Файл: аза тіліні шыу тарихы туралы тркі тілдері тіл туыстыына.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 10.01.2024

Просмотров: 427

Скачиваний: 1

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

«Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері» тақырыбы бойынша тест сұрақтарының жауаптары:

1 – E 2 – D 3 – A 4 – A 5 – C

6 – A 7 – B 8 – A 9 – D 10 – C

«Жай сөйлемнің түрлері» тақырыбы бойынша

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

  1. Қайсысы жақсыз сөйлемнің жасалу жолына жатпайды?

А) -ғы, -гі, -қы, -кі тұлғалы қалау райлы етістік

В) Құрамында бастауыш тұлғалы сөзі бар идиомалар

С) Атау немесе барыс септігіндегі тұйық етістіктен соң “керек”, “мүмкін” сөздерінің тіркесуі

D) Баяндауышы зат есімнен басталады.

Е) Барыс септігіндегі тұйық етістіктен соң “бол”, “жара”, “тура”, “кел” көмекші етістіктерінің тіркесіп келуі

  1. Жақсыз сөйлемді көрсетіңіз.

A) Бүгін емтиханға дайындалу керек.

B) Жартастың басынан қарауытқан бір нәрселер көрінеді.

C) Ойнап сөйлесең де, ойлап сөйле.

D) Ауыл маңы тып-тыныш.

E) Оқу – білім бұлағы.

  1. Жақты сөйлемді табыңыз.

A) Сенің балмұздақ жегің келе ме?

B) Оның айтқандарын түсініп болмайды.

C) Бұл оқиғаны енді айтпасқа болмайды.

D) Оның үрейден төбе шашы тік тұрды.

E) Ертең сабаққа келесің бе?

  1. Жалаң сөйлем дегеніміз не?

A) Бастауыш пен баяндауыштан ғана құралған сөйлем.

B) Тұрлаулы мүшелерімен қатар, тұраусыз мүшелері де бар сөйлем.

C) Мазмұны толық берілген сөйлем

D) Бастауышы жоқ сөйлем.

E) Бастауышы әрдайым жасырын тұратын сөйлем.

  1. Жайылма сөйлемді көрсетіңіз.

A) Мен барамын. D) Үй жап-жарық.

B) Айдала. E) Сендер қараңдар.

C) Ол - сері жігіт.

  1. Қай сөйлем түрі екеуара сөйлескенде жиі қолданылады?

A) толымсыз сөйлем D) атаулы сөйлем

B) жақсыз сөйлем E) жайылма сөйлем

C) жалаң сөйлем

  1. «Кең зал. Құжынаған халық.» - Қандай сөйлем?

A) Жақты сөйлем D) Атаулы сөйлем

B) Жақсыз сөйлем E) Толымды сөйлем

C) Жайылма сөйлем

  1. Бастауышы жасырын тұрған сөйлем қалай аталады?

A) Жалаң сөйлем D) Жақсыз сөйлем

B) Жайылма сөйлем E) Толымды сөйлем

C) Жақты сөйлем

  1. Тұрлаусыз мүшелердің болу-болмауына қарай жай сөйлемдер қалай бөлінді?

A) Жақты, жақсыз D) Жалаң, жайылма

B) Атаулы E) Жай, құрмалас

C) Толымды, толымсыз

  1. Жалаң сөйлемге жетпей тұрған сөзді көп нүктенің орнына қойыңыз. «........................... оқып шықсын».

A)тез B)ол C)оған D) сенімен Е)қайратпен

«Жай сөйлемнің түрлері
» бойынша тест сұрақтарының жауаптары:

1 – D 2 – A 3 – E 4 – A 5 – C

6 – A 7 – D 8 – C 9 – D 10 – B

«Сөйлем мүшелері-1» тақырыбы бойынша

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

  1. Сілтеу есімдігінен жасалған баяндауышты көрсетіңіз.

A) Біз үшеуіміз мәселені дұрыс шештік деп ойлаймыз.

B) Ақ бесті қара қасқадан сытылып шықты.

C) Мен өзім де сізден осыны сұрағалы отыр едім.

D) Ауылдың маңы – терең сай.

E) Сұрап отырғаны – осы.

  1. Бірыңғай толықтауыш қатысқан сөйлемді табыңыз.

A) Оның бос сөзді сүймейтін, жақтырмайтын мінезі бар.

B) Шәкенді, Баймағамбетті, Ерболды бұл сөз күлдірді.

C) Жиренше Абаймен көп сөйлесті, ұзақ ақылдасты.

D) Көп сөз – көмір, аз сөз – алтын.

E) Еріншектің ертеңі бітпес.

  1. Күрделі сан есімнен жасалған баяндауышты табыңыз.

A) Осы араға жиналғанымыз-жетеу.

