Файл: Курсты Жмыс таырыбы Тлдер асфиксиясы Орындаан вт35 топ студенті Саынтай А. Б. абылдаан аа оытушы, магистр Ертлеуова Б. О. Орал, 2022 мазмНЫ.docx
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 09.11.2023
Просмотров: 74
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті
«Ветеринарлық медицина және мал шаруашылығы» институты
«Ветеринарлық клиникалық ғылымдар»
жоғары мектебі
«Ветеринарлық хирургия» пәні бойынша
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: «Төлдер асфиксиясы»
Орындаған: ВТ-35 топ студенті Сағынтай А.Б.
Қабылдаған: аға оқытушы, магистр
Ертлеуова Б. О.
Орал, 2022
МАЗМҰНЫ
І. КІРІСПЕ .............................................................................................................3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ....................................................................................................5
-
Асфиксия түрлері мен кезеңдері......................................................................5 -
Асфиксияның негізгі клиникалық белгілері...................................................8 -
Асфиксияның негізгі патоморфологиялық белгілері...................................12 -
Асфиксияның биофизикалық механизмдері.................................................15 -
Патофизиологиялық өзгерістер......................................................................18 -
Сот-медициналық қатынаста асфиксия.........................................................21
1.7 Аурудың басқа төл ауруларынан өзгешелігі................................................24
ҚОРЫТЫНДЫ....................................................................................................28
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР..............................................................30
КІРІСПЕ
Жұмыстың өзектілігі: Гипоксия мен асфиксияны ажырату керек. Гипоксия (оттегінің жетіспеушілігі) сыртқы ортадағы немесе ағзадағы өзгеріспен байланысты, ауруға немесе өлімге әкеледі. Асфиксия-ағзаға оттегінің жеткіліксіз жеткізілуімен қатар, оның тіндерге жеткізілуі бұзылған кезде, тіндердің тотығу процестері үшін оттегін пайдалану қабілеті төмендеген кезде жедел оттегі ашығуының бір түрі; көмірқышқыл газының артық мөлшері жиналады. Асфиксия аурудың салдарынан механикалық зақымдану нәтижесінде дамиды.
Асфиксия (asphyxia; грек а - бас тарту + phyxis пульсі) - тұншығу; қандағы оттегінің өткір немесе субакутты жетіспеушілігінен және ағзада көмірқышқыл газының жиналуынан туындаған және ағзаның өмірлік маңызды функцияларының бұзылуының ауыр симптомдық кешенімен, негізінен жүйке жүйесінің, тыныс алу мен қан айналымының белсенділігімен көрінетін өмірге қауіп төндіретін патологиялық жағдай. Өкпеге оттегінің түсуіне жол бермейтін кез-келген кедергі, оның өкпе арқылы қанға енуіне жол бермейді немесе өкпе тыныс алуын шектейді, қанның оттегінің сіңу процесін бұзады немесе оның қаннан жасушаларға ауысуы, қан тамырлары арқылы қан ағымын баяулататын және гемоглобин мөлшерін азайтады, демек, қанның оттегі сыйымдылығы асфиксияны тудыруы мүмкін.
Өкпеге оттегінің түсуіне жол бермейтін кез-келген кедергі, оның өкпе арқылы қанға енуіне жол бермейді немесе өкпе тыныс алуын шектейді, қанның оттегінің сіңу процесін бұзады немесе оның қаннан жасушаларға ауысуы, қан тамырлары арқылы қан ағымын баяулататын және гемоглобин мөлшерін азайтады, демек, қанның оттегі сыйымдылығы асфиксияны тудыруы мүмкін. Осыған байланысты асфиксия түрлері өте алуан түрлі.
Ветеринарлық сот сарапшысы жануарларда зорлық-зомбылық асфиксиясын сирек көруге мәжбүр, бірақ кездейсоқ асфиксия да қатал. Асфиксия міндетті түрде өлімге әкелмейтінін есте ұстаған жөн. Егер so-SO-да тыныс алу кешіктірілсе, онда асфиксияның жеңіл жағдайлары орын алады.
