ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 02.06.2019
Просмотров: 1313
Скачиваний: 8
У 1832 г. быў створаны асобны камiтэт па справах Заходнiх губерняў. На кiруючыя пасады сталi прызначацца чыноўнiкi з Расii.
У 1832 г. быў закрыты Вiленскi ўнiверсiтэт. Усе справаводства было перакладзена на рускую мову.
У 1839 г. была аб`яднана ўнiяцкая царква з праваслаўнай. Мэта – аслабiць польска-каталiцкi ўплыў на беларускiя землi. Усе духавенства пазбаўлялася зямлi
17. асаблівасці складвання канфесійных адносін на тэрыторыі Б ў 16-18 ст.ст. Роля уніяцтва ў гісторыі бел. народа.
З сярэдзіны XVI у. у Беларусі і Літве распаўсюджваецца рэфармацыйны рух. Хутка знаходзіць сабе прыхільнікаў пратэстанцызм, для якога былі характэрныя адмова ад складанай царкоўнай іерархіі, спрошчаны культ і г.д. Пратэстанцызмам успрынялі ў асноўным магнаты (Радивилы, Сапегі, Глебавічы і інш.). З дапамогай пратэстанскай веры яны жадалі захаваць незалежнасць ВКЛ -ад каталіцкай Польшчы,
Найбольшае распаўсюджванне атрымаў каль-винизм.
Рэфармацыя спрыяла актывізацыі духоўнай ... :^ жыцці грамадства, развіццю асветы, распаўсюджванню гуманістычных ідэй, пашырэнню кантактаў з іншымі народамі. Але такога размаху і падтрымкі, як у Заходняй Еўропе, Рэфармация на Беларусі не атрымала.. Кіравальныя кругі Рэчы паспалітай сталі аказваць усё большую падтрымку контррэфармацыі, у пёр-вую чарга езуітам - чальцам каталіцкага манаскага ордэна. Да канца XVII у. контр-рвформация перамагла.
Берасцейская вунія - гэта пагадненне, падпісанае ў кастрычніку 1596 года на царкоўным саборы ў Берасці паміж найвышэйшымі праваслаўнымі і каталіцкімі герархамі Вялікага Княства Літоўскага.
Галоўная прычына, дзеля якой праваслаўная і каталіцкая цэрквы Вялікага Княства імкнуліся да ўз'яднання, - агульная патрэба супрацьстаяць даволі моцнаму на той час рэфармацыйнаму руху, які прыкметна ўплываў на жыццё вернікаў. Беларуская праваслаўная царква імкнулася да вуніі з каталіцкаю яшчэ й таму, што над ёю паўстала пагроза з боку ўтворанай у 1589 годзе Маскоўскай патрыярхіі, што абвясціла сябе пераемніцай улады Канстанцінопаля.
Урад Вялікага Княства гэтаксама падтрымліваў ідэю царкоўнай вуніі, бо разлічваў праз яе дасягнуць спакою ў гаспадарстве, спыніць нарастанне канфліктаў на рэлігійнай глебе.
Паводле ўмоваў прызнавалася выключная ўлада папы рымскага. Разам з тым у праваслаўнай царкве Княства захоўвалася ўсходняе грэцка-візантыйскае набажэнства і рытуалы, заставаліся непарушнымі ўсе зямельныя ўладанні, у царкоўнай практыцы па-ранейшаму прадугледжвалася карыстанне старым юліянскім календаром.
Пазней на працягу ХVІІ стагоддзя амаль усе праваслаўныя жыхары Вялікага Княства схіліліся да вуніяцтва.
Да вуніяцтва людзей цягнула яго ўвага да мясцовых нацыянальна-культурных традыцый, шырокае выкарыстанне ў рэлігійным жыцці, асабліва ў часе казанняў, беларускай мовы. Існавала вялікая вуніяцкая літаратура на беларускай мове: творы Іпата Пацея, Язэпа Руцкага, Язафата Кунцэвіча. У вуніяцкіх друкарнях - Віленскай і Супраслеўскай - друкаваліся шматлікія богаслужбовыя кнігі. Вуніяцкія манастыры, якіх у ХVІІІ стагоддзі налічвалася блізу 90, з'яўляліся буйнымі асяродкамі нашае старадаўнае культуры.