B) Жиналысқа келгендері – он-ақ адам.

C) Жеті жердегі жеті – қырық тоғыз.

D) Оның жасы жиырмада.

E) Оның қасиетті саны – бес.

  1. Себеп пысықтауышты көрсетіңіз.

A) Батпаған ай батыстан қарап тұрды.

B) Кешеден бері сақтаған нанды жеп отырмын.

C) Бала кітап алғалы келіпті.

D) Сен мұнда ойнауға келген жоқсың, білім алуға келдің.

E) Ол табанда ақшасын өндіріп алды.

  1. Қашанғы? Қайдағы? – қай сөйлем мүшесінің сұрақтары.?

A) пысықтауыш B) анықтауыш C) бастауыш

D) толықтауыш E) баяндауыш

  1. Сөйлем құрауға негіз болатын сөйлем мүшесін табыңыз.

A) баяндауыш B) анықтауыш C) пысықтауыш

D) толықтауыш E) айқындауыш


  1. Бірыңғай анықтауышты табыңыз.

A) Далада қызыл-сары гүлдер жайқалып тұр.

B) Шаршаған кішкентай боталар артта қалып қойды.

C) Біз таудың ең биік шыңына шықтық.

D) Оның әкесі – кең жауырынды, ұзын бойлы кісі.

E) Мария Бәкенді де, оның ағасын да үйіне алып жүрді.

  1. Мезгіл пысықтауышты табыңыз.

A) Ер жолдасы – тәуекел.

B) Олар Абаймен біресе жарысады, біресе қалжыңдайды.

C) Олар екі күннен кейін келіп қалар.

D) Жұрт Дәметкеннің қылығына әрі сүйсінді, әрі аяды.

E) Ауыл жастары бұндай нәрселерге қызықпайды.

  1. Асты сызылған сөздердің қайсысы өзгелерінен басқа қызметте жұмсалып тұр?

A) Жақсы сөз – жарым ырыс.

B) Ол қазақша жақсы сөйлейді.

C) Оның жақсы іске жаны жолдас.

D) Ол көршілерімен жақсы қарым-қатынас орнатқан.

E) Ол жақсы киімдерді таңдап алды.

  1. Қай сөйлемде іс-қимылдың мезгілін білдіретін сөз бар?


A) Марат бұл жерге екі рет келді.

B) Ат баспаймын деген жерін екі басады.

C) Олар бұл жерге екіде келеді.

D) Олар сыныпқа екі-екіден кірді.

E) Ол алманың екеуін алды.
«Сөйлем мүшелері-1» бойынша тест сұрақтарының жауаптары:

1 – E (осы) 2 – B (Шәкенді, Баймағамбетті, Ерболды)

3 – C (қырық тоғыз) 4 – D (білім алуға – не үшін?)

5 – B 6 – A

7 – D (кең жауырынды, ұзын бойлы) 8 – C (екі күннен кейін)

9 – B (қалғандары – анықтауыш) 10 – C (екіде – қашан?)

«Сөйлем мүшелері-2» тақырыбы бойынша

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

  1. Сөйлем мүшесіне талданатын сөзді табыңыз.

A) сондықтан B) меніңше C) әрине

D) керісінше E) балам

  1. Бірыңғай мүшелерді байланыстыратын ыңғайластық жалғаулық шылаулар қайсы?

A) та, не, немесе B) және, мен, әрі C) бен, я, яки

D) мен, бірақ, алайда E) ма, ме, ше

  1. Бірыңғай мүшелерді байланыстыру үшін қандай жалғаулық шылау қолдану керек?

Ол... биік,... аласа,... қатал,.... жұмсақ мінезді еді.

A) бірақ B) және C) немесе D) да E) бірде

  1. Тыныс белгісі дұрыс қойылған cөйлемді табыңыз.

A) Бұл не деген үлкен қала.

B) Ауа райы қандай тамаша?

C) Тыңда, дала, Жамбылды.

D) Бұл өңірде, әсіресе Алатау маңында тарихи ескерткіш көп.

E) Бәрекелді, балам, осы бетіңнен тайынба!

  1. Берілген сөйлемдерден оңашаланған айқындауышты табыңыз.

A) Ауыр жол ерді сынайды.

B) Менің жеңгем – Қалиса.

C) Адам баласына адам баласының бәрі – дос.

D) Бала кезімізде Абайдың көп өлеңін жатқа білетінбіз.

E) Жазда, демалыс кезінде, балық аулауға барамыз.

  1. Қай сөйлемде барлық сөздер сөйлем мүшесіне талданады?

A) Меніңше, осы істегеніміз дұрыс емес.

B) Жасеке, жоғары шығыңыз!

C) Бәрекелді, қарағым, өркенің өссін!

