ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 06.12.2023
Просмотров: 323
Скачиваний: 2
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
[25][27] Бөртпе 20–50% жағдайда кездесуі мүмкін, ол, әдетте, кеудеге дақ не көпіршікше түрінде шығады.[28] Кей адамдарда осы сатының өзінде оппортунис инфекциялар (иммунитеті қалыпты жұмыс істейтін адамдарда ауру туғызбайтын шартты патогенді флора қоздыратын инфекциялар) дамиды.[25] Бұдан бөлек лоқсу не диарея сынды асқазан-ішек белгілері көрініс беруі мүмкін.[27] Жүйке жүйесі тарапынан шеткері нейропатиялар мен Гийен–Барре синдромы дамуы мүмкін.[27] Симптомдардың ұзақтығы әр түрлі болады, бірақ, әдетте, бір не екі аптаға созылады.[27]
Аталған симптомдар тек осы ауруға тән болмағандықтан (бейспецификалық симптомдар), көп жағдайда АИВ инфекциясының белгілері деп қарастырылмайды. Отбасы дәрігері не аурухана дәрігері аталған симптомдарды көрсе де, көбіне жиі кездесетін инфекциялық аурулардың бірін диагноз ретінде қате қойып жатады. Сондықтан инфекция жұқтыру қаупі бар адамда себебі белгісіз қызба анықталса, АИВ инфекциясын да ескерген дұрыс.[27]
Жасырын саты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бастапқы симптомдар көрініс бергеннен кейін жасырын саты, симптомсыз АИВ не созылмалы АИВ деп аталатын кезең басталады.[1] Ем жүргізілмесе аталған саты АИВ инфекциясына тән ағыммен 3 жылдан[29] 20 жылға[30] дейін созылуы мүмкін (орта есеппен, 8 жыл).[31] Әдетте, бастапқы кезде симптомдар аз не мүлдем болмағанымен, осы сатының соңында көбі қызбаға, жүдеуге, асқазан-ішек аурулары мен бұлшықет аурысынуына шағынады.[1] АИВ жұқтырған адамдардың 50–70% бірнеше топ лимфа түйіндерінің себебі белгісіз, ауырсынусыз ұлғаюымен сипатталатын тұрақты генерализацияланған лимфаденопатиясы дамиды.[24] Әдетте ол үш айдан алты айға дейін созылуы мүмкін.
Вирус титрі жоғары әрі ем қабылдамайтын АИВ-1 жұқтырған адамдарда көбіне ЖИТС дамығанмен, кей бөлігінде (шамамен 5%) антиретровирусты терапия жүргізбегеннің өзінде CD4+ T жасушаларының (Т-хелперлер) қалыпты деңгейі бес жылдан да көп сақталуы мүмкін.[27][32] Бұндай адамдарды "АИВ бақылаушылары" не ұзақ мерзімді нонпрогессорлар деп атайды (ағылш. Long-termnonprogressor, LTPN).[32] Ал антиретровирусты терапия жүргізбегеннің өзінде вирус титрі төмен не мүлде анықталмайтын адамдар тобын "дегдар бақылаушылар" не "дегдар супрессорлар" деп атайды. Шамамен АИВ жұқтырған 300 адамның біреуі осы топқа жатады.
