Файл: Бидайбеков Е. Ы., Лапчик М. П., Нрбекова Ж. К., Саымбаева А. Е. Жарасова Г. С., Оспанова Н. Н., Исабаева Д. Н.doc

Осылайша, барлық мамандықтағы студенттер үшін информатика курсының жүйесіне программалау қосылады. Бірақ, ол курстың мазмұны көптеген факторларға тәуелді болады.

Білім беруді ақпараттандыру жағдайында болашақ мамандардың дайындығын зерттеу мәселелері Қазақстандық ғалымдардың, атап айтсақ Е.Ы.Бидайбеков, Т.О.Балықбаев, А.Е.Әбілқасымова, Ж.А.Қараев, С.Қариев, Е.Ө.Медеуов, Г.Д.Жангисина, Ж.К.Нұрбекованың және басқалардың еңбектерінде көрініс тапқан.

Э.И.Кузнецов «студенттерді арнайы дайындауға программалау негіздері қосылуы керек. Бұл компьютерді есептерді шешу құралы ретінде қолдану мүмкіндігін береді. Программалауға оқыту мамандыққа байланысты саралап оқыту сипатына ие. Гуманитарлық және кейбір жаратылыс мамандықтарының студенттері үшін ол тереңірек берілмеуі мүмкін.... Физика, математика, әсіресе информатикаға мамандандырылған студенттер үшін программалауды оқыту неғұрлым жеткілікті, терең деңгейде, яғни осы мамандықтағы болашақ мұғалімдер компьютерді есеп шығару құралы ретінде қолдана алатындай етіп ұйымдастырылуы қажет» деп атап көрсетеді [40].

Информатиканы оқытуға байланысты мәселелерді шешу педагогикалық зерттеулерде көптеген ғалымдардың, атап айтсақ, А.П. Ершов, С.И. Шварцбурд, И.Г. Антипов, Ю.А. Первин, Г.А. Звенигородский, Э.А. Кузнецов, М.В. Швецкийдің еңбектерінде қарастырылған.

Программалауға байланысты кәсіби қызығушылық көбінесе физика-математика бағыты студенттерінің арасында көптеп кездеседі. Олар үшін компьютер зерттелетін құбылыстар жайлы жаңа білім беретін және оны зерттейтін құрал, яғни компьютерді таным құралы ретінде нақты үдерістер мен табиғаттағы құбылыстарды дәлме-дәл бейнелейтіндей модель құрудың принциптерін түсіну өте маңызды.

Басқа бағытта маманданған студенттер үшін, бәрінен бұрын дайын компьютерлік модельдерді оқу үшін қажет программалық құралдарды меңгеру қажеттілігі болып табылады. Мысал ретінде экологиялық жағдайды немесе анықталған жағдайлардан тәуелді экономикалық үдерістердің дамуына талдау жүргізуді алуға болады.

Компьютерді есепті шешу құралы ретінде пайдалану тек қана қолданбалы программалық жабдықтауды ғана емес, сонымен қатар жоғары деңгейлі программалау тілдерінің бірінде программалау біліктілігі болып табылады. Программалау құра білу біліктілігі студенттің маманданған саласы бойынша саралануы қажет. Егер көпшілік мамандықтар үшін программалаудың негізгі принциптерін түсінуі, программалаудың құрамдас ортасында қарапайым кодтарды құру біліктігі керек болса, ал физика, математика және информатика мамандықтарының студенттері үшін компьютерде ақпаратты өңдеу мен басқару жүйелері үшін программалау практикасын және

---

алгоритмдер теориясын, ақпараттық модельдеуді, қолданбалы есептерді шешу жолдарын білуі керек.

Осылайша, жоғары мектептің информатика курсында программалауды оқытудың барлық бағыттағы мамандықтар үшін қажеттілігі туындайды. Программалауды оқыту мамандыққа байланысты сараланып оқытылуы қажет.

Ізгілендіру және қоғамды ізгілендіру жағдайында, саралап оқыту білім беру саласын дамытудың маңызды бағыттарының бірі болып табылады. Ол білім беруді саралап оқытуды дербестендіруді, студенттердің қабілеттерін, танымдық белсенділіктерін және т.б. дамытуда үлкен рөл атқаратындығымен анықталады.