Вуніяты ў адрозненне ад беларусаў праваслаўнай і каталіцкай канфесіяў былі найбольш устойлівыя і да паланізацыі, і да русіфікацыі. Гэта добра ведалі ўрадавы Сінод і афіцыйныя ўлады Расейскай імперыі. Таму, калі на парадак дня была пастаўлена суцэльная русіфікацыя карэннага насельніцтва акупаванай Беларусі, яны ў першую чаргу намерыліся нанесці смяротны ўдар па вуніятах. Пачалі са схілення ў праваслаўную веру сама высокіх кіраўнікоў вуніяцкай рэлігіі. І не памыліліся. У лютым 1839 года тыя падпісалі акт аб «уз'яднанні» беларускай вуніяцкай царквы з расейскай праваслаўнай. Шматлікія культурныя каштоўнасці, кананічная літаратура вуніяцкай царквы сталі аб'ектам вынішчэння, ахвяраю агню.
Вернікі з абурэннем сустрэлі вестку аб далучэнні да праваслаўя, яны не жадалі маліцца паводле яго правілаў і яшчэ доўга трымаліся сваіх былых царкоўных рытуалаў. Асабліва не пагаджаліся, што ў часе літургіі гучала малазразумелая для іх царкоўнаславянская мова, а казанні выконваліся па-расейску. Значная частка (больш за мільён) вуніятаў, незадаволеных учыненым гвалтам, добраахвотна далучылася да каталіцкай рэлігіі.
18. Рэч Паспаліта ў Еўрапейскай геапалітыцы. Падзелы РП.
На фоне эканамiчнага развiцця еурапейскiх краiн у XYII-XYIII ст.Рэч Паспалiтая выглядала застылай у летаргiчным сне. Узровень канца XYI ст. застауся вышэйшай адзнакай гаспадарчай i ваеннай магутнасцi краiны. Каб рушыць паперад - патрэбны рэформыграмадстве: палiтычныя, ваенныя, эканамiчныя.Неабходнасць была i у канцынтрацыi улады у руках манарха.
Шляхта не жадала аддаць сваё усеуладзем, якое перарастала у анархiюВольны Сойм з-зп "лiберум вета" стау недзеяздольным. Такое становiшча у РП старанна апекавалi суседзi:Прусiя,Аустрыя i Расiя.Iм было выгадна мець суседам слабую краiну. Але з 60-х гадоу XYIII ст. у "РП" пачала праводзiцца iнтэнсiуная рэфармацыйная дзейнасць.Дзякуючы рэформам Тызенгауза на пауночным захадзе Беларусi з'явiлася значная колькасць мануфактур,скасаваны шэраг прывiлей шляхты, працуе "адукацыйная камiсiя". У 1764 г. было уведзена абмежаванне "лiберум вета",але ужо рэформы прывялi да незадаволенасцi з боку магнатау якiя iмкнулiся як i раней панаваць. Грамадства аказалася расколатым на варожыя групоукi,якiя шукалi падтрымкi у больш моцных суседзяу:Расii,Аустрыi,Прусii.З дапамогай апошнiх пачалi стварацца канфедэрацыi "узброенныея арганiзацыi" Пачалiся межусобныя войны. Пасля гэтага адбываецца у 1772 годзе першы падзел Рэчы Паспалiтай.Да Расii адыйшла Усходняя частка Беларусi з гарадамi Полацк, Вiцебск, Ворша,
Магiлеу, Рагачоу,Гомель. Але нават гэта не астанавiла варагуючыя магнацкiя групоукi.
