ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.11.2023
Просмотров: 143
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Зерттеудің нысаны.Орта мектепте информатиканы оқыту үдерісі.
Зерттеу пәні 9-сыныпта информатиканы оқытуда орта мектепте ақпараттық құзыреттілікті қалыптастыру
Магистрлік диссертация жұмысының мақсаты: «Орта мектепте информатиканы оқытуда ақпараттық құзыреттілікті қалыптастыру» тақырыбы бойынша Wix.com платформасында әдістемелік құрал әзірлеу.
Қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттерқойылады:
- білім беру жүйесіндегі құзырет, құзыреттілік ұғымының теориялық негіздерін қарастыру;
- әдістемелік құрал әзірлеудің эргономикалық талаптарын қарастыру;
- орта мектепте информатиканы оқытуға арналған ақпараттық құзыртеттілікті қалыптастыру бойынша сабақ үлгілерін жасау;
- әдістемелік құралды құрастыруға арналған бағдарламалық жасақтамаларға, онлайн оқыту платформаларына талдау жасау.
Зерттеудің жетекші идеясы. Жоғары оқу орындарында информатикадан білім алуда жаңа жағдайлар жасап, үлкен мүмкіндіктер туғызады. Бұл арнайы орта білім беру жүйесінде мамандарды даярлаудың тиімділігін арттырып, сапалы мамандарға жағдай жасайды.
Зерттеулердің ғылыми жаңалығы мен теориялық мәні:
Теориялық тұрғыда талдау және жинақтау, абстрактілеу және нақтылау, қорытындылау, индукция және дидукция, жіктеу, аналогия, моделдеу.
Зерттеудің практикалық құндылығы:
1. Информатика курсында ақпараттық құзіреттілікті қалыптастыру ұғымының теориялық негізінің анықталуы.
2. Информатика курсында ақпараттық құзіреттілікті қалыптастырудың қазіргі жағдайы мен мүмкіндіктерінің айқындалуы.
3. Информатика курсында ақпараттық құзіреттіліктің құрамы мен құрылымының анықталуы және сабақ жоспарының жасалуы.
Зерттеу әдістемесі. Шетел, орыс және қазақстандық әдебиеттерге, зерттеу тақырыбына байланысты психологиялық-педагогикалық, әдістемелік, ғылыми-теориялық әдебиеттерге теориялық талдау жасау, құжаттармен және материалдармен танысу, байланысты білімді компьютерлендіру, эксперименттік жұмыстарды ұйымдастыру.
Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізі. Білім беру жүйесінің философиялық, психологиялық-педагогикалық, ғылыми-техникалық негіздері, тұлға дамуының жалпы философиялық принциптері, диалектикалық бірлік теориясы, қазіргі білім беру мәселелері, орта білім, кәсіптік педагогика, отандық және шетелдік студенттердің тұлғалық дамуы
Жүйелілік, тұлғалық, белсенділіктің жалпы ғылыми принциптері кәсіби оқыту үдерісін зерттеу, теориялық-әдістемелік, эксперименттік-теориялық, дипломдық зерттеу және кәсіби шеберліктің философиялық, педагогикалық, психологиялық аспектілерін қалыптастыруда бәсекеге қабілетті және кәсіби тұрғыдан жетілген маман; проблемалық оқытудың психологиялық-педагогикалық және әдістемелік негіздері туралы теориялар мен идеяларды пайдаланды. Университеттік информатика бойынша білім беруде ақпараттық құзіреттілікті қалыптастыру олардың әрі қарай білім алуына және болашақ кәсіби қызметінде жұмысқа орналасуына ықпал етеді.
1 ОРТА МЕКТЕПТЕ ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУДА АҚПАРАТТЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІКТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Қазіргі уақытта тұлғаның жоғары индустриалды және ақпараттық-комуникацияландырылған қоғамға белсенді өтуіне байланысты қоғам өркениетінің бүкіл сұлбасы өзгеруде. Отанымыздың дамуы жоғары білім беру жүйесінің, мазмұны мен құрылымының жаңаруына байланысты.Сондықтан қазіргі таңда болашақ мұғалімдерді кәсіби тәрбиелеу мен оқыту өзекті мәселеге айналып, ерекше мәнге ие болып отыр.