Мамандарды даярлауға қойылатын талаптардың біріне нарықтағы оның біліміне сұраныс, яғни өз білімін, біліктілігін және дағдысын нақты мәселені шешуге қолдану қабілеттілігі болып табылады. Осыған байланысты жаңа білімді өз бетінше алу іс-әрекетін оқыту маңызды. Бұл жағдайда студенттің іс-әрекеті продуктивті болып табылады.

Информатиканың кәсіптік қосымшасы ретінде ол студентте ақпараттық мәдениетті қалыптастыруға қабілетті, яғни қосымшаны түсіну «ақпараттық ортадағы өзінің кәсіптік бағытының өнегелі психикалық күйіне ой жүгіртуі, ақпараттық іс-әрекеттің құралдары мен мақсатын анықтауға саналы және жауапты көңіл қойып қарауы, қазіргі заманғы ақпараттық технологияны қолдану арқылы жеке тұлғаның шығармашылық қабілеттілігін іске асыру көлемінде» [42].

Оларға ғылыми ақпараттың, ғылыми танымның әдіснамасының құрылымы мен жалпы қасиеттері; кәсіптік іс-әрекет саласында ақпараттық модельдеу; ақпараттық технологияның кәсіптік бағытталған және әмбебап құралдары жатады. Оқытудың таным объектісін ақпараттық модельдеудің бір түрі ретінде қарастыра отырып, болашақ мамандардың ақпараттық мәдениетін дамыту үшін жағдай туғызамыз [43].

Мектептегі білім беруді саралаудың психологиялық-педагогикалық және дидактикалық негіздері көптеген ғалымдардың еңбектерінде зерттелген

(С.И. Шварцбурд, В.М. Монахов, Г.В. Дорофеев, В.В. Фирсов, және т.б.).

Информатиканы саралап оқыту мазмұнының әр түрлі тәсілдері Н.В.Апатова, С.А.Бешенков, Т.А.Бороненко, М.В.Швецкий, А.Г.Гейн, С.Г.Григорьев, М.П.Лапчик, Т.И.Захарова және т.б. еңбектерінде көрініс тапқан.

Профессор Е.Ы. Бидайбеков іргелендіруді, яғни болашақ маманға кәсіптік қызмет технологиясын үнемі өзгерткенде бейімделу мүмкіндігін қамтамасыз ететіндей, білім беру мазмұнының жетекші принципі ретінде анықтайды. «Іргелендіру кең ғылыми негізге жететіндей, пәннің фактологиялық (шындыққа негізделген), дүниетанымдық және әдіснамалық жақтарын оқыту бірлігімен қорытындыланады. Жалпы білім беру мен кәсіптік дайындаудағы іргелендіру әр түрлі қызмет аумағында жекеше мәселелердің шешімін қамтамасыз ететіндей, біліктіліктің, іс-әрекеттің жалпыланған түрлерін білдіреді» деп қорытындылайды [44, 17-б.].

---

Мұнда информатика саласында іргелі дайындықтың негізгі тараулары: алгоритмдер, программалауға кіріспе (қазіргі кезде белгілі программалау парадиграмалары), мәліметтер құрылымы, программалық жабдықтауды жасау технологиясы, ЭЕМ құрылымы, компьютерлік графика қағидалары, аудару принциптері, операциялық жүйелер, мәліметтер қоры және іздеу, жасанды интеллект, жүйені талдау және модельдеу, дискертті математика, теориялық программалау екендігі көрсетіледі.

Оқытудың кәсіптік-педагогикалық бағытының тұжырымдамасын М.В.Швецкий ашып көрсетті [45, 78-80 б.].

Кәсіптік-педагогикалық бағытының тұжырымдамасы келесідей алты педагогикалық қосымша принципінің көмегімен ашылған, олардың бірінші төртеуі А.Г.Мордковичке жатады [46].

1. 
   Іргелендіру приницпі. Информатика аумағында пән бойынша кең көлемді және терең білімді қамтамасыз ететіндей іргелі дайындық қажет. Іргелілік мақсат емес, ол болашақ маманды дайындау құралы, сондықтан да алынатын мамандықтың мұқтаждығымен келісілуі керек.
   
2. 
   Бинарлық принципі. Информатика курсын құрған кезде жалпы ғылыми және әдістемелік бағыт біріктірілуі қажет.
   