[33]
Жүре пайда болған иммунтапшылық синдромы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
ЖИТСтің негізгі симптомдары
Капоши саркомасы
Жүре пайда болған иммунтапшылық синдромы (ЖИТС) деп бір микролитр қандағы CD4+ T жасушаларының саны 200-ден төмен болуынан немесе АИВ инфекциясына тән аурулардың дамуынан пайда болған жағдайды айтамыз.[27] Ем жүргізілмесе, АИВ жұқтырған адамдардың жартысына жуығы он жыл ішінде ЖИТСке шалдығады.[27] Адамда ЖИТС бар екенін айқындайтын ең жиі кездесетін жағдайлар: пневмоцист қоздырған пневмония (40%), АИВ кезіндегі жүдеу синдромы түріндегі кахексия (20%) және өңеш кандидозы.[27] Сондай-ақ тыныс алу жолдарының инфекциясы да күдік туғызуға негіз бола алады.[27]
Оппортунис инфекциялар — қалыпты жағдайда иммунды жүйе тарапынан бақыланатын бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар мен паразиттер қоздыратын жұқпалы аурулар тобы.[34] Дамуы мүмкін инфекция түрі адамның қоршаған ортасында кездесетін қоздырғышқа байланысты[27] Бұл жұқпалар кез келген мүшелер жүйесін зақымдауы мүмкін.[35]
ЖИТСке шалдыққан адамда Капоши саркомасы, Бөркит лимфомасы, орталық жүйке жүйесінің біріншілік лимфомасы және жатыр мойны обыры секілді вирусты обыр ауруларының даму қаупі артады.[28] Капоши саркомасы АИВ жұқтырған адамдардың 10-20%-да дамитын, ең жиі кездесетін обыр түрі.[36] Ең жиі кездесетін екінші обыр түрі — лимфома; ЖИТСке шалдыққандардың 16% осы обырдан қайтыс болған, сондай-ақ ол 3-4% жағдайда ЖИТСтің алғашқы көрінісі болады.[36] Аталған екі обыр да адам герпесвирусының 8-түрімен (HHV-8) бірлесе дамиды.[36] Жатыр мойны обыры да адам папиломавирусымен бірлесе дамуына байланысты ЖИТСі бар адамдар осы дертке жиі шалдығады.[36] Бұл адамдарда конъюнктива обыры да айтарлықтай жиі кездеседі.[37]
Сондай-ақ ЖИТСі бар адамдарда қызба, тершеңдік (әсіресе түнде), лимфа түйіндерінің ұлғаюы, қалтырау, әлсіздік және еріксіз салмақ жоғалту секілді жүйелі симптомдар да анықталады.[38] ЖИТСтің келесі жиі кездесетін симптомы – диарея, ол 90% жағдайда көрініс береді.
[39] Бұдан бөлек бұл адамдарда оппортунис инфекциялар мен обырға қатысы жоқ психикалық және неврологиялық белгілер де анықталуы мүмкін[40]
Трансмиссия[өңдеу | қайнарын өңдеу
АИВ берілуінің үш негізі жолы белгілі: жыныстық қатынас, дене сұйықтығы не тіндері арқылы, сондай-ақ жүктілік, босану немесе емізу кезінде анадан балаға (тікесінен берілу).[11] Егер қан араласпаса, нәжіс, мұрын секрециясы, сілекей, қақырық, тер, көз жасы, зәр немесе құсық арқылы АИВ жұқтыру қаупі болмайды.[48] Адам АИВтың бірнеше штаммын қатар жұқтыруы мүмкін, бұл жағдай АИВ суперинфекциясы деп аталады.[49]
28. ГипотермияГипотермия - бұл суық температураның ұзақ әсерінен туындаған әдеттен тыс төмен дене температурасы. Бұл төмендеген дене температурасы миға және адамның нақты ойлау қабілетіне немесе жақсы қозғалуына әсер етеді. Ауыр гипотермия сонымен қатар жүрек соғуының бұзылуына әкелуі мүмкін, бұл жүрек жеткіліксіздігі мен өлімге әкеледі.
Гипотермия өте суық температурада жиі кездесетінімен, тіпті салқын температура (4 ° C-тан жоғары) ұзақ уақыт бойы жаңбыр, тер немесе суық сумен салқындаған адам үшін қауіпті болуы мүмкін.
Кімде гипотермия қаупі бар?
Төмендегі адамдар гипотермияның даму қаупіне көбірек ұшырайды:
Гипотермияны дамытатын егде жастағы адамдардың жартысы ол табылғанға дейін немесе көп ұзамай өледі. Тіпті жас, көрінетін күшті адамдар суыққа ұзақ әсер еткеннен кейін гипотермияға ұшырайды.
Гипотермияның белгілері қандай?
Төмендегі белгілер гипотермияның ең жиі кездесетін белгілері болып табылады:
Адамның гипотермия бар-жоғын анықтау үшін оның температурасын термометрмен өлшеңіз. Дене температурасы 35 ° C-тан төмен - бұл шұғыл медициналық көмек және дереу емделмеген жағдайда өлімге әкелуі мүмкін. Егер адамда гипотермия белгілері болса және температураны өлшеу мүмкін болмаса, 911 нөміріне қоңырау шалыңыз.
Медициналық көмек күту кезінде не істеу керек?
