ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 22.11.2023
Просмотров: 84
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
Критериалды бағалау жүйесі бұрынғы бағалауға қарағанда қалыптастырушы және жиынтық бағалаумен ерекшеленеді. Қалыптастырушы бағалау оқытуды, әдістерді және осы мүмкіндіктерді іске асыру түрлерін жақсарту мүмкіндіктерін анықтауға бағытталған болса, жиынтық бағалау мақсатты баға қою, оқыту қорытындысын шығару үшін қажетЖалпы қалыптастырушы бағалау сабақ жүйесінде жеке қарастырылмайтын, сабақпен қатар жүретін үрдіс.
Қалыптастырушы бағалаудың (оқыту үшін бағалау) маңызы – білім беруді, әдістерді және осы мүмкіндіктерді іске асыру түрлерін жақсарту, мақсаты–оқытудың қиындықтарын анықтау, оқыту бағдарламасының мазмұнын және білім беру стилін білу, болжау мен сұрыптау, жетістікке жеткендігін көрсететін кері байланыс.
Бағалаудың мәні–бақылау, алынған мәліметтердің интерпретациясы, бұдан арғы іс-әрекеттерді анықтау үшін қолданылуы мүмкін шешімдерді қорытындылау. Ол оқушының жаңа сабақты, тарауды қалай меңгеріп жатқандығын жүйелі түрде бақылап, қадағалап отыру. Қазіргі таңда білім саласының басты мақсаты құзіретті, жан-жақты дамыған тұлғаны қалыптастырып, дамыту болып табылады. Бүгінгі таңда елімізде білім беру мазмұны жаңа бағытқа бет бұрды.
Еліміздің әлемдік үрдістерге енуі білім беру жүйесінің жаңа сапалық деңгейге өту қажеттілігін арттыру екені сөзсіз. Білім беру мазмұнын жаңарту өте қажетті мәселе болып отыр. Оқу үрдісін жаңа әдіс-тәсілдермен жаңарту болып табылады. Н.Ә.Назарбаев : «Орта білім жүйесінде мектептерді Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі оқыту деңгейіне жеткізу керек» деген өз жолдауында.Жаңартылған білім беру бағдарламасының ерекшелігі неде?
1. Ен бірінші пән мазмұнының спиральді берілуі керек. Өйткені спиральді білім арқылы пәнді оқушы терең меңгереді;
2. Оқу мақсатарына жету;
3. Ортақ тақырыптардың берілуі;
4. Оқу мазмұнының қысқа мерзімді, орта мерзімді , ұзақ мерзімді болуы жоспарлармен ұйымдастырылуы.
Жаңартылған білім беру бағдарламасының мақсаты мұғалімдердің педагогикалық шеберлігін жетілдіру және критериалды бағалау жүйесін енгізу. Негізгі міндеттеріның бірі оқу мақсатына жету үшін критериалды бағалау жүйесін енгізу. Критериалды бағалау кезінде оқушылардың үлгерімі алдын-ала белгіленген критерийлердің нақты жиынтығының көмегімен өлшенеді. Бұл бағалау түрі оқушылардың үлгерімі сыныптастарының үлгерімімен салыстырмалы түрде бағаланатын нормаға негізделген бағалаудан ерекшелінеді. Оқушылардың пән бойынша үлгерімі екі тәсілмен бағаланады.
Бастапқы кезеңде мұғалім сабақ мақсаттарын айқындап, оларды оқушыларға түсіндіріп, бірге талқылайды; Күнделікті талқылаулар келешекте оқу мақсаттарын бірге айқындау дәстүріне айналуы мүмкін. Бағалау критерийлері оқытудың мақсатынжәне ара қатысын белгілеуге сәйкес белгі. Дескриптор –жетістік деңгейінің сипаттамасы. Критериалды бағалау жүйесінің тиімділігі:
Оқу үдерісінің ажырамас бөлігі болып табылады. Қалыптастырушы бағалау тоқсан бойы жүйелі түрде өткізіледі және үздіксіз жүре отырып мұғалім мен оқушы арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді. Қалыптастырушы бағалау оқу үдерісін түзетуге мүмкіндік беріледі.Сонымен қатар оқушылардың оқу жетістіктерін бағалауда бірқатар дағдылар қолданылады. Олар: білу, түсіну, қолдану, сыни ойлау, анализ, синтез, бағалау, зерттеу дағдылары,рефлексия, комуникативті дағдылар.