Қазақстан Республикасындағы университет саясатының тұжырымдамасында: «Еліміздегі жаңа әлеуметтік тәртіп жоғары оқу орындарын бітірушілерді дайындау деңгейіне қойылатын талаптар ретінде белгіленді, бұл өз кезегінде жергілікті жерлерде». жоғары оқу орындарының білім беру ұйымдарының және жоғары оқу орындарының білім беру ұйымдарының білім беру саласы мемлекеттің саясатын қабылдауға бағытталған. Жаңа технологиялар, соның ішінде білім сапасы мен заманауи кәсіби дағдылар.
Бұл болашақ биология пәні мұғалімдерінің ақпараттық құзыреттілігін қалыптастыру және болашақ мамандардың кәсіби дайындығын арттыруда оқыту технологиясын пайдалану қажеттілігін туғызады.
Қоғамның әлеуметтік сұранысына сай білім беруді жаңа сапа деңгейіне көтеру үшін жоғары оқу орындарының ақпараттық-коммуникациялық технологияларды тиімді қолдануы болашақ информатика пәні мұғалімдерін өздігінен ізденуге, талпынуға, білімді меңгеруге дайындауды талап етеді.
Болашақ информатика мұғалімдерінің өзгеру сипаты, әр даму кезеңіндегі әлеуметтік құрамы мен құрылымына қойылатын талаптар сыртқы және ішкі факторлармен анықталады. Жалпы білім беру контекстіндегі әлемдік деңгейдегі білім берудің инновациялық үдерісі саяси, әлеуметтік және экономикалық өзгерістер нәтижесінде туындайтын бетбұрыс болып табылады. Процесті ұйымдастыру белсенді және адамдарға бағытталған оқыту процесінде құзыреттілікке бағытталған білім беру мазмұнын кеңінен пайдалануды талап етеді.
Қазақстан Ұлттық энциклопедиясында «қабілет» белгілі бір мекеменің немесе лауазымды тұлғаның заңда көзделген өкілеттіктерінің, құқықтары мен міндеттерінің жиынтығы ретінде түсіндіріледі.
Құзіреттілік сөзі «құзырлы» сөзінен шыққан және мынадай мағыналарды білдіреді: 1) Құзіреттілікке ие болу;2) Қандай да бір билік өкілдерінің пікірін білдіруге мүмкіндік беретін білімге ие болу. Ол әртүрлі сөздіктерде берілген.
«Қабілет» және «қабілет» ұғымдарының талдауы келесідей:
Ол мүмкіндіктерді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді: нақты білім, хабардарлық, бұл көптеген зерттеушілерге ұғымдарды синонимдер ретінде қарастыруға жол ашады.
Осы себепті көптеген зерттеушілер құзіреттілікті біліммен және саналылықпен, ал құзыретті тұлғалық және жеке тәжірибемен байланыстырады. Мұндай түсіну құзыреттілікті білім беру даярлығының қажеттілігі ретінде және құзыретті саладағы өнімділікке байланысты шектеулі тәжірибе және жалпы немесе қалыптасқан жеке қасиеттер ретінде қарастыра отырып, бұл ұғымдарды ажыратуға мүмкіндік береді.
Ғалым И.А.Зимняя өз еңбегінде «құзыреттілік» түсінігіне «Тұлғаның әлеуметтік-кәсіби қызметінің нәтижесіне негізделген интеллектуалдық және жеке тәжірибе мен білім» деп анықтама береді, оған жалпы жоғары деңгейде басым болатын төменгі деңгейде туындайтын құзыреттіліктер кіреді.
И.А.Зимняяның ақпараттық сауаттылық құзыреттілік элементтері бойынша келесі міндеттер: дағды емес – ол автоматтандыру арқылы басқа құзіреттіліктермен бірге дамытылады, тек білім беру ғана емес, сонымен қатар іс-әрекет шешуге үлес ретінде қарастыруға болады.
Құзіреттілік білім беру мазмұнының құрылымына сәйкес өзінің мәдениетіне педагогикалық бейімделген ақпараттық-коммуникациялық тәжірибе де қарастырылады.
Олар төрт элементке топтастырылған: танымдық әрекеттер, белгілі әрекеттерді жүзеге асыру, шығармашылық іс-әрекеттер және эмоционалдық құндылық қатынастарын тудыратын тәжірибелер.