Гипотермиядан зардап шеккендер дереу медициналық көмекке жүгінгені маңызды. Медициналық көмекті күту кезінде гипотермиялық зардап шегушімен күресудің кейбір әдістеріне мыналар жатады:
29. Гипертермия
Гипертермия (көне грекше: ὑπερ- — «орасан» және θέρμη — «жылу»)— денедегі жылу алмасу қызметінің бұзылуы салдарынан жиналған жылудан дененің қызып кетуі. Бұл құбылыс аурулардың салдары ретінде де болады, бірақ ауруға жатпайды. Гипертермия дене қызуы 37°С-ден жоғары болғанда байқалады, 42,2°С-ге жеткенде адам ес-түссіз күйге енеді. Егер оны уақытылы емдемесе (қызуын түсірмесе), миына зақым келеді. Гипертермияның үш деңгейі бар: төмен гипертермия — 38°С-ге дейін, орташа гипертермия 40°С-ге дейін, жоғары гипертермия 40°С-ден жоғары. Балалардың дене қызулары 39°С-ден асқанда жедел жәрдем шақыру керек. Білгішсініп өз бетінше ем қабылдайтындардың басым бөлігі қателесіп жатады.
Гипертермияның себептері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Негізгі себебіне түрлі жұқпалы індеттер мен қабынбалы аурулар жатады. Әсіресе, вирустар арқылы жұғатын аурулар басым. Кейде бактериялар мен саңырауқұлақтардың әсерінен де дене қызуы көтеріледі. Кейбір екпелерден соң дене қызуы көтеріледі. Оны дененің вакциянаға жауапты белгісі деп түсінуге болады. Егілген дәрінің құрамындағы заттардан да дене қызады.
Гипертермия кезінде не істеу керек?[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Егер дене қызуы 38°С-ден аспаса, оны түсірудің қажеті жоқ. Ал егер одан асып кетсе, дәрігердің тексеруі мен кеңесі арқылы температураны түсіруге болады. Гипертермия кезінде дене қызуын бірнеше сағат сайын тексеріп, жазып отыру керек. Дәрігер гипертермияның себептерін анықтау үшін сұрағанда неден күдіктенетіндігіңізді және дене қызуының жазып алған көрсеткіштерін айтасыз. Гипертермия барысында бала қалтырап-дірілдеп жатса, үстіне жамылғы жабыңыз. Егер жиі терлей берсе, терін сүртіп, суланған киімі мен төсегін ауыстырыңыз. Дәрігер айтқан қызуды түсіргіш дәріні қабылдаған соң жарты сағат уақыт өткенде дене қызуын тағы бір мәрте тексеруге болады. Олай ету арқылы қабылдаған дәрінің қагшалықты тиімді әсер еткендігін біле аласыз.
Дене қызуын дәрі-дәрмексіз төмендету[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Балалардың дене қызуын дәрі-дәрмексіз төмендетуге болады. Ол үшін денесін жылы суға малынған губкамен сүрту керек. Алдымен, беті мен мойнын сулы губкамен ысқылап шығыңыз, кейін қолдарын, арқасын және басқа да мүшелерін ысқылаңыз. Дене қызуы көтеріліп тұрғанда спиртпен, сірке суымен ысқылауға болмайды. Ондайда температура жоғарылап, улы заттардан тітіркену болуы мүмкін. Ал сумен ысқылағанда жылы судың булануы арқылы денедегі қызу сыртқа шығады. Суды көп мөлшерде ішудің қызуды төмендетуге тигізер оң әсері бар.
Гипертермия кезінде қабылдайтын дәрілер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Балалардың дене қызуы кезінде қабылданатын дәрілердің барынша бала ағзасы үшін жеңіл болғаны абзал. Олар парацетамол мен ибупрофеннің негізінде болады. Дәрілер ерітінді, тамызатын дәрі, шам (свеча), шәрбат (сироп) түрінде болады. Аспирин, найз және анальгин сынды дәрілерді беруге болмайды. Дене қызуын төмендететін басқа да дәрі-дәрмектерді дәрігер тағайындауы тиіс
Аталған симптомдар тек осы ауруға тән болмағандықтан (бейспецификалық симптомдар), көп жағдайда АИВ инфекциясының белгілері деп қарастырылмайды. Отбасы дәрігері не аурухана дәрігері аталған симптомдарды көрсе де, көбіне жиі кездесетін инфекциялық аурулардың бірін диагноз ретінде қате қойып жатады. Сондықтан инфекция жұқтыру қаупі бар адамда себебі белгісіз қызба анықталса, АИВ инфекциясын да ескерген дұрыс.[27]
Жасырын саты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бастапқы симптомдар көрініс бергеннен кейін жасырын саты, симптомсыз АИВ не созылмалы АИВ деп аталатын кезең басталады.[1] Ем жүргізілмесе аталған саты АИВ инфекциясына тән ағыммен 3 жылдан[29] 20 жылға[30] дейін созылуы мүмкін (орта есеппен, 8 жыл).[31] Әдетте, бастапқы кезде симптомдар аз не мүлдем болмағанымен, осы сатының соңында көбі қызбаға, жүдеуге, асқазан-ішек аурулары мен бұлшықет аурысынуына шағынады.[1] АИВ жұқтырған адамдардың 50–70% бірнеше топ лимфа түйіндерінің себебі белгісіз, ауырсынусыз ұлғаюымен сипатталатын тұрақты генерализацияланған лимфаденопатиясы дамиды.[24] Әдетте ол үш айдан алты айға дейін созылуы мүмкін.