D) Дала суық, қараңғы.

E) Е, бәсе, сенің бүйтпейтініңді біліп едім.

  1. Айқындауыш мүше қатысып тұрған сөйлемді табыңыз.

A) Біз, жастар, еңбекте, оқуда алда болуымыз керек.

B) Содан бері бір қыс, екі жаз өтті.

C) Айқыз ірілеу бір тасқа келіп, отыра кетті.

D) Мүйізінен ұстады да, сол қалпы қатты да қалды.

E) Ұжым тамаша табыстарға жетіп келді.

  1. Қыстырма сөз қолданылған жай сөйлемдерді көрсетіңіз.

    1. Ойбай, Жақа, ол Жоламанның дүмпуі ғой.

    2. Шынында да, халіміз онша мәз емес.

    3. Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат.

    4. Толғауы тоқсан қызыл тіл, сайраймын десең, өзің біл.

    5. Қарағым, дұғагөйім, қамқор анам!


  1. Жалпылауыш сөздердің анықтамасы қайсы?

A) Бірыңғай мүшелерден бөлініп айтылады, жеке сөйлем мүшесі болады.

B) Бірыңғай мүшелердің мағынасын нақтылап тұрады.

C) Сөйлем мүшесіне талданбайтын сөйлем.

D) Бірыңғай мүшелерден тыс жүретін сөздер

E) Бірыңғай мүшелермен қызметтес болып, оған жинақтау мағынасын қосатын сөздер.

  1. Кею мағынасында қолданылған одағайды табыңыз.

A) Па, жігіт-ақ екен!

B) Әй, көзіңе қара!

C) А, мен кешіккен екенмін ғой.

D) Япырай,- деп ойлады ол ақырында.

E) Құр – құр... – десті қора ішінен екі дауыс.
«Сөйлем мүшелері-2» бойынша тест сұрақтарының жауаптары:

1 – E 5 – E (демалыс кезінде) 9 – E

2 – B 6 – D 10 – C

3 – E 7 – A (жастар)

4 – C 8 – B (шынында)

«Төл сөз. Автор сөзі. Төлеу сөз» тақырыптары бойынша

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

  1. Төл сөзді сөйлемді көрсетіңіз.

  1. Сен дегенде сөз барма?

  2. Әй дер әже, қой дер қожа жоқ.

  3. Балалардың соңғы ермегі – “Ақсүйек”, “Соқыр теке”.

  4. “Осы күні сол ара жайнаған қызыл гүл”, - дейді.

  5. Сауатты болу дегеніміз-дұрыс жазып, дұрыс сөйлеу.

  1. Төл сөзді сөйлемді көрсетіңіз.

  1. Туған жер – алтын бесік.

  2. - Білмеске сөзің қор боп кетер, - деген М.Дулатұлы.

  3. Бала жігіт бұйырықты екі етпейді.

  4. Бұл-ойланатын нәрсе.

  5. Әркім-әуелі өз ауылының баласы.

  1. Төлеу сөзді табыңыз.

A) Бүгін жылқышыларға да бірдеме болған сияқты.

B) Жұман отыратын жерге бір әулие келіпті.

C) Үйге кіре бере қара саба жарылып кетті.

D) “Білмегенді біле бер”,- дейді Шәкәрім

E) Әжем үйге кіріп, малдың өрістен қайтқанын айтты.

  1. Айжан: “Менің үйім алыс еді, ертерек қайтайын”, -деді. Қай жауап толымды және дұрыс?

A) Айжан өзінің үйі алыс екенін айтты.

B) Айжан өзінің үйі алыс екенін және ертерек қайту керек екенін айтты.

C) Айжан ертерек қайту керектігін айтты.

D) Үйіне қайту керектігін Айжан айтты

E) Айжан айтты үйге қайтамын деп.

  1. Тыныс белгілері дұрыс қойылған төл сөзді табыңыз.

A) Ол: «Арман қалыңыз қалай»? – деді.

B) Ол, «Арман, қалыңыз қалай? – деді.

C) Ол: «Арман, қалыңыз қалай?» –деді.

D) Ол: «Арман қалыңыз қалай?» –деді.

E) Ол «–Арман, қалыңыз, қалай?» –деді.

  1. Сұрау есімдігі қатысқан төл сөз төлеу сөзде қандай өзгеріске түседі?


A) Төлеу сөзде сұрау есімдігі түсіп қалады.

B) сөйлем мазмұнына қарай басқа сөз табына ауысады.

C) -ма, -ме шылауға айналады.

D) сұраулық шылауға айналады.

E) сұрау есімдігі сол күйінде сақталады.

  1. Төл сөздің тыныс белгілері қай қатарда дұрыс қойылмаған?

