, мұнда өндірістік ағынды ұйымдастырудың негізгі принциптері ұсынылады. Негізінде тігін кәсіпорнының технологиялық үдерістерін тиімді үш қағидадағы өндірістік формаға бөлеміз:

• 
  ағынды емес өндіріс;
  
• 
  ағынды өндіріс;
  
• 
  автоматтандырылған өндіріс.
  

Тігін кәсіпорнында ағынды емес өндірісті ұйымдастыруда бұйымды дайындауды бір орындаушы, болмаса 3-11 адамнан құралған бригада атқарады. Бригадада орындалатын жұмыс түріне қарай жұмысшылар операцияларды өзара бөледі, технологиялық операциялар негізінде бір-бірімен байланыста болады. Жұмыс уақыты бойынша үйлесімділік технологиялық операцияларда сақталмайды.

Тігін кәсіпорнында ағынды өндіріс ұйымдастыру, өндіріс үдерісіндегі жіктелу түрлері және операцияға қатынасты арнайы құрал-жабдықтарды қолдануымен, жұмыс орнының орналасу реттілігімен (1-сурет) ағын желісімен сипатталады. Ағын өндірісін тігін кәсіпорындарда ұйымдастыру келесі талаптармен ерекшеленеді:

• 
  дайындалатын бұйымның бір немесе бірнеше түрлеріне белгілі уақыт аралығында мамандану;
  
• 
  технологиялық ағында белгілі жұмысшы санын бекіту;
  
• 
  технологиялық операциялар реттілігінде, ағындағы технологиялық операция бірізділігі бойынша технологиялық схемасын ұйымдастыру;
  
• 
  әрбір ұйымдастырылған технологиялық операцияның мазмұны мамандануына қарай бір немесе бірнеше технологиялық операция бірізділігінен құрастыру және әрбір ұйымдасқан технологиялық операцияға жұмысшы саны мен құрал-жабдық түрлерін бекіту;
  
• 
  ұйымдасқан технологиялық операцияның ұзақтығы ағын ырғағымен сәйкестендіру, ағын қуатына сәйкес ұйымдасқан технологиялық операцияны қалыптастыру;
  
• 
  технологиялық үдерісте жартылай фабрикаттың тасымалдау жолын қысқарту арқылы жұмыс орнын жоспарлау;
  
• 
  технологиялық үдеріс үздіксіздігі және ағын ырғағын қатаң қайталау.
  

1-сурет. Тігін кәсіпорнындағы ағынды технологиялық үдеріс
Тігін кәсіпорындарында ағын формасында технологиялық үдерісті ұйымдастыру келесі артықшылықтарды қамтамасыз етеді.

• 
  Ағынның бірыңғай мамандануы, жұмысшы мен жұмыс орнының мамандануы арқылы, орындалатын жұмыстың бірнеше рет ұйымдасқан технологиялық операциялардың қайталануы нәтижесінен жүзеге асады және еңбек өнімділігін жоғарылатады.
  
• 
  Шығарылатын өнім сапасы жоғарылайды, яғни жұмысшының белгілі бір ұйымдасқан технологиялық операцияға мамандануы нәтижесінде біліктілігі жоғарылайды.
  
• 
  Ағын өндірісінде өндіріс циклінің ұзақтығы қысқарады, нәтижесінде еңбек ырғағы қалыптасады, өнімді өңдеудегі уақыт шығыны қысқарады.
  

---

Бірақ ағын өндірісін ұйымдастыруда, ағынды жартылай фабрикатпен тоқтаусыз қамтамасыз ету керек. Сонымен қатар, қосымша материал, электр энергиясы, бу және тағы басқа құрал-жабдыққа қажетті жұмыстарды толық қамтамасыздандыру қажет. Түржинақтар және үлгілер алмастырылғанда ағынды қайта жоспарлау талап етіледі. Жұмысшы жұмысқа шықпаса, ағында жұмыс күші жетпегенде тігін цехының жұмысына кері әсерін тигізеді.

Тігін кәсіпорындарында ағын өндірісіндегі байланыс элементтерінің өзгеру салдарынан ағын типтері пайда болады. Технологиялық ағындарда жабдықтардың орналасуына, әртүрлі тасымалдау құрылғыларының қолдануына байланысты, өңделетін жұмыс түрлері бойынша, жұмысты ұйымдастыру түрі және жұмыс орындарының мамандануының өзгеруіне қарай: агрегатты-топталған, агрегатты, конвейерлі, аз сериялы ағын түрлеріне бөлінеді. Қазіргі кезде еліміздегі кәсіпорындарда агрегатты-топталған және агрегатты ағындар кеңінен қолданылады. Бұл ағындарда жұмысты ұйымдастыру формасы еркін ырғақты болады және өнім шығаруға жұмсалған шығындарды қысқартады.