Выратаваць Рэч Паспалiтую магла толькi цэнтралiзацыя. Такая спроба была зроблена 3 мая 1791 года, падчас прыняцця канстытуцыi Рэчы Паспалiтай - першай у Еуропе. Канстатуцыя 3 мая заклала асновы вываду РП з палiтычнагу крызiсу i ставiла яе на шлях буржуазнага развiцця. Але час быу упушчаны.Ды гэтыя мерапрыемствы выклiкалi незадаволенасць у Расii Аустрыi i Прусii.У сярэдзiне мая 1792 года Расiя накiравала у Польшчу 100 тыч. войска.Пад час баявых дзеянняу войскi Рэчы Паспалiтай панеслі
паражэнне Опсай,Мiрам,Зельвай,Бярэсцем.Рэч Паспалiтая капiтулiравала, канстытуцыя 1791 года была адменена.А у студзенi 1793 года ажыццявiлi другi падзел Рэчы Паспалiтай.Да Расii адыйшлi землi Беларусi па лiнii Друя-Пiнск.Стала зразумела,што ад канчатковага падзелу Рэчы Паспалiтай можа выратаваць рашучае супрацiуленне аб'яднанага грамадства. Паустанне 1794г. на чале з Тадэвушам Касцюшкам давала для гэтага апошнi шанс. Але атрады Касцюшкi не вытрымалi удары рускiх войск на чале з Суворавым.6 лiстапада 1794 года рускiя войскi занялi Варшаву.Паустанне было разгромлена. У кастрычнiку 1795 года трэцi падзел Рэчы Паспалiтай.Па iм уся тэрыторыя Беларусi была далучана да Расiйскай iмперыi.Сяляне,гараджане спакойна успрынялi далучэнне да Расii.Новыя парадкi заусёды неслi у сябе надзею на лепшую будучыню.
19-20 Фармір-нне перадіндустр цывіліз-ыі. Зацвярджэнне капіталізму як грамадска-палітычн фармацыі.Фапміраванне індустр цывілізацыі ў Еўропе і Амерыцы.
В 16в в Зап Европе начинают создаваться предпосылки формир-ия перединдустриальн
Цивилизации(16-18 вв) С конца18-конц20 – период индустриальной цивилизации. В 16в-процесс становления нового общественно-экономич строя – капитализма(оснван на частной собственности на средства произв-ва и эксплуатации наемной рабочей силы). Основные черты: 1 Господство товаро-денежн отн-ний и частной собств на ср-ва производства. 2 Превращении рабоч силы в товар. Исходным пунктом стан-ния капитализма явл-ся процесс первоначального накопления капитала, кот включает в себя с одной стороны концентрацию денежных средств в руках промышленников, с другой – избавл-ие мелких промышл-ов от средств пр-ва. Эти предпосылки возникают в Европе в связи с Вел географ открытиями.(В экономику вводятся большие матер ресурсы, форм-ся система колонизма, меняется направление торговых связей). Первой капит. гос-вом стала Голландия. С сер17в на путь капитализма становятся Англия(бурж рев-ия –верх-во закона и создала основы правового гос-ва). В конце18в в Англии начался пром переворот. До конца 19в Англия явл-ся пром и торговым лидером мира. В конце 18в начинается пром переворот в США. Франция и Германия – только в сер19в. До 60гг 19в завершился процесс капитализации Европы. Сформировалась Европ индустр цивил-ия чертами кот явл-сь развитие кап отн-ий, становл-ие власти буржуазн демократии, идеи просвещения. Процесс утвержденія індустр цівілізацыі начался в паўночна-амерык калоніях Англіі. Іх вайна за независ-ть имела хар-ер буржуазн рев-ыі і привела к обр-ию США.
21. Расійскі шлях палітычнай мадэрнізацыі. Саслоўная, нацыянальная, канфесійная палітыка Расіі у бел. губерніях.
