ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 25.10.2023
Просмотров: 95
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Ақылдыдан данаға дейін,
Мүмкін шебер адамдар.
Тек үш сөз. Ақыл, адам, білім. Көкан-теңіз.
байқауға болады: Егер сіз байқасаңыз, бұл ескі әлем жалған,
Мінез-қыз (түрі), жасы ұзақ (ескі)…
- Сен қыз, бақсы, сүйкімді, сүйкімді сияқтысың,
Сүйісу (сүйісу), қолыңызды ұстаңыз беру…
Ақын бір Сан "ақыл" ұғымының өзі "ақыл" мағынасы бар.
Ақыл-ой кісендері және т. б. "" қанша кейіпкер берілген.Енді әлем айдаһармен салыстырылды " өзіңізді өсіріңіз, өзіңізді реттеңіз, бордақылаңыз, өзіңіз тамақтандырыңыз!"(6389).
Осылайша, метологиялық, бейнелі тіл-бұл Жүсіп Баласағұнның шығармасы ғана өзіне тән көркемдік ерекшеліктерді қалыптастырады. Адамның қадір-қасиеті білім, ақыл деп айтылады". алтыншы тарауда:
Ақылды НАН, білетіндер біледі,
Барлығы білімді тыңдағысы келеді! - не? - деп сұрады ол.Наланның білімсіздігі-кесел дерт.Ауруды емдеңіз, көзіңіз ашылсын дейді.Ал жетінші тарауда-жалпы тіл өнерінің қасиеті - сипаты мен пайдасы, зияны Иосиф сагунға жан-жақты білу керек, саганың әр бөлігінде кейіпкер сөзбен сөйлейді, мен ақынның аузынан білемін-бұл құрмет көзі деп көп айтады.Бұл ақынның өзі білген ақиқат, біз бұл әрекеттің қоғамның көңілсіздігі мен санасына сіңуі керек ниет екенін білеміз.
Ғылыммен бірге бата табылды. Дастан-Кунтуда бектің ізгі ниетінен туған бақытты ел, кейіпкерлердің іс-әрекетіндегі тазалық ішіңіз мол махаббат бәрі кемелдікке-мен білмеймін, - деді ол.Көт-бөк, Айтолд бұқаралық ақпарат құралдары түрінде бұл алдымен адамдардың істерінен аулақ болған тақуа адам болды.Бұл жағдайда Айгол әділ кунту Бек, саясаткердің осы дүниелік өміріне құштар болды."Мен білмеймін", - деді ол. Адамгершілік жеке қасиеттер.Ақыл бейнесінде Огдульмиш те өзін ізгіліктің құлы деп санайды.Күннің өзі жақсылық, әділеттілік бейнесінде бекте бейбітшілік, байлық, жеткілікті атақ пен күш бар - иә, - деді ол. Жүсіп Баласағұн әрбір ізгі істің алдында Құдай керек екенін есіне алды, оның әлемді және адамды жаратқан ерекше күші туралы айтады.Ақын-Мен білмеймін, - дедім мен. - мен бұл не екенін білмеймін.- ол өзінің үлкен махаббаты туралы айтудан бастайды және соңында сөз табады қол жетпейтін күйлер туралы дастан Құдайдан кейін тойланады, махаббатты тудыратын тұлға - Пайғамбар.Құдай адамға ерекше назар аударады - мен білмеймін, - деді ол, - Мен бұл нені білдіретінін білмеймін. 37.ол мұнда ата-анасын ою үшін келді. Үммеге тілек білдірді, ол жіберді!
Символ белгілі дастан құрылымында ерекше орын алады.Әділеттілік бейнесіндегі Кунту-ізгіліктің қамқоршысы.Оның бек, мінезіндегі елік батаның, ақылдың, Рақымның ізгілікке қанағаттануының келуі, күштер екенін көрсетеді: жер мен төрегел Айтолды сүйді
Әділ сен өзің, демер!
"Мен білмеймін", - деп күбірледі ол.
"Мен білмеймін", - деп басын изеді ол.
Жүсіп Баласағұттың үлкен благыласына бөленген айрықша Қорқем-олардың бірі-әділдік.Кунту-әділ-бекке тән елік.Егер шырша елдің басшысы болса, ол әділдік пен ізгілік әкелетін ең жақсы болар еді
адамның басты қасиеті, ал ізгілік-адамның арманы мен өмірі айқын көрінеді: егер заң тікелей жүргізілсе, оны шешіңіз!
