Файл: Нрслтан аласы білім басармасы Еуразия гуманитарлы колледж мекемесі.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 25.10.2023
Просмотров: 57
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Нұр-сұлтан қаласы білім басқармасы
«Еуразия гуманитарлық колледж» мекемесі
Құқықтар пәндерінің циклдік комиссиясы
Мемлекеттік және мемлекеттік емес меншік құқығы
Азаматтық құқық пәні бойынша курстық жұмыс
Орындаған:ПК-31 тобының студенті
Ұзақбай.С.Б
Жетекшісі:құқық пәндерінің оқытушысы
Жұмабаева.З.Ә
НҰР-СҰЛТАН 2021
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ......................................................................................................................3
1.МЕМЛЕКЕТТІК МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР. 5
1.1Мемлекеттік меншік құқығының жалпы анықтамасы,түсінігі,ұғымы және мазмұны....................................................................................................................... 5
1.2Мемлекеттік меншік құқығының нысандары мен түрлері..............................10
1.3Мемлекеттік меншік құқығына және өзге заттық құқықтарға ие болу негіздері......................................................................................................................12
2.МЕМЛЕКЕТТІК ЕМЕС МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ҰҒЫМЫ МЕН ТҮРЛЕРІ....................................................................................................................17
2.1 Мемлекеттік емес меншік құқығы обьектілері.................................................17
2.2 Мемлекеттік емес меншік құқығы субьектілері...............................................20
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................22
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.........................................................................24
КІРІСПЕ
Курстық жұмыс өзектілігі:Қазақстан Республикасындағы меншік құқығы туралы ережелер азаматтық заңнама шеңберінде туындағаны сөзсіз.
Алайда, сыртқы табиғаттың да белгілі бір тарихи себептерге байланысты өзіндік ерекшеліктері бар.
Меншік құқығы, меншіктің өзі сияқты, қоғамдық өмірде шешуші рөл атқарады.
Қазақстан Республикасындағы меншік қатынастарын нормативтік реттеу мемлекет құрудың бүкіл кезеңінде болды.
Бұл курстық жұмыс азаматтық құқықтың пайда болуының негізгі ерекшеліктеріне және меншік құқығы саласындағы ережелеріне бағытталған.
Біздің ойымызша, зерттеу меншік заңдарының даму жағдайын түсінуге, маңызды теориялық және практикалық сұрақтарды анықтауға және шешімдер табуға көмектеседі.
Жалпы құқық елдерінде механикалық десотомияға меншіктің және жеке меншіктің негізгі заңдары қолданылатындығын ескеру қажет.
1999 жылғы парламенттік меншік туралы заңға негізделген Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабына негізделген меншік құқығын беру тек атқарушы биліктің міндеті екені түсінікті.
Демек, жұмыста жалпы алғанда меншік құқығының пайда болуы, сол кездегі азаматтық заңның кодификациясы және осы саладағы кепілдік доктринасының негізгі белгілерінің сипаттамасы ескерілген.
Курстық жұмыстың мақсаты:Біздің Қазақстан Республикасы тәуелсіздікке жету жолында елдің саяси және экономикалық жағдайында көптеген жетістіктерге жетті.
Қазақстан тарихы дами бастады, соның ішінде тауар-ақша қатынастары және қатысушылардың теңдігіне, сондықтан жеке қатынастарға негізделген мүліктік қатынастар.
Жеке меншіктің жеке ұжымдық нысандары меншік құқығының мәртебесіне байланысты.
Азаматтардың меншігі экономикалық категория ретінде жеке меншіктің барлық нысандарын қамтиды,яғни меншік құқығы субъектісі азаматтық заңның субъективті мағынасында танылады және меншік ерік, пайдалану және күш қолдану арқылы қорғалады.
Курстық жұмыстың нысаны:Мемлекеттік және мемлекетік емес меншік құқықтарды жан-жақты зерттеу нысаны бойынша.
Курстық жұмыстың міндеті: Азаматтық құқықтар белгілі бір адамға арналған материалдық игіліктердегі меншік құқығын анықтайтын, реттейтін және қорғайтын құқықтық нормалардан тұрады.
Олар бірігіп меншік құқығын құрайды, яғни бұл бірыңғай заңды институт.
Меншік - бұл белгілі бір жағдайларда қарастырылып отырған жұмыс формаларына меншік құқығын растайтын өндіріс құралдары өнімдеріне меншік туралы жариялылықтың белгілі бір мөлшері.
Меншік - бұл қоғамның жағдайы.
Меншік - бұл ең маңызды экономикалық категория, ал меншік -бұл компанияның өз мүлкін өз қалауынша иелену, пайдалану және оған билік ету құқығы, ол заңмен танылады және қорғалады.
Меншік құқығы институты қоғамдағы үш функцияны орындайды.
Біріншіден, меншік құқығының нормалары меншіктің нақты жеке адамдарға тиесілі екендігін анықтайды.