Асфиксияның негізгі клиникалық белгілері. Олар: тыныс алудың бұзылуы және тоқтауы, жүрек-тамыр жүйесінің бұзылуы, бұлшықет жұмысының әлсіреуі, жүйке жүйесінің бұзылуы. Тыныс алуды тоқтатудың алғашқы сәттерінде асфиксия белгілері пайда болмайды және денеде тек көмірқышқыл газының жиналуы жүреді — алдын-ала бекіту кезеңі. Қысқа мерзімді тыныс алу кезеңі 30-50 с дейін созылады.
Жиналған көмірқышқыл газы медулла облонгатасының және жұлынның тыныс алу орталығын тітіркендіреді. Көмірқышқыл газының жиналуына және жұлынның шамадан тыс қозуына байланысты тыныс алу жиілейді, күшейеді және тереңдей түседі, дем шығарудан гөрі тыныс алу күшейеді, бұл тыныс алудың қысылуына тән.
Арқылы минутына выдохи айналады күштірек вдохи туындайды экспираторная ентігу. Бұл фаза бірнеше секунд ішінде конвульсиялық тыныс алу қозғалыстарымен ауыстырылады. Тыныс алудың соңғы (соңғы) сатысы қысқа терең тыныс алу және үзілістермен сипатталады; қан қысымы мүмкіндігінше төмендейді. Терминальды тыныс алу кезеңі 1-ден 5-7 минутқа дейін созылуы мүмкін. Тыныс алу тоқтайды, бірақ жүректің әлсіз жиі жиырылуы бірнеше минутқа созылуы мүмкін. Алайда, егер тыныс алу қалпына келмесе, онда жүректің жұмысы көп ұзамай толығымен тоқтайды, клиникалық, содан кейін 5-6 минуттан кейін (сирек көп) және орталық жүйке жүйесінің шамадан тыс сарқылуы (паралич) салдарынан биологиялық өлім пайда болады.
Жұмыстың мақсаты:Асфиксия ауруының мағынасын ашу,ғылыми-медициналық түсініктеме беру.
Жұмыстың міндеті: Қойылған мақсатқа сәйкес келесін міндеттер орындалады:
-Асфиксия ұғымын ашу;
-Пайда болу себептерін қарастыру;
-Алдын алу шараларымен танысу;
-Емдеу жолдарын қарастыру.
Жұмыстың құрылымы:Курстық жұмыс кіріспеден,негізгі бөлімнен,қортындымен,пайдаланылған әдебиеттерден тұрады.
1.1Асфиксия түрлері мен кезеңдері.
1. Странгуляциялық (байлауға басу). Ілмекті қатайту кезінде жатыр мойны тамырлары, каротид артериялары, жүйке сымдары қысылады, гипоксия веноздық тоқыраумен бірге жүреді, құрысулар пайда болады, 4-5 минуттан кейін өлім пайда болады. Гипоидты сүйек мүйіздерінің сынуы, қалқанша шеміршек, ларингиальды шеміршектің зақымдануы және т. б.
2. Қысу-кеуде қуысы мен іштің борпылдақ заттармен немесе жаппай заттармен қысылуынан тұншығу, мысалы, себу астындағы шошқалар. Осылайша, алып Боа, питон және анакондастар өз құрбандарын өлтіреді. Сыртқы тыныс алудың бұзылуы емес, өмірлік маңызды қан айналымы бар: веноздық қан өкпеге енбейді, оттегімен байытылған қанның толып кетуі, қан тамырларының қабырғаларының жұқаруы және нәтижесінде өкпе ісінуі. Өлгендердің терісі мен кеудесінде жолақты қан кетулер, сондай-ақ құм, жер, топырақ бөлшектері кездеседі. Қабырғалардың сынуы, ішкі ағзалардың жарылуы мүмкін — бауыр, жүрек, көкбауыр, дене қуысында қан кету.
3. Обтурация (тыныс алу жолдарының (ауыздың, мұрынның) бөгде заттармен жабылуынан) - тыныс алу тесіктерінің дененің бөліктерімен немесе жұмсақ заттармен жабылуы нәтижесінде пайда болатын обтурациялық асфиксия түрі. Ішкі зерттеу кезінде жедел өлімнің бірқатар белгілері байқалады: жүрек аймағындағы қара сұйық қан, тыныс алу жолдарының шырышты қабаттарының қан кетуі.
Суға бату (асфиксия, "құрғақ", "шынайы", "қақырық") сол түрге жатады.