Вирус титрі жоғары әрі ем қабылдамайтын АИВ-1 жұқтырған адамдарда көбіне ЖИТС дамығанмен, кей бөлігінде (шамамен 5%) антиретровирусты терапия жүргізбегеннің өзінде CD4+ T жасушаларының (Т-хелперлер) қалыпты деңгейі бес жылдан да көп сақталуы мүмкін.[27][32] Бұндай адамдарды "АИВ бақылаушылары" не ұзақ мерзімді нонпрогессорлар деп атайды (ағылш. Long-termnonprogressor, LTPN).[32] Ал антиретровирусты терапия жүргізбегеннің өзінде вирус титрі төмен не мүлде анықталмайтын адамдар тобын "дегдар бақылаушылар" не "дегдар супрессорлар" деп атайды. Шамамен АИВ жұқтырған 300 адамның біреуі осы топқа жатады.
[33]
Жүре пайда болған иммунтапшылық синдромы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
ЖИТСтің негізгі симптомдары
Капоши саркомасы
Жүре пайда болған иммунтапшылық синдромы (ЖИТС) деп бір микролитр қандағы CD4+ T жасушаларының саны 200-ден төмен болуынан немесе АИВ инфекциясына тән аурулардың дамуынан пайда болған жағдайды айтамыз.[27] Ем жүргізілмесе, АИВ жұқтырған адамдардың жартысына жуығы он жыл ішінде ЖИТСке шалдығады.[27] Адамда ЖИТС бар екенін айқындайтын ең жиі кездесетін жағдайлар: пневмоцист қоздырған пневмония (40%), АИВ кезіндегі жүдеу синдромы түріндегі кахексия (20%) және өңеш кандидозы.[27] Сондай-ақ тыныс алу жолдарының инфекциясы да күдік туғызуға негіз бола алады.[27]
Оппортунис инфекциялар — қалыпты жағдайда иммунды жүйе тарапынан бақыланатын бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар мен паразиттер қоздыратын жұқпалы аурулар тобы.[34] Дамуы мүмкін инфекция түрі адамның қоршаған ортасында кездесетін қоздырғышқа байланысты[27] Бұл жұқпалар кез келген мүшелер жүйесін зақымдауы мүмкін.[35]
ЖИТСке шалдыққан адамда Капоши саркомасы, Бөркит лимфомасы, орталық жүйке жүйесінің біріншілік лимфомасы және жатыр мойны обыры секілді вирусты обыр ауруларының даму қаупі артады.[28] Капоши саркомасы АИВ жұқтырған адамдардың 10-20%-да дамитын, ең жиі кездесетін обыр түрі.[36] Ең жиі кездесетін екінші обыр түрі — лимфома; ЖИТСке шалдыққандардың 16% осы обырдан қайтыс болған, сондай-ақ ол 3-4% жағдайда ЖИТСтің алғашқы көрінісі болады.[36] Аталған екі обыр да адам герпесвирусының 8-түрімен (HHV-8) бірлесе дамиды.[36] Жатыр мойны обыры да адам папиломавирусымен бірлесе дамуына байланысты ЖИТСі бар адамдар осы дертке жиі шалдығады.[36] Бұл адамдарда конъюнктива обыры да айтарлықтай жиі кездеседі.[37]
Сондай-ақ ЖИТСі бар адамдарда қызба, тершеңдік (әсіресе түнде), лимфа түйіндерінің ұлғаюы, қалтырау, әлсіздік және еріксіз салмақ жоғалту секілді жүйелі симптомдар да анықталады.[38] ЖИТСтің келесі жиі кездесетін симптомы – диарея, ол 90% жағдайда көрініс береді.
