Білу – өтілген материалды дәйек, жағдай, негізгі тұжырымдамалар мен жауаптарды көрсету арқылы есте сақтауды растау.

Түсіну – материалды бір формадан екінші формаға ауыстыру, материалды интерпретациялау, оқиғаның барысын болжау.

Қолдану – жаңа білімді, әдістерді және ережелерді басқа түрде (нұсқада) қолдану.

Талдау – біртұтас нысанды, оның болмысын жақсы түсіну және меңгеру үшін ұсақ бөліктерге ажырату.

Жинақтау (синтез) – жекеленген түсініктерді тұтас түсінік ретінде біріктіру үдерісі. Жаңа үлгіде элементтерді түрлі әдістермен қиыстыру немесе баламалы шешімдер ұсыну арқылы ақпаратты жүйелеу.

Бағалау – анықталған стандарттар мен критерийлердің негізінде нысанның жетістіктері, кемшіліктері, құндылықтары, маңыздылығы мен басқа да сипаттарын анықтайтын үдеріс.

Таксономиялық тәсіл бағалау критерийлерін оқу мақсаттары ойлау дағдыларының таксономиясы деңгейлеріне сәйкес құрастыруға мүмкіндік береді.

Критериалды бағалау жүйесінде бағалау критерийлері ойлау дағдыларының деңгейлері бойынша үш топқа бөлінген: білу және түсіну; қолдану; жоғары деңгей дағдылары (талдау, жинақтау және бағалау).

Скаффолдинг теориясы

Скаффолдинг теориясы Л.С.Выготскийдің жақын арадағы даму аймағы түсінігімен тығыз байланысты, оқыту ең әуелі, когнитивтік емес, әлеуметтік, тұлғааралық деңгейлерде болады деп есептеледі. Аталған дәйектерге қарамастан, Л.С. Выготский «скаффолдинг» терминін ешқашан қолданбағанымен, ол адамның когнитивтік дамуындағы әлеуметтік өзара әрекеттің маңызды рөлін атап көрсеткен.

Скаффолдингтің заманауи теориясы – бұл білім беру үдерісіне қатысушылардың арасындағы өзара сеніміне негізделген серіктестік. Қалыптастырушы бағалау тәжірибесінде мұғалім орындайтын маңызды функцияларының бірі оқушыларды оқу үдерісінің барысында қолдау және қойылған мақсаттарға жету үшін қажетті көмек көрсету болып табылады.

«Скаффолдингтің» негізгі сипаттамалары:

1. Ортақ мақсаттардың болуы. «Скаффолдинг» үшін аса маңызды жағдай «интерсубъективтіліктің» болуы [Rogoff, 1990], яғни, ол екі субъектінің ортақ түсініктерінің болу жағдайы. Интерсубъективтілік оқудағы нәтижелер үшін мұғалім мен оқушының ортақ жауапкершілігі ретінде қарастырылады.

2. Ағымдық диагностика және бейімделген қолдау. Скаффолдингтің маңызды ерекшеліктерінің бірі мұғалім оқушыларға қажетті «бірте-бірте» қолдау көрсету үшін олардың ілгерілеуін үздіксіз бағалап отыруы. Сондықтан мұндай өзара әрекет «оқушыға қажетті дағдыларды меңгеруге және тапсырмаларды жоғары деңгейде орындауына көмектесуі керек» [Wood, Bruner, Ross, 1976].

---

3. Диалог және өзара әрекет. Мұғалім мен оқушылардың өзара әрекеттері скаффолдингте диагностикалық болып табылады. Бұл оқушыларды селқос (пассивті) білім мен тәжірибе алушы емес, сұрақтар/тапсырмаларды шешуде белсенді қатысушы, серіктес ретінде көруге мүмкіндік береді. Өзара әрекет диалогтің арқасында мүмкін болады [Palincsar, Brown, 1984], яғни мұғалім мен оқушы немесе оқушы мен оқушы арасындағы әңгімелесулері.

4. Қолдауды азайту және жауапкершілікті тапсыру. Скаффолдинг жағдайларының бірі оқушыларға мұғалім тарапынан көрсетілетін қолдау көлемін біртіндеп азайту [Wood, Bruner, Ross, 1976]. Біртіндеп бұл оқушыға өз оқуына деген жауапкершілікті толық тапсыруға әкелуі керек.

