ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 02.06.2019
Просмотров: 1315
Скачиваний: 8
34.Б у гады замежнай ваеннай інтэрвенцыі і грамадзянскай вайны. Палітыка “ваеннага камунізму”. Перадумовы НЭПа.
В период иностранной интервенции и гражданской войны в СССР проводится политика военного коммунизма:
1 Национализация промышленности
2 Централизация руководства
3 Запрет частной торговли
4 Введение продразверстки(часто забирались не только излишества но и необходимое)
5 бюрократический аппарат
6 всеобщая трудовая повинность
Эта политика дала возможность большевикам достичь победы в гр войне.
На почве материальных трудностей возникают восстания крестьян и забастовки рабочих. Самым крупным было Слуцкое восстание в 1920. Большевики понимали, что отсутствие изменений приведет к потере власти.
35. Нацыянальна-дзяржаўнае будаўніцтва ў Б ў 1920-1926гг.
К лету 1918 польские войска вышли на границу. С августа 1919 по июль 1929 был оккупационный режим. 3 июня 1919 был создан военный союз сов республик. Война Польши с ЛитБелом стала сов-польской. Руководство воен действиями перешло в руки реввоенсовета а власть на неокуп территориях – в руки Минского райкома, ЛитБел прекращает существование. Весной 1920 началось наступление сов войск и освобождение Бел. Рада БНР начала переговоры с Польшей об автономии бел в составе польского гос-ва и с Москвой об признании БНР. 11 июля КрАр вступила в Минск а Москва передала Литве Вильню и виленский край. БНР прекратила преговоры с Москвой.
31 июля 1920 – 2 объявление БССР. В 1924-26 произошли увеличения территории БССР(Витебск, Гомель поветы).
38.Фарміраванне адміністрацыйна-каманднай эканомікі і аўтарытарна-таталітарнага рэжыму ў БССР.
Сложились 2 стратегии построения социализма :
1 Регулируемого рынка (НЭП)
2 Административно-командные методы управления
В конце 20гг побеждает 2 стратегия, поскольку:
1 Низкий культурный уровень населения(75%-негр)
2 Отсутствие демократич традиций
3 Администр-командные методы ассоциируются с социализмом
4 Отсутствие общест контроля за властью
5 Бюрократизм в партии
Начинают распускаться партии. КПБ наоборот усиливается. С 1927-1940 реализуются сталинские реформы, главная цель: построение социализма в одной отдельно взятой стране:
1 Рост госсектора в промышленности при вытеснении других секторов
2 Равитие тяжелой пром-ти
3 Экстенсивны путь развития(новые предприятия, увелич-ся кол-во рабочих, капиталовложения)
4 Принудит коллективизация.
Уровень производства в 30-е гг составил 85% НЭПовского.
36.Шляхі і метады будаўніцтва індустрыальнага грамадства ў Савецкай Беларусі.
На пачтку 20-х гадоў ХХ ст Б па-ранейшаму заставалася слабаразвiтай у прамыслов адносiнах рэспублiкай. Прамысловасць па-ранейшаму заставалася «дробнай» i «кустарнай». Востра стаяла праблема iнжынерна-тэхнічн кадраў, квалiфiкаваных рабочых.
Галоўйнай мэтай было стварэнне матэрыяльна-тэхнiчнай базы сацыялiзму, пераўтварэнне СССР у эканамiчна-незалежную дзяржаву, забеспячэнне росту прадукцыйнасцi працы i павышэнне дабрабыту працоўных.Сутнасць iндустрыалiзацii заключалася ў наступным: весцi эканамiчнае будаўнiцтва так, каб СССР ператварыць у краiну, якая выпускае ўласныя машыны i абсталяванне. Дзеля таго как забяспечыць пераўзбраенне народнаяй гаспадаркi, падняцце яе на новы тэхнiчны ўзровень, аб`яўлялася пераважным развiццем цяжкай iндустрыi, асаблiва тых яе галiн, што выраблялi сродкi вытворчасцi. Улiчвалася, што поспех І будзе залежыць ад удзелу вескi ў фiнансаваннi прамысловасцi цераз збалансаван палiтыку ў вобласцi падаткаў i цэн як на сельскагаспадарчую, так i на прамысл прадукцыю.
I ў Б праходзiла так, як у цэлым па краiне.