Әділ жанның Жомарт рақымы, күн, екі әлемде күн позитивтен туады. Баласағұн заманында батырлық, Бағлан матасы оқшауланған.Ежелгі ақын алдымен нақты абстракциялық ұғымдар жауынгерлік, батырлық бейнелеу болып табылады.Олардың әлеуметтік, әлеуметтік логикасын насихаттаңыз. өзекті, сөзсіз, поэтикалық жоғалтпай-иә, - деді ол. Баласағұн " жаныңды жау екеніңді отқа тастама.Күшті, сандық басым жау егер хабаршы болса, жақындасуға дайын болыңыз.Сәттілік, құрмет, бірақ егер сіз мамлаға келмесеңіз, берілмеңіз, соғыс, жеңіңіз.Ал дұшпандар сақ болыңыз, сабырлы болыңыз, шабуылды шұғыл бастаңыз және тез аяқтаңыз, жау әскері аздап білсін, құпияны қабылдамаңыз, оған үйренуге уақыт жоқ". 2366. Созба урысты-жау сіздің құпияңызды алады, S қарайды, көздер де қатты қан кетеді…
Көрінбейтін жау даңқты қабылдайды, Көргеннен кейін бастарыңызға үйреніңіз… Жас сияқты Тай, есінеме, Қадамдық қол жетімділікте! Елдің тирадасы ел қорғанысты, героікті осындай шешуші ойлармен ақтайды және қайрау жігерлендіреді.Командирлер, әскери құрылымдар, өздерін ұстау туралы толқулар ретінде.Бұл сондай-ақ жеке тұжырымдама, динамикалық, сергек әткеншек. ел жау қылышын алады, Ел бастапқы каламды алады. Қылыштан бастар, ер-тоқым, жақсы, тұтқасы жоқ-басы жоқ, ел. "Мен білмеймін", - деді ол., Тілектер тізімі және табал! Баласағин түркі еліне тағы бір серпіліс жасап, тізесін бекітті-білмеймін. Онда реверсте біз ел боламыз, реверсте іргелі ел, берік мемлекет бұл бақытты тұғыр, алтын бесік, білім, шеберлік болды.
Үлкен идеалға ол Құдайға жүгінгенде, мемлекеттің назарын өзіне аударады., халықтың кілегейі, анасы, ұлы, ақсақалы қандай болады? Елдер қоршаулар, тіректер, тіректер және игі істер қандай болуы керек? Осы сұрақтарға жауап іздеп, Жүсіп Баласығұн топ өкілдерінің әртүрлі адамдарының портреттерін жасайтынын атап өтті. Жартылай адамдар да бір Алла, - жынды, қулық бар-сонда. Ақылды, ақымақ, ғалым бар, бай-кедей бар, надан, аңғал, бар зұлым! Бек бақылауы қандай болуы керек?! Иә, бек деген кім? Бек қандай болады? Жақсыға да, жаманға да, естігенге де жынды да, жынды да сипаттама береді.Биіктетіп Бек ұғымы, даралай келеді.
Қорытынды
Түрік әулетінің барлық халықтарының ішінде-қазақ елі мәдениетке, тілге тікелей қатысты ұлы ескерткіштердің ішінде "Құтты Білім" Дастаны ерекше биіктікте бағаланады. "Құтты білім" дастанының тақырыбы өте кең, күнделікті өмір - өмірден бастап елді, мемлекетті, ұлтаралық саясатты басқару мәселелеріне дейін нақты сөз болады. Зерттеу жұмысының бірінші тарауы түркі халықтарының тарихына арналған. Қайта өрлеу дәуірінің көрнекті ақыны, данышпан ойшыл Жүсіп Баласағұн орта ғасырлардағы ескерткіштердің ішіндегі ең көлемдісі - "Құтты білім"
Дастан және зерттеу дәрежесі. Бұл тарауда "К дастан" білік " - мемлекетті басқару әдістерін, адамгершілікті зерттеу принциптері, саяси маңызы бар әртүрлі ережелер мен ережелер, әдет - ғұрыптар - бұл рәсімдерде норма, энциклопедиялық дәрежеде болғаны белгілі-белгісіз себептермен ол қазіргі ұрпаққа кешігіп келгенімен, оның халқы қадір-қасиет, маңыздылық арасында.Зерттеу барысында" берекелі біліктің " түпнұсқасын алыстағы Гератта ұйғыр арпасы көшірген қазіргі уақытта қазақ елі түркі тектес халықтардың бірі болып табылады. зерттеу ісінде.Тарихи-педагогикалық жұмыс осы шығармадағы гуманистік идеялардың аспектілерін қарастыра отырып, адамның қалыптасуы, оның тәрбиелік қалыптасуы-адамдарға деген еңбекқорлық, адалдық, бауырластық сезімі ретінде мен сұрақтарға назар аудардым.