Қалыптастырушы бағалау теориясы

Қалыптастырушы бағалау балл және баға қоймай, оқушы мен мұғалім арасындағы үздіксіз кері байланысты қамтамасыз етеді. Бұл оқушының өзекті мүмкіндіктерін анықтауға, қиындықтарды табуға, ынталандыруға, оқу мен тануға еліктіруге, ең жақсы жетістіктерге жетуге көмектесуге, оқу үрдісін уақытылы түзетуге, оқушының кәсіпқойлық шеберлігін дамытуға мүмкіндік жасайды [Shepard, 2000; Pellegrino, Chudowsky, Glaser, 2001;Heritage, 2010; Wiliam, 2009]. Ең алдымен бұған мұғалім мен оқушылардың сабақ бойы сандық көрсеткіштерге емес, өздерінің білімдік қызметтерін сапалық талдауды бағдарға алуы арқылы қол жеткізіледі. Блэк пен Уильям қалыптастырушы бағалау бес негізгі стратегиядан тұратынын анықтайды:

• күтілетін нәтижелер мен бағалау критерийлерін түсіндіру;

• оқушының түсінгенін көрсететін сыныптағы өзара әрекеттестік және тиімді талқылауды қалыптастыру;

• оқушылардың жетістіктерге жетуін ынталандыратын кері байланысты беру;

• оқушыларды өзара оқытудың дереккөздері және ресурстары ретінде тарту;

• оқушының өз білімінің «құрушысы» ретінде қалыптасуы.

Критериалды бағалау жүйесінің әдістемесі


Критериалды бағалау жүйесінің негізгі идеялары

Әдістеме	Негізгі идеялар	Бағалау үдерісіне әсері
Құзыреттілік тәсілдеме	Құзыреттілік тәсілдеме тұлғаның іс- әрекеттерге дайындығының қажеттілігін және өмірлік-қажетті құзыреттіліктерді алу арқылы социумда қызмет етуін анықтайды. Құзыреттілік тәсілдемесі нәтижелерін ұсынатын деңгейлердің бірі функционалдық сауаттылық болып табылады.	Оқу бағдарламасын меңгеру оқушының білім, білік, дағдыларында, қабілетінде, тәжірибесінде (функционалдық сауаттылық) көрсетілген күтілетін нәтижелер арқылы бағаланады. Бағалау бақыланатын критерийлерге, бейімделген өлшеуге негізделген.
Кері дизайн	Кері дизайнде білім беру үдерісін жобалау: оқу бағдарламасы – бағалау жүйесі – оқыту мен оқу үдерісі	Кері дизайндегі білім беру үдерісін жобалауға ықпал ететін оқу бағдарламасындағы оқу мақсаттары бойынша бағалау құралдарының (критерийлер, ойлау дағдыларының деңгейі, тапсырмалар, дескрипторлар және т.б.) үлгілерінен тұратын оқу- әдістемелік материалдар, спецификациялар. Тоқсандық бағалаудың стандартталған рәсімдері мұғалімдердің жауапкершілігін арттырады, кәсіби өзара әрекеттер мәдениетін дамытуға мүмкіндік береді.
Оқытудың әлеуметтік- конструктивистік теориясы	Оқушылар бағалаудың пассивті нысана болуды қояды, аталған үдерісті «жасаушы» болады.	Оқушылар «не», «қалай», «неге» бағаланатынын түсінеді. Бұл оқушылар мен мұғалімдердің жауапкершілігі және өзін-өзі реттеу, өзара әрекет ету, кері байланыс беру сапасын арттырады. Бағалаудың нәтижелері мониторинг, жан-жақты талдау жасауға мүмкіндік береді, сабақты жоспарлауда қолданылады.
Оқу мақсатының таксономиясы	МЖМББС ұсынылған күтілетін нәтижелерге сәйкес, оқу мақсаттарының классификациясы алты ойлау дағдыларының деңгейін анықтайды (білу, түсіну, қолдану, талдау, жинақтау,бағалау).	Бағалау критерийлері оқу бағдарламасындағы оқу мақсаттарына сәйкестендірілген және ойлау дағдылары үш деңгейге бөлінген: білужәне түсіну; қолдану; жоғары деңгей дағдылары (талдау, жинақтау, бағалау). Бұл бағалау үдерісін дифференциялауға мүмкіндік береді.
Сөйлеу әрекеттерінің теориясы	Баланың қойылған міндеттерді өз бетінше шешу қабілеті анықталатын дамудың нақты деңгейлері арасындағы аймақты және үлкендердің немесе қабілетті құрдасының көмегімен күрделітапсырманы шеше алу қабілетіанықталатын нақты даму деңгейлері арасындағы аймақ [Выготский, 1978].	Қалыптастырушы бағалаудың тәжірибесі мен құрылымы өзекті болады. Рәсімдер мен бағалау нәтижелерінің анықтығы, қолжетімділігі, объективтілігі оқушылардың жеке траекториясын құрауға ықпал етеді. Қалыптастырушы бағалаудың құралдары мен әдістерінің әртүрлілігі, толықтығы, сапасы, оларды қолданудифференциациясы оқушылардың мақсаттылығын, жауапкершілігін дамытады, өз бетінше оқуға дағдыландырады.
Скаффолдинг теориясы	Оқушыларға қойылған мақсаттарға жету үшін қажетті көмек көрсету мақсатында оқу мен бағалау үдерісі кезінде қолдаукөрсету [Bruner J.S., 1976].
Қалыптастырушы бағалау теориясы	Бағалау негіздері «оқушы өз оқуында неге талпынады?», «оқушы оқудың қайсатысында?» және «олардың нәтижеге жетуіне көмектесу үшін не істеу қажет?» сұрақтарынан тұрады.
Білімді толық меңгеру теориясы	Оқушылардың жетістігіндегі айырмашылықтарды үш фактор арқылықысқартуға болады: 1. Оқушылардың қажеттілігіне қарайбілім беру үдерісін бейімдеу мен бастапқы айырмашылығындиагностикалау; 2. Оқушылардың алғашқы сәтсіздіктен көңілін қалдырмау арқылыынталандыруын, қолдау; 3. Марапаттау және жеке тәсілдер.	Қалыптастырушы бағалау оқушылардың қажеттіліктерін, оқу үдерісін жетілдіруді анықтауға ықпал етеді. Оқушылар бағасының 50% тоқсан барысында бөлім бойынша жиынтық бағалау нәтижесінде жинақтайды, 50% - тоқсандық жиынтық жұмыстар нәтижелерінен жинақталады. Жиынтық жұмыстары балл салмағының түрлі болуы ынталандыруды қолдап , тоқсанды аяқтауға дейінгі қорытынды бағаны жетілдіру мүмкіндігін сақтайды. Тапсырмаларды орындау барысындаәр қадамды тіркеу арқылы «жинақтау» әдісі оқушылардың оқуға деген қызығушылығына жағдай жасауға мүмкіндік береді, олардың дамуының болашағын анықтайды .