3. 
   Жетекші идея принципі. Педагогикалық жоғары оқу орындарындағы информатика курсының жетекші идеясы жоғарғы және орта мектеп информатика курстарының байланысы болып табылады.
   
4. 
   Үздіксіздік принципі. Информатикаға жататын барлық курстар педагогикалық іс-әрекет элементтерін студенттердің үздіксіз түсіну үдерісіне қатысуы керек.
   
5. 
   Педагогикалық жоғары оқу орыны оқытушыларының өз педагогикалық іс-әрекеттерінде жаңа ақпараттық технологияны қолдану принципі. Бұл жерде М.И. Жалдактың [47], яғни ақпараттық технологияның
   

анықтамасын «адамдардың білімін кеңейтетін және олардың техникалық, әлеуметтік үдерістерді басқарудағы мүмкіндіктерін дамытатын ақпаратты жинау, ұйымдастыру, сақтау, өңдеу, тарату әдістері мен техникалық құралдары» екендігін ескеру керек. Сонымен қатар, қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар біртіндеп ғылыми бағытқа бөлінуде екендігін ұмытпау керек.

6) Оқытуда жаңа ақпараттық технологияны (ОЖАТ) жүйелеп қолдану принципі. ОЖАТ-ның қолданбалы мәні компьютерлік оқыту технологиясы болып табылады. В.А. Извозчиков [48, 42-43 б.] тұжырымдағандай ОЖАТ-ны жүйелеп қолданудың мәні жалпы компьютерлік оқыту принциптерінен шығады, яғни жоғары мектептің оқытушысы компьютерді оқу үдерісінің шектеулі құралы ретінде қолдана білуі және сонымен қатар, әлемнің ақпараттық бейнесін кең көлемде көре және түсіне алуы қажеттігі, өзінің осы ақпараттық ортада жоғары ізгілікті және жетекші міндетін саналы түрде түсінуі болып табылады. Оқыту нәтижесінде студент автоматтандырылған оқыту әдістеріндегі педагогиканың классикалық әдістерінің басымдылық рөлін, педагогтың жеке тұлғасының жетекші мәнін, оның оқу ортасындағы Жаңа ақпараттық технологияның құралдары мен әдістеріне қаныққан білімі мен біліктілігін айқындауы қажет.

---

Өздік жұмыстарға ұсынылған тақырыптар
Тақырыбы: Әр түрлі білім беру деңгейлерінде информатиканы оқыту мәселесі.

Негізгі сұрақтар:

1. 
   Бастауыш мектепте информатиканы оқыту мәселелері.
   
2. 
   Орта кәсіптік білім беру жүйесіндегі информатика курсының мазмұны.
   
3. 
   Жоғары оқу орындарында информатика курсын оқыту мәселелеріне талдау
   

Әдебиеттер

1. 
   Пейперт С. Переворот в создании: Дети, компьютеры и плодотворные идеи: Пер. с англ. //Под. ред. А.В. Беляевой, В.В.Леонаса. – М.: Педагогика, 1989. –С. 224: ил.
   
2. 
   Ершов А.П., Звенигородский Г.А.,.Первин Ю.А. Школьная информатика (концепция, состояние, перспективы). - Новосибирск, 1979.
   
3. 
   Дуванов А.А., Зайдельман Я.Н., Первин Ю.А., Гольцман М. Роботландия курс информатики для младших школьников. Информатика и образование. 1989. №5, с.40.
   
4. 
   Смирнов Е.П. «К концепции обучения информатике в младших сыныпахң.  Информатика и образование. 1988. №2, с.. 22-25.
   
5. 
   Я.Морголис, А.Иванов, Э. Баранкина. Содержание и методы непрерывного обучения информатике. Информатика и образование. 1991. №1, с.33-38.
   
6. 
   Сыдықов Б.Д. Негiзгi мектепте математиканы оқытуда алгоритмдiк бағытталғандықты жүзеге асыру әдiстемесi. //Автореф.дисс… пед. ғыл. канд. Алматы, 1999, - 20 бет.
   
7. 
   Семенова А.Л., Угринович Н.Д. Пропедевтический курс для младшего звена. //Информатика и образование. 1995, №4. – С. 7-81.
   
8. 
   Горячев А.В. Информатика в играх и задачах. //Начальная школа, 1995, № 8. –С.56.
   
