Добавлен: 17.01.2024
Просмотров: 359
Скачиваний: 6
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
2.2-суретте көрсетілген динамика «Abroy logistics group» ЖШС бүкіл автопаркінің жылжымалы құрамын пайдалану коэффициентінің 2019 жылғы 0,53-тен 2022 жылы 0,50-ге дейін төмендегенін көрсетеді. Бұл көрсеткіш автомобиль-жұмыс күндерінің жылжымалы құрамның бір бірлігіне шаққанда 365 күнге тең қабылданған жылдың күнтізбелік ұзақтығына қатынасы болып табылады. Егер біз бұл көрсеткішті жылжымалы құрамның жекелеген түрлері тұрғысынан қарастыратын болсақ, онда КАМАЗ үшін ең маңызды құлдырау 20 т (төмендеу қарқыны 13,64%) және Исудзу 5 т. (төмендеу қарқыны біршама аз және 6,45% құрайды), ал Лада Ларгус үшін бұл көрсеткіш 26,48% - ға айтарлықтай өсті. Демек, бұл динамика көлік құралдарының тоннасы өскен сайын «Abroy logistics group» ЖШС автопаркін пайдалану тиімділігінің төмендегенін айқын көрсетеді. Осы кәсіпорынның басшылығына осы тенденцияны ескеріп, орташа және төмен тоннажды тасымалдауға назар аударуды ұсынуға болады, ал үлкен тоннажды тасымалдауды клиенттердің логистикалық жүйелеріне толығымен беруге болады (олар келіспеуі мүмкін) немесе логистикалық аутсорсингті қолдана отырып, осы логистикалық сегментті үшінші тарап көлік компаниясына қызмет көрсетуге беру мүмкіндіктерін зерттеуге болады. Алайда, «Abroy logistics group» ЖШС үшін осы шешімнің қажеттілігі мен таңдауы туралы қорытындыны логистикалық шығындар тұрғысынан экономикалық тиімділікті бағалау және клиенттердің Логистикалық қызмет сапасына қанағаттануын жалпы бағалау нәтижелері бойынша ғана қабылдауға болады.
«Abroy logistics group» ЖШС жылжымалы құрамының техникалық дайындық коэффициентінің динамикасы 2.3-суретте көрсетілген.
Сурет 2.3 – «Abroy logistics group» ЖШС жылжымалы құрамының техникалық дайындық коэффициентінің динамикасы
2.3-суреттегі мәліметтерден осы кәсіпорынның автопаркінің техникалық жағдайының жеткілікті жоғары деңгейі туралы қорытынды жасауға болады: техникалық дайындықтың барлық есептелген коэффициенттері 0,85-тен жоғары деңгейде. Бұл көрсеткіш жөндеусіз автомобиль-күн шамасының автомобиль-күннің номиналды шамасына қатынасы болып табылады. Жылжымалы құрамның түрлері бойынша осы көрсеткіштің құрылымында ең төменгі мәндер КАМАЗ 20 т үшін белгіленетінін атап өтуге болады, олар зерттелетін кезеңде 2019 жылы 0,93-тен 2022 жылы 0,86-ға дейін ескіруі және жылжымалы құрамның осы сегментіндегі негізгі құралдарды жаңарту бойынша күш-жігердің болмауы салдарынан айтарлықтай төмендейді. Бұрын анықталғандай, жылжымалы құрамның осы түрімен жүк тасымалының тиімділігі төмендейді және сонымен бірге оның техникалық жағдайы нашарлайды, сондықтан бұл көлік құралдарын кәсіпорынның автопаркінен алып тастаудың және жүк тасымалының осы сегменті бойынша логистикалық қызмет көрсетудің басқа түрлеріне көшудің орындылығы туралы сұрақ қоюға болады. Бұл автотехниканы жөндеуге төленетін төлемдердің едәуір өсуіне жол бермейді, сонымен қатар моральдық және техникалық ескірген көлік құралдарының орнына жаңа көлік құралдарын сатып алу қажеттілігін болдырмайды, өйткені бұл бағыт бойынша біржолғы шығындар 2023 жылдың өзекті бағалары бойынша 2 800 000 тг дейін құрауы мүмкін. Әрбір жартылай тіркеме үшін 4 800 000 тг дейін болуы мүмкін.
Логистикалық кірістер мен шығындардың көрсеткіштері 2.5-кестеде көрсетілген «Abroy logistics group» ЖШС логистикалық қызметінің теңдестірілген көрсеткіштер жүйесінің үшінші блогының көрсеткіштерін талдау негізінде бағаланатын болады.