[39] Бұдан бөлек бұл адамдарда оппортунис инфекциялар мен обырға қатысы жоқ психикалық және неврологиялық белгілер де анықталуы мүмкін[40]
Трансмиссия[өңдеу | қайнарын өңдеу
АИВ берілуінің үш негізі жолы белгілі: жыныстық қатынас, дене сұйықтығы не тіндері арқылы, сондай-ақ жүктілік, босану немесе емізу кезінде анадан балаға (тікесінен берілу).[11] Егер қан араласпаса, нәжіс, мұрын секрециясы, сілекей, қақырық, тер, көз жасы, зәр немесе құсық арқылы АИВ жұқтыру қаупі болмайды.[48] Адам АИВтың бірнеше штаммын қатар жұқтыруы мүмкін, бұл жағдай АИВ суперинфекциясы деп аталады.[49]
28. ГипотермияГипотермия - бұл суық температураның ұзақ әсерінен туындаған әдеттен тыс төмен дене температурасы. Бұл төмендеген дене температурасы миға және адамның нақты ойлау қабілетіне немесе жақсы қозғалуына әсер етеді. Ауыр гипотермия сонымен қатар жүрек соғуының бұзылуына әкелуі мүмкін, бұл жүрек жеткіліксіздігі мен өлімге әкеледі.
Гипотермия өте суық температурада жиі кездесетінімен, тіпті салқын температура (4 ° C-тан жоғары) ұзақ уақыт бойы жаңбыр, тер немесе суық сумен салқындаған адам үшін қауіпті болуы мүмкін.
Кімде гипотермия қаупі бар?
Төмендегі адамдар гипотермияның даму қаупіне көбірек ұшырайды:
-
Гипотиреоз, жүрек ауруы, қан айналымы проблемалары сияқты басқа аурулары бар немесе дененің температурасын реттеу қабілетіне әсер ететін дәрі-дәрмектерді қабылдайтын егде жастағы адамдар -
Тамағы, киімі немесе жылуы жеткіліксіз қарт адамдар; жиі бұл адамдар суық пәтерде немесе үйде бірнеше сағат немесе күн бойы жалғыз отырады; Дұрыс тамақтанбау да оларды суыққа бейім етеді -
Сәбилер мен жас балалар салқын жатын бөлмелерде ұйықтайды -
Үйсіздер, саяхатшылар және аңшылар сияқты ұзақ уақыт бойы ашық ауада болатын адамдар
Гипотермияны дамытатын егде жастағы адамдардың жартысы ол табылғанға дейін немесе көп ұзамай өледі. Тіпті жас, көрінетін күшті адамдар суыққа ұзақ әсер еткеннен кейін гипотермияға ұшырайды.
Гипотермияның белгілері қандай?
Төмендегі белгілер гипотермияның ең жиі кездесетін белгілері болып табылады:
-
шатасу -
ұйқышылдық -
Бұлдырған қолдар -
Тремор және шаршау -
Баяу, бұлыңғыр сөйлеу немесе таяз тыныс алу -
Әлсіз импульс және/немесе төмен қан қысымы -
ұйқышылдық -
Суық мезгілде мінез-құлықтың немесе сыртқы түрінің өзгеруі -
Қолдар мен аяқтардағы қаттылық -
Дене қозғалысын нашар бақылау немесе реакциялардың баяу болуы -
Нәрестелерде ашық қызыл, суық тері және / немесе өте аз энергия
Адамның гипотермия бар-жоғын анықтау үшін оның температурасын термометрмен өлшеңіз. Дене температурасы 35 ° C-тан төмен - бұл шұғыл медициналық көмек және дереу емделмеген жағдайда өлімге әкелуі мүмкін. Егер адамда гипотермия белгілері болса және температураны өлшеу мүмкін болмаса, 911 нөміріне қоңырау шалыңыз.
Медициналық көмек күту кезінде не істеу керек?
Гипотермиядан зардап шеккендер дереу медициналық көмекке жүгінгені маңызды. Медициналық көмекті күту кезінде гипотермиялық зардап шегушімен күресудің кейбір әдістеріне мыналар жатады:
-
Мүмкіндігінше тезірек дәрігерге барыңыз. -
Жәбірленушіні жылы бөлмеге немесе баспанаға әкеліңіз. -
Егер ол дымқыл киім кисе, оларды дереу шешіп тастаңыз. -
Алдымен денеңіздің өзегін – кеудеңізді, мойыныңызды, басыңызды және шапыңызды, егер бар болса, электр көрпемен жылытыңыз. Немесе сіздің денеңіздің жылуы жәбірленушіге жылу беретін теріден теріге жанасуды пайдаланыңыз. -
Жәбірленушіге дөрекі қараудан сақ болыңыз. -
Жылы сусындар да көмектесе алады, бірақ ешқашан гипотермия құрбанына алкогольдік сусын бермеңіз немесе есінен танып қалған адамға ішетін нәрсе беруге тырыспаңыз. -
Дене қызуы көтеріле бастағаннан кейін, адамды құрғақ және жылы көрпеге орап қойыңыз.