9. 
   Программа курса /Сост. А.М. Гольцман А.А., Дуванов и др./Основы информатики и вычислительной техники: Программа для средних и начальных образовательных учебных заведений. –М., 1992, –С. 1-7.
   
10. 
    Антипов И.Н. и др. О преподавании информатики в младших сыныпах. //ИНФО. 1993, №5.- С.46.
    
11. 
    Бороненко Т.А. Концепция школьного курса информатики. Учебное пособие. –СП б., 1995.
    
12. 
    Дубинина В.В. Информатика для малышей. Урок развития. –Казань, 1993.
    
13. 
    Материалы коцепции министерства образования РФ. //Информатика и образование. 1995, №4. - С. 7-81.
    
14. 
    Пронина С.Е. Информатика в начальной школе. //Информатика и образование. 1993, № 5. –с. 51-53.
    
15. 
    Материалы коцепции министерства образования РФ. //Информатика и образование. 1995, №4. - С. 7-81.
    
16. 
    Сопрунов С.Ф. Лого Райтер: Пособие для учителей: Начальные сыныпы.–М., 1991.
    
17. 
    Горячев А.В. Информатика в играх и задачах. //Начальная школа, 1995, № 8. –С.56.
    
18. 
    Левченко И.В. Методические средства развития алгоритмических умений при изучений информатики в начальной школе. //Дисс... канд. пед. наук. МГУ. (МГОПУ), 1997. – 154 с.
    
19. 
    Коган Е.Я., Первин Ю.А. курс “Информационная культура” –региональный компонент школьного образования. //Информатика и образование. 1995, №1.
    
20. 
    Первин Ю.А. Информатизация начальной школы: от концепции к содержанию. //Информатика и образование. 2003, №11, -с.84-88.
    
21. 
    Бидайбеков Е.Ы. Проблемы компьютеризации национальных школ. //Компьютерные технологии в учебно-воспитательном процессе школы и вуза. – Свердловск, 1990. –с. 34-37.
    
22. 
    Қараев Ж.А., Ермеков Н.Т. тағы басқалар. Мемлекеттiк бiлiм беру стандарты. //Информатика- физика-математика, 1999, №1. – 3-23 беттер.
    
23. 
    Ы.Алтынсарин атындағы Қазақтың бiлiм академиясы, Жалпы бiлiм институты. Бағдарламалар. Информатика. 7-11 сыныптар. Авторлар ұжымы:
    
24. 
    Әбдиев Қ.С. Мектептердi информатикаландыру iсi. //Информатика - физика - математика. 1996.- №3.
    
25. 
    Аганина Қ. Информатика пәнi стандартының ерекшелiктерi. //Информатика негiздерi, 2002, №4.
    
26. 
    Қараев Ж.А., Ермеков Н.Т., Стифутина Н., Нақысбеков Б., Ермеков М., Калашникова С., Курман И. Информатикадан оқу материалын тақырыптық жоспарлау үлгiсi. //Информатика- физика-математика, 2000, №6. -51-57 б.
    
27. 
    Байгожанова Д. Бастауыш мектепте информатика элементтерiн пәнаралық байланыс негiзiнде оқыту әдiстемесi. Автореф.дисс… пед. ғыл. канд. Алматы, 2005, - 20 бет.
    
28. 
    Ершов А.П., Монахов В.М. и др. Изучение основ информатики и вычислительной техники: метод. пособие для учителей и преподавателей сред. учеб. заведений //В 2-х т. Ч.1, Ч.2 //М.: Просвещение, -1985, -191 с.
    
29. 
    Ершов А.П., Монахов В.М. и др. Основы информатики и вычислительной техники: Проб. учеб. для сред. учеб. заведений –М.: Просвещение, -1991, -224с.
    
30. 
    Кушниренко А.Г. и др. Основы информатики и вычислительной техники: Проб. учеб. для сред. учеб. заведений //В 2-х т. Ч.1, Ч.2 //М.: Просвещение, -1991, -224с.
    
31. 
    Типовая учебная программа. Информатика по естественнонаучным специальностям и направлениям подготовки 010700-011500, 510730-511030, 511230, 511430.-Астана: МоиН РК, 2002.
    
32. 
    Типовая учебная программа. Информатика по гуманитарным специальностям и специальности искусство и культуры 020000, 060000, 090100, 090200, 090800, 090000-091200, 091500, 520130-520430, 520730, 520930-521830, 522030, 5222130, 540230,.-Астана: МоиН РК, 2002.
    
