ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.12.2023
Просмотров: 198
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Сұраулы сөйлем
Көру диктанты
Көлбеңдейді көбелек. Көбелекке не керек? Көз тартады гүл өрнек, Көйлегі оның керемет!
Өздік диктант
Сәуле кітапханаға барды. Бұл – мектеп кітапханасы. Кітап ханада қызық кітаптар көп. Сәуле өзі іздеген кітабын тапты.
-
Ма,ме,ба,бесұрақсөздерінқойып,хабарлысөйлемдерді сұраулы сөйлемдерге айналдырыпжаздыру.
***
Білім
Білім терең теңіз бе? Білім, еңбек егіз бе? Рухани азығым –
Осы екеуі деңіз де,– Дейді атам,– білімді еңбекпенен сен ізде.
Ермахан Шайқыұлы
Шығармашылық диктант
-
Концертке, дайындалды, оқушылар. -
Әсел, айтады, ән, Отан туралы. -
Тақпақ, жаттадым, мен. -
Болат, тартады, домбыра. -
Концерт, қоясыңдар ма, сендер. -
Өнерлі ме, оқушылар, сыныптарыңдағы. -
Сыныптың, өнерлі, оқушылары. -
Ән, Әсемнің, ғажап, айтуы. -
Қандай, керемет, дауысы. -
Ұйып, оны, тыңдаймыз, бәріміз.
-
Сөйлем құрапжаздыру.
***
Сабақтан кешікпе. Үзіліс кезінде тәртіп бұзба. Сыныптас тарыңмен мектептегі тәртіп ережелерін құрастыр.
-
Ма, ме, ба, бе, па, пе арқылы сұраулы сөйлемге айналдырыпжаздыру.
***
Менің үйім мектепке жақын. ?
Мектебім үлкен және әдемі. ?
Мұғалім біздерді оқытады. ?
-
Хабарлысөйлемдергетиістісұрақтардықойдыраоты- рып, сұраулы сөйлемге айналдырыпжаздыру.
Графикалық диктант
|ба?
|нешеу?
|нешеде?
|қай?
|ме?
-
Берілген сызба арқылы сұраулы сөйлемдер құратып жаздыру.
Бақылау диктанты
Мақтаншақ
Қалтайға сыныптастары қонаққа келді.
Қалтай оларға салған суреттерін көрсетті. Кітаптарын көрсетіп мақтанды. Қонақтары қайтуға жиналған сәтте үй іргесінде жатқан ала бұзауға мініп алды. Бұзау орнынан ұшып тұрды. Қалтай жерге құлап түсті. (31 сөз.)
Сансызбай Сарғасқаев
***
Жаңбыр құйып тұр. Сәуле қолшатырын төбесіне ұстады. Мектепке жақындай бергенде қыңсылаған күшік дауысы құлағына шалынды. Күшіктің үсті малмандай су. Аяп кетті. Ол күшікті көтеріп алды. (25 сөз.)
«Балдырған» журналынан
МЕНІҢ ТУҒАН ӨЛКЕМ
Лепті сөйлем
Көру диктанты
Кенге толы қойнауы, Анамыздай тілеуі ақ, Төлге толы жайлауы, Отан бізде біреуақ, Ол – біздің Қазақстан! Ол – біздің Қазақстан!
Мұзафар Әлімбай
-
Өлеңді жатқажаздыру.
Өздік диктант
Жұмбақ
Қуану, ренжу, өкіну, Мақсатым – соны сездіру. Ұранды да айтамын, Қарқындап барып қайтамын.
-
Жұмбақ шешуіндегі сөз туралы мәтінжаздыру.
Шығармашылық диктант
-
… әкем келді! -
… кеше келсемші! -
… әдемі сурет! -
... көркем табиғат! -
... жерананың құдіреті! -
... туған жерімай!
-
Сөйлемдерді алақай, қап, қандай, неткен, паһшіркін,
беу сөздерінің тиістісін қойыпжаздыру.
***
Ертіс – үлкен өзен. Оның бойына сәулетті қалалар салынған.