Екіншіден, меншік құқығының ережелері меншік иесінің өз мүлкіне иелік ету, пайдалану және оған билік ету құқығын белгілейді.
Үшіншіден, олар меншік иесінің мүдделері мен құқықтарын қорғаудың заңды тәсілдерін ұсынады.
Курстық жұмысты зерттеу пәні:
Азаматтық құқық пәні бойынша
Курстық жұмыстың құрылымы:кіріспеден,екі тараудан,қорытынды және пайдаланған әдебиеттен тұрады
1 МЕМЛЕКЕТТІК МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1 Мемлекеттік меншік құқығының жалпы анықтамасы,түсінігі,ұғымы және мазмұны
Меншік құқығы - бұл азаматтық-құқықтық күрделі тақырыптың бірі.
Азаматтық кодекстің 188-бабына сәйкес меншік құқығы дегеніміз- қоғамның өз мүлкіне өз қалауы бойынша иелік ету, пайдалану және оған билік ету құқығы, ол заңмен танылады және қорғалады.
Мұндай үстемдік кезінде меншік иесі, егер заңдар мен басқалардың құқықтары мен мүдделері бұзылмаса, мүлікті пайдалануға, өзгертуге, өңдеуге, сатуға, тіпті беруге және жоюға құқылы.
Заттың үстемдігін заңмен тану заңмен белгіленген шектерде жүреді, өйткені заттың үстемдігін шектеу белгілі дәрежеде иесінің еркіндігіне әсер етеді және сол арқылы зат иесінің күші болуы мүмкін емес шектеулі.
Сондықтан АК-тің 188-бап меншік құқығын осындай құқықтардың біріне шектейді. Демек, адамның мүлікке иелік ету, пайдалану және оған билік ету құқығы заңмен бекітілген.[1,78 бет ]
Мемлекеттік меншік-бұл бір нәрсеге ие болу қатынасы. Меншік құқығын реттейтін құқықтық ережелермен реттелетін қатынастар меншік құқығы болып табылады.
Жылжымайтын мүлікке меншік, пайдалану және сату келесі ерекшеліктермен сипатталады:
1) бұл құқықтар заңнамалық актілермен танылуы керек.
2) заңнамалық актілер бұл құқықтарды қорғауға тиіс;
3) меншік құқығын меншік иесінің қалауы бойынша жүзеге асыру мүмкіндігі;
4) Меншік иесінің өзіне тиесілі мүлікке қатысты меншік құқығын жүзеге асыруы.
Мемлекеттік меншік құқығының мазмұны меншік иесіне тиесілі иелену, пайдалану және билік ету сияқты өкілеттіктер (элементтер) болып табылады. Осы өкілеттіктердің әрқайсысы меншік құқығының қажетті элементі болып табылады.
Меншік иесі оларды үшінші тұлғаға бере алады немесе тіпті барлық үш өкілеттіктерді бере алады және иесі болып қала алады.
Заңды иелену құқығы мүлікті нақты иелену мүмкіндігіне шектеусіз кепілдік береді.
Бұл иесіне объектіде нақты үстемдік етуге мүмкіндік береді және объектіні пайдалану үшін маңызды жағдай жасайды.
Заңды иелік ету заңды болып табылады. заңсыз, адал және қатыгез. Егер мүлік заңды болса, бұл заңды меншік.
Яғни, меншік құқығы заң негізінде жүзеге асырылуы керек. Затты заңсыз иемдену, егер ол зорлық-зомбылықпен немесе жасырын жасалған болса, немесе заңсыз иесі затты кездейсоқ алып, оны қайтара алмаса, заң бұзушылық болып табылады.
Егер заттың иесі өзінің иелігіндегі заттың заңсыз екенін білсе және білуі керек болса, онда олар зиянды иесі болып табылады.
Меншікті пайдалану құқығы дегеніміз-бұл мүліктің пайдалы қасиеттерін сақтап, олардан пайда табуына заңды кепілдік.
Пайданы табыс, өсім, жеміс, ұрпақ және басқалары түрінде жасауға болады
Меншік иесі өзінің пайдалану құқығын қалай жүзеге асыруды шешеді.
Алайда ол заңға қайшы келмеуі керек, яғни мүлікті пайдалану жалпы игілікке қайшы келмеуі керек.
Сондықтан меншік иесі қоғамдық маңызды объектіні пайдалану кезінде тек өзінің ғана емес, сонымен қатар қоғамның да мүдделерін ескеруі керек.
Меншік иесі өзінің пайдалану құқығын басқа адамға беруге құқылы.
Билік ету құқығы - бұл мүліктің заңды тағдырын анықтауға арналған заңды кепілдік. [1,123 бет ]
Өкілдік - меншік құқығы объектілеріне қатысты заңды мәмілелер жасау.
Мысалы, егер меншік иесі өзінің мүліктік құқығын басқа тұлғаға беріп, кепілдік құқығын құрып, жалдау шартын орындаса, ол иеліктен шығару құқығын пайдаланады.