Але мелiся i свае асаблiвасцi, i свае цяжкасцi. Адрозненні былi абумоўлены:
- геапалiтычным становiшчам Беларусi ў мiжваенны перыяд;
- адсутнасць разведаных радовiшчаў нафты, газа, каменнага вуглю, руд чорных i каляровых металаў, сыравiннай базы будаўнiчых матэрыялаў;
- арыентацыяй прамысловасцi на мясцовую сыравiну – перчарговым развiццем легкай i харчовай прамысловасцi;
- недахопам квалiфiкаваных кадраў i iнш.
З улiкам гэтых асаблiвасцей на Б быў ўзяты курс на неабходнае i хуткае развiцце галiн, якiя базiравалiся на перапрацоўцы мясцовай сыравiны: керамiчнай, шклянай, дрэваапрацоўчай, iльнопрадзiльнай, папяровай, харчовай i iнш. Аднак пераапрацоўка прадукцii сельскай гас-падаркi займала вядуч месца ў прамысл-цi БССР.
Правядзенне I патрабавала вялiкiх сродкаў. Асноўнай крынiцай накаплення з`яўлялася сама прамысловасць праз сакрашчэнне накладных расходаў, знiжэнне сабекошту прадукцыi, паскарэнне абарачальнасцi сродкаў, шэрокай нацыяналiзацii прамысловасцi, укараненне найноўшых дасягненняў навукi i тэхнiкi, павышенне прадукцыйнасцi працы i ўмацаванне дысцыплiны, а таксама за кошт эканомii i павышэння рэнтабiльнасцi вытворчасцi. Важнай крынiцай атрымання сродкаў з`явiлiся таксама зберажэннi працоўных, падпiска на дзяржаўныя пазыкi.
У 1932 годзе XVII - канчатковы адказ ад НЭПа. На змену гаспадарчаму разлiку ў эканомiцы прыйшла камандна-адмiнiстрацыйная сiстыма.
Тым не менш у вынiку гэтага I iшла хутка, прамысловасць рэспублiкi развiвалася дастаткова высокiмi тэмпамi. Да канца другой пяцiгодкi рэспублiка давала ўжо 2,2 % усей валавой прадукцыi прамысловасцi СССР.
У агульным комплексе эканамiчнага развiцця Беларусi важная роля належала рэканстуркцыi i развiццю транспарта, асаблiва аўтамабiльнага. У 1935 г. адкрыта першая ў рэспублiцы авiялiнiя Мiнск-Масква. У Мiнску быў пабудаваны аэрапорт, укаранялася тэлефонная i тэлеграфная сувязi. Нягледзячы на працоўны ўздым i высокiя тэмпы I, мэты не былi выкананы. Па тэмпах развiцця БССР адставала ад СССР у цэлым.
40.Спробы дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця ў рэспубліцы ў 1950х-1960х
Главным смыслом общественно-политич жизни 1950-1960гг была либерализации – процесс, который допускает некоторые демократич свободы:
1 Прекращение репрессий
2 Расширение прав республик
3 Активизация деятельности советов, профсоюзов, комсомола.
4 Обновление принципа коллективности партийного руководства.
5 Улучшение условий жизни и труда людей
После смерти Сталина начался процесс соц переориентации
Было реабилитировано более 29 тыс. чел. Первые секретари компартии стали выбираться из белорусов. Актівізіровалась деятельность комсомола, профсаюзов, советов. Мягче стала і політіка по отношенію к церкві..Но на Б. преследованіям подвергалісь католікі.
37. Станаўленне і развіццё савецкай бел культуры ў 1920-1930-я гг. Палітыка беларусізацыі.
Пачатак палітыкі беларусізацыі - чэрвень1924 г.З сярэдзіны 1923 г. і да сярэдзіны 1924 г.- першая фаза, на працягу якой вялася ў асноўным яе палітычная і ідэалагічная падрыхтоўка. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа праведзена ў 1926–1929 гг.Адным з напрамкаў нац палітыкі з’яўлялася беларусізацыя дзярж устаноў, грамадскіх арган-цый, як мела на мэце вывучэнне супрацоўнікамі бел мовы і перавод на яе справ-ва.
