Файл: Асхат лімов интербелсенді дістерді жоАРы оу орындарында олдану оу ралы Алматы.doc

2.8 Өзін-өзі бағалау
Әрбір үйренушінің сабақта қалайша жұмыс жасағандығын анықтау - оқытушы үшін өте күрделі мәселе. Мұнда басты сұрақ студенттің оқу процесінде қалайша жұмыс жасап, оқу мазмұнын қандай дәрежеде игергендігімен байланысты болады. Сол себепті де студенттер өздерінің қалайша дамығандарын білуі үшін оларға өзін-өзі бағалау жұмысын тапсырған орынды. Мұндай үлгілерде студенттер өз жұмысын атқарған әрекеттері арқылы бағалайды.

Өзін-өзі бағалауды келесідей ұйымдастыруға болады:

1. Оқытушы студенттермен бірлесе отырып, бағалау критерийлерін айқындап (критерийлер студенттердің іс-әрекеттерінен тұруы керек), бағалау кестесін құрастырады.

2. Студент сабақ барысында немесе басқа да іс-әрекет қорытындысы бойынша өз жұмысын бағалайды. Бағалауда «плюс» және «минус» белгілерін немесе дәстүрлі бес балдық жүйені қолдануға болады.

3. Нәтижелерді талқылау.

Оқытушы студенттерге келесідей мәселелерді талқылауды ұсынады:

- Жұмыс орындау барысында студенттер өздерінің қандай әрекеттерін сәтті болды деп есептейді?

- Жұмыс орындау барысында студенттерде қандай қиыншылықтар пайда болды? Бұл қиыншылықтарды қалайша жеңуге болады?

- Студенттердің бұл әрекеттері бұрынғы жұмыстармен салыстырғанда қандай деңгейде болды?

- Жұмыс орындау барысында студенттер жетістіктерге қол жеткізді ме?

4. Жазбаша есеп беру.

Студенттер өз жұмысы жайлы жазбаша есеп беріп, оның тиімділігі жайлы ой толғайды.

Өзін-өзі бағалау жұмысын да кестелер арқылы жүзеге асыру тиімді. Төменде студенттердің өзін-өзі бағалау кестелерінің бірнеше мысалы келтіріледі.
Кесте №30

Студенттің өзін-өзі бағалау кестесі

(Топ ішінде талқылау жұмысы)

Критерийлер (студенттің іс-әрекеттері)	Әрқашан	Әдетте	Кейде	Ешқашан
Мен талқыланып жатқан мәселені басқа проблемалармен салыстырып (аналогия келтіріп), олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын айқындаймын
Мен мәселені жан-жақты қарастырып, жалпыламалап, қорытынды жасаймын, барлық ойлар мен болжамдарымды ортаға саламын
Мен нақты дерек көздеріне сілтеме жасап, барлық ұсыныстарымды нанымды түрде дәлелдеймін
Талқылау барысында мен басқалардың пікірлерін мұқият тыңдаймын, олардың сөздерін бөлмеймін, олармен санасамын
Проблема шешуде ортақ мәмілеге келу үшін мен өз пікірлеріме өзгерту енгіземін

---

Кесте №31

Жазба жұмысын орындауда студенттің өз әрекеттерін бағалау

Критерийлер (студенттің іс-әрекеттері)	Әрқашан	Әдетте	Кейде	Ешқашан
Мен жоба тақырыбы бойынша қажетті ақпарат көздерімен танысып, оларды жан-жақты қарастырып қолданамын
Мен оқулықты қайталамайтын, өзіндік түсінігімнен туындаған жаңа көзқарас пен пікірлерді келтіремін
Мен өз пікірлерім мен ұстанымдарды нақты дәлелдерге сілтеме жасау арқылы келтіремін
Мен өз пікірлерім мен ұстанымдарды анық және айқын түрде келтіремін
Мен баяндау стилін мұқият қадағалап, соған сәйкес сөздер мен тіркестерді таңдаймын
Мен проблеманы шешуді практикалық тұрғыдан қарастырамын
Мен ой қорытуда проблеманы философиялық (жалпыламала) тұрғыдан қарастырамын