4.Аспирациялық-сусымалы заттармен, сұйықтықтармен, құсу құбылыстары кезіндегі асқазан құрамымен, дәрілік заттардан асфиксия. Өлім тікелей жедел оттегі жетіспеушілігінен, бөтен дененің тыныс алу жолына түсуі нәтижесінде, сондай-ақ тыныс алу жолдарының тітіркенуіне байланысты жүректің рефлекторлық тоқтауы нәтижесінде пайда болуы мүмкін. Мұндай өлім-жітімді диагностикалау аса қиын емес: көмейге кіре берісте, кеңірдектің немесе бронхтың саңылауында бөгде зат табылады, өлімді шоктан немесе гипоксиядан клиникалық көрсеткіштер бойынша ғана тануға болады, ішкі органдардағы өзгерістер бірдей болады.
5.Оттегінің болмауынан Асфиксия ( аноксия) - басына пакет, қап және т. б. салу.
6.Аурулардағы Асфиксия: пневмония және өкпе ісінуі, жүрек жеткіліксіздігі, тимпания (ірі қара малда немесе жылқының ішегінде тыртықта газдардың шамадан тыс жиналуы (жел коликасы). Бұл жануарды алаңдатады, ентігу, ентігу; өлім мүмкін), жазықтылық (ентігу), асқазанның жедел кеңеюі, тамырлы спазм, улану.
Механикалық асфиксияның даму процесінде бес кезең бөлінеді:
1. Алдын ала жазылу (оттегінің ағзаға түсуін тоқтатудан бастап, оның қанда жоғалуына дейін (1-2 мин.)) - тыныс алудың қысқа мерзімді тоқтауымен сипатталады.
2. Ентігу, тыныс алудың жиілеуі. Алдымен тыныс алудың тыныс алуы (тыныс алу басым болады, себебі тыныс алу орталығының тітіркенуі мен қозуы, оттегінің болмауы; табиғатта компенсаторлық, соңында шамамен бір минутқа созылады-сананың жоғалуы), содан кейін экспираторға өтеді (артық көмірқышқыл газы күшті тітіркендіргіш болып табылады және организм оны дем шығару арқылы құтылуға тырысады). Оттегінің болмауы қозуды тудырады, бұл бүкіл миға әсер етеді және бұлшықет химиясын өзгертеді, нәтижесінде қатты құрысулар пайда болады. Кезеңнің ұзақтығы шамамен 1 минут.
3. Қысқа мерзімді тыныс алу (демалу), рефлекстер кезеңі.
4. Терминалды тыныс алу кезеңі, жануар ауаны ұстап тұрғандай аузын кең ашады.
5. Асфиксия кезеңі-тыныс алудың тұрақты тоқтауы. Жүректің жиырылуы жиілеп, әлсірейді, 5-8 минуттан кейін.тоқтайды және өлім пайда болады.
Асфиксияның даму процесінде қан айналымының күрт бұзылуы орын алады. Патологиялық өзгерістер әдетте сыртқы және ішкі болып бөлінеді. Сыртқы өзгерістер: конъюнктиваның қатпарларындағы ұсақ қан кетулер, бастың шырышты қабаттарының цианозы, қан тамырларының күшті толтырылуы, ол тез қызарады. Ішкі өзгерістер: қара сұйық қан, жүректің оң жартысының қатты қан кетуі, ішкі ағзалардың толық қан кетуі, субпозициялық және субпикардиальды ұсақ қан кетулер.
Алайда, бұл белгілер қатаң патологиялық емес екенін, диагноз жалпы белгілерге негізделуі керек, сонымен қатар өлім жағдайлары туралы тергеу мәліметтерін ескеру қажет.
Жануарлар көбінесе мойынның арқан ілмегімен қысылуынан, қызмет көрсету персоналының бақылауымен шынжырмен асфиксияның бұл түрін дамытады. Сарапшы, ең алдымен, мәйіттің кеңістіктегі жағдайына, тізбектің, мойынның қысылуына, тыныс алу жолдарының жабылуына назар аударуы керек. Зерттеу қысу орнында странгуляциялық бороздың болуын ескереді, ол қансыз депрессия болып табылады, көбінесе байламның ізі құбылыстарымен; қоршаған тіндер гиперемияланған (ағзаның қан айналым жүйесінің қан тамырларының толып кетуі), ісінген. Жануарларда, адамдардан айырмашылығы, теріде бұл бороз әрдайым айқын көрінбейді, тері астындағы тіндерде теріні алып тастағаннан кейін жақсы көрінеді.