Пасля падзелаў РП тэрыторыя Беларусi ўвайшла ў склад Расii. На беларускiя землi распаўсюдзiлiся агульныя прынцыпы расiйскага кiравання. Былi створаны наступныя губернi: Мiнская, Магiлеўская, Вiцебская, Гродзенская, Вiленская – Заходнiя губернi Расii. Усе насельнiцтва прыводзiлася да пырсягi, хто быў нязгодны прысягаць – павiнен быў ў трохмесячны тэрмiн пакiнуць межы i меў права прадаць нерухомасць.
Умацоўваючы свае пазiцыi, урад Расii лiчыўся з гiстарычнымi адрозненнямi Расii ад Заходнiх губерняў. Такiмi адрозненнямi былi: узровень развiцця вытворчых адносiн у Расii быў вышэйшы; Расiя развiвалася ў цэнтралiзацыi, а РП – дэцэнтралiзацыi.
Пагэтаму палiтыка царызму на першым этапе ў Беларусi была вернi памяркоўнай, асцярожнай. Захоўвалiся практычна ўсе ранейшыя правы i прывiлеi. Аднак было лiквiдавана права вета, шляхта згубiла правы на канфедэрацыi i права мець прыватнае войска i ўласную крэпасць.
У 1777 г. адбылiся выбары павятовых, губернскiх кiраўнiкоў, былi створаны павятовыя цi губернскiя органы кiравання.
У адносiнах да каталiцкай царквы праводзiлася вельмi асцярожная палiтыка. Нават была ўтворана каталiцкая епархiя. Маемасць заставалася недатыкальнай. Забаранялася хрысцiць у сваю веру праваслаўных.
У 1794 г. была ўстаноўлена мяжа яўрэйскай аседласцi на тэрыторыi Беларусi i iншых землях. Яны сялiлiся толькi ў гарадах i мястычках, займалiся рамяством i гандлем, забаранялася займацца земляробствам i купляць зямлю. Яны маглi запiсвацца ў мяшчанскае i купецкае саслоўi з умовай выплаты падаткаў у двайным памеры.
Асноўным заканадаўчым кодэксам быў статут ВКЛ 1588 года (да 1840 г.).
Аднак рост незадаволенасцi шляхты, каталiцкага дваранства прымусiла царызм дзейнiчаць больш актыўна: на беларусi ўводзiцца землеўладанне расiйскага дваранства; паступова абмяжоўвалiся правы дваранства, канфiскоўвалiся маенткi за ўдзел у антыўрадавай дзейнасцi. Асаблiва жорсткiя меры сталi прымацца ў 30-я гады XIX ст. Гэта было абумоўлена дзвюма прычынамi: рост апазiцыйных грамадска-палiтычных настройу i разлажэнне феадальна-прыгоннiцкага права.
26.Асноўныя тэндэнцыі станаўлення і развіцця сусветнай капіталістычнай гаспадаркі на мяжы 19-20 стст
В 70-е г 19в в мире началась вторая техніческая революция. (изменения в энергетич базе промышл, технологич изменения, создание новых отраслей (хим, Эл.энергия)). Технические сдвиги требовали развития промышленности и составили для этого предпосылки.Крупная промышленность требовала крупных капиталов, таким образов активизир процесс концентрации промышленності и роста капитала. Таким образом происходит монополизация(рынок принадлежіт 1 компании или разделен несколькими). Процесс монополизации был не одинаковым в разных странах, особенно проявился в Германии(картели,синдикаты) и США(тресты). Англия сделала ставку на вывоз капитала в колонии. Основными формами монопол стали АО. Концентрация пром во Франции была низкой но концентрация банков – 1 в мире. В конце 19в стало очевидной неравномерность развития кап. стран. Англ и Фр отстают от Герм и США. Обостряется борьба за колонии.
В этот период сохраняется ранейшая отраслевая структура промышленності Бел. Сохраняется невысокая степень концентр капитала, но начигают появляться и крупные предприятия, возникают акціонерные об’едіненія и синдикаты. В пром Бел проникает иностр капитал. Банки развиваются слабо – в основном филиалы рос и польс банки. В последнее 10лет перед войной пром Бел составл 5% Российской. Но положение рабочих было хуже чем в России.