33. 
    Типовая учебная программа. Информатика по специальностям и направлениям подготовки естественных образований 0301000-030300, 521930.-Астана: МоиН РК, 2002.
    
34. 
    Типовая учебная программа. Математика и информатика по специальностям и направлениям гуманитарных образований 030500-030900, 031100-032200, 540330.-Астана: МоиН РК, 2002.
    
35. 
    Типовая учебная программа. Информатика. по экономическим специальностям и направлениям подготовки 062000, 080000, 090300, 090400, 090700, 090300, 090900, 091341, 091400, 091600, 460100, 460200, 520530, 520830, 522230, 52330, 540430, 541530, 070000.-Астана: МоиН РК, 2002.
    
36. 
    Типовая учебная программа. Информатика по сельскохозяйственным специальностям 450100-451000, 451500, 451700.-Астана: МоиН РК, 2002.
    
37. 
    Типовая учебная программа. Информатика по естественнонаучным специальностям и направлениям подготовки 010100-010600, 510130-510430.-Астана: МоиН РК, 2002.
    
38. 
    Типовая учебная программа. Информатика по техническим и технологическим специальностям и направлениям подготовки 070841, 090500, 090600, 091340, 110000-140000, 160000,-220000, 240000-280000, 300000-400000, 420000-440000, 451100-451400, 451600, 460300, 541230, 543930, 551630, 551730, 553230, 554130-554330 .-Астана: МоиН РК, 2002.
    
39. 
    Типовая учебная программа. Информатика по медицинским специальностям 010700-011500, 510730-511030, 511230, 511430.-Астана: МоиН РК, 2002.
    
40. 
    Кузнецов Э.И. Общеобразовательные и профессионально – прикладные аспекты изучения информатики и вычислительной техники в педагогическом институте : дис. ...докт. пед. наук. -М.,1990.-251 с.
    
41. 
    Шарипбаев А.А.Материалы международной конференции «ММ ИТОН», 1998. - С.156.
    
42. 
    Журавлёва И.А. Методологические аспекты гуманитарных приложений информатики //Актуальные философские и методологические проблемы современного научного познания: Материалы 44 научно методической конференции «Университетская наука - региону». -Ставрополь: Изд-во СГУ,2000.-187 с., с.19-21.
    
43. 
    Нурбекова Ж.К. Теоретико-методологические основы обучения программированию. Монография.-Павлодар, 2004.-225 б.
    
44. 
    Бидайбеков Е.Ы. Развитие методической системы обучения информатике специалистов совмещенных с информатикой профилей в университетах Республики Казахстан: автореф. ... докт. пед. наук. Москва,1998 – 34 с.
    
45. 
    Швецкий М.В. Методическая система фундаментальной подготовки будущих учителей информатики в педагогическом вузе в условиях двухступенчатого образования. : дисс. ... докт. пед. наук. –СПб., 1994.-446 с.
    
46. 
    Мордкович А.Г. Профессионально-педагогическая направленность специальной подготовки учителя математики в педагогическом институте: автореф. ... канд. пед. наук.- М.- 1986.
    
47. 
    Жалдак М.И. Система подготовки учителя к использованию информационной технологии в учебном процессе: автореф. ... докт. пед. наук. -М., 1989.
    
48. 
    Извозчиков В.А. Методические рекомендации и материалы к профессиограмме современного учителя. - Л.: ЛГПИ.- 1987. - 64 с.
    
49. 
    Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Республикасы орта білім жүйесін ақпараттандыру жөніндегі Мемлекеттік бағдарламасы. –Алматы, 22 қыркүйек 1997 ж. №3645 Өкім.
    
50. 
    Бидайбеков Е.Ы. Информатизация образования в Казахстане. –Алматы, АГУ им. Абая, 1998.
    
51. 
    Бидайбеков Е.Ы., Григорьев С.Г, Гриншкун В.В. Информационное интегрирование и анализ образовательной области в разработке электронных средств обучения. //Монография. /Алма Ата: МОН РК, АГУ. – 2002. 100 с.
    
52. 
    Бидайбеков Е.Ы. Развитие методической системы обучения информатике специалистов совмещенных с информатикой профилей в университетах Республики Казахстан. //Дис. докт. пед. наук. 13.00.02, /М.: ИОСО РАО, – 1998, 180 с.
    