Билік ету құқығымен жасалатын мәмілелерде меншік иесінің құқықтары толығымен немесе ішінара ауысады-билікті жүзеге асырудың маңызды нысаны меншік иесінің мүлікті беруі болып табылады.
Иесі билікті қалай жүзеге асыруды шешеді. Бірақ бұл жағдайда заң бұзылмауы керек.
Заңды негіздерге байланысты иесінің билік ету құқығы алынып тасталуы немесе тоқтатылуы мүмкін.
Белгілі бір жағдайларда билік ету құқығы тек тиісті тұлғаның (мемлекеттік органның) келісімімен жүзеге асырылады.
Меншік құқығы тек мемлекет таныған шектерде жүзеге асырылады.
Яғни, меншік құқығының шексіздігі кейбір жағдайларда заңмен шектелуі мүмкін. [1,23 бет]
Меншік құқығын шектеу мүліктің ерекше құқықтық режиміне байланысты.
Мысалы, кейбір азаматтық құқық объектілерінің азаматтық айналымы шектелуі немесе айналымнан шығарылуы мүмкін.
Меншік иесінің бостандығын шектеу меншік иесінің өз өкілеттіктерін басқа адамдардың және мемлекеттің құқықтары мен заңмен қорғалатын мүдделерін бұзбай жүзеге асыру міндеттемесінен туындайды.
Сондықтан меншік иесінің өкілеттіктерін жүзеге асыру басқа адамдардың және мемлекеттің құқықтары мен заңмен қорғалатын мүдделерін бұзбауға тиіс.
Құқықтар мен заңды мүдделерді бұзу, басқалармен қатар, меншік иесінің монополиясын және басқа да артықшылықты жағдайын теріс пайдаланудан көрінуі мүмкін.
Бұл шарттар бәсекелестікті реттейтін заңдармен анықталады.
Меншiк иесi дегеніміз өз құқықтарын жүзеге асыру кезiнде азаматтардың денсаулығына және қоршаған ортаға ықтимал зиянды болдырмауға бағытталған шараларды қабылдауға мiндеттi.
Бұл шаралар экологиялық заңнамамен қамтылған.
Меншік құқығы шектеусіз.Меншікке меншік құқығы Азаматтық кодексте көзделген негіздер бойынша ғана тоқтатылуы мүмкін.
Біз меншік ұғымын екі тұрғыдан түсінуіміз керек. Біріншіден, экономикалық категория ретінде, екіншіден, құқықтық категория ретінде.
Экономикалық тұрғыдан алғанда, меншік дегеніміз өндіріс құралдары мен олардың өнімдеріне меншік нәтижесінде пайда болатын әлеуметтік қатынастар.
Меншік - қоғамның негізі, яғни негізгі экономикалық категория.
Меншік құқығы құрылыстың элементі болғанымен, қоғам дамуының белгілі бір сатысында олар категорияға кері әсер етіп қана қоймай, алдыңғы қатарға шығуы мүмкін.
Оған дәлел - елдің қазіргі дамуы. Экономикалық қатынастардың дамуына және олардың қоғамға қатысуына тікелей әсер ететін біздің экономикалық заңдарымыз
Меншік құқығы объективті және субъективті түрде анықталуы керек. Объективті құқықтар - бұл мекеменің ережелерінің объективті жиынтығы.
Меншік субъективті мағынада жеке тұлғаның меншік құқығы арасындағы байланысты анықтайды.
Меншік иесі мүлікті пайдалануға, иелік етуге және сатуға құқылы. Меншік құқығын жақсы түсіну үшін жоғарыдағы қағидаларға жеке-жеке қарап, олардың мазмұнын түсіндіру қажет.
Азаматтық кодекстің 188-бабының мақсаттары үшін меншік құқығы дегеніміз - қоғамның өз қалауы бойынша заңмен танылатын және қорғалатын мүлікке иелік ету, пайдалану және оған билік ету құқығы.
Иелену құқығы - бұл мүлікті нақты иеленудің заңды кепілі, яғни адамның өз қалауынша мүлікке ықпал ету қабілеті.
Мәселен, азамат ұзақ іссапардан кейін де өз мүлкінің иесі болып қала береді.
Оның меншікке араласуға заңды құқығы жоқ. Сондай-ақ мүлікке меншік құқығы басқа бірлікке ауысуы мүмкін. мысалы, жалдау және т.б. шарттар.
Азаматтық заң бойынша иелену заңды, әділетті немесе зиянды болуы мүмкін. [2,34бет]
Меншік құқығын пайдалану құқығы - бұл мүліктің, оның пайдалы табиғи қасиеттерінің, сондай-ақ одан алынатын артықшылықтардың заңды кепілдігі. Пайдасын кірістен, өсуден, жемістен, ұрпақтан және басқа формалардан көруге болады.
Пайдалану, яғни меншік иесінің өз клиенттерінің және оған тиесілі басқа мүліктің қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндігі.