Файл: Курсты жмыс ТаырыбыЖылы гигиенасына ойылатын ветеринарлысанитарлы талаптар Орындалан Тексерген Орал, 2023 ж. МазмНЫ.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.12.2023
Просмотров: 115
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
2.1 Мал шаруашылығы объектісін жұқпалы және инвазиялық аурулардың әкелінуінен қорғау және алдын алу жөніндегі ветеринариялық-санитариялық, гигиеналық іс-шаралар
Жылқы басқа жануарларға қарағанда жұқпалы және жұқпалы емес сипаттағы ауруларға көп дәрежеде ұшырайды.
Жылқылардың жұқпалы вирустық ауруларының қатарына тұмаудан, ринопневмониядан, жұқпалы анемиядан басқа вирустық артериит, энцефаломиэлит, африкалық оба, құтырма және шешек жатады. Бұл аурулар салыстырмалы түрде сирек кездеседі.
Бактериялар тудыратын жұқпалы аурулар қатарына жуу, сіреспе, лептоспироз және өте ауыр, бірақ іс жүзінде кездеспейтін сап және сібір жарасы жатады.
Неғұрлым қауіпті жұқпалы аурулардың таралуының алдын алу мақсатында жылқылардың барлық орнын ауыстыру арнайы ветеринариялық куәліктер беріле отырып, қатаң ветеринариялық бақылау кезінде ғана жүргізілуі мүмкін, онда сап, даулы ауру және жұқпалы анемия талдауларының нәтижелері, сондай-ақ тұмауға, лептоспирозға және күйдіргіге қарсы егулер туралы мәліметтер көрсетілуі тиіс.
Жануарларды кешенге (фермаға, алаңға) енгізуге жобада қарастырылған барлық ветеринариялық объектілердің, тазарту құрылыстарының құрылысы аяқталғаннан кейін, қолданыстағы «Ветеринариялық дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізу жөніндегі нұсқаулықта» көзделген тәртіпте комиссия қабылдап алғаннан және профилактикалық дезинфекциялағаннан кейін ғана рұқсат етіледі.
2.2 Мал шаруашылығы кәсіпорындары қызметкерлерінің еңбек жағдайын жақсартуға және антропозооноздардың алдын алуға бағытталған ветеринариялық-санитариялық іс-шаралар
Жануарларға қызмет көрсету үшін әрбір өндірістік топқа тұрақты адамдар бекітіледі, олар тиісінше жануарларды асырау, азықтандыру, оларды күту, сондай-ақ ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтау және ауырған малға алғашқы көмек көрсету тәсілдеріне оқытылуы тиіс.
Фермалардың қызметкерлері тұрақты медициналық тексеруден өтуі тиіс. Туберкулезбен және адам мен жануарларға ортақ басқа да аурулармен ауыратын адамдар фермаларда жұмыс істеуге жіберілмейді,
Жылқы өсіретін кешенде (фермада) мал шаруашылығы кәсіпорындарына арналған ветеринариялық объектілерді технологиялық жобалаудың қолданыстағы нормаларының талаптарына сәйкес ветеринариялық объектілерді салу көзделеді.
Карантиндік ғимарат айғыр өсірудің 1-ші кезеңіндегі үй-жайлармен біріктірілуі мүмкін. Оның мөлшері мал басының түсу және қозғалу циклограммасына сәйкес анықталады. Карантиндік үй-жай әрқайсысының сыйымдылығы 60 бастан аспайтын кемінде 4 оқшауланған секцияға бөлінуі тиіс. Оның құрамына, бұдан басқа, айғырларды қабылдау және санитарлық өңдеуге арналған бөлімше, дәріхана, дезинфекциялау және жуу құралдарына арналған қойма, қосалқы үй-жайлар кіреді. Карантин ғимараты өндірістік аймақтың аумағында орналастырылады.
.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстанның жылқы шаруашылығы априори мемлекет экономикасындағы негізгі секторлардың бірі болып табылады. Ежелден жылқы номад үшін қорек көзі де, қозғалыс құралы да, жұмыс күші де болып саналатын. Республика аумағында табын жылқы шаруашылығы неғұрлым дамығаны табиғи. Ғасырлар бойы табиғи селекция процесі жүрді, соның салдарынан жылқылардың белгілі бір түрлері пайда болды, оларды күтіп-бағуға және тамақтануға неғұрлым төзімді, жақсы секіру деректері бар. Арғымақ пен қара байыр сияқты қазақстандық жылқылардың тұқымдары Ресейде және Қазақстанмен шектес басқа мемлекеттерде бағаланды.
Қазақтардың отырықшы өмір салтына көшуімен жағдай біршама өзгерді. Табындық жайылымдар географиялық жағынан едәуір азайды және элиталық тұқымды жылқыларды өсіру үшін адамның жылқыны күтуге және оны азықтандыруға тікелей қатысуы қажет болды.
Кеңес Одағы заманында асыл тұқымдық жұмыстарға өзгерістер енгізілді. Өсіру мен селекциядағы жүйе құраушы элемент КСРО Ауыл шаруашылығы министрлігі мен жылқы шаруашылығы ҒЗИ (Рязань) тұлғасындағы мемлекет болды. Қазақстан аумағында бірнеше ірі жылқы зауыттары құрылды, онда мемлекеттік органдардың қатаң бақылауында асыл тұқымдық жұмыстар, сондай-ақ ондаған конефералар жүргізілді. Айта кету керек, Қазақстан Одақтың басқа республикаларының арасында 90-шы жылдарға дейін экономиканың осы секторының алдыңғы қатарында болды. Бірақ, көбінесе, ет-сүт тұқымдас жылқыларды өсіруде.
