ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.12.2023
Просмотров: 194
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
оқушыларға әрбір сөзді
немесе сөйлемді көңіл қойып тыңдап, олардың мағынасын ұғып алғаннан кейін ғана жазуға кірісу керектігі ескертіледі. Мұғалім оқушылардың түгелдей жазып отыруын қадағалап, ең баяу жа затын оқушы бітісімен, келесі сөйлемді оқиды. Бірақ ол жаңа сөйлем екені айтылмайды;
в) оқушылар диктант мәтінін түгел жазып болғаннан кейін мұғалім мәтінді бастанаяқ тағы бір рет оқиды. Осы кезде оқушылар өз жазғандарын мұғалімге ілесе отырып тексереді. Қатесі болса түзетеді.
Мұғалім диктантты бір орында тұрып оқиды.
Бастауыш сыныпта алынатын бақылау диктантының көлемі төмендегідей:
2сыныпта – 25–30;
3сыныпта – 35–50;
4сыныпта – 55–70 сөзден аспауы керек.
Сөздік диктант
Сөйлеу, ауызекі, мұқият, түсінісу, монолог, диалог, ком пьютер.
Адамдар бірбірімен сөйлесуді өте ерте заманда бастаған. Олар тамақ табу үшін аң аулауға, суықтан қорғану үшін баспа на салуға мәжбүр болды. Мұның бәрін бірлесіп істеген оңай еді. Сондықтан адамдар бірбірін көмекке шақыра бастады. Осы лайша ауызекі сөйлесу пайда болды.
***
Сөйлеу тіл арқылы жүзеге асады. Тілдің көмегімен адам дар қоршаған орта туралы көп нәрсені біледі. Олар оқиды, ой ланады, өз ойларын ортаға салады, білгенін айтады, бірбірімен қарымқатынас жасайды.
1. Жанар мен Ардақ ұзақ әңгімелесті. 2. Оқушы тақпақ айтты. 3. Балжан атасына хат жазды. 4. Дәурен мәтінді дауыс тап оқыды. 5. Оқушылар терме диктантын жазды.
Адамдар ғана ... алады. Ал жанжануарлар тек ... шығарады. Сөйлеу әрекетіне ..., ..., ..., ... жатады.
Керекті сөздер: дыбыс, тыңдау, айту, оқу, жазу, сөйлей.
Есте жоқ ерте заманда адамдар бірбіріне керней тартып, дабыл қағып, от жағып, түрлі түсті шүберек бұлғап хабар беретін еді. Қазір...
У әрпінің жазылуы
Сөздік диктант
Сәукеле, Зәуре, уық, әуен, сусын, зәулім, улапшулап.
***
Дәуір, елеуіш, қауын, жуу, бауыр.
Ақ жаңбырға шомылып, Туған жердің алабы.
Қызғалдаққа көміліп, Көздің жауын алады.
Ескен Елубай
әуе.
Сусын, уақыт, жайлау, Сәуле, сүрлеу, оқушы, шашу, жуас,
1. ... тиімді пайдалану қажет. 2. Анам ... киім дүкеніне бардық.
... мен ... – тігіншінің сүйікті ісі.
Керекті сөздер: екеуіміз, тігу, таңдауда, уақытты, пішу.
***
Шуақ – қуыршақ – ...
Киім, тақия, кимешек, аяқкиім, көйлек, ине, жиек.
***
Сый, сыйлық, тый, тыйым, сыйды.
Тиіскенді түйреген, Киімі бар инеден.
Сыйға – сый
Ара тынбайды, Ұшып, зырлайды. Шарлап қырларды, Шырын жинайды. Гүлдер өсірсең, Балын сыйлайды.
Мұзафар Әлімбай
***
Ертеде бір аңшы аң аулап жүріп, бұтаның арасынан қоянды көріпті. Аңшы ыңғайланып тасада отырады. Кенеттен қоянды көріп, мылтығын кезейді. Қоянды атпай тұрып қиялға беріледі...
Әшекей бұйымдар
Ертеректе зергерлер қыздарға арналған түрлі әшекей бұйымдар жасаған. Қыздар алқа, сырға, шолпы, түйреуіш, белдіктер таққан. Құлаққа тағатын сырға ең сүйікті әшекейдің бірі
болған. Сырғаны туғаннан бастап, қартайғанға дейін таққан.
Сөздік диктант
Аяқ, пияз, бояу, зиян, ұят, желмая.