Кесте №32

---

Өзінің пікірталасқа қатысуын бағалау

Критерийлер	Бес балдық жүйе бойынша
Келтірілген идеялар мен пікірлердің өзінділігі, дербестілігі (оқулық немесе лекцияны қайталамауы, өзіндік түсінігі, «МЕН-і» анық келтірілуі)
Білімдерін жаңа контексте (басқа ситуацияда, проблема шешуде) қолдану деңгейі
Адамдардың әрекеттеріне талдау жасап, оларға баға бере білуі
Өз дәлелдерін, түсіндірмелері мен сипаттауларын, жорамалдары мен гипотезаларын талдау деңгейі
Мәселені жеңілдетіп жібермей, тұжырымдар мен қорытынды жасап, нақты шешімдерді ұсынуы
Басқаларддың пікірлері мен ұстанымдарына диалог арқылы (сұрақ қою, тыңдай білу, келісу) баға беруі
БАРЛЫҒЫ:

Топтық жұмысты бағалау

Студенттердің топ ішінде жұмыс жасау деңгейін білу мақсатында оларға топ жұмысын бағалау кестелерін ұсынған орынды.

Бағалаудың бұл түрін қолданғанда да алдымен критерийлерді айқындап, олардың кестесін студенттерге таратып беру керек. Студенттер топ ішінде атқарылған өз әрекеттерін бағалағаннан кейін, олар оқытушымен бірлесе отырып, әр студенттің бағалауына (немесе алған бағаларына) сәйкес топ жұмысын бағалайды.

Бағалау қорытындысы ретінде студенттердің келесідей сұрақтарды талқылағандығы орынды:

- Топ жұмысының қандай жағымды жақтарына назар аудардыңыз? Бірлесе жұмыс жасау тиімді болды ма?

- Топ жұмысын кім басқаруға ұмтылды? Оның көшбасшылығын өзгелер мойындады ма? Неліктен?

- Топ жұмысында қандай қиыншылықтар туындады? Неліктен?

- Бұл қиыншылықтарды топ ішінде қалайша жеңдіңіздер? Сіздің бұл жұмысқа қосқан үлесіңіз қандай болды? Ал өзіңіз бұл қиыншылықтарды қалайша жеңуге болады деп ойлайсыз?

Топ жұмысын бағалауда кестелер қолданған тиімді. Төменде сондай бағалау кестелерінің бірнеше мысалы келтіріледі.
Кесте №33

Топ жұмысын бағалау кестесі

Кри- терий- лер Топ мүшелері	Идея-ларды ұсыну	Жолдас- тарын топ жұмысына жұмылдыру	Идея-лардың дербестігі	Сұ-рақ қою	Сұрақ- тарға жауап беру	Белсен-ді түрде тыңдау	Жалпы балл
Мұрат	+	+	+	+	+		5
Қаламқас	+	+	+	+	+	+	6
Маруана		+		+	+	+	4
Бақытгүл	+		+			+	3
Топ бойынша	3	3	3	3	3	3	18 немесе 75 %

---

Кесте №34

---

Топтың талқылау жұмысын бағалау

Әрекеттер	Әрқашан	Әдетте	Кейде	Ешқашан
Біз берілген тапсырма мен сұрақтарды түсініп алуға тырысып, бір-бірімізбен бөлісеміз, бір-бірімізге көмектесеміз.
Біз бір-бірімізді тыңдап, ойлар мен пікірлерімізді сыйлап, олармен санасамыз.
Біз оқулыққа сүйенбей, практикадан дәлел келтіріп, өзіндік идеялар мен ойларды келтіреміз.
Біз мәселелерді практикалық тұрғыдан қарастырып, шешуге ұмтыламыз.
Біз бір-бірімізді тыңдап, сөйлеушіні қуаттап, әр пікірмен санасып отырамыз.
Біз талқыланған мәселені пән аумағында ғана қарастырмай, оны кең тұрғыдан түсінуге тырысамыз.
Біз талқылау нәтижесінде жаңа білім мен түсініктің пайда болуына мүдделіміз.

2.9 Жазу жұмыстарының үлгілері
Жазу жұмыстарының үлгілері дегеніміз студенттердің сабақта, өздік жұмыста немесе межелік бақылау кезінде орындайтын жазба жаттығулары. Бұл жұмыстар студенттердің сабақтағы белсенділік, тақырыпты игеру, өзіндік ойлау, шығармашылық, берілген тапсырмаларды орындау деңгейін көрсетеді.

Жазу тәсілдері студенттерде оқу дағдылары мен біліктері қандай дәрежеде қалыптасқандығын көрсетіп, олардың әртүрлі мазмұнда жазбаша тапсырмаларды орындауда келесідей ойлау әрекеттерін қолданғандығының дәлелі болады:

- сипаттау,

- түсіндіру,

- интерпретациялау,

---