Бұл қабілеттерді меңгеру болашақ информатиктердің мүмкіндіктерін қалыптастырады.
Болашақ информатиктер мұғалімнің ақпараттық құзіреттілігін қалыптастыруға негізделген іс-әрекеттерді жүзеге асыратын бастапқы құндылықтармен бекітілген, олардың жеке, интеллектуалдық және моральдық еркіндігін талап ететін адамға бағытталған ережелерге тәуелді.
В.В.Краевский мен И.Я.Лернер бойынша «Қабілет» ұғымы абстрактілі диалектикалық категория мен шындық арасындағы қатынас, яғни қабілет – іске асыру қабілеті, әрекеттегі қабілет. Осылайша анықталған құзыреттер негізгі немесе іргелі және қосымша немесе мамандандырылған болып бөлінуі мүмкін. Білім беру адамдардың негізгі қабілеттерін қалыптастыруға және дамытуға бағытталған, олардың ұйымдастырушылық қабілеттерінің бағытын айқындайды және қазіргі білім беру жүйесінің әдістемесінде тәрбие процедураларының шынайы негізі ретінде танылады.
Осыған байланысты біз болашақ мамандарды қазіргі білім беру парадигмалары мен әлеуметтік қажеттіліктерге сәйкес ақпараттық құзыреттіліктерді пайдаланып жатқанын көреміз.
Құзіреттілікті меңгеру болашақ информатика пәні мұғалімінің жеке іс-әрекетіне байланысты, сондықтан өзінің білімі мен тәжірибесін сол жағдайға бейімдеуге белгілі бір қабілеті бар, кейбір жағдайларда адамдар алған білімін күнделікті өмірде қолдана алмайтынын байқауға болады. нақты жағдай.
Сондықтан болашақ мамандардың құзіреттілігін қалыптастыру үшін олардың үйренгендерін таныс және бейтаныс жағдайларда қолдана білуіне жағдай жасау қажет.
Кейбір ғалымдар «біліктілік» ұғымын «құзыреттілік» ұғымымен ауыстырды:
- коммерциялық қолжетімділік және білім сапасы;
- Іскерлік және білім беру ауқымының кеңдігі;
- Өз жұмысын орынды ұйымдастыра және жоспарлай алады;
- бейтаныс жағдайларда шешім қабылдау – осы өлшемдерді бөліп көрсету.
Қорытындылай келе, қабілеттілік деп адамның белгілі бір салада тәжірибесі бар үлкен беделге ие болуын айтуға болады.
Жоғарыда келтірілген ғылыми зерттеулерді зерттей келе, жоғары оқу орындарының құзыретіне сәйкес келетін ғалымдардың іргелі және қолданбалы зерттеулерін төмендегі кестеге келтіреміз. Сондықтан әртүрлі зерттеушілердің көзқарастарын синтездей отырып, біздің көзқарасымызша, қабілет дегеніміз күнделікті өмірде практикалық жағдайларда туындайтын мәселелер мен міндеттерді тиімді шеше білу.
Құзыреттердің бірыңғай классификациясы жоқ, өйткені студенттердің жоғары оқу орындарына түсу барысында қаншалықты және қандай құзыреттіліктерді дамыту керектігі туралы бірыңғай көзқарас жоқ. Ғылыми әдебиеттерде келесі құзыреттер топтарға топтастырылған.
Кесте 1 – Жоғары оқу орындарының мүмкіндіктеріне қатысты іргелі және қолданбалы зерттеулер.
-
Құзіреттілік ұғымына анықтама берген
мекемелер мен авторлар
Құзыреттілік ұғымының мазмұны
1
2
Орыс мектебін модернизациялау стратегиясынан
Төрт тәжірибені дамыту: нәтижелері білім түрінде белгіленетін танымдық іс-әрекет тәжірибесі; белгілі бір қызмет көрсету әдістерін қолдану тәжірибесі - үлгі бойынша әрекет ету қабілеті; шығармашылық жұмыс тәжірибесі - тиімді шешімдер қабылдау. проблемалық жағдаяттар қабілеттілігі;оқушыларға мәдени қызметтің күрделі түрлерін жүзеге асыру қабілетін дамытуға мүмкіндік беретін тұлғалық бағыт түріндегі эмоционалдық құндылық
Қарым-қатынас құру тәжірибесі. Бұл қабілеттер құзыреттілік деп аталады.
