Файл: Оыту жне ксібибадарлы оыту ымдарыны дидактикалы жне теориялы негіздері.docx

ВУЗ: Не указан

Категория: Не указан

Дисциплина: Не указана

Добавлен: 23.11.2023

Просмотров: 76

Скачиваний: 1

ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.

25. Психологиядағы " психологиялық дайындық " ұғымының мәні

Психологиялық денсаулықтың негізгі өлшемдері мыналарды қамтиды:

  • 1. 1. Өзгелермен қарым-қатынас жасау қабілеті. Бұл қарым-қатынастар сенімділікке және оң көзқарасқа негізделеді(адамдардың шағын топтарымен). Бұл категориядағы адамдар – идеализациядан және негізсіз талаптардан аулақ болуға, жанжалды жағдайларды тиімді шешуге, бір нәрсені қабылдауға ғана емес, сонымен қатар беруге да мүмкіндігі болуы шарт. Бұл тек ерлі-зайыптылардың жеке қатынастарына ғана емес, сонымен қатар балаға және ата-аналарға да қатысты. Маңыздысы – қарым-қатынастың өз денсаулығы: олар қатерсіз, зорлық-зомбылықсыз болуы керек. Салауатты қарым-қатынастар тек өнімділікті сақтайды. Бұл сондай-ақ «экологиялық достық» – адамның өзі үшін ыңғайлы ортаны таңдауға қабілеттілігін қамтиды.

  • 2. Қажеттілік және еңбекке қабілеттілік. Бәлкім, кәсіби қызмет ғана емес, сонымен қатар шығармашылық жағынан қоғамға қосқан үлесі болып табылады. Адамның өзі, оның отбасы және қоғам үшін ақылға қонымды құнды нәрселерді жасауы адам үшін маңызды.

  • 3. «Ойнауға» қабілеті. Ойын ересек адам үшін кең түсінік болып табылады, сондықтан оның құрамына мынадай маңызды түсінік кіреді: – метафораларды, әзілді еркін пайдалану; – би, ән, спорт, басқа шығармашылықтың сыртқы байқаушысы емес, белсенді ойыншысы болу.

  • 4. Автономия. Дені сау адам қаламаған нәрсені жасамайды.Ол өз таңдауы бойынша жасайды және оған жауапты болады, тәуелділіктен зардап шекпейді, екіншісінде гипербақылау арқылы өмір салаларының біреуіне бақылаудың жоқтығын өтеуге тырыспайды.

  • 5. Этикалық нормаларды түсіну. Ең алдымен, сау адам оларды ұстанудың мағынасы мен қажеттілігін біледі, алайда ол бұл тұрғыда икемді – белгілі бір жағдайларда мінез-құлқын өзгертуге мүмкіндік береді (ақылға қонымды).

  • 6. Эмоционалдық тұрақтылық. Бұл эмоциялардың қызуын басу қабілетінде көрінеді – оларға өздерін билетуге мүмкіндік бермейді. Кез келген жағдайда ақылмен байланыста болыңыз.

  • 7. Қорғау механизмдерін қолданудың икемділігі. Әрбір адам қолайсыз өмір сүру жағдайымен бетпе-бет келеді және психикаға ұқсас нәзік құрылымды алып жүруші ретінде оны қорғау құралдарын пайдаланады. Сау адам тиімді әдістерді таңдап, әртүрлі жағдайларда қолайлы таңдауды жасайды.

  • 8. Хабардар болу, немесе, басқаша айтқанда, ақылдылық. Ақылды сау адам шынайы сезімдер мен басқа адамдардың көзқарастары арасындағы айырмашылықты көріп, басқа біреудің сөзіне деген реакциясын талдай алады, ол басқа адамның өз ерекшеліктері мен айырмашылықтары бар жеке адам екенін түсінеді.

  • 9. Ойлану қабілеті. Уақыт өте келе сіз өзіңіздің жеке өміріңіздегі белгілі бір оқиғалардың себебін талдап, әрі қарай қалай жалғасатыныңызды және ол неге әкелетінін түсіну үшін – бұл дағдылар салауатты тұлғаны ажырата біледі.

  • 10. Тиісті өзін-өзі бағалау. Психикалық денсаулығының құрамдас бөліктерінің бірі шынайы мінез-құлық пен өзіндік қасиеттерге, өзіне деген көзқарасқа, өзіңіздің әлсіз және күшті мінез-құлық көзқарастарыңызды шынайы түсінуге байланысты өздігінен өзін-өзі тану болып табылады.


Әдетте, бір-екі нүктенің болмауы сирек жағдай, себебі ол бүкіл «құрылымды» бұзуға әкеледі. Демек, өзін-өзі бағалаудың жеткіліксіздігі жоғары немесе төмен үміттерді тудырады, басқалармен үйлесімді қарым-қатынас орнатуға кедергі келтіреді, тиімді түрде көрсетіледі. Эмоционалды тұрақсыздық жағдайды білуге мүмкіндік бермейді, өзін бақылауға, сондай-ақ жұмыс істеу қабілетіне әсер етеді.

Шындығында, барлық заттардың болуы өте сирек кездеседі және тек белгілі бір ортада, бұл адамдар негізінен ақыл-оймен ауырады дегенді білдірмейді. Психикаға қатысты «денсаулықтың ауытқуы (үрдісі) – ауруға шалдығу» схемасы қолданыла бастайды, сондықтан көптеген ауытқушылықтар үрдіс кезеңінде қалыптасады және ол әлі де аурудан алыс деп санауға мүмкіндік береді. Дегенмен, психика өте тұрақсыз құрылыс, тіпті өмір бойы ауытқушылық болмаған кезде, жағымсыз үрдістерді дамыту қаупі жоғары, сондықтан психикалық денсаулыққа жеткілікті назар аудару өте маңызды.
26. Кәсіби қызметке дайындық түсінігінің концептуалды негізі
27. Кәсіби қызметке дайындықтың құрылымы мен мазмұны