У ходзе бел-цыі выраш-ся задача больш актыўнага
вылучэння на кіруючыя пасады прадстаўнікоў карэннага насельніцтва.Палітыка беларусізацыі закранула і войска. У 1923–1925 гг. праводзілася ваенная рэформа. Важным напрамкам беларусізацыі з’яўлялася нац-культбудаўніцтва. Шмат што было ў выдавецкай справе.Значных поспехаў дасягнулі бел літаратура, тэатр, музыка, жывапіс. Але яе ход меў пэўн супярэчнасці і цяжкасці. Паспяхова праходзiла беларусiзацыя навучальных устаноу. Да 1928г. 80% школ было пераведзена на мову навучання. Бел мову неслi у масы бел пiсьменнiкi У.Дубоука, М.Чарот, К.Чорны i iнш. Мастацкiя творы 20-х гадоу сведчаць аб зменах,якiя адбывалiся у грамадстве. Развiваецца краязнауства. Новая галiна у навуцы - беларусазнауства. У 20-ыя гады парт органы спрабуюць iграць вядучую ролю у правядзеннi беларусiзацыi, пачынаюць цягнуць навуку пад свой кантроль, руйнаваць яе нац формы.
Але нягледзячы на цяжкасцi, плённа працавалi на нiве бел адраджэння паэт, празаiк Цiшка Гартны; пiсьменнiк М.Гарэцкi; гiсторыкi В.Ластоускi,
У.Iгнатоускi; жывапiсец i графiк М.Фiлiповiч; стваральнiк першага бел кiнафiльма "Лясная быль" Ю.Тарыч; аутар першай п'есы на бела мове "Машэка" Е.Мiровiч; аутар Дзярж гiмна БССР Н.Сакалоускi i iнш. Да 1928г. беларусiзацыя дасягнула значных поспехау, стварыла пе-радумовы для разгорт-ня нац-культ буд-ва у БССР.
39. Спецыфіка сацыяльна-эканамічнага развіцця БССР у першае пасляваеннае дзесяцігоддзе(1944-1954гг).
Вайна прывяла да велiзарных матэр i людскiх страт (75 млрд. рублёу, загiнуу кожны 4). З 1943г. пачалося аднауленне прамысл-цi i ужо да 1950г. яна перавысiла даваенны узровень. Асвоены выпуск аутамабiляу, трактарау, лiцейнага абсалявання i iнш. Пабудаваны рад прадпрыемствау лёгкай прамысловасцi, праведзена рэканстр-цыя iльнозаводау, абутковых прадпрыемствау. Пачатак 50-х гадоу характ-цца разгортваннем НТР. Да сяр 50-х гадоу Б дасягнула новых поспехау. Пабудавана 150 прадпрыемствау. Заводы папауняюцца новым абсталяваннем.У вынiку павышэння тэхн узроуню, ↑ прадукц-ць. З сяр 50-х гадоу пашыр-ца капiт будаун-ва, вытв-ць набывае хар-ар навук-iндустр тыпу.
Вайна нанесла вялiкi урон i сельск гасп-цы. Таму на працягу 1945-50 гадоу iдзе аднауленне. Але ужо у гэты час сяляне пераутв-цца у механ рабоч сiлу.Калгаснiкi аказалiся у залежнасцi ад кiраунiкоу калгасау, не маглi выехаць з вёскi. Гэта прывяло да крызiсу сельскай гаспадаркi. У пачатку 50-х гадоу пачалi шукаць выхад з крызiсу, якi бачыуся у павышэннi цэн на сельскагаспадарчую прадукцыю, пераразмеркаваннi бюджэту на карысць сяла i iнш.
46.Прычыны Другой Сусветнай вайны, яе асноўныя этапы.
Прычыны:
-Недасканальнасць Версальска-Вашынгтонскай сіс-мы дагавораў
-Распаўсюджванне фашысцкай ідэі і ўсталяванне фаш рэжыму ў шэрагу краін.(У 30-я гг узнікла 3 асяродкі вайны: Японія пачынае агрэсію на Кітай на Ўсходзе, Італія – Эфіопія у Міжземнамор’і, у Зах. Еўропе Германія пачынае мілітарызацыю эканомікі.1936-37 ствараецца ваенны блок агрэсіўных дзяржаў – “антыкамінтэрназскі пакт”)
-Памылковая палітыка вядучых краін свету, якія спачатку трымаліся нейтралітэту.Палітыка “Змірэння агрэсару” – раздзел Чэхаславакіі у 1938г). Супярэчнасці паміж дзяржавамі не дазволілі ім заключыць дагавор аб узаемадапамозе супраць Германіі. Гэта штурхнула Савецкі Саюз да падпісання пакта Молатава-Лібентропа ў 1939г тэрмінам на 10 гадоў з сакрэтным пратаколам. Ругая Сусветная пачалася з нападзення на Польшчу 1 верасня 1939г. 3 верасня Англія і Францыя аб’явілі Германіі вайну.
