайлы ортасы олардың мүдделері мен мақсаттарының ортақтығына негізделген.
Ұжымдағы (ұжымдағы) адамның бейімділігін жан-жақты дамыту мүмкіндігі көп жағдайда ұжымның жеке құрамы және оның мүшелерінің мүдделері сияқты субъективті факторларға байланысты (қарым-қатынастағы түсінік пен шынайылық); топ жетекшісінің (топ жетекшісінің) құзыреттілік, бейтараптық, ұжым мүшелерінің пікірін құрметтеу, олардың әкімшілік құқықтарын орынды пайдалану сияқты қасиеттерінен.
Кез келген ұйымның гүлденуі көбінесе басқару командасының әрекеттерінің үйлесімділігіне байланысты, ал компанияның топ-менеджерлері арасындағы қарама-қайшылықтар оның жұмысының тұрақтылығына қауіп төндіреді, басқару тиімділігін төмендетеді және жалпы басқару командасының беделіне нұқсан келтіреді.
Басқару іс-әрекетінде бір ұжым мүшелерінің психологиялық үйлесімділігіне ерекше көңіл бөлінуі керек;
•Ұжымның типологиялық талдауы: жағдайды қабылдаудағы және ойлау стильдеріндегі айырмашылықтарды белгілеу және тиімді пайдалану;
•«Бір тілде сөйлеу» қабілеті;
•Сенім және ынтымақтастық атмосферасын құру;
•Басқарудың өзара әрекеттесуінде ақпараттың кешігуінің немесе бұрмалануының себептерін анықтау және жою мүмкіндігі;
•Түсініспеушіліктер мен келісілмеген әрекеттерді болдырмау мүмкіндігі.
Осы бөлімшеде қорытынды жасай отырып, курстық жұмыстың авторы менеджмент ғылымының аясында басқару ұжымдарының даму тарихын, сонымен қатар басқару ұжымдарының ұғымдары мен мәнін ашты. Басқару топтары қалай анықталғанын кеңірек көру үшін ұйымдағы басқару топтарының негізгі түрлері мен ерекшеліктерін қарастырайық.
1.2.Ұйымдағы басқару ұжымдарының негізгі түрлері мен ерекшеліктері
Бұл бөлімде автор басқарушылық топтардың негізгі түрлері мен сипаттамаларын көрсетеді және әрқайсысына қысқаша сипаттама береді.
Атқарушы және әкімшілік деп аталатын басқару ұжымының бірінші түріне кәсіпорынның бірінші басшы қызметкері (директор, бас директор) және оның орынбасарлары кіреді. Депутаттар институты жоқ шағын кәсіпорындарда мұндай командаға құрылымдық бөлімшелердің басшылары және/немесе бірқатар мамандар кіреді. Басқару тобының маңызды мүшесінің бас директордың немесе директордың хатшысы болуы сирек емес.
Екінші түрі «команда ішіндегі ұжым» деп аталады. Кейбір кәсіпорындарда қолданыстағы ұйымдық құрылым шеңберінде мақсатты ұйымдық құрылымдар құрылады, олар (сипаттамаларына байланысты) өнім, жоба, матрица, бағдарлама және т.б. Бұл құрылымдардың ауқымын ескере отырып, оларды желілік және функционалдық менеджерлерді қамтитын командалар басқарады. Сондықтан мұндай командалар кейде франчайзингтік (тәуекел), бағдарламалық мақсатты және т.б.
Басқару командасының үшінші түрі уақытша, ол басшы басқаратын топ белгілі бір мақсатқа жету үшін сыртқы кәсіпорынға шақырылады, мысалы, консультативтік, келісім-шарт негізінде. Өз миссиясын аяқтағаннан кейін мұндай командамен іскерлік қарым-қатынастар тоқтатылады.
Осылайша, басқару ұжымдарының бұл түрлері олардың өзіне тән белгілерін анықтауға мүмкіндік береді:
1) Мақсатты белгі – нақты мақсаттың (мақсаттардың) болуы, оны жүзеге асыру үшін ұжым құрылады және жұмыс істейді.
2) Бірыңғай көшбасшылықтың белгісі – ұжымды оның мойындалған көшбасшысы болып табылатын көшбасшы басқарады.
3) Топтық жұмыс уақытының белгісі – басқару тобы салыстырмалы түрде тұрақты немесе уақытша шарттарда жұмыс істейді.
Бірінші және үшінші белгілер әдетте белгілі бір уақыт кезеңіндегі басқару тобының жұмысының тиімділігін (өнімділігін) бағалау үшін қолданылады.
Екінші белгі топ жетекшісінің стилінің оның мүшелерін таңдауға, олардың арасындағы қарым-қатынасқа және психологиялық климатқа әсерін бағалау үшін қолданылады.
Нәтижесінде басқарушылық ұжымдардың әртүрлі типтері бар деп айта аламыз, курс авторы басқару ұжымдарының түрлерінің көптеген классификацияларының бірін беріп, осы классификация негізінде оның өзіне тән белгілерін сипаттаған. Енді біз басқару командаларының қалай құрылатынын сипаттайтын боламыз, ұйымда топ құрудың кезеңдері мен әдістерін қадағалаймыз.
1.3 Команда құру, оның кезеңдері мен ұжымды құру әдістері
Бұл жағдайда команда құру оның формальды деңгейден дамуы деп түсініледі,
басшылықпен, басқару құрылымымен субмәдениетпен жұмыс тобына бекітіледі «команда». [3]
Топты дамытудың төрт кезеңі бар:
• бейімделу;
•топтастыру және ынтымақтастық;
•қызметін реттеу;
•жұмыс істейді.
Іскерлік белсенділік тұрғысынан бірінші кезең – бейімделу өзара ақпараттандыру және тапсырмаларды талдау кезеңі ретінде сипатталады. Топ мүшелерінің проблеманы шешудің оңтайлы жолын іздеуі жүреді. Тұлғааралық өзара әрекеттестік сақтықпен жүреді және диадтардың қалыптасуына әкеледі, тексеру және тәуелділік кезеңі басталады, бұл топ мүшелерінің бір-бірінің әрекетінің сипатына қатысты бағдарлануын және топта өзара қолайлы мінез-құлықты іздеуді қамтиды. Команда мүшелері сергектік пен мәжбүрлеу сезімімен бірге келеді. Бұл кезеңде ұжымның тиімділігі төмен, өйткені оның мүшелері әлі бір-бірін білмейді және бір-біріне сенімді емес.
Екінші кезең – топтастыру және ынтымақтасу – симпатиялар мен қызығушылықтар бойынша бірлестіктер (топшалар) құрумен сипатталады. Оның аспаптық мазмұны жеке тұлғалардың жеке мотивациясы мен топтық іс-әрекет мақсаттары арасындағы сәйкессіздікті анықтауға байланысты топ мүшелерінің тапсырма мазмұнымен қойылған талаптарға қарсылық көрсетуінен тұрады. Топ мүшелерінің тапсырма талаптарына эмоционалды реакциясы бар, бұл топшалардың қалыптасуына әкеледі. Топтастыру кезінде топтың өзіндік санасы алғашқы топаралық нормаларды құрайтын жеке топшалар деңгейінде қалыптаса бастайды. Дегенмен, жеке топшалар басқа топшалармен байланыссыз және өзара әрекеттесусіз мәселені тиімді шешу мүмкін еместігін тез түсінеді, бұл жалпы топқа ортақ қарым-қатынас үлгілері мен топаралық нормалардың қалыптасуына әкеледі. Мұнда алғаш рет айқын көрінетін «біз» сезімі бар қалыптасқан топ пайда болады.