ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.11.2023
Просмотров: 139
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Ақпараттық мүмкіндіктердің тарихи дамуын келесі негізгі факторлармен анықтадық:
- компьютерлік және бағдарламалық қамтамасыз етуді ақпараттандырудың кәсіби факторларын жетілдіру;
- кәсіби қызметте компьютерді пайдалану үшін материалдық-техникалық жағдай жасау;
Жеке бағдарламада ақпараттық құзіреттілік үздіксіз білім алу барысында біртіндеп дамып, жаңа дәуірдегі ақпараттық технология пәнінде жүзеге асады.
Қазіргі уақытта болашақ информатика мұғалімдерінің коммуникативтік дағдыларын қалыптастыру процесінің негізгі міндеттері:
- Біріншіден, ақпараттық технологиялар бойынша кәсіби дағдыларды меңгеру;
- екіншіден, ақпарат ағыны мен коммуникацияларды шарлау мүмкіндігі;
- Үшіншіден, білімді басқару үшін компьютерлерді, ақпараттық технологияларды, электронды желілерді тиімді пайдалану (3-сурет).
Сурет 3. Ақпараттық құзіреттілікке ие болу үдерісі
Ақпараттық процестер қоғамымызда білім беру инновациялары үшін күшті дамыған өнімдердің біріне айналды. Болашақ ұстаздар ЖОО түлектері ретінде студенттерге жан-жақты теориялық және практикалық дайындықты қамтамасыз ететін заманауи педагогикалық технологияларға қол жеткізуі керек; білім беруде және оның айналасында ақпаратты өңдеуді енгізу; ақпаратты зерттеу, таңдау, талдау, ұйымдастыру, қайта құру, сақтау және тарату; білім беру бағдарламаларын әзірлеуге қатысуға және олардың оқу жоспары мен оқу процесінің кестесіне сәйкес толық орындалуына жауапты; белгілі бір мақсатқа ақпараттық-педагогикалық әдістердің негізін жасауға дайын болу қажет.
Осыған байланысты білім беруді ақпараттандырудың жаһандық мақсаттарының бірі – білім беруді дамытуға белсене қатыса отырып, оқыту үдерісінде және білім беруді басқаруда жаңа ақпараттық технологияларды пайдалануға дайын болуы тиіс, жоғары сапалы және қажетті ақпараттық құзыреттілікке ие болашақ информатика мұғалімдерін дамыту болып табылады.
Ұсынылған элементтерді күрделі пайдалану ғана болашақ биология мұғалімдерінің ақпараттық құзіреттілігін қалыптастырып қана қоймайды деп есептейміз. Ақпараттық құзіреттіліктің барлық элементтерін мақсатты түрде қалыптастыру білім беру университеттеріне білікті мамандарды шығаруға көмектеседі. Сондықтан ақпараттық құзіреттіліктің табиғаты мен құрылымына теориялық көзқарастарды зерттеу мен талдауда пікірлер әртараптанады, негізгі көптеген түсіндірме тақырыптардың ұғымдары: «құзыреттілік», «ақпараттық құзыреттілік», «кәсіби құзыреттілік» «өз пікіріңізді білдіруге мүмкіндік береді .
21 ғасырдағы білім беру жүйесінде тиімді және табысты болу үшін, жеке тұлғалар бағдарланған ұстанымдарға сүйене отырып, өз тәжірибесінде оқыту әдістемесін қолдана отырып, оқыту үдерісін тиімді ұйымдастыру.
Жоғарыда айтылған қағидаларды жүйелі түрде қолдану кез келген адамды табысқа жетелеп, алға қойған мақсатына жетеді. Нақтырақ айтқанда, бұл табыстың кілті.