53. 
    Бидайбеков Е.Ы. О некоторых проблемах компьютеризации национальных школ. В сб: Компьютерные технологии в учебно-воспитательном процессе в школе и вузе. Свердловск, 1990. С.34-37.
    
54. 
    Бидайбеков Е.Ы. Об информатизации образования в системе педвузов КазССР. Межвузовский сб. научных трудов «Информатика и ВТ в пед.уч. заведениях». Алма-Ата, 1991.
    
55. 
    Бидайбеков Е.Ы., Талпаков Н.А. Мектеп информатикасы жайлы мәселелер. //Математико-информационные технологии в образовании и науке. Материалы научно-методического семинара посвященного 50-летию профессора Бидайбекова Е.Ы. Издательство АГУ им. Абая, Алматы, 1996.
    
56. 
    Бидайбеков Е.Ы., Гриншкун В.В., Скопин И.Н. Экспереминтальная проверка технологии компьютеризации учебных курсов на базе иерархической организации материала. //Новые информационные технологии в университетском образовании. Сб. науч. тр. Издательство НИИ МИОО НГУ, 1996. С. 178.
    
57. 
    Лапчик М.П., Семакин И.Г., Хеннер Е.К. Методика преподавания информатики: Учеб. пособие для студ. пед. вузов под ред. Лапчика М.П.. – М.: Издательский центр "Академия", 2001. – 670 с.
    
58. 
    Могилев А.В., Пак Н.И., Хеннер Е.К. Информатика: Учеб. пособие для студ. пед. вузов. – М.: Издательский центр "Академия", 1999. – 576 с.
    
59. 
    Образование и XXI век: Информационные и коммуникационные технологии. – М.: Наука, 1999. – 191 с., ил. – (Кибернетика: неограниченные возможности и возможные ограничения).
    
60. 
    Роберт И.В. Современные информацион­ные технологии в образовании: дидактические проблемы; перспек­тивы использования. - М.: "Школа-Пресс", 1994. – 206 с.
    
61. 
    Гершунский Б.С. Компьютеризация в сфере образования; Проблемы и перспективы. -М.: Педагогика, 1987. -264 с..
    
62. 
    Коцюбинский А.О., Грошев С.В. Современный самоучитель работы в сети Интернет. Быстрый старт: практ. пособ. – М.: Издательство «Триумф», 2001. – 320 с.
    
63. 
    Современный самоучитель работы в сети Интернет. Самые популярные программы: практ. пособ. – Под ред. Комягина В.Б. – М.: Издательство «Триумф», 1999. – 368 с.
    
64. 
    Гриншкун В.В. Теория и практика применения иерархических структур в информатизации образования и обучении информатике. //Монография. /М.: МГПУ, – 2004. 418 с.
    
65. 
    Роберт И.В. Информатизация образования (педагогико-эргономический аспект). //М.: РАО, – 2002. 110 с.
    
66. 
    Андреев А.А. Дидактические основы дистанционного обучения. – М.: РАО, 1999.
    
67. 
    Андреев А.А. Педагогика высшей школы (Новый курс). – М.: ММИЭИФП, 2002.
    
68. 
    Андреев А.А., Солдаткин В.И. Дистанционное обучение: сущность, технология, организация. М.: МЭСИ, 1999.
    
69. 
    Антонов А.В. Восприятие внетекстовых форм информации в издании. - М.: Книга, 1972. -104 с.
    
70. 
    Апатова Н.В. Информационные технологии в школьном образовании. - М.: Изд-во РАО, 1994. -228 с.
    
71. 
    Арнхейм Р. Искусство и визуальное восприятие. - М.: Прогресс, 1974.-392 с,
    
72. 
    Ашхотов О., Здравомыслов М., Ашхотова А. Компьютерные технологии в образовании //Высшее образование в России. -1996. -№3.-С.109-118.
    
73. 
    Башмаков А.И., Старых В.А. Систематизация информационных ресурсов для сферы образования: классификация и метаданные. – М.: 2003.
    
74. 
    Березин С.В., Раков С.В. Internet у вас дома. – 2-е изд., перераб. и доп. – СПб.: БХВ – Санкт-Петербург, 2000. – 752 с.
    