23.Буржуазныя рэформы 60-70-х гадоў 19ст., асаблівасці на Беларусі. Станаўленне індустрыальнага грамадства на Б.
Ва ўмовах разлажэння феадальна-прыгонніцкай сістэмы царскі ўрад пайшоў на эканамічныя рэформы з мэтай прыстасавання існуючай сістэмы гаспадарчых адносін да патрэб рынку, а таксама павышэння дзяржаўных даходаў. Для гэтага прадугледжвалася спыніць працэс збяднення сялянства, павялічыць колькасць сялянскіх двароў, здольных выконваць павіннасці і плаціць падаткі на карысць дзяржавы, ліквідаваць самавольства памешчыкаў, якія арандавалі дзяржаўныя маёнткі. Ініцыятарам рэформы стаў прыхільнік абмежавання прыгоннага права, кіраўнік Міністэрства дзяржаўных маёмасцей граф П. Кісялёў. Рэформа была праведзена толькі сярод дзяржаўных сялян, якія складалі пятую частку ад усяго беларускага сялянства. Яна прадугледжвала правядзенне падрабязнага апісання ўсіх дзяржаўных маёнткаў і строгае вызначэнне павіннасцей дзяржаўных сялян у залежнасці ад іх гаспадарчага становішча; спыненне здачы дзяржаўных зямель у арэнду; ліквідацыю фальваркаў і паступовы перавод дзяржаўных сялян з паншчыны на чынш.
Рэформа П. Кісялёва прывяла да пэўнага павелічэння надзелаў дзяржаўных сялян і змяншэння іх павіннасцей. Аднак прыгоннае права існавала па-ранейшаму і з'яўлялася своеасаблівым небяспечным «парахавым склепам пад дзяржавай».
У выніку аграрнай рэформы 1861 г. памешчыкі на тэрыторыі Беларусі захавалі ў сваёй уласнасці больш за палову ўсіх зямель; прыкладна ў 2 разы больш, чым у іншых губернях еўрапейскай часткі Расіі. Сялянскія надзелы ў Беларусі складалі толькі 1/3 усёй зямлі. Захоўвалася апрацовачная форма гаспадаркі, характэрная для феадальнага ладу.
Разам з тым рэформа садзейнічала развіццю капіталістычных адносін у сельскай гаспадарцы. Атрымаўшы асабістую свабоду, сяляне станавіліся вольнанаёмнай рабочай сілай. Многія гаспадаркі, якія выкарыстоўвалі наёмную працу, набывалі прадпрымальніцкі характар. Таксама ў гэты час актывізавалася актыўнае чыгуначнае будаўніцтва на Б. Шло развіццё спецыялізацыі асобных раёнаў на вытворчсці канкрэтнага віду прадукцыі.
Лагічным працягам адмены прыгоннага права стала правядзенне ўрадам Аляксандра ІІ буржуазных рэформаў у 60—70-я гг. Земская рэформа прадугледжвала стварэнне земстваў — выбарных органаў для кіравання ў губернях і паветах мясцовай гаспадаркай, адукацыяй, аховай здароўя. На тэрыторыю Беларусі закон аб земствах не распаўсюджваўся. У выніку судовай рэформы суды сталі ўсесаслоўнымі, адкрытымі і незалежнымі ад урада. У дапамогу падсудным уводзілася пасада адваката. У Беларусі судовая рэформа пачалася пазней, чым у расійскіх губернях.
Пазней, чым у Расіі, пачалася ў Беларусі і гарадская рэформа. Згодна з ёй у гарадах ствараліся выбарныя органы гарадскога самакіравання на аснове маёмаснага цэнзу. Гэта значыць, у выбарах прымалі ўдзел толькі плацельшчыкі гарадскіх падаткаў, якія валодалі маёмасцю на пэўную суму грошай. Рабочыя і рамеснікі, дробныя служачыя, інтэлігенцыя адхіляліся ад удзелу ў выбарах, таму што не плацілі гарадскіх падаткаў.