Ол түсінікті де. Өйткені жылқы еті өндірісінде тек көршілес Қырғызстан ғана бәсекелес бола алады, онда халық жылқы етінен жасалған өнімдерді де жейді. Кеңестік мемлекет ыдыраған кезде шаруашылықтардың барлық санаттарында жылқы басы 1,620 млн. Асыл тұқымды (спорттық) жылқы шаруашылығы жалпы мал басының 10-15% -ын алып отырған. «Экономикалық тоқыраудың» 8 жылында республикада жылқы саны екі есеге азайды.
Ал элиталық жылқы шаруашылығы құлдырауға ұшырады - асыл тұқымды жылқылардың кемінде бір пайызы қалды.
Барлық асыл тұқымды зауыттар мемлекеттік субсидиядан айырылып, жылқыларды бағасыз бағаға сататын, ең жаманы - бұл жылқылардың етке баруы. Генофонд тек қана элиталық жылқыларды қасапханаға барар жолда сатып алған энтузиастардың арқасында сақталды, - дейді Қазақстандағы жалғыз мамандандырылған ветеринарлық клиниканың директоры Жанетта Күмекбаева.
Елдегі экономикалық өсу асыл тұқымды жылқы шаруашылығының одан әрі дамуын айқындады. Рас, бұл секторда мемлекетке соңғы рөл берілуде.
. Бүгінде республика аумағында орналасқан елу жылқы зауытының біреуі ғана, қостанайлық «Қазақстан Тұлпары» мемлекеттік болып табылады. Қалғандарының барлығы жеке меншік иелеріне тиесілі. Асыл тұқымды жылқыларға деген қызығушылық жыл сайын артып келеді. Өткен жылы тек Ресейде ғана 150 бас сатып алынды, ал төлі 300 бас болды. Алайда, мамандардың айтуынша, мұндай өсу қарқыны қаскөйлікке әкеп соғуы мүмкін, өйткені ғылыми селекциялық жұмысты жүргізуге мамандандырылған орталықтандырылған бақылау жоқ, ал жылқы зауыттарының көпшілігі үшін жылқы шектеулі пайдалану мерзімі бар материал ретінде қарастырылады.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Б.Р. Акимебков, А. Р. Акимбеков, М. М. Омаров, Д. А. Мусин, Ж. Үшкемпіров. оң."барлығы жылқылар туралы"Нұсқаулық. - Алматы, Нұр-Баспа, 2012.-240 Б.
2. Асанбаев Т.Ш., М. М. Омаров. Жылқы шаруашылығы. Семинар. - Павлодар, 2015
3. Анашина Н.В.,Гусев Ю.П., Ковешников В. С. және т. б. жылқы шаруашылығы бойынша анықтамалық. - М: "Колос", 1983 -196 Б.
4. Красников а. с. - жылқы өсіру практикумы. - М.: "Колос" баспасы, 1977.-178 Б.
5. Л. в. Топорова, а. в. Архипов, Н. г. Макарцев" жануарларды тамақтандыру практикумы " КолосС 2005 ж
6. А. п. Калашников, Н. И. Клейменов" ауылшаруашылық жануарларын азықтандыру нормалары мен диеталары " Агропромиздат 1985 ж
7. Н. г. Макарцев "ауылшаруашылық жануарларын тамақтандыру" 1999 ж
8. Колхоздарда, совхоздарда және басқа да мемлекеттік кәсіпорындарда жылқыларды көбейту және сапасын одан әрі жақсарту жөніндегі Нұсқаулық. Мәскеу "Колос", 1977 б-28.
9. Погребняк А. и., Муслимов Б. М., Сафронов О-В. Қостанай тұқымының жылқыларының өнімділігіне азықтандырудың егжей-тегжейлі нормаларының әсері: -- Сб. ғылыми. еңбек/КММ.- Қостанай: ҚМУ.-2000.-116-121 ББ.
10. Калашников А. П., Фисинин В. И. және т.б. ауылшаруашылық жануарларын тамақтандырудың нормалары мен рационы. Анықтамалық нұсқаулық. -- 3-ші басылым қайта қаралды және толықтырылды. -- М.: Россельхозакадемия, 2003. -- 456 б.
11. Калашников, А.П. ауылшаруашылық жануарларын азықтандыру нормалары мен диеталары / а. п. Калашников. М.: Колос. -- 1985. - Б. 9-36.
12. Нечаев, и. Қазақстандағы жаңа тұқым / и. Нечаев, Н.Кикибаев, А. Жұмағұл // Жылқы шаруашылығы және Ат спорты. -2003. --№ 4. - Б. 5-7.
13. Ауыл шаруашылығы жануарларын азықтандыру нормалары мен рационы: Анықтамалық нұсқаулық / а. п. Калашников, Н. И.Клейменов, В. Н. Баканов және т. б. М.: Агропромиздат, 1985. - 352 б.
14. Қикебаев H. A, Погребняк А.и., Муслимимое Б. М., Назарбаев К. С., Амантаев ж. е., Шалғымбаев А. Б. Қостанай тұқымын толыққанды тамақтандыруды және күтіп - ұстау технологиясын ұйымдастыру, тренинг бойынша ұсынымдар-Қостанай:Оңтүстік.-2000.-30с.
15. Ливанова, т.к., Ливанова, М. А. жылқы туралы барлығы / т. к. Ливанова, М. А. Ливанова. - Мәскеу: att - press SCD, 2008. - 384 б.