Кесте 2.5 – «Abroy logistics group» ЖШС логистикалық қызметінің теңдестірілген көрсеткіштер жүйесінің үшінші блогының көрсеткіштерін талдау
| Көрсеткіштер | Белгілер | 2019 жыл | 2020 жыл | 2021 жыл | 2022 жыл | Өсу қарқыны % |
| Логистикалық операциялардың кірістері, мың тг | ДЛОГ | 93 396 | 96 150 | 143 502 | 139 068 | 48,90 |
| Логистикалық операциялардың шығындары, мың тг | РЛОГ | 88 458 | 91 230 | 113 856 | 115 092 | 30,11 |
| Табыстағы нақты логистикалық кірістер, % | УДЛЗ/В | 0,97 | 0,91 | 1,37 | 1,26 | 30,12 |
| Жалпы пайдадағы нақты логистикалық кірістер, % | УДЛЗ/ПВАЛ | 4,77 | 3,52 | 5,43 | 5,41 | 13,53 |
| Жиынтық шығындардағы логистикалық шығындардың үлес салмағы, % | УДЛЗ/СИЗД | 1,15 | 1,16 | 1,45 | 1,36 | 18,09 |
| Тарату персоналының еңбекақы төлеу қорына қатысты логистикалық шығындардың үлес салмағы, % | УДЛЗ/ФОТ1 | 4,43 | 2,53 | 2,53 | 2,12 | -52,08 |
| Басқарушы персоналдың еңбекақы төлеу қорына қатысты логистикалық шығындардың үлес салмағы, % | УДЛЗ/ФОТ2 | 3,37 | 3,51 | 4,23 | 3,88 | 14,91 |
2.5 - кестеде келтірілген логистикалық қызметтің кірістері мен шығыстары мынадай қағидаттар бойынша қалыптастырылған:
- логистикалық операциялардан түсетін кірістер мөлшеріне тапсырыс берілген және нақты жүзеге асырылған Логистикалық қызмет үшін клиенттердің төлемдері жеткізілім немесе жеткізілім үзілістері үшін әр түрлі айыппұлдар мен тұрақсыздықтарды шегергенде, белгіленген мерзімде енгізілген;
- логистикалық операциялардан шығыстар көлеміне жылжымалы құрамды пайдалануға және жөндеуге арналған шығындар, тапсырыстарды өңдеуге және жинақтауға арналған қойма шығыстарының кең спектрі, экспедитор - жүргізушілердің еңбекақы төлеу қоры, қойма қызметкерлерінің еңбекақы төлеу қоры, сондай-ақ бастықты, екі менеджерді қамтитын логистикалық бөлім персоналының еңбекақы төлеу қоры кіреді.
2.5-кестедегі мәліметтер логистикалық операциялардың кірісі 2019 жылы 93 396 мың тг-ден 2022 жылы 139 068 мың тг-ге дейін, ал логистикалық операциялардың шығындары 2014 жылы 88 458 мың тг-ден 2017 жылы 115 092 мың тг-ге дейін өскенін көрсетеді. Бүкіл бағаланған кезеңде кірістердің өсу қарқыны 48,90% құрады, ал шығыстардың өсу қарқыны 30,11% құрайды, бұл бір қарағанда оң фактор деп санауға болады, өйткені бұл логистикалық қызметтің кірістілігінің өсуін көрсетеді. Алайда, экономикалық тиімділік тұрғысынан, ең алдымен, бұл көрсеткіштерді бүкіл кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштерімен салыстыру өте маңызды, өйткені логистикалық компонент басқа операциялық көрсеткіштермен теңестірілуі керек.
«Abroy logistics group» ЖШС логистикалық кірістер мен шығындар коэффициенттерінің динамикасы 2.4-суретте көрсетілген.