---

Әдебиеттер:

15. 
    Методические рекомендации по системе критериального оценивания учебных достижений детей с ограниченными возможностями. – Астана: Национальная академия образования им. И. Алтынсарина, 2015. – 54 с.
    
16. 
    Система критериального оценивания учебных достижений учащихся. Методическое пособие. – Астана. НАО. 2013. – 80 с.
    
17. 
    Красноборова А.А. Критериальное оценивание в школе: учебное пособие.-Пермь,2010.-84 с.
    
18. 
    Негізгі және жалпы орта мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық. Оқу-әдістемелік құрал, / О.И.Можаева, А.С.Шилибекова, Д.Б.Зиеденованың редакциялауымен – Астана: «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ, 2016. - 54 б.
    
19. 
    Набуова Р.А., Жубандыкова А.М. Бағалаудың өлшемдік технологиялары. Оқу құралы. – Алматы, 2019. -260 бет.
    
20. 
    Урмашев Б.А. Критериалды бағалау технологиясы. Оқу құралы. - Алматы: «ССК» баспасы, 2016. – 140б.
    
21. 
    Оқушылардың оқу жетістіктерін критериалды бағалау жүйесін енгізудің әдіснамалық және оқу-әдістемелік негіздері. Әдістемелік құрал. –Астана: Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы, 2015. – 58 б
    

4-тақырып. Тақырып 4. Инклюзивті білім беру технологиялары

4 дәріс
Мақсаты: инклюзивті білім беру технологиялары туралы білімдерді қалыптастыру.
Жоспары:

1. "Инклюзивті білім беру технологиясы" түсінігі

2. Барлық балалардың қажеттіліктеріне сәйкес бейімделетін білім беру ортасын құру технологиясы (Д. Митчелл)

3. Білім беру процесінің барлық қатысушыларын қосу технологиясы (т. Бут, М. Эйнскоу)
Әдебиеттер:

22. 
    Методические рекомендации по системе критериального оценивания учебных достижений детей с ограниченными возможностями. – Астана: Национальная академия образования им. И. Алтынсарина, 2015. – 54 с.
    
23. 
    Система критериального оценивания учебных достижений учащихся. Методическое пособие. – Астана. НАО. 2013. – 80 с.
    
24. 
    Красноборова А.А. Критериальное оценивание в школе: учебное пособие.-Пермь,2010.-84 с.
    