75. 
    Беспалько В.П. Педагогика и прогрессивные технологии обучения. -М., 1995. -336 с.
    
76. 
    Богатырь Б.Н. Система образования России как объект информатизации. М.: ИЦПКПС, 1998.
    
77. 
    Брэдли Ф. Шимми. Эффективное использование электронной почты. Серия «Enter». – Ростов-на-Дону: «Феникс», 1998. – 304 с.
    
78. 
    Воронина Т.П., Кашицин В.П., Молчанова О.П. Образование в эпоху новых информационных технологий. - М.: Информатика, 1995. -220 с.
    
79. 
    Вострокнутов И.Е. Гомогенность и агрессивность визуальной среды в программных средствах учебного назначения. //Педагогическая информатика. -1997. - № 4. - С.43-50.
    
80. 
    Гаврилова Т.А., Зудилова Е.В., Ильясов М.З. Интеллектуальные и обучающие системы. Учебное пособие. -СПб: Петербургский гос. техн. ун-т, 1996.-109с.
    
81. 
    Гаврилова Т.А., Червинская К.Р. Извлечение и структурирование знаний для экспертных систем. - М,:Радио и связь, 1992. -200 с.
    
82. 
    Гершунский Б.С. Компьютеризация в сфере образования; Проблемы и перспективы. -М.: Педагогика, 1987. -264 с..
    
83. 
    Гершунский Б.С. Образование в третьем тысячелетии //Педагогика. 1998. №2.
    
84. 
    Глазов Б.И., Ловцов Д.А., Михайлов С.Н., Сухов А.В. Компьютеризированный учебник //Информатика и образование. -1994. - № 6. - С.86-94.
    
85. 
    Гончарова Н.А. О научных основах иллюстрирования учебников. - В кн.: Пробл. школьн. учебн., 1978, -Вып.6.-С.1б5-184.
    
86. 
    Горелов И.Н. Разговор с компьютером. Психолингвистический аспект проблемы. - М.: Наука, 1987, -255 с.
    
87. 
    Дистанционное обучение: Учеб. Пособие /Под ред. Е.С.Полат. – М.: Гуманит. Изд. Центр ВЛАДОС, 1998. – 192 с.
    
88. 
    Еляков А. Современное информационное общество //Высшее образование в России. 2001. №4.
    
89. 
    Зайцева Е.М., Троян Г.М. Основы работы с персональным компьютером. – Мн.: РИВШ БГУ, 1999. – 51 c.
    
90. 
    Ильченко О.А. Организационно-педагогические условия сетевого обучения. – М., 2002.
    
91. 
    Интернет-образование: не миф, а реальность XXI века /Под общ. ред. В.П.Тихомирова. М.: Изд-во МЭСИ, 2000.
    
92. 
    Информатизация образования в России: сети, информационные ресурсы, технологии: Аналитический доклад. М.: Магистр, 1997.
    
93. 
    Использование Internet: Пер. с англ. /Дж. Хоникатт и др. – 4–е изд. – К.; М.; СПб.: Издат. Дом «Вильямс», 1998. – 592 с.
    
94. 
    Квеско Р.Б. Методологические аспекты непрерывного многоуровневого образовательного пространства. Томск: Изд. ТПУ, 1997.
    
95. 
    Козлов О.А., Солодова Е.А., Холодов Е.Н. Некоторые аспекты создания и применения компьютеризированного учебника //Информатика и образование. - 1995. - №3. - С.97-99.
    
96. 
    Колин К.К. Социальная информатика. – М., 1998.
    
97. 
    Концепция информатизации сферы образования Российской Федерации. М.: ГНИИСИ, 1998.
    
98. 
    Коцюбинский А.О., Грошев С.В. Современный самоучитель работы в сети Интернет. Быстрый старт: практ. пособ. – М.: Издательство «Триумф», 2001. – 320 с.
    
99. 
    Краснова Г.А. Открытое образование: цивилизационные подходы и перспективы. Монография. – М.: Изд-во РУДН, 2002.
    
100. 
     Кузьменко М.А. Как подготовить гипертекст. //Информатика и образование. - 1995. - №3. - С.51-53.
     
101. 
     Ловцов Д.А.. Сухов А.В. Фрагмент компьютеризированного учебника для контроля знаний //Информатика и образование. -1995. -№ 3.- С.91 -95.
     