ҚОРЫТЫНДЫ
Бағалау мәні бойынша таптырмас нәрсе. Алайда, көбінесе бағалау объективті емес, керісінше субъективті түрде жасалады, оны мұғалімдердің көпшілігі мойындайды.
Мұғалімдер білімді объективті түрде бағалай алмайтындығында да емес, жай ғана бағалау, көп қырлы оқушының іс-әрекетін сипаттау құралы ретінде және тек оқушының білімі негізінде ғана емес, сонымен бірге қазіргі уақытта орындалмауы керек сияқты функцияларды да қамтиды – бағалау күш пен тәртіптің көрсеткіші ретінде, еңбекқорлық пен жауапкершілік - тіпті осындай функционалдық жүктемелер, кейде мектеп бағасы көтереді.
Курстық жұмыста білім беру мазмұны контекстіндегі бағалаудың түрлері мен тиімділігі егжей тегжейлі сипатталған
Эксперимент барысында бағалау әдістері қолданылған қазақ тілі сабақтары өткізілді.
Нәтижелер мұндай әдістерді ұйымдастыру оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын айтарлықтай арттыратынын көрсетеді. Мұның бәрі біз таңдаған әдістер біздің жұмысымызда таңдалған мәселені шешу үшін жеткілікті тиімді екенін көрсетеді, сондықтан оларды басқа мұғалімдер сабақтарда қолдана алады. Осылайша, зерттеудің басында біз қойған барлық міндеттерге қол жеткізілді. Ұсыныстар:
1. Кез-келген тексеру сәттілік жағдайын жасаудан басталуы керек, яғни.бірінші тапсырма оңай болуы керек, содан кейін күрделіліктің жоғарылау дәрежесі.
2. Сұрақты дұрыс тұжырымдау:
- сұрақ сұрақ сөзінен басталғаны жөн;
- сұрақтағы терминдер түсінікті болуы керек;
- сұрақта бір ой болуы керек;
- бақылау тестінде әсерлі сұрақтар болмауы керек.
3. Бақылаудың негізі мұқият зерттелген материал болып табылады.
4. Бақылау кезінде мұқият болыңыз.
5. Алдын ала бағалау үшін үлгі жасаңыз.
6. Бағалау қателерінен аулақ болыңыз:
- жомарттықтың қателігі (бәрін асыра бағалау);
- орталық тенденцияның қателігі (барлығы 3-4);
– тенденция-жауап оқушыға қатысты бағаланады.
- логикалық қате-оқушының логикасы мұғалімнің логикасына қайшы келеді.
7. Күмән оқушының пайдасына түсіндіріледі.
8. Оқушылармен тест (бақылау) жұмысын талдау қажет:
- оқушылар өз қателіктерін көреді;
- оқушылар белгі критерийлерін нақтылайды – жетілдіріледі. Өзін-өзі бағалау;
- тәсіл оқушыларды жігерлендіруге немесе ынталандыруға көмектеседі.
9. Оқушыларды олардың үлгерімі туралы үнемі хабардар ету. Бұл тармақтардың барлығы бастауыш мектепте оқудың барлық үдерісі үшін маңызды болып табылады, алайда олар қазақ тілі сияқты пәнді оқытуда аса маңызды болып табылады.