Ғылыми-теориялық талдау нәтижелеріне сүйене отырып, болашақ биология пәні мұғалімдерінің ақпараттық қабілетін дайындау келесі міндеттерді шешуі керек екендігі анықталды:
- Интернет және Web бағдарламаларын, электронды оқулықтарды, мультимедиялық қосымшаларды тиімді пайдалану бойынша әдістемелік нұсқаулар;
- жеке тұлғаны дамыту, өзін-өзі тиімділікке дайындау;
- шығармашылық жобаларды жүзеге асыру кезінде коммуникативті дағдыларды дамыту;
- ақпараттық-коммуникациялық технологиялар, талдау, синтез, салыстыру арқылы сыни тұрғыдан ойлау операцияларын дамыту;
- ең дұрыс шешім қабылдау үшін іскерлік дағдыларды дамыту;
- ғылыми-зерттеу қызметін жүзеге асыру;
- ақпаратты өңдеу бизнесін қалыптастыру, яғни компьютерлік бағдарламаларды, жергілікті және желілік мәліметтер қорын пайдалану.
Оқыту процесі жеке тұлғаның бойына сіңеді деген идеяны негізге ала отырып, болашақ информатика мұғалімдерінің коммуникативтік дағдыларын қалыптастыруға болады. Оқыту нәтижелерін жақсарту және студенттердің өзіндік жұмысын ұйымдастыру үшін заманауи компьютерлер, телекоммуникациялық құралдар, қажетті интерактивті бағдарламалық қамтамасыз ету және электронды оқулықтар бар.
Қорыта айтқанда, коммуникациялық сауаттылық – бұл білім, білік және дағдыларды жаңа жағдайларға көшіру, өз бетінше шешім қабылдау, әр оқушының тұлғалық қасиеттері мен дағдыларын дамыта алуы, шектелмеген қарым-қатынасқа негізделген өзара әрекеттестік ортасын құру және жеке қарым-қатынас сауаттылығы.
1.2 Болашақ информатик мұғалімдердің ақпараттық-коммуникативтік технологиялар негізінде ақпараттық құзыреттілігін қалыптастырудың мүмкіндіктері
Енді ақпараттық-коммуникациялық технологияларды оқу процесіне қолданып, оның әсерін талдағаннан кейін оқытуды компьютерлендіруді келесі 4 кезеңге бөлуге болады, атап айтқанда оқыту процесі:
- электрониканы жобалау;
- компьютерді пайдалану;
- ақпараттық-коммуникациялық технологиялар;
- e-learning жүйесін (e-learning) енгізу.
Жоғарыда аталып өткен кезеңдерге арнайы тоқталсақ: бірінші кезең оқу үдерісін электрондытандыру деп аталады, яғни 50-жылдардың соңы мен 60-жылдардың басында техникалық мамандықтарға электронды құрылғылар мен компьютерлер енгізілсе, 60-жылдардың аяғы мен басында. 70-ші жылдары алгоритмдеу гуманитарлық мамандықтарға бағдарламалау тұрғысынан енгізілді. Алгебра және ЭЕМ оқытуда математикалық модельдеу компонентін пайдаланады. Бұл кезеңде алгоритмдік ойлау қабілеттерін дамыту, программалау тілдерін меңгеру және компьютерлік логикалық алгоритмдерді қолданып компьютерде жұмыс істеу дағдыларын меңгеру сияқты іс-әрекеттер оқушылардың білімдері мен дағдыларын дамытуға және қалыптастыруға оң әсерін тигізеді. Мұғалімдердің біліктілігін арттыру тұрғысынан информатика мұғалімдерін қайта даярлауды қамтумен шектеледі
ІІ кезеңдегі оқу-тәрбие үрдісін компьютерлендіру, яғни бұл кезең мұғалімдердің компьютерлік сауаттылығын қалыптастырумен анықталса, сонымен бірге мұғалімдердің компьютерлік сауаттылығы мектептерде компьютерлер мен бағдарламалық құралдарды пайдалану арқылы қалыптасады. Мультимедиялық электронды оқулықтарды қолдану әдістемесі бойынша курстар ұйымдастырылды.
Осы кезеңде автоматтандырылған жұмыс орнын қалай ұйымдастыруға және құруға болатынын мектеп мұғалімдері ғана емес, оқу бөлімдерінің басшылары да біртіндеп анықтай бастады.