Менің інім – Бақтияр, Болса өзінде ықтияр, Қызыл қарбыз тұрғанда, Жемес еді көк қияр.
Қадыр МырзаӘли
Қияр
Қияр – адам денсаулығына пайдалы көгөнiс. Оның қабығын көзді күтуге, бет терісін жасартуға пайдаланады. Қияр шыры ны тыныс алу мүшелерінің жұмысын жақсартады. Күніне бір жас қияр жеген адамның есте сақтау қабілеті артады.
Сеземін
Бақтиярдың шашынан (Ненің?) иісін сеземін. Саусақтары басынан (Ненің?) иісін сеземін.
Мұзафар Әлімбай
Балалар саяхатқа шыққан. Олар табиғат аясында бояумен сурет салмақ болды. Осы кезде Жәния қоянды көріп қалды. Қоян қорқып, қаша жөнелді. Оны балалар да көріп, мәз болып шулады.
немесе сөйлемді көңіл қойып тыңдап, олардың мағынасын ұғып алғаннан кейін ғана жазуға кірісу керектігі ескертіледі. Мұғалім оқушылардың түгелдей жазып отыруын қадағалап, ең баяу жа затын оқушы бітісімен, келесі сөйлемді оқиды. Бірақ ол жаңа сөйлем екені айтылмайды;
в) оқушылар диктант мәтінін түгел жазып болғаннан кейін мұғалім мәтінді бастанаяқ тағы бір рет оқиды. Осы кезде оқушылар өз жазғандарын мұғалімге ілесе отырып тексереді. Қатесі болса түзетеді.
Мұғалім диктантты бір орында тұрып оқиды.
Бастауыш сыныпта алынатын бақылау диктантының көлемі төмендегідей:
2сыныпта – 25–30;
3сыныпта – 35–50;
4сыныпта – 55–70 сөзден аспауы керек.
ӨЗІМ ТУРАЛЫ
Тіл және сөйлеу
Сөздік диктант
Сөйлеу, ауызекі, мұқият, түсінісу, монолог, диалог, ком пьютер.
Өздік диктант
Адамдар бірбірімен сөйлесуді өте ерте заманда бастаған. Олар тамақ табу үшін аң аулауға, суықтан қорғану үшін баспа на салуға мәжбүр болды. Мұның бәрін бірлесіп істеген оңай еді. Сондықтан адамдар бірбірін көмекке шақыра бастады. Осы лайша ауызекі сөйлесу пайда болды.
***
Сөйлеу тіл арқылы жүзеге асады. Тілдің көмегімен адам дар қоршаған орта туралы көп нәрсені біледі. Олар оқиды, ой ланады, өз ойларын ортаға салады, білгенін айтады, бірбірімен қарымқатынас жасайды.
Терме диктант
1. Жанар мен Ардақ ұзақ әңгімелесті. 2. Оқушы тақпақ айтты. 3. Балжан атасына хат жазды. 4. Дәурен мәтінді дауыс тап оқыды. 5. Оқушылар терме диктантын жазды.
-
Ауызекі сөйлеу жүзеге асырылған сөйлемдерді теріп жаздыру.
Шығармашылық диктант
Адамдар ғана ... алады. Ал жанжануарлар тек ... шығарады. Сөйлеу әрекетіне ..., ..., ..., ... жатады.
Керекті сөздер: дыбыс, тыңдау, айту, оқу, жазу, сөйлей.
-
Көп нүктенің орнына керектіі сөздерді қойыпжаздыру.
Есте жоқ ерте заманда адамдар бірбіріне керней тартып, дабыл қағып, от жағып, түрлі түсті шүберек бұлғап хабар беретін еді. Қазір...
-
Мәтінді әрі қарайжалғастырту.
Графикалық (сызба) диктант
-
Сөйлеудің ауызекі және жазбаша түрі бар. -
Сөйлеу түрлерін сызбаменкөрсету.
У дыбысының дауысты және дауыссыз болып айтылуы
У әрпінің жазылуы
Сөздік диктант
Сәукеле, Зәуре, уық, әуен, сусын, зәулім, улапшулап.
-
У-дың дауысты, дауыссыз екеніндәлелдеу.
***
Дәуір, елеуіш, қауын, жуу, бауыр.
-
У-дыңдауысты,дауыссызекеніндәлелдеу.Сөздердіңма- ғынасынтүсіндіру.