Бұл өзін-өзі бақылаудың қалыптасуын көрсететін және оқытудың оң мотивтерін қалыптастыратын бағалаудың тәрбиелік функциясы; қазақ тілі сабағында өзін-өзі бағалаудың төмендігін жеңу және босату, мазасыздық деңгейін төмендету арқылы көрсетілген басқару функциясы; сәттілік пен қуаныш жағдайын тудыратын немесе керісінше шабыттандыратын немесе "қанын кетіретін" бағалаудың эмоционалды функциясы процестің екі жағының өзара тиімді қарым-қатынасының кепілі болып табылады оқыту, және, біздің ойымызша, сабақта бастауыш сынып оқушыларын бағалау процесінде басты болып табылады.
Қазіргі қоғамның өзекті мәселелерінің бірі – әлеуметтік, экономикалық өзгермелі жағдайларда өмір сүруге дайын болып қана қоймай, сонымен қатар оны жүзеге асыруға, жақсартуға игі ықпал ететін жеке тұлғаны қалыптастыру. Мұндай тұлғаға қойылатын бірінші кезектегі нақты талаптар – шығармашылық, белсенділік, жауаптылық, терең білімділік, кәсіби сауаттылық. Бұл талаптарды жүзеге асыру үшін оқушы білімін бағалауда мүлдем жаңа бағытта жұмыс істеу қажеттілігі туындайды. Осы қажеттілікті шешу жолдарының бірден–бір жолы оқушы білімін критериалды бағалау жүйесі бойынша сараптау.
бағалау жүйесінде ең маңызды нәрсе – оқу процесінің өзі, сол арқылы оқушы өзін-өзі бағалауды үйреніп, өз білімінің артықшылықтары мен кемшіліктерін көріп, әрі қарай қалай даму керектігін түсінеді, яғни бұл жүйеде оқушының қалай жұмыс жасағаны, қалай ойланғаны бағаланады. Бағалауды өткізу үшін, оқушылардың нені білетіндігін және не істей алатындығын анықтау қажет.
Оқыту – мұғалімдердің оқушыларға жасаған сыйы емес, бұл құзіреттіліктер білім алу үшін оқушылардың өздері де оқу үдерісіне белсенді қатысуын талап етеді. Мұғалімдер, өз кезегінде, өзінің сабақ беруіне емес, оқушылардың оқу ептілігін дамытуға назар аударуы тиіс. Осы орайда оқушылар арасында өзара түсіністік және ұжымдық қарым-қатынасты орнатып, оқушылардың сенімсіздіктерін жойып, мүмкіндіктерін арттыруға жол ашатын бірден бір тәсіл критериалды бағалау болып табылады. Критерийлер – оқытудың міндеттерін жүзеге асыратын өлшемдер, атап айтқанда, оқушылар жұмыс барысында орындайтын іс-әрекеттер тізбесі. Критериалдық бағалау – бұл білімнің мақсаты мен мазмұнына сәйкес келетін, оқушылардың оқу-танымдық біліктілігін қалыптастыруға себепші болатын, айқын анықталған, ұжыммен шығарылған, білім процесінің барлық қатысушыларына алдын ала белгілі критериялармен оқушылардың оқу жетістіктерін салыстыруға негізделген процесс.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1 Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2020 – 2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
2 Жоғары мектеп жағдайында ұлттың зияткерлік әлеуетін қалыптастыру: Ғылыми еңбектер жинағы - Алматы: Абай атындағы ҚазҰПУ «¥лагат» баспасы, 2012. - 336 с.
3 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми сайты. http://edu.gov.kz/kz/news/main/timss-2015-zharatilistanu-matematikalik-bilim-beru-sapasin-bagalaitin-halikaralikzertteulerinin-natizheci-boiinsha-kazakstan-alemnin-en.
4 Сабақта формативті бағалау. Мұғалімге арналған практикалық нұсқаулық / Құрастырған Р.Х., Шакиров, М.Ф. Кыдыралиева, Г.Н. Сахарова, А.А. Буркитова. - Б.: «Білім», 2012. - 76 с.
5 Блэк П., Уильям Д. Педагогикалық зерттеулер: формативті бағалау.// Британдық ғылыми зерттеулер журналы №29, 2009.