Үшінші бөлімде білім берудегі ақпараттық-коммуникациялық технологиялар берілген. Бұл орта хабарландыру жүйесімен бірге мұғалімнің сапасын жақсартуға арналған. Мұғалімдердің коммуникациялық дайындықтары модульдік, сараланған және кезеңді.
Төртінші кезеңде 2011 жылдан бастап білім беру ұйымдарына электронды оқыту жүйесі енгізілді. Міне, барлық типтегі мұғалімдер электронды оқыту орталарында цифрлық оқыту құралдарын қалай пайдаланады.
Ол үшін болашақ информатика мұғалімдерінен жоғары интеллект, түсінік, дамыту, ақпаратты жеткізу, қарым-қатынас мәдениеті, сапалы білім алу, әлемдік оқу кеңістігіне өз деңгейінде ену өмірдің өзі талап етеді. Осыған орай, университеттік білім беру кредитін заманауи ұйымдастырудағы негізгі міндеттердің бірі – студенттердің өзіндік жұмысының көрсеткіштері мен тиімділігін арттыру және болашақ мамандарды дайындау.
Болашақ информатика мұғалімдерінің информатика құзіреттілігін қалыптастыру әлемдік оқыту кеңістігіндегі тәжірибелерді меңгеру арқылы ғана жүзеге асатыны белгілі. Осыған байланысты қазіргі уақытта жоғары білім беру бағдарламалары білім беруді жобалау жүйесінің халықаралық стандарттары мен ұлттық білім беру стандарттарын басшылыққа алуда.
Болашақ информатика мұғалімдерінің ақпараттық құзыреттілігін қалыптастыру бірнеше кезеңнен тұратынын атап өтеміз:
- Мұғалімдердің жетекшілігімен нақты дағдыларды жүзеге асыру үшін мақсатқа бағытталған оқу ақпаратын алу.
- Квест түрін шешу үшін оның әрекеттерін орындаңыз және алынған дағдыларды қолданыңыз.
- есептерді шешуде меңгерілген дағдыларды қолданатын өзін-өзі іске асыру әрекеттері.
- Өзінің және басқа әріптестерінің мінез-құлқын бақылау және бағалау, оларды әртүрлі ситуациялық тапсырмаларды шешу үшін пайдалану.
Болашақ информатика мұғалімдерінің ақпараттық құзыреттілігі ақпараттық-коммуникациялық технология саласындағы іс-әрекеттерге жататындықтан, ең алдымен «белсенділік» және «оқушының ақпараттық іс-әрекеті» деген екі ұғымның мәнін анықтау қажет.
Жалпы алғанда, «белсенділік» ұғымын әрекет, ләззат, белсенділік сияқты жеке ұғымдар ретінде қарастыруға болады — адамның әлеммен әрекеттесуін тудыратын белсенді қарым-қатынас.
Тәжірибеде адам өзінің ішкі қасиеттерін жүзеге асырады және көрсетеді, табиғатта субъект ретінде және адамға қатысты адам ретінде өз орнын табады.
Жеке жауапкершіліктерді құру үшін таңдалған әрекеттерді және оларды орындау ережелерін білу керек.
Ал «Ақпаратты өңдеу» – бұл жеке тұлғаның өз бетінше құжат іздеуі, қажетті құжаттардың ішінен ең қажеттісін таңдауы, оларды талдай білуі, ақпаратты жинақтауы және өңдеуі.
Дегенмен, болашақ информатика мұғалімдерінің жалпы қарым-қатынас тәжірибесі мен қарым-қатынас тәжірибесін ажырату қажет. Олар әртүрлі: нақты мақсаттар, шешілетін мәселелер, іске асыру жағдайы, мазмұны мен формалары.
Болашақ информатика мұғалімдерінің әңгімелеу тұжырымдамасының мәні практикаға негізделген мінез-құлықтың психологиялық теориясына негізделген. Болашақ биолог мұғалімдердің оқу және кәсіби тәжірибесінің баяндау тәжірибесінің нақты бөлігі ретінде әрекет етеді.