Көру диктанты
Ақ жаңбырға шомылып, Туған жердің алабы.
Қызғалдаққа көміліп, Көздің жауын алады.
Ескен Елубай
-
Дауысты у-дың астын бір сызықпен, дауыссыз у-дың астын екі сызықпенсыздыру.
әуе.
Терме диктант
Сусын, уақыт, жайлау, Сәуле, сүрлеу, оқушы, шашу, жуас,
-
Дауыссыз у дыбысы бар сөздерді теріпжаздыру.
Шығармашылық диктант
1. ... тиімді пайдалану қажет. 2. Анам ... киім дүкеніне бардық.
-
Киім ... мен сатушының көмегіне жүгінемін. 4. Көйлекті
... мен ... – тігіншінің сүйікті ісі.
Керекті сөздер: екеуіміз, тігу, таңдауда, уақытты, пішу.
-
Көп нүктенің орнына тиісті сөздіжаздыру.
-
У-дың дауысты, дауыссыз екеніндәлелдеу.
***
Шуақ – қуыршақ – ...
-
Келесі сөз алдыңғы сөздің соңғы дыбысынан бастала- тын, құрамында у дыбысы бар сөздертапқызу.
И, й әріптерінің жазылуы Сөздік диктант
Киім, тақия, кимешек, аяқкиім, көйлек, ине, жиек.
-
Сөздердің мағынасынтүсіндіру.
***
Сый, сыйлық, тый, тыйым, сыйды.
-
Сөздердің мағынасынтүсіндіру.
Көру диктанты
Тиіскенді түйреген, Киімі бар инеден.
-
Дауысты и-дің астын – бір, дауыссыз й-дің астын екі ретсыздыру.
Өздік диктант
Сыйға – сый
Ара тынбайды, Ұшып, зырлайды. Шарлап қырларды, Шырын жинайды. Гүлдер өсірсең, Балын сыйлайды.
Мұзафар Әлімбай
Шығармашылық диктант
-
Анам туған күніме әдемі сырға с...лады. 2. Мақта қыз кішкентай а...на тауып алды. 3. Мұрат домбыраға т...ек жаса ды. 4. Атасы Қанатқа жаман сөз айтуға т...ым салды.
-
Көп нүктенің орнына и мен ый-дың тиістісін қойып жаздыру.
***
Аңшының қиялы
Ертеде бір аңшы аң аулап жүріп, бұтаның арасынан қоянды көріпті. Аңшы ыңғайланып тасада отырады. Кенеттен қоянды көріп, мылтығын кезейді. Қоянды атпай тұрып қиялға беріледі...
-
Мәтінді әрі қарайжалғастырту.
Терме диктант
Әшекей бұйымдар
Ертеректе зергерлер қыздарға арналған түрлі әшекей бұйымдар жасаған. Қыздар алқа, сырға, шолпы, түйреуіш, белдіктер таққан. Құлаққа тағатын сырға ең сүйікті әшекейдің бірі
болған. Сырғаны туғаннан бастап, қартайғанға дейін таққан.
-
й әрпі бар сөздерді теріпжаздыру.
Я әрпінің жазылуы
Сөздік диктант
Аяқ, пияз, бояу, зиян, ұят, желмая.
-
Сөздердің мағынасынтүсіндіру.
Терме диктант
Менің інім – Бақтияр, Болса өзінде ықтияр, Қызыл қарбыз тұрғанда, Жемес еді көк қияр.
Қадыр МырзаӘли
-
Я әрпі бар сөздерді теріп жаздыру.
Өздік диктант
Қияр
Қияр – адам денсаулығына пайдалы көгөнiс. Оның қабығын көзді күтуге, бет терісін жасартуға пайдаланады. Қияр шыры ны тыныс алу мүшелерінің жұмысын жақсартады. Күніне бір жас қияр жеген адамның есте сақтау қабілеті артады.
Шығармашылық диктант
Сеземін
Бақтиярдың шашынан (Ненің?) иісін сеземін. Саусақтары басынан (Ненің?) иісін сеземін.
Мұзафар Әлімбай
-
Сұрақтың жауабынтапқызу.
***
Балалар саяхатқа шыққан. Олар табиғат аясында бояумен сурет салмақ болды. Осы кезде Жәния қоянды көріп қалды. Қоян қорқып, қаша жөнелді. Оны балалар да көріп, мәз болып шулады.
-
Сөйлемдердің орнын алмастыру арқылы мәтінқұрату.