Кейде бұлшықет немесе мойын байламдарының көз жасы, трахея сақиналарының сынуы, мойын омыртқалары, гипоидты сүйек бұтақтары байқалады. Сонымен қатар, лимфа түйіндерінің капсуласында және айналасындағы майлы тіндерде қан кетулер, бифуркация аймағында жалпы каротид артериясының жыртылуы, кейде құрысулар кезінде тістеген кезде тілдің ұшының қалыңдығындағы қан кетулер анықталады.
Хеджирлеуде, ағаштар арасында, фидердің тіректерінде және т.б. мойынның қысылуы кезінде жануардың тұншығуы мүмкін.
Асфиксия дегеніміз-организмнің әртүрлі патологиялық жағдайларында кездесетін және оттегінің түсуі мен сіңуін тоқтатуда және ішінара көмірқышқыл газының шығарылуында көрінетін жануар денесіндегі газ алмасуының бұзылуы. Оттегінің қол жетімділігінің қиындауы жүйке жүйесі мен тін алмасуын күрт бұзады. Сонымен қатар, қандағы асфиксия кезінде улы заттар пайда болады. Сонымен, егер сіз бір түрдің сау жануарына асфиксиялық қан енгізсеңіз, онда асфиксияға ұқсас улану құбылыстары пайда болады.
Асфиксияны тудыруы мүмкін себептер өте көп: тыныс алу актісіне механикалық кедергі (жоғарғы тыныс жолдарының бөгде денелермен бітелуі, өңештің тамырлы дақылдармен бітелуі кезінде трахеяның қысылуы және т. б., өкпенің эксудативті плевритпен қысылуы, екі жақты пневмоторакс және т. б.); қан өзінің қабілетін Жоғалтатын улармен улану. тотығу (көміртегі тотығы, гидроциан қышқылы және т. б.); өкпенің тыныс алу бетінің күрт төмендеуімен байланысты өкпе тінінің зақымдануы (екі жақты пневмоция, өкпе ісінуі) және т. б.
Асфиксиялар бөлінеді: зорлық — зомбылық — сыртқы әсерлерден және зорлық-зомбылықсыз-әртүрлі ауруларға байланысты.
Қысқа мерзімді тыныс алудан кейін асфиксияның жедел басталуымен ингаляциялық қозғалыстар күшейеді. Содан кейін тыныс алу орталығының зақымдалуына байланысты көп ұзамай тоқтайтын күшейтілген дем шығару қозғалысы басталады. Соңында сирек ингаляциялық қозғалыстар пайда болады, содан кейін тыныс алу тоқтайды. Алдымен жүректің жұмысы баяулайды, артериялардағы қан қысымы аздап төмендейді. Көп ұзамай қан қысымы көтеріліп, үлкен шеңбердің барлық капиллярлары мен тамырлары қанға толады. Содан кейін жүрек жиі жиырыла бастайды, көтерілгеннен кейін қан қысымы төмендейді. Асфиксиялық процестің соңында жүрек әлсіз жұмыс істей бастайды, жүрек соғу саны азаяды, қан қысымы күрт төмендейді. Әдетте жүрек өкпе тоқтағаннан кейін тоқтайды. Кейде жүрек тыныс алуды тоқтатқаннан кейін 30 минутқа дейін жұмыс істейді. Сонымен қатар, бұлшықет қызметінің бұзылуы орын алады, бұлшықет әлсіздігі пайда болады, сфинктер босаңсады, нәтижесінде дефекация және зәр шығару пайда болады. Тырысулар ұсынады қалыпты құбылыс кезінде асфиксия.
Асфиксия механизміндегі негізгі нәрсе жүйке жүйесінің, әсіресе мидың бұзылуы деп саналуы керек. Соңғысы оттегі режимінің бұзылуына өте сезімтал, нәтижесінде асфиксия сана мен рефлекстердің тез жоғалуына, сондай-ақ конвульсияға әкеледі.