Еуропалық білім беру жүйесінің сөздігінен
1. Бір нәрсені жақсы немесе тиімді орындау қабілеті.
2. Әрбір еңбек функциясына қойылатын талаптар
қанағаттандыру қабілеті
Л.М. Долгова
Алған білімдерін пайдалана білу. Құзыреттілік – бұл әлеуметтік тәжірибеге негізделген оқу және оқу.
Б.Д. Эльконин
Адамның іс-әрекеттері мен қозғалыстарына қатысу.
1. Құзыреттілікке кепілдік беру процесі түсіндіру емес, бағалау-рейтинг болып табылады.
2. Оқыту тұжырымдамасы бағалау тұжырымдамалары мен дұрыс білімді алмастырады.
В.В. Шаповал
Түпкі мақсатты айқын көру, ал екіншіден саналы мақсат
ұйымдастыру және топта табысқа жету.
В.С. Безрукова
Идеяларды, құндылықтарды және пікірлерді ұсыну үшін кәсіби дағдылар мен білімді меңгеру.
А.Г. Бермус
Жеке, субъективті және аспаптық қасиеттер мен
компоненттерді байланыстыратын жүйелік блок.
В.М.Шпель
Білімді, дағдыны, тәжірибені, теориялық және практикалық дағдыларды қолдану
қолданбалы оқыту
Барлық зерттеушілер коммуникативті құзіреттіліктің маңыздылығын атап көрсетеді, Е.Ф.Морковина танымдық қабілеттердің дамуын студенттерді оқыту үшін қажетті ақпаратты өңдеу қабілетімен параллельді түрде жүргізу мүмкін еместігін ескере отырып, ақпараттық және коммуникативті құзыреттілік біріккен рөл атқаратынын айтады. коммуникация процесіне кірмей-ақ.
Төмендегі суретте авторлар құзыреттілік тәсіліндегі ақпараттық құзыреттердің орны туралы ұстанымын көрсетеді. Таксономияны бір суретте толық көрсету мүмкін емес, сондықтан білім берудің оқу-тәрбие процесіндегі рөлі мен орнын, оның басқа құзыреттермен өзара әрекеттесуін анықтау үшін зерттеу бағыты таңдалды (1-сурет).
Сурет 1. Әр ғалымның ақпараттық құзіреттілікке берген жіктелісі
Сурет 2. Құзіреттіліктің құрылымдық элементтерінің жіктелуі
1.1 Болашақ информатик мұғалімдердің ақпараттық құзыреттілігін қалыптастырудың ғылыми - теориялық негіздері
Ақпаратты пайдалану қабілеті, ақпаратты іздеу мен жинаудың заманауи әдістері және әртүрлі ақпарат көздерінен ақпаратты табу, ақпаратты жүйелеу және жинақтау, кәсіби және педагогикалық қызмет үшін ақпаратты пайдалану мүмкіндігі ретінде айқындалатын кәсіби қызметтер.
Мәліметтерді автоматты түрде іздеу және өңдеуге арналған техникалық жабдықтың жұмыс істеу принциптерін, мүмкіндіктері мен шектеулерін түсінуді көрсететін технология мен технология; тапсырмаларды сыныптар бойынша жіктей білу, олардың кеңірек сипаттамалары негізінде нақты техникалық жабдықты таңдау;
-бір адамнан екінші адамға ақпаратты жеткізу үшін қарым-қатынас, білім, түсіну, табиғи және ресми тілді, техникалық коммуникация құралдарын (вербалды және вербалды емес) көрсетеді;
- операциялық, келіссөздік, әдістемелік, ұйымдастырушылық және конструктивті нәтижелер;
Болашақ информатика пәні мұғалімдерінің ақпараттық құзыреттілігіне қойылатын заманауи талаптарды зерделеу барысында жүргізілген бағдарлама бір жағынан, концептуалды, нормативтік құқықты, бағдарламалық әдістемелік құжаттарды, ғылыми әдебиеттерді талдау нормативтік құжаттардың жоғары сұранысқа ие екендігін көрсетеді.
Адамның ақпараттық мәдениеті, оның алдында тұрған міндеттерді қаншалықты тиімді шешуі оның ақпараттық құзыреттілігіне байланысты екені анық .