Этапы:
1 верасня 1939г – 21 чэрвеня 1940г пачатак
22 чэрв 1941 – 18 лістап 1942 нападзенне на СССР
19 лістапада 1942 – 31 снежня 1942 Сталінград
41.Асноўныя тэндэнцыі індустрыальнага развіцця БССР ва ўмовах разгортвання НТР.
Прамысловае развіццё БССР было звязана з разгортваннем навукова-тэхнічнай рэвалюцыі, якая ахапіла развітыя краіны свету. НТР прадугледжвала ўкараненне ў вытворчасць новых дасягненняў навукі і тэхнікі. Гэта абумовіла апераджальныя тэмпы развіцця галін прамысловасці, якія забяспечвалі тэхнічны прагрэс усёй народнай гаспадаркі: машынабудавання і металаапрацоўкі, хімічнай і нафтахімічнай прамысловасці, энергетыкі.
У другой палове 50-х — першай палове 60-х гг. у БССР пабудаваны завод аўтаматычных ліній і ўпершыню ў СССР — завод электронных вылічальных машын (ЭВМ) у Мінску. Пачаў дзейнічаць Полацкі нафтаперапрацоўчы камбінат і ўведзены ў строй буйныя прадпрыемствы хімічнай прамысловасці: Гомельскі суперфасфатны і Гродзенскі азотна-тукавы заводы, Салігорскі калійны камбінат. Быў асвоены выпуск акучвальнага трактара «Беларусь», лесавозных аўтамабіляў «МАЗ». Сышлі з канвеера першыя 25-тонныя аўтасамазвалы «БелАЗ» у Жодзіне. Выдаў першы пракат Магілёўскі металургічны завод. Пачаўся выпуск халадзільнікаў з маркай «Мінск».
Развіццё сельскай гаспадаркі адбывалася за кошт павышэння дзяржавай закупачных цэн на яе прадукцыю, прыцягнення да непасрэднага ўдзелу ў калгаснай вытворчасці калектываў прамысловых прадпрыемстваў, навуковых і навучальных устаноў. Рабіліся спробы павысіць зацікаўленасць калгаснікаў у павышэнні прадукцыйнасці сельскагаспадарчай вытворчасці. Адным з прыкладаў дбайнага гаспадарання стаў кал гас «Рассвет» у Кіраўскім раёне Магілёўскай вобласці, які ўзначальваў Кірыла Пракопавіч Арлоўскі. Ён быў адным з арганізатараў партызанскага руху ў Беларусі ў гады грамадзянскай і Вялікай Айчыннай войнаў, быў цяжка паранены. За мужнасць і гераізм узнагароджаны зоркай Героя Савецкага Саюза. У 1944 г. стаў старшынёй калгаса. За дасягненне высокіх паказчыкаў у сельскагаспадарчай вытворчасці удастоены звання Героя Сацыялістычнай Працы.
Размах набыла меліярацыя — асушэнне забалочаных зямель. Але ў выніку парушэння тэхналогіі гэтае вельмі неабходнае для Беларускага Палесся мерапрыемства ператварыла ў шэрагу раёнаў балоты ў крыніцы вялізных пыльных бур, якіх раней тут ніколі не было.
47. Пачатак Другой Сусветнай вайны. З’яднанне Зах. Б з БССР.
Уз'яднанне беларускага народа ў складзе БССР адбывалася ў складаных знешнепалітычных умовах. 23 жніўня 1939 г. паміж СССР і Германіяй быў падпісаны пакт аб ненападзенні, які атрымаў назву пакт Молатава-Рыбентропа (па прозвішчах міністраў замежных спраў). Пакт быў дапоўнены сакрэтнымі пратаколамі, па якіх тэрыторыя Польшчы падзялялася на сферы уплыву СССР і Германіі. Гэта парушала правы польскага народа на самавызначэнне. Гітлераўская Германія 1 верасня 1939 г. напала на Полыпчу, тым самым развязаўшы другую сусветную войну. Германскія войскі акупіравалі (захапілі) амаль усю тэрыторыю Польшчы і падступілі да межаў Заходняй Беларусі.
