Добавлен: 12.12.2023
Просмотров: 74
Скачиваний: 5
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
2.2 Мейрамхананың қаржылық-экономикалық қызметін талдау
Мерамхана сервисіндегі қарым-қатынас өзіне тән ерекшеліктерге ие. Әңгіме мынада, бірқатар келушілер тапсырысты кім даярлап жатқанына немесе оларға тапсырылған тамақтарды кім әкелгеніне ерекше назар аудармайды. Мейрамхана қызметкерлеріне тапсырысты кім беріп жатқанына едәуір немқұрайлылықпен қарайды[12].
Былайша айтқанда, бұл келушілер мен даяшылар бір-бірі үшін жауапсыз тұлғалар. Бұл, қызмет көрсетуші қызметкерлер арасында қонақтар олар туралы не ойлайтыны мүлдем қызықтырмайтын жауапсыздыққа алып келеді. Өз кезегінде қонақтар көбінесе, әсіресе олар қызмет көрсетушілер мен мейрамханаға келушілерге тигізетін әсерлері туралы ойланбайды. Мұндай жағдайларда мейрамхана туралы жаман пікірлер және келішулердің қанағаттанбаушылығына, мұнан былай әдепсіздік пен елемеушілікке алып келеді.
«Rass-al» мейрамханасында көптеген жас қызметкерлеріне келушілермен сауатты қарым-қатынас жасау үлкен қиындықпен қол жеткізеді. Бұл дегеніміз, бар даяшысы немесе даяшылар келушілермен байланысқа түсуге дайын емес және адамдарды жақсы тани алмайды. Өкінішке орай, қандай-да бір жағдайларда мейрамхана қарым-қатынасының дайын рецепті жоқ. Сондықтан, қызмет көрсететін қызметкерлер мейрамханаға келушілерімен қарым-қатынасқа түспес бұрын алдын-ала сауатты қарым-қатынас дағдыларын меңгеру керек.
«Rass-al» мейрамханасы сапалы қызмет көрсетуші үшін және бәсекелестік қабілетін көтеру үшін менеджмент мәселесіне көп көңіл бөліп отырады.
Менеджмент – нақты мақсатты жүзеге асыру үшін қонақ үй кәсіпорын жұмысын басқаруға және ұйымдастыруға байланысты адамдар қызметінің түрі.
«Rass-al» мейрамханасының ас мәзірінде ұсынатын 1-ші тағам баға көрсеткіштерін талдап көрдім.
«Rass-al» мейрамханасының қаржылық қызметін талдауға тоқтала кеттім. Мейрамхана қызметінің экономикалық нәтижесін талдау оның жұмысының аса маңызды бағыттарының бірі болып табылады. Ол бекітілген нормативтердің орындалуын және мейрамхана қызметінің қаржылық нәтижелерін басқаруға мүмкіндік береді[11].
Кесте 5 - «Rass-al» мейрамханасының 2021-2022 жылдарға ұсынатын 1-ші тағамдарының баға көрсеткіштері
| № | Тағам атаулары | Бағасы (1 кісілік тамақ) |
| 1 | "Торнадо" қою теңіз сорпасы (Майлы балық сорпасы, корольдік асшаян, бейби-сегізаяғы, салатты асшаян, ақсерке және теңіз алабұғасының еті, кішкене ащы тұздықпен) | 4500 теңге |
| 2 | "Осенняя охота" сорпасы (Құс өкпе-бауыры, хош-иісті саңырауқұлақтар, үйрек және қаз еттері) | 3900 теңге |
| 3 | "Белый слон" сорпасы (жас саңырауқұлақтармен майлы сорпа) | 2800 теңге |
| 4 | Ащы көже (сүрленген қабанның жон етінен, аңшылық шұжығы, карбонат, қырғауылдың ақ етінен, жабайы үйрек еті және кекіліктің бір жапырақ хош-иісі еті) | 2000 теңге |
| 5 | Андалузиялық сорпа (қырғауыл және тауық етінен үй кеспесі) | 2000 теңге |
| 6 | Крем-сорпа (үйректің жұмсақ етінен кішкене кесек, хош-иісті кәдіден сорпа-езбесі) | 1800 теңге |
| 7 | Саңырауқұлақ крем-сорпасы (ақ саңырауқұлақ хош-иістерімен үйлескен, қозықұйрық пен шайқалған кілегей мен «розе» бұрышы) | 1700 теңге |
| 8 | Балық сорпасы | 1500 теңге |
| 9 | Классикалық жасымық крем-сорпасы (Жерортатеңіздік асхана рецепті бойынша кептілірген жалбыздан жасалынған) | 1400 теңге |
| Ескерту: «Rass-al» мейрамханасынан автор құрастырған, 20222 жыл | ||
Кестеде көріп отырғанымыздай орташа баға 3000 мың тенгені құрап отыр.