25. 
    Негізгі және жалпы орта мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық. Оқу-әдістемелік құрал, / О.И.Можаева, А.С.Шилибекова, Д.Б.Зиеденованың редакциялауымен – Астана: «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ, 2016. - 54 б.
    
26. 
    Набуова Р.А., Жубандыкова А.М. Бағалаудың өлшемдік технологиялары. Оқу құралы. – Алматы, 2019. -260 бет.
    
27. 
    Урмашев Б.А. Критериалды бағалау технологиясы. Оқу құралы. - Алматы: «ССК» баспасы, 2016. – 140б.
    
28. 
    Оқушылардың оқу жетістіктерін критериалды бағалау жүйесін енгізудің әдіснамалық және оқу-әдістемелік негіздері. Әдістемелік құрал. –Астана: Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы, 2015. – 58 б
    

---

5-тақырып. Білім беру процесін дараландыратын технологиялар

5 дәріс
Мақсаты: білім беру процесін дараландыратын технологиялар туралы білімдерді қалыптастыру.
Жоспары:

1. Оқытудағы жеке көзқарастың мәні

2. Сабақта жеке жұмысты ұйымдастырудың ерекшеліктері.

3. Балалардың ақпаратты қабылдау тәсілдері бойынша жеке тапсырмалар: аудиалдар, визуалдар, кинестетиктер үшін

Әдебиеттер:

29. 
    Методические рекомендации по системе критериального оценивания учебных достижений детей с ограниченными возможностями. – Астана: Национальная академия образования им. И. Алтынсарина, 2015. – 54 с.
    
30. 
    Система критериального оценивания учебных достижений учащихся. Методическое пособие. – Астана. НАО. 2013. – 80 с.
    
31. 
    Красноборова А.А. Критериальное оценивание в школе: учебное пособие.-Пермь,2010.-84 с.
    
32. 
    Негізгі және жалпы орта мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық. Оқу-әдістемелік құрал, / О.И.Можаева, А.С.Шилибекова, Д.Б.Зиеденованың редакциялауымен – Астана: «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ, 2016. - 54 б.
    
33. 
    Набуова Р.А., Жубандыкова А.М. Бағалаудың өлшемдік технологиялары. Оқу құралы. – Алматы, 2019. -260 бет.
    
34. 
    Урмашев Б.А. Критериалды бағалау технологиясы. Оқу құралы. - Алматы: «ССК» баспасы, 2016. – 140б.
    
35. 
    Оқушылардың оқу жетістіктерін критериалды бағалау жүйесін енгізудің әдіснамалық және оқу-әдістемелік негіздері. Әдістемелік құрал. –Астана: Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы, 2015. – 58 б
    

6-тақырып. Оқытуды саралау технологиялары

6 дәріс
Мақсаты: оқытуды саралау технологиялары туралы білімдерді қалыптастыру.
Жоспары:

1. Оқытудағы сараланған тәсілдің мәні.

2. Деңгейлік саралау технологиясы

3. Функционалдық саралау технологиясы

4. Аралас саралау технологиясы

Дифференциация сөзі латын тілінен (difference) шыққан және «айырмашылық», «бөлу» деген мағынаны білдіреді. Осы тұрғыдан «дифференциация» - бұл оқулары әр түрлі жүзеге асатын жекеленген оқушылар тобын бөліп алу. Шындығына келгенде  дифференциация түсінігі анағұрлым терең, әрі кең.

---

Саралау («Дифференциация» латынша айырмашылық) – білім беру мазмұнын табысты игеруге, оқушының қабілетін және икемін дамытуға барынша қолайлы білім беру ортасын құру.

Оқытудағы  дифференциацияның негізгі мәні оқушылардың оқуындағы жеке айырмашылықтарды біле отырып және ескерту арқылы олардың әрқайсысы үшін анағұрлым оңтайлы болатын жұмыс түрін анықтау.

Оқу үрдісінде оқушыларды дифференциациялау сипаты шартты болып табылады. Ол әрбір оқушыға жекелей тәсілмен қарауға мүмкіндік беретін икемді және өзгермелі болуы тиіс.

Дифференциация балаларды қабілеттері немесе басқа қасиеттері бойынша іріктеуге бағытталмаған. Оның негізгі міндеті оқушылардың қабілеттерін және бейімділігін дамытуға, білім мазмұнынын табысты игеру мақсатында білім беру үдерісінде барынша қолайлы жағдайлар жасау болып табылады.

---

Смотрите также файлы

• Программа на выступление.docx

• Цифровая рация dp990DP995Краткое руководство.pdf

• 2 неделя изучения курса.docx

• Гимн Орлят России.docx

• Контрольная работа по дисциплине Невропатология на тему.docx