A) – Неге қорқады? – дейсіз ғой.

B) – Көкпардан қалайша болады? – дейсіз ғой.

C) – Жұрт қалай тартады екен, – деді.

D) – Соғымның сирағы кесіле ме? – деді, анау екеуі.

E) – Қап, әттеген-ай! – деді анау екеуінің біреуі.

  1. Төл сөздің баяндауышы етістің бұйрық райынан болса, төлеу сөзде қандай өзгеріске ұшырайды?

A) тұйық етістікке айналып, оған барыс, табыс септік жалғауы, немесе туралы жөнінде, жайында шылаулары мен "керек" сөзінің бірі қосылып айтылады.

B) өзгеріске түспейді.

C) есім сөздерге айналады.

D) есімше жұрнағы жалғанады.

E) жедел өткен шақ жұрнағы жалғанады.

  1. Төл сөздің баяндауышы етістіктің ашық райынан болған жағдайда төлеу сөзде бұл сөз қалай өзгереді?

A) тұйық етістікке айналады.

B) сол қалпына қала береді

C) сол қалпында қалып, одан кейін туралы шылауы жазылады.

D) есімшеге айналып, оған -дық/-дік жұрнағы тәуелдік жалғауы және табыс септігі жалғанады да, толықтауыш болады.

E) «екенін» деген көмекші етістік жалғасады.

  1. Төл сөзде «мен» деп берілген сөз төлеу сөзде қандай өзгеріске түседі?

A) маған B) мені C) өзінің

D) оның E) оған
«Төл сөз. Автор сөзі. Төлеу сөз» тақырыптары бойынша тест сұрақтарының жауаптары:
1 – D, 2 – B

3 – E (Әжем үйге кіріп: "Мал өрістен қайтыпты", - деді.)

4 – B,

5 – C

6 – E ("Сен кімсің?"–деді Ахат. /Ахат оның кім екенін сұрады.)

7 – C (Дұрысы: – Жұрт қалай тартады екен? – деді.

8 – A (– Үйге бар, – деді Ахат. / Ахат оған үйге бару керектігін айтты.)

9 – D (– Әкем келді, – деді Ахат. / Ахат әкесінің келгендігін айтты.)

10 – C (– Мен келмеймін, – деді Ахат. / Ахат өзінің келмейтінін айтты.)

«Салалас құрмалас сөйлем» тақырыбы бойынша

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

  1. Жалғаулықсыз салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

    1. Жақсы мінез-құлық пен ақыл күші болып, екеуі біріккенде, бұлар адамшылық қасиеттер болып табылады.

    2. Өлең, жыр – қазақтардың жан серігі.

    3. Осылар арасынан шыққан Базаралы болса, ол әрі сымбатты, әрі шешен жүйрік.

    4. Бұл қазақ нені бастан кешпеді, қазақ болғалы.

    5. Байлық пен бақ – сенімді серігің, балаң –артыңда қалған ізің.

  2. Себеп-салдар салаласты белгілеңіз.

    1. Молда маған орын нұсқаған соң, Оразәлі мен оның қасындағы бала араларын аша берді.

    2. Байжекең суырдың інін тереңдетіп қазып көрсе, ар жағы сіресіп жатқан тас көмір екен.

    3. Жел дауылды шақырады, бұлт жауынды шақырады.

    4. Жаманменен дос болсаң, сыртыңнан жүрер өсектеп.

    5. Байқағам жоқ, сондықтан кінәлі емен.

  3. Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

    1. Таным-түсініктің дұрыс қалыптасуы – мәдениеттіліктің кепілі.

    2. Ата-бабаларымыздың бұл замандағылардан артық екі мінезі бар екен: әуелі - ел басы , топ басы деген кісілер болады екен, екіншісі – намысқор келеді екен.

    3. Кітап оқудан тыйылған адам ойлаудан да тыйылады.

    4. Ер деп атақ кім берер, алмас семсер асынбай.

    5. Одан әрі олар сөйлескен жоқ: әңгімеге уақытта қалмаған.

  4. Салдар мәнді жай сөйлемі бұрын орналасқан себеп-салдар салалас құрмаласты табыңыз.

    1. Түнде күзетші ұйықтап қалғандықтан, қалың жылқы егіске түсіп кетіпті.

    2. Досын сатқан жандардан жиренемін: Отаныңды ондайлар сата алады.

    3. Көкөзек Ушаковты алдап ұрды: нәлі бар да, бақыры болмай шықты.

    4. Сырт тазасы не керек, тазарт әуелі ішіңді!

    5. Мұқата сөйлеген Шұғылдың сөзін Хакім де естіді, бірақ бұл сөзге ол кек тұтқан жоқ.

  5. Жалғаулығы түсіп қалған қарсылықты салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.