Автоматтандырылған технологиялық үдерістерде бұйымды жобалауда, жаңа үлгілерді өндіріске дайындау мерзімін қысқартуға, бұйымның құрастырылуын және дайындау технологиясын автоматтық тәртіпте орындауға, технологиялық үдерісін жетілдіруге, шығарылатын өнім түржинағын түрлендіруге ерекше үлес қосады. Соңғы жылдары ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы, тігін кәсіпорын салаларында автоматтандырылған жобалау жүйелерін қолдануды жетілдіре түсті. Автоматтандырылған жобалау жүйесі, ғылыми үдеріс деңгейіндегі техникалық саладағы зерттеулерді, технологиялық үдерісте инновациялық шешімдерді қолданумен тығыз байланысты. Автоматтандырылған жобалау жүйесін тігін саласында қолдану, қазіргі заманғы киім түржинақтарын өндірудің технологиялық үдерістерінде, яғни композициялық және конструкциялық жұмыстарының күрделілігін, бұйымдарды дайындау технологиясын жеңілдетіп, кәсіпорында ақпараттық көлемде автоматтық тәртіпте басқаруды ұйымдастырады және өндірістік шығындарды азайтады.

Әрбір ағын белгілі бір өнім шығаруға маманданады, ағындағы жұмысшы саны К_ж мен ауысым ұзақтығын T_а бұйымды өңдеу уақытына Т бөлу арқылы ағынның қуатын анықтайды.
М = T_а • К_ж/ Т
мұндағы М –ағын қуаты;

T_а – ауысым ұзақтығы, сек;

К_ж – жұмысшы саны, адам;

Т – бұйымды өңдеу уақыты, сек.

---

Өндірістік бағдарламада кәсіпорын жоспарының өнімді шығару бойынша, яғни жоспарланған мерзімдегі берілген түржинақ және өнім көлемі бойынша анықталады. Тігін кәсіпорындарын мамандандыру – кәсіпорында шығарылатын өнімнің техникалық бірыңғайлылығын жоғарылататын үдеріс. Мамандандырудың негізгі түрлері бұйым бөлшектері бойынша және техникалық саты бойынша, өндірісті қосымша және қызмет көрсету саласында мамандандыру сұрақтарын қарастырады. Бұйым бойынша мамандандыруда кәсіпорында дайындалатын бұйым түрі бірыңғайлығы немесе белгілі бір бұйым түрін ғана дайындайды.

Тігін кәсіпорындарының типі мамандануына, өндіріс үдерісінің схемасы мен қуатына байланысты анықталады. Маманданудың негізгі түрі өнім түріне, бөлшектену түріне, технологиясына қарай бөлінеді.

Өнім түріне мамандануда кәсіпорын белгілі бұйымды немесе бұйымның бір түрінің берілген көлемін шығарады. Бөлшектену түріне мамандануда бұйымның белгілі бөлшектерін немесе түйіндерін дайындау және өз бетінше әрбір бөлшектерді жинауды бөлек орындау өндірісте бөлінеді. Технологиясына қарай мамандануда тігін өндірісінде бұйымды дайындаудың үдерісін технологиялық және ұйымдастыру ерекшелігіне қарай сатыларға бөлек жіктеп өңдейді.

Таңдалған түржинаққа байланысты жұмысшылар мен ағын саны кәсіпорынның өндірістік бағдарламасына байланысты таңдалады. Тігін бұйымдарын шығаруда, негізгі мәліметтер тігін цехтарындағы әрбір ағын үшін жоспарланады. Жобаланатын тігін бұйымдарын үдерісте өндіруді есептеу үшін келесі бастапқы мәліметтер қолданылады:

- бұйымды өңдеуге жұмсалатын уақыт;

- ағындағы жұмысшылар саны;

- ауысым ұзақтығы;

- жұмысы ағынның тәртібі;

- ауысым саны;

- бұйым дайындауға кететін жұмыс күні;

- дайындалатын бұйым түрінің саны.

Өндірістікүдеріс белгілі қағидаларға сәйкес ұйымдастырылады, ол кәсіпорын жұмысының экономикалық көрсеткіштерін жоғарылатуды дәйектейді. Тігін кәсіпорнының үдерісінде ағынды ұйымдастыру әртүрлі формасымен сипатталады, мұнда өндірістік ағынды ұйымдастырудың негізгі принциптері ұсынылады. Негізінде тігін кәсіпорнының технологиялық үдерістерін тиімді үш қағидадағы өндірістік формаға бөлеміз:

• 
  ағынды емес өндіріс;
  
• 
  ағынды өндіріс;
  
• 
  автоматтандырылған өндіріс.
  