У гэтых умовах з мэтай абароны інтарэсаў беларускага насельніцтва 17 верасня 1939 г. Чырвоная армія перайшла савецка-польскую мяжу К 25 верасня савецкія войскі поўнасцю занялі Заходнюю Беларусь. Граніца паміж Чырвонай арміяй і германскімі войскамі была замацавана Дагаворам аб дружбе і граніцы ад 28 верасня 1939 г. паміж СССР і Германіяй, а ў Брэсце адбыўся сумесны савецка-германскі парад.
28—30 кастрычніка 1939 г. у Беластоку адбыўся Народны сход, які прыняў Дэкларацыю аб устанаўленні ў Заходняй Беларусі савецкай улады і ўваходжанні Заходняй Беларусі ў склад БССР. Дэпутаты Народнага сходу звярнуліся ў Вярхоў-ны Савет СССР з просьбай аб прыняцці Заходняй Беларусі ў склад Савецкага Саюза і ўз'яднанні яе з БССР. 2 лістапада 1939 г. гэтая просьба была задаволена.
З лета 1940 г. Германiя пачала падрыхтоўку да вайны супраць СССР. У снежнi 1940 г. зацверджан план <Барбароса> - маланкавай вайны, разгрому СССР за 3-4 месяцы. У маi 1941 г. быў зацверджаны план <Ост> - праграма знiшчэння i каланiзацыi народаў СССР. 22 чэрвеня 1941г. на досвiтку гiтлераускiя войскi варвалiся у межы СССР.
42.Эканоміка Б ў 70-я – першай палове80х гг. Прычыны паступовага запавольвання тэмпаў эканамічнага росту і ўзнікнення цяжкасцей у сацыяльнай сферы.
Нягледзячы на высокія паказчыкі росту прамысл вытворчасці, з першай паловы 70-х гадоў паралельна існавалі і ўзмацняліся негатыўн з’явы – адставанне тэмпаў навук-тэхнічн прагрэсу і ўкаранення ў вытворч-ць яго дасягненняў. Павелічэнне дзярж асігнаванняў на патрэбы сельск гаспадаркі, а таксама выкарыстанне ўласн сродкаў дазволілі калгасам і саўгасам ажыццявіць шырок праграму будаўніцтва вытворчых памяшканняў. Экан-ка Б была часткай агульнагаспадарч комплексу СССР.Вынікам развіцця эканомікі БССР да сяр 80-х г з’явілася стварэнне буйнога тэрытар-галіновага прамыслов комплексу. Ўвесь пасляваенны перыяд, у тым ліку і ў 70-я – першай пал 80-х гг., у рэспубл вялося інтэнсіўнае капітальнае будаўн-ва, нарошчваліся вытворчыя магутнасці.Аднак нельга не лічыцца з тым фактам, што ў эканамічн развіцці і ў першай палове 80-х гг. сталі відавочн негатыўн з’явы. Гэта перш-наперш зніжэнне тэмпаў эканамічнага росту. Не ўдалося забяспечыць у поўнай меры выхад народнай гаспадаркі БССР на якасна новы навук-тэхнічны і арганізац-эканамічны ўзровень. Рэспубліка не дабілася рашучага зруху ў інтэнсіфікацыі вытворчасці. Не адбылося значнага паляпшэння якасці вырабленай прадукцыі. Значна ўскладнілася экалагічн сітуацыя ў выніку бурнага індустр развіцця і недаацэнкі прыродаахоўных мер, недахопаў у ахове здароўя і г.д. Усё гэта выклікала сур’ёзную заклапочанасць у грамадстве. Мацней і мацней раздаваліся галасы аб неабходнасці перамен.З другой пал 70-х гадоў канцэпцыя пабудовы камунізму атрымала працяг у канцэпцыі развітога сацыялістычн грамадства.З сяр 50-х гадоў неаднаразова рабіліся спробы павялічыць ролю Саветаў у кіраванні дзяржавай і грамадствам. Аднак рэальная ўлада знаходзілася ў руках парт камітэтаў. І наогул ўсё грамадска-палітычнае жыццё было строга рэгламентавана і цэнтралізав. Кіруюч сілай бел грамдства з’яўлялася Кампартыя Беларусі. Важную ролю ў паліт структуры і жыцці грамадства ігралі грамадскія арганізацыі – прафсаюзы.Усплеск грамадскай актыўнасці быў звязаны з прыняццем Канстытуцыі СССР 1977 г. і Канстытуцыі БССР 1978 г, якія былі арыентаваны на абарону сац гарантый людзей.