Сурет 2.4 – «Abroy logistics group» ЖШС логистикалық кірістер мен шығындар коэффициенттерінің динамикасы
2.4-суретте көрсетілген көрсеткіштердің ішінен жалпы пайдадағы логистикалық кірістердің үлес салмағының оң тенденциясын атап өтуге болады, ол 2019 жылғы 4,77% - дан 2022 жылы 5,41% - ға дейін өсті. Алайда, қаржылық нәтижелер туралы есептен өзіндік құн қабылданған жиынтық шығындардағы логистикалық шығындардың үлес салмағының өсуі байқалады, бұл көрсеткіш 2019 жылы 0,97% - дан 2022 жылы 1,36% - ға дейін өсті, бүкіл кезеңде өсу қарқыны 18,09% - құрады. Бұл логистикалық қызмет пайдалы болып қалса да, бұл кәсіпорын үшін барған сайын қымбатқа түсетінін көрсетеді. Бұл жағдайда 2021 жылдан басқа бүкіл талданған кезеңде өскен бұл көрсеткіштің шамасы да емес, динамикасы да алаңдатады, бұл зерттелетін кәсіпорынның логистикалық операцияларына шығындардың тұрақты өсуін көрсетеді, бұл одан әрі талдау көрсеткендей, олардың сапасының айтарлықтай өсуінсіз жүреді. Бұл ретте барлық кезеңде логистикалық операцияларды орындауға жұмсалған шығындардың жиынтық өсу қарқыны 30,11% - құрады. Алайда, осы кәсіпорынға тиесілі екі жартылай тіркемелердің ағымдағы тозуы 60% - дан асады және олардың жаңаруын немесе пайдаланудан шығарылуын қажет ететін өсуді жалғастыруда. Қолданылатын қойма жабдықтарының көп бөлігі туралы да айтуға болады.
Сондай-ақ, өзіндік құнындағы логистикалық шығындардың үлес салмағы және «Abroy logistics group» ЖШС кірісіндегі логистикалық кірістердің үлесі іс жүзінде бірдей мәндерге ие, алшақтықтар 1% мәнінен аспайтынын байқауға болады. Бұл кәсіпорында өнімдер мен тауарлардың бағасына ұқсас логистикалық қызметтерге баға белгілеу тәсілі қолданылатындығын көрсетеді, өйткені мұндай көріністі логистикалық операциялардың белгіленген пайда нормалары сатылатын тауарлардың базалық сауда белгілерімен толығымен сәйкес келген жағдайда ғана байқауға болады. Сондай-ақ, баға саясаты бағаны түзету арқылы осы кәсіпорынға қосымша клиенттерді тарту үшін клиенттердің логистикалық қызмет көрсету сапасына қанағаттану деңгейіне сәйкес түзетілуі керек.
Айта кету керек, құрылған теңдестірілген көрсеткіштер жүйесі кәсіпорынның логистикалық шығындарын егжей-тегжейлі қарастырмайды, бірақ бұл «Abroy logistics group» ЖШС үшін оларды жетілдіру тұрғысынан маңызды болуы мүмкін, сондықтан 2.6-кестеде келтірілген қосымша талдау жүргізу қажет.
Кесте 2.6 – «Abroy logistics group» ЖШС логистикалық шығындарын талдау
| Көрсеткіштер | Белгілер | 2019 жыл | 2020 жыл | 2021 жыл | 2022 жыл | Өсу қарқыны % |
| Логистикалық операциялардың шығындары, мың тг., оның ішінде: | РЛОГ | 88 458 | 91 230 | 113 856 | 115 092 | 30,11 |
| көлік шығындары, мың тг. | ЗТР | 39 972 | 41 082 | 52 728 | 54 126 | 35,41 |
| дайындау және жинақтау шығындары, мың тг. | ЗПК | 4 626 | 3 948 | 4 836 | 5 310 | 14,85 |
| қойманы ұстауға арналған шығындар, мың тг., | ЗСКЛ | 6 840 | 7 194 | 7 224 | 7 620 | 11,40 |
| тиеу-түсіру жұмыстарына арналған шығындар, мың тг., | ЗПРР | 6 054 | 4 836 | 8 844 | 5 640 | -6,86 |
| логистика бөлімінің қызметкерлеріне еңбекақы төлеу қоры, мың тг., | ФОТОЛ | 6 150 | 6 612 | 7 266 | 7 650 | 24,38 |
| экспедитор-жүргізушілерге еңбекақы төлеу қоры, мың тг. | ФОТВЭ | 4 074 | 6 192 | 9 990 | 10 224 | 150,74 |
| қойма қызметкерлеріне еңбекақы төлеу қоры, мың тг. | ФОТСП | 18 870 | 19 254 | 20 928 | 22 032 | 16,75 |
| логистикалық әкімшілік, мың тг., | РАДМ | 1 506 | 1 620 | 1 782 | 1 872 | 24,38 |
| басқа шығындар, мың тг. | РПР | 360 | 486 | 258 | 618 | 71,67 |
| Логистикалық операциялардың шығындары, мың тг., оның ішінде: | РЛОГ | 88 458 | 91 230 | 113 856 | 115 092 | 30,11 |
| шартты тұрақты шығындар, мың тг., | РЛОГ(ПОСТ) | 37 446 | 40 878 | 47 190 | 49 398 | 31,92 |
| шартты айнымалы шығындар, мың тг., | РЛОГ(ПЕР) | 51 012 | 50 352 | 66 660 | 65 694 | 28,78 |