Болашақ информатика пәні мұғалімдерінің коммуникациялық іс-әрекетінің мақсаты – сол білімді тәжірибеде қолдану үшін оқу нәтижелерін жақсартуға арналған жаңа білім.
Қарым-қатынас әрекеттері неліктен, қашан және қашан қажет екеніне негізделген. Болашақ биология мұғалімдерінің ақпараттық іс-тәжірибесін зерттеу ақпараттық және ақпараттық технологияларды қамтиды:
- нақты білім, .
- бизнес,
- тәжірибе,
- электронды түрде ұсынылатын әртүрлі байланыс құралдары.
Пән – оқу мазмұнының негізгі элементтері және іс-әрекеттер жиынтығы.
1.3 Орта мектепте информатиканы оқытудың ақпараттық құзыреттілігін қалыптастырудың қрылымдық-мазмұндық моделі
Орта мектептің информатика пәні мұғалімдерінің ақпараттық қабілетінің жан-жақтылығы оның кәсіби білім беру мазмұнын модельдеуде қалыптастыру және жаңарту мүмкіндігін анықтайды. Модельдеу әрқашан белгілі бір ғылыми саладағы сарапшылардың белгілі бір тобы бекіткен арнайы терминологияны қолдануды қамтиды. «Модель» ұғымының көптеген мағыналары бар. Мұндай сұрақтар стратегиялық талдауға және белгілі бір модельденетін объектілердің нақты табиғаты туралы түсінікті іздеуге әкеледі.
Сондықтан бұл жерде алдын ала талдауды қажет ететін кейбір модельдеу ережелерін сақтау қажет және осы негізде объектілердің сыртқы түрін, «фактілерді» таңдауды және нәтижелерді түсіндіруді анықтайтын көптеген жасырын гносеологиялық алғышарттар мен болжамдар бар. тәжірибеде әлеуметтік объектілердің «объективті» сипаттамаларына негізделген модельдер жасайтын технократтармен жиі айналысу, жай ғана оларды тиісті түрде ресімдеу және қажетті математикалық аппаратты қосу қажет.
Сонымен бірге, ғылыми модельдер көптеген құрамдас бөліктерді қамтиды, олардың кейбіреулері ғылыми теориялардың формальды тілінде өрнектелсе, басқаларында бұлыңғыр болжамдар мен тұжырымдар, соның ішінде құндылықтар бар. Модельдеу алдын ала дайындықты қажет етеді: ғылыми теориялар мен модельдеу принциптеріне сүйену, мақсатты әрекеттерді нақтылау, құралдарды таңдау және т.б. Қазіргі ғылымда «модель» (лат. - «modus» - өлшем) сөзі басқа мағынада. Жалпы мағынада модель – объектінің белгілі бір белгілерін (белгілі бір жақтарын, байланыстарын, белгілерін, фактілерін және функцияларын) бейнелейтін немесе жаңғыртатын ойша бейнелеу немесе материалдық іске асыру жүйесі түріндегі объектінің бейнесі. Объект, және ол туралы зерттеу бізге жаңа мәліметтер берді, оны алмастыра алады.
Ішінара ұқсастық қатынастарының болуы модельді зерттелетін жүйе үшін суррогат немесе прокси ретінде пайдалануға мүмкіндік береді. Модельдің салыстырмалы қарапайымдылығы бұл мәселені ерекше айқындайды. Жүйелердің жеңілдетілген үлгілерін құру білімнің әртүрлі салаларындағы теориялық түсініктердің шынайылығы мен толықтығын тексерудің тиімді құралы болып табылады. Кейбір құрылымдық күрделілікке қарамастан, модель жетілдіру тенденциясы бар шындықтың тұтас көрінісі болып табылады.
Мазмұн үлгісі келесі талаптарға сай болуы керек:
- жүйе қалай жұмыс істейтінін нақты сипаттау;