Ертіс жағасының құнарлы топырағы жылда мол өнім береді.
-
Бірінші сөйлемді лепті сөйлемге айналдырыпжаздыру.
Терме диктант
Қаратайға әкесі малақай сатып алып берді. Малақай балақайға ұнады.
-
Алақай, малақайым әдемі! – дейтін ол.
Сөйтіп жүргенде ауылдан әжесі келді. Қаратай оның алдынан жүгіріп шықты.
-
Алақай, әжем келді! – деді ол. -
Айналайын, Қаратайым, – деп әжесі немересінің бетінен сүйді. -
Әже, мені біреулер Алақай деп атайды, – деді балақай. -
Алақай деген жақсы сөз, балам. Қуанғаныңды білдіреді. Қуанып, шат болып жүрсең, тез өсесің. Айтса, айта берсін, – деді әжесі.
Қаратай кәдімгідей қуанып қалды. Қуанып, шаттанған соң бұрынғыдан да бойы өсіп, есейе түскендей көрінді.
Қ. Шотбасов
-
Мәтіннен лепті сөйлемдерді теріпжаздыру.
***
Жарас жазғы демалысында үлкендерге көмектесуді ұйғар ды. Сөйтіп
ол хат тасушы болды. Хат, газетжурнал толы сөмкені велосипедінің арт жағына қойып, мықтап байлап ала ды да, жайлауға қарай тартып отырады. Әнеміне дегенше са лып ұрып жетіп келеді.
Шопандар қарқ болып қалады.
-
Міне, жігіт! -
Көп жаса! -
Өркенің өссін, қарағым! -
Қатарыңның алды бол! – деп, алғыстарын үйіптөгеді.
Ғ. Тәшімбаев
-
Мәтіннен лепті сөйлемдерді теріпжаздыру.
Сөйлемдегі сөздердің байланысы Көру диктанты
Ер жігіт елін қорғайды
Терек бүрін қорғайды, Ара балын қорғайды, Шағала көлін қорғайды, Шопан төлін қорғайды, Егінші жерін қорғайды, Ер жігіт елін қорғайды.
Өтебай Тұрманжанов
-
Өлеңді жатқа жаздыру. Сөйлемдердегі сөздердің байла- нысын сұрақ қойып анықтату.
***
Ақ қар, көк мұз айнала, Қыс кетпеске бекінді.
Желпіп өткен жел ғана Шымшылайды бетіңді.
Тұманбай Молдағалиев
-
Өлеңдіжатқажаздыру.Екіншісөйлемдегісөздердіңбай- ланысынтапқызу.
***
Лебі мұздай ызғарлы, Алып келді қыс қарды. Қысқа түндер ұзарды, Ұзақ күндер қысқарды.
Нұтфолла Шәкенов
-
Өлеңдіжатқажаздыру.Соңғыекісөйлемдегісөздердің байланысынтаптыру.
Өздік диктант
Жер бедері
Жер бетіндегі таулар мен сайлардың жинағын жер бедері деп атайды. Жер бедері ерекшеліктеріне байланысты тау лы және жазық болып бөлінеді. Жер бедерінде мұхиттар мен құрлықтар орналасқан. Жер – адамзат байлығы! Оны қорғау қажет! Аялау керек! (33 сөз.)
Шығармашылық диктант
-
Ауамен, біз, дем, таза, аламыз. -
Ауа, денсаулыққа, таза, пайдалы, өте. -
Үйдің, таза, ауасын, әр уақытта сақтаңдар. -
Жиі, терезені, тұрыңдар, ашып. -
Отырыңдар, жаңартып, ауаны.
-
Орны ауыстырылып берілген сөздерден сөйлемқұратқызу.
***
Сәлім (өзен) барды. Ол (өзен) балық аулады. (Өзен) балық көп. Шелекті (балық) толтырды. Түске жақын (үй) қайтты.
-
Жақшадағы сөздерді сөйлем мазмұнына қарай өзгертіп жаздыру.