Зерттеудің екінші тарауы - "берекелі білік" дастанының жанрлық ерекшелігі мен идеялық мазмұнын, көркемдік ерекшелігі мен құндылығын анықтаймын, жан-жақты қарастыруға арналды.Дастанның идеялық мазмұнының негізгі ұғымдары: әділ адам, көшбасшы, мейірімді мемлекет құру.Негізгі дастандар идея төрт принцип бойынша жазылған. Ақын дастанының көркемдік ерекшелігін зерттеу барысында кейбір сиқырлы құбылыстар, жануарлардың әртүрлі қасиеттері адамның мінез-құлқына байланған каларманның көркемдік бейнесі, адамның қастарын табиғаттың көріністерімен теңестіре отырып, даланың, Асқар тауларының, Пілдерсіз Кальдер өзенінің, адамның тірілуін сипаттайды-және не? Жүсіп Баласағұн дастанда әр СР - мағынаны сұйылту, әрбір лексикалық элементті баса көрсету қолдану, ақын қанатты, бейнелі, астарлы әңгімелерді қолданады, көбінесе болашақ кезектеседі.Ассонанс, аллитерация, анафора, символизм, эпифора,полиптон көмегімен алдыңғы және соңғы сөздерді айтыңыз, ұйықтады.Жүсіп Баласағұн елдің рухын сынға алды, елдің құрылысын сынға алды менің әлсіз жақтарым бар екенін байқадым. "Ұнтақ кетті, елді жапа жұтып қойды, бірде-бір сенуші адам қалмады!", "Бауырдан бауыр безіп су Катбауыр-туыс!». Тіл мен зұлымдық, әдептілік пен дөрекілік, шындық пен өтірік, аңғалдық пен қулық бір-біріне қарама-қайшы келеді.Осылайша, ақын ауырмаса-денсаулықтың қадір-қасиетін білмейді, өлместен-өмірдің қадір - қасиетін білмейді, қайғысыз адам - қуаныш - Мен білмеймін, - деді ол, - Мен бұл нені білдіретінін білмеймін. пікірлер қозғалды.Жүсіп Баласағұн Ізде ең бастысы-коммуникабельділік деп тұжырымдайтын әдепті жырлады.Жетінші тарау дастаны дәл осы мәселеге арналған-тілдің этикасы, яғни мәнерлілігі, мағыналылығы, сыпайы сөйлеуді ынталандырады.Ақын үнемі асыл қасиеттерді көрсетеді және-Мен білмеймін, - дедім мен. Бақытты Ел құру үшін не істеу керек, адам дегеніміз не, қоғам дегеніміз не в.А. Жүсіптің көздері, поэтикалық тілде, жіпте көрінгендей - мен білмеймін", - деді ол. "Ащы сөзде бал-тарт бар деп ақынды кінәламаңыз" дей отырыңыз психикалық стрессті жасырмайды.Жүсіп Хас Қажыбтың поэтикалық қайғысы - зарын елесін бейнелейтін "Құтты білім" дастанының баяндаушысы, қазіргі оқырман да қиын күндерді түсінеді деп үміттенемін.
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Келімбетов, Н. көркем дәстүрдің жалғасы: (көне түркі поэзиясы және Қазақ әдебиеті): оқу. жәрдемақы / Н. Келімбетов. - Астана: Астана, 2000 ж. - 288 б.
2. Келімбетов, Н. ежелгі әдеби жәдігерлер / Н. Келімбетов, -,
толықтырылған басылым. - Алматы: Алатау, 2005 ж. - 332 Б.
3. Келімбетов, Н. ежелгі әдебиет: қазақ әдебиетінің бастауы:
факультет жоғары оқу орындарының филологиясы. студенттер үшін
оқулық / Н. Келімбетов. - Алматы: Атамұра, 2005 ж. - 334 б.
4. Айдаров Г. А. "көне түркі жазу тілі"; - 1986 ж. 5.
Бердібаев р. с. "Кәусар бұлақ"; - 1989 ж.
5. Дербісалиев А. А. "қазақ даласының жұлдыздары"; - 1995 ж.
6. Жолдасбеков М. А. "Асыл каналдары"; - 1986 ж.
7. Диваев А. А. "Тарту"; - 1992 ж.
8. Қоңыратбаев т. а. "мәдениеттің ежелгі жазбалары"; - 1991 ж.
9. Қыраубаева А. "Ғасырлар мұрасы" А -1988 ж.
10. Егеубаев А." Құтты білігі " Жүсіп Баласағұн / / Қазақстан мектебі.
№11 1993ж.
11. Егеубаев А. Жүсіп Баласағұн. "Кутадгу білігі" (X1 Жұлдыз. № 3
1996 ж. 12.
12. Егеубаев А. Құлабыз. - Алматы, 2001ж.
13. ежелгі әдебиет. Оқулық. - Алматы: Ана тілі, 1991ж