102. 
     Машбиц Е.И. Компьютеризация обучения : Проблемы и перспективы. -М.: Знание, 1986
     
103. 
     Мелюхин И.С. Информационное общество: истоки, проблемы, тенденции развития. М.: Изд-во МГУ, 1999.
     
104. 
     Методика применения дистанционных образовательных технологий (дистанционного обучения) в образовательных учреждениях высшего, среднего и дополнительного профессионального образования Российской Федерации (утверждена приказом Минобразования России от 18.12.2002 № 4452).
     
105. 
     Мультимедиа. /Под ред. А.И. Петренко. -М.: БИНОМ, 1994.-272 с.
     
106. 
     Назарова Т.С., Полат Е.С. Средства обучения: технология создания и использования. - М.: Изд-во УРАО, 1998.-204 с.
     
107. 
     Нейлор К. Как построить свою экспертную систему /Перевод Н.Н. Слепова. -М.: Энергоатом издат, 1991. -286 с.
     
108. 
     Новые педагогические и информационные технологии в системе образования /Под ред. Е.С. Полат. – М.: «Академия», 2001.
     
109. 
     Образование и XXI век: Информационные и коммуникационные технологии. – М.: Наука, 1999. – 191 с.
     
110. 
     Образование и XXI век: Информационные и коммуникационные технологии. – М.: Наука. 1999. – 191 с.
     
111. 
     Основы открытого образования /Андреев А.А., Каплан С.Л., Краснова Г.А., Лобачев С.Л., Лупанов К.Ю., Поляков А.А., Скамницкий А.А., Солдаткин В.И.; Отв.ред. В.И.Солдаткин. Т.1. РГИОО. М.: НИИЦ РАО, 2002.
     
112. 
     Открытое образование – стратегия XXI века для России /Под общ. ред. В.М. Филиппова и В.П. Тихомирова. М.: МЭСИ, 2000.
     
113. 
     Пирогов А.И. Информатизация как тенденция развития современного общества. М.: ГАВС, 1992.
     
114. 
     Полат Е,С. Дистанционное обучение: организационный и педагогический аспекты //Информатика и образование. -1996. - № 3. - С.87-91.
     
115. 
     Полат Е.С. Телекоммуникации в школе //Информатика и образование. - 1993. №1, - С.50-57.
     
116. 
     Поликахин А.В., Савин А.Ю. Гипертекст: сущность, состояние, проблемы, перспективы. - М.: Ин-т проблем естествознания, 1993. - 128 с.
     
117. 
     Попов Э.В. Экспертные системы: Решение неформализованных задач в диалоге с ЭВМ. - М.: Наука, 1987. -288 с.
     
118. 
     Развитие информационных технологий в образовании: Аналитический доклад. М.: Изд-во Магистр, 1997.
     
119. 
     Разработка системы открытого образования в России: Федеральная целевая программа. Материал для обсуждения. М.: МЭСИ, 2000.
     
120. 
     Роберт И.В. Современные информационные технологии в образовании: дидактические проблемы; перспективы использования. - М.: Школа-Пресс, 1994. -205 с.
     
121. 
     Роберт И.В. Теоретические основы создания и использования средств информатизации образования: Автореф. дис. докт. пед. наук. -М., 1994. - 54 с.
     
122. 
     Роберт И.В. Экспертно-аналитическая оценка качества программных средств учебного назначения //Педагогическая информатика. -1993. - №1; С.54-62.
     
123. 
     Ротмистров Н.Ю. Мультимедиа в образовании //Информатика и образование. -1994. - № 4. - С.89-96.
     
124. 
     Уваров А.Ю. Электронный учебник: теория и практика. - М.: Изд-во УРАО, 1999.-220с.
     
125. 
     Уотермен Д. Руководство по экспертным системам /Пер. с англ. - М.: Мир, 1989. - 388 с.
     
126. 
     Урсул А.Д. Информатизация общества. Введение в социальную информатику. – М., 1990.
     
127. 
     Федоров Б.И., Джалишвили З.О. Логика компьютерного диалога. - М.: Онега, 1994. -240 с.
     
128. 
     Хуторской А.В. Интернет в школе -М.:ИОСО РАО, 2000. -304с.
     

---

Шевелева С.С. Открытая модель образования (синергетический подход). М.: Магистр,1997.

---