29. Гипертермия
Гипертермия (көне грекше: ὑπερ- — «орасан» және θέρμη — «жылу»)— денедегі жылу алмасу қызметінің бұзылуы салдарынан жиналған жылудан дененің қызып кетуі. Бұл құбылыс аурулардың салдары ретінде де болады, бірақ ауруға жатпайды. Гипертермия дене қызуы 37°С-ден жоғары болғанда байқалады, 42,2°С-ге жеткенде адам ес-түссіз күйге енеді. Егер оны уақытылы емдемесе (қызуын түсірмесе), миына зақым келеді. Гипертермияның үш деңгейі бар: төмен гипертермия — 38°С-ге дейін, орташа гипертермия 40°С-ге дейін, жоғары гипертермия 40°С-ден жоғары. Балалардың дене қызулары 39°С-ден асқанда жедел жәрдем шақыру керек. Білгішсініп өз бетінше ем қабылдайтындардың басым бөлігі қателесіп жатады.
Гипертермияның себептері[өңдеу | қайнарын өңдеу]Негізгі себебіне түрлі жұқпалы індеттер мен қабынбалы аурулар жатады. Әсіресе, вирустар арқылы жұғатын аурулар басым. Кейде бактериялар мен саңырауқұлақтардың әсерінен де дене қызуы көтеріледі. Кейбір екпелерден соң дене қызуы көтеріледі. Оны дененің вакциянаға жауапты белгісі деп түсінуге болады. Егілген дәрінің құрамындағы заттардан да дене қызады.
Гипертермия кезінде не істеу керек?[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Егер дене қызуы 38°С-ден аспаса, оны түсірудің қажеті жоқ. Ал егер одан асып кетсе, дәрігердің тексеруі мен кеңесі арқылы температураны түсіруге болады. Гипертермия кезінде дене қызуын бірнеше сағат сайын тексеріп, жазып отыру керек. Дәрігер гипертермияның себептерін анықтау үшін сұрағанда неден күдіктенетіндігіңізді және дене қызуының жазып алған көрсеткіштерін айтасыз. Гипертермия барысында бала қалтырап-дірілдеп жатса, үстіне жамылғы жабыңыз. Егер жиі терлей берсе, терін сүртіп, суланған киімі мен төсегін ауыстырыңыз. Дәрігер айтқан қызуды түсіргіш дәріні қабылдаған соң жарты сағат уақыт өткенде дене қызуын тағы бір мәрте тексеруге болады. Олай ету арқылы қабылдаған дәрінің қагшалықты тиімді әсер еткендігін біле аласыз.
Дене қызуын дәрі-дәрмексіз төмендету[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Балалардың дене қызуын дәрі-дәрмексіз төмендетуге болады. Ол үшін денесін жылы суға малынған губкамен сүрту керек. Алдымен, беті мен мойнын сулы губкамен ысқылап шығыңыз, кейін қолдарын, арқасын және басқа да мүшелерін ысқылаңыз. Дене қызуы көтеріліп тұрғанда спиртпен, сірке суымен ысқылауға болмайды. Ондайда температура жоғарылап, улы заттардан тітіркену болуы мүмкін. Ал сумен ысқылағанда жылы судың булануы арқылы денедегі қызу сыртқа шығады. Суды көп мөлшерде ішудің қызуды төмендетуге тигізер оң әсері бар.
Гипертермия кезінде қабылдайтын дәрілер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Балалардың дене қызуы кезінде қабылданатын дәрілердің барынша бала ағзасы үшін жеңіл болғаны абзал. Олар парацетамол мен ибупрофеннің негізінде болады. Дәрілер ерітінді, тамызатын дәрі, шам (свеча), шәрбат (сироп) түрінде болады. Аспирин, найз және анальгин сынды дәрілерді беруге болмайды. Дене қызуын төмендететін басқа да дәрі-дәрмектерді дәрігер тағайындауы тиіс