Тігін кәсіпорнында ағынды емес өндірісті ұйымдастыруда бұйымды дайындауды бір орындаушы, болмаса 3-11 адамнан құралған бригада атқарады. Бригадада орындалатын жұмыс түріне қарай жұмысшылар операцияларды өзара бөледі, технологиялық операциялар негізінде бір-бірімен байланыста болады. Жұмыс уақыты бойынша үйлесімділік технологиялық операцияларда сақталмайды.

---

Тігін кәсіпорнында ағынды өндіріс ұйымдастыру, өндіріс үдерісіндегі жіктелу түрлері және операцияға қатынасты арнайы құрал-жабдықтарды қолдануымен, жұмыс орнының орналасу реттілігімен ағын желісімен сипатталады.

Ағын өндірісін тігін кәсіпорындарда ұйымдастыру келесі талаптармен ерекшеленеді:

• 
  дайындалатын бұйымның бір немесе бірнеше түрлеріне белгілі уақыт аралығында мамандану;
  
• 
  технологиялық ағында белгілі жұмысшы санын бекіту;
  
• 
  технологиялық операциялар реттілігінде, ағындағы технологиялық операция бірізділігі бойынша технологиялық схемасын ұйымдастыру;
  
• 
  әрбір ұйымдастырылған технологиялық операцияның мазмұны мамандануына қарай бір немесе бірнеше технологиялық операция бірізділігінен құрастыру және әрбір ұйымдасқан технологиялық операцияға жұмысшы саны мен құрал-жабдық түрлерін бекіту;
  
• 
  ұйымдасқан технологиялық операцияның ұзақтығы ағын ырғағымен сәйкестендіру, ағын қуатына сәйкес ұйымдасқан технологиялық операцияны қалыптастыру;
  
• 
  технологиялық үдерісте жартылай фабрикаттың тасымалдау жолын қысқарту арқылы жұмыс орнын жоспарлау;
  
• 
  технологиялық үдеріс үздіксіздігі және ағын ырғағын қатаң қайталау.
  

Тігін кәсіпорындарында ағын формасында технологиялық үдерісті ұйымдастыру келесі артықшылықтарды қамтамасыз етеді.

• 
  Ағынның бірыңғай мамандануы, жұмысшы мен жұмыс орнының мамандануы арқылы, орындалатын жұмыстың бірнеше рет ұйымдасқан технологиялық операциялардың қайталануы нәтижесінен жүзеге асады және еңбек өнімділігін жоғарылатады.
  
• 
  Шығарылатын өнім сапасы жоғарылайды, яғни жұмысшының белгілі бір ұйымдасқан технологиялық операцияға мамандануы нәтижесінде біліктілігі жоғарылайды.
  
• 
  Ағын өндірісінде өндіріс циклінің ұзақтығы қысқарады, нәтижесінде еңбек ырғағы қалыптасады, өнімді өңдеудегі уақыт шығыны қысқарады.
  

Бірақ ағын өндірісін ұйымдастыруда, ағынды жартылай фабрикатпен тоқтаусыз қамтамасыз ету керек. Сонымен қатар, қосымша материал, электр энергиясы, бу және тағы басқа құрал-жабдыққа қажетті жұмыстарды толық қамтамасыздандыру қажет. Түржинақтар және үлгілер алмастырылғанда ағынды қайта жоспарлау талап етіледі. Жұмысшы жұмысқа шықпаса, ағында жұмыс күші жетпегенде тігін цехының жұмысына кері әсерін тигізеді.

Тігін кәсіпорындарында ағын өндірісіндегі байланыс элементтерінің өзгеру салдарынан ағын типтері пайда болады. Технологиялық ағындарда жабдықтардың орналасуына, әртүрлі тасымалдау құрылғыларының қолдануына байланысты, өңделетін жұмыс түрлері бойынша, жұмысты ұйымдастыру түрі және жұмыс орындарының мамандануының өзгеруіне қарай: агрегатты-топталған, агрегатты, конвейерлі, аз сериялы ағын түрлеріне бөлінеді. Қазіргі кезде еліміздегі кәсіпорындарда агрегатты-топталған және агрегатты ағындар кеңінен қолданылады. Бұл ағындарда жұмысты ұйымдастыру формасы еркін ырғақты болады және өнім шығаруға жұмсалған шығындарды қысқартады.

---

---

Смотрите также файлы

• В чем состоит свойство унимодальности функций.docx

• Методические указания по оформлению курсовой работы по дисциплинам Гражданское право.pdf

• Технологии.pdf

• Общая характеристика криминалистической идентификации 5 Глава Идентификация огнестрельного оружия 16.rtf

• Анализ технических средств перехвата информации в оптическом диапазоне.docx