***
Үрленген, қалықтай ұшты, шар. Ұстап алды, қуып жетіп, Алмат, оны. Шарды, апарып, қарындасына, берді.
-
Орны ауыстырылып берілген сөздерден сөйлемқұратқызу.
Графикалық диктант
Құстар сайрайды. Сәрсен кітапханаға барды. Әлия мақала жазды. Әйгерім Алматыдан келді.
-
Сөйлемдегі сөздердің байланысын сызба арқылыкөрсет-
кізу.
* * *
. .-
Берілген сызба бойынша сөйлемқұрату.
Ескерту диктанты
Мен көркем гимнастика үйірмесіне қатысамын. Билегенде шауып келе жатқан салт аттыны бейнелеймін. Бір күні әкем жаттығуға қатысты. Үйге қайтар жолда маған ой салды. Биіңе
«Көңіл ашар» күйі дәл келеді емес пе? Үйге келіп, билеп көрдім. Тамаша! Өте жақсы болды! Таптым іздегенімді! Қуанғанымнан әкемнің мойнына асылдым. Күй әуені жаттықтырушыма да ұнады.
«Балдырған» журналынан
Бақылау диктанты
Табиғат және адам
Табиғат пен адам – егіз ұғым. Табиғат – тіршілік көзі. Оны қорғау – біздің парызымыз! Табиғат – адамның екінші анасы. Себебі біздерге мол қазына мен байлықты береді. Табиғатты лас тамай, оны қорғауымыз қажет! (28 сөз.)
***
Арман қала
Астанада көп қабатты үйлердің саны күнненкүнге көбеюде. Олар жаңаша сәнмен, ерекше көрікпен салынуда. Қаланың әсемдігіне қарап көзің тоймайды. Біз сені мақтан етеміз, Аста на! Жасай бер, Ақорда! (27 сөз.)
***
Мен Алтайда тұрамын. Ауылдың іргесінде Бұқтырма өзені ағып
жатыр. Айнала көк шалғын. Қалың ағаш. Неткен кере мет! Жұпар иіс мұрныңды жарады.
Ержеткен соң, бүкіл еңбегімді осы жердің гүлденуіне ар наймын! (28 сөз.)
МАЗМҰНЫ
АЛҒЫ СӨЗ 3
ӨЗІМ ТУРАЛЫ
Тіл және сөйлеу 8
У дыбысының дауысты және дауыссыз
болып айтылуы. Уәрпінің жазылуы 9
И, йәріптерінің жазылуы 10
Яәрпінің жазылуы 12
Юәрпінің жазылуы 13
Бақылау диктанты 14
МЕНІҢ ОТБАСЫМ ЖӘНЕ ДОСТАРЫМ
Дауыссыз дыбыстардың түрлері 15
Дауыссыз б мен п 15
Дауыссыз қ мен ғ 16
Дауыссыз к мен г 18
Дауыссыз л мен р 19
Дауыссыз н мен ң 21
Бақылау диктанты 22
МЕНІҢ МЕКТЕБІМ
Мәтін дегеніміз не? 24
Мәтіннің тақырыбы және мәтіндегі
негізгі ой дегеніміз не? 25
Мәтіннің құрылымдық бөліктері 26
Мәтін және оның түрлері 27
Сөйлем дегеніміз не? Хабарлы сөйлем 28
Сұраулы сөйлем 29
Бақылау диктанты 31
МЕНІҢ ТУҒАН ӨЛКЕМ
Лепті сөйлем 32
Сөйлемдегі сөздердің байланысы 34
Бақылау диктанты 36
Оқу әдiстемелiк басылым
Жұмабаева Әзия Елеупанқызы Уайсова Гүлнар Инаматқызы Тұралбаева Алмаш Тұрғанбайқызы
ҚАЗАҚ ТІЛІ
Диктанттар жинағы 1-бөлім
(Байқау нұскасы)
Редакторы Ж. Қайранбай Көркемдеуші редакторы М. Нұрбеков Техникалық редакторы Ұ. Рысалиева Корректоры Е. Амангелді
Компьютерде беттеген