«Rass-al» мейрамханасының қаржы-экномикалық жағдайы кестелі түрде 6 кестеде көретілген:
Кесте 6 - «Rass-al» мейрамханасының технико-экономикалық көрсеткіштері
| № | Көрсеткіштер | 2022 жылдың қаңтар-маусым айлары, теңге | 2022 жылдың шілде-желтоқсан айлары, теңге | ауытқулар (+/-), теңге |
| 1 | Тауар айналымы | 17 892 187 | 23 287 346 | + 5 395 159 |
| 2 | Соның ішінде, мейрамхана дайындаған өнімдер | 14 021 531 | 16 886 774 | + 2 865 243 |
| 3 | Сатып алынатын тауарлар бойынша | 8 867 656 | 11 400 571 | + 2 532 915 |
| 4 | Жұмыскерлердің саны | 24 | 33 | + 8 |
| 5 | Жұмыскерлердің орташа айлық жалақысы | 57 429 | 74 231 | + 16 802 |
| 6 | Жалпы ішкі өнім | 5 656 875 | 10 972 424 | + 5 315 549 |
| 7 | Табыс | 9 529 422 | 14 692 309 | + 5 162 887 |
| 8 | Тауар айналымының рентабельділігі | 0,18 | 0,27 | + 0,9 |
| Ескерту: «Rass-al» мейрамханасынан автор құрастырған, 2022 жыл | ||||
Өндіріс шығындары 79611 теңге болады (11 %), бұл көрсеткіш 2022 жылы мейрамхананы күрделі жөндеу жұмыстарына кеткен шығындармен түсінідіріледі. Жалпы табыс 103 % өсіп, тауар айналымының рентабельділігі 2022 жылы – 53 %-ды құрады. Жұмысшылар санын айтарлықтай көбейтіп, қызмет сапасы жақсартылды. Сонымен қатар, жалақы мөлшері көбейтіліп, табыстылық деңгейі 93 %-ға өсті.
Тұтынушылардың барлық сұраныстарын қанағаттандыру үшін және мейрамхана жұмысының тиімділігін арттыру үшін, ұйым басшысы үнемі нарық маркетингін зерттеп отыруы қажет. Қызмет көрсету сапалылығын тексертуде тек қана сараптық бағалау жеткіліксіз, себебі ол жұмыс сапасын толық ашпайды. Сондықтан да «Rass-al» мейрамханасында маркетингтік зерттеу жүргізілді және бұл зерттеу жұмысы мейрамхана қызметінің сапалылығын анықтаумен қатар, тұтынушылардың мейрамхана жайлы пікірлерін білудің тиімді жолы.
Сауалнама 2022 жылдың ақпан айында жүргізілді, сауалнамаға 216 адам қатысты. Сауалнаманың негізгі мақсаты «Rass-al» мейрамханасының қызмет көрсету сапасын бағалау[6].
Зерттеудің мақсаты жиналған ақпарат негізінде «Rass-al» мейрамханасының болашақтағы маркетингтік саясатын және нарықтағы әрекеттерін анықтау.
«Rass-al» мейрамханасының маркетингтік зерттеудің жоспарына:
-
мейрамхананың күрделі мәселелері; -
зерттеудің мақсаты; -
ақпарат көздері; -
мәліметтерді жинау жолы; -
зерттеу құралы; -
ақпараттарды өңдеу жатады.
«Rass-al» мейрамханасын зерттеу кезінде:
Мейрамханасының қызмет көрсету сапасы мен мәдениеттілік деңгейіне баға беру;
-
Қонақтардың көрсетілген қызмет сапасына қанағаттануы үшін ұсыныстар жасау; -
Қызмет көрсету сапасын анықтау; -
Зерттеу обьектісі-«Rass-al» мейрамханасының қонақтары; -
Әлеуметтік сұрақ-жауап. Анкета (зерттеу гипотезасы «Rass-al» мейрамханасының қонақтарының жартысынан көбі көрсетілген қызмет сапасын жоғары деп көрсетті); -
Қарапайым статистикалық әдістерді (топтау, кесте және т.б.) қолдану; -
Жарнама құралдарын дұрыс таңдай білудің дұыстығы; -
Бәсекелестерінің әлсіз тұстарын және біздің артықшылықтарымызды ескеру; -
Жаңа ақпараттарды, жаңалықтарды тез арада біліп, соған қарай әрекет ету жылдамдығы; -
Мейрамхананың қызмет көрсету ерекшелігі; -
Тұтынушыларға қандай әсер қалдырғаны.
Осы мақсатта «Rass-al» мейрамханасы қонақтарының арасында сауалнама жүргізіледі. Сауалнама бір аптаның ішінде келген қонақтардан алынды. Барлығы «Rass-al» мейрамханасының 216 тұтынушысы қатысты.
Сауалнаманың нәтижесі төменде көрсетілген.
1 диаграмма. Қонақтардың жынысына байланысты құрамы
Ескерту: «Rass-al» мейрамханасы мәліметтері, 2022 жыл
Берілген мәліметтерге сәйкес тұтынушылардың көпшілігін ер адамдар құрайды (57%), әйел адамдарға 43% тиесілі.
Сіз «Rass-al» мейрамханасына қаншалықты жиі келесіз деген сұрақтың керсеткіші төмендегідей:
2 диаграмма. Қонактардың «Rass-al» мейрамханасына келу жиілігі
Ескерту: «Rass-al» мейрамханасынан автор құрастырған, 2022 жыл
Жоғарғы диаграммада көрсеткенде
й, сұралғандардың 70% «Rass-al» мейрамханасына аптасына бірнеше рет келетінің қонақтар, 24% айына бірнеше рет келетіндер, тек кана 6% сауалнама кезінде бірнеше рет келіп отырғандар.
Осыған карап, қонактардың басым көпшілігін, мейрамханаға жиі келетін қонақтар екенін анықтауға болады. Жаңадан келген қонақтар өте аз, олар сауалнама бойынша тек 6% кұрайды[5].
Зерттеудің қорытындысы бойынша, «Rass-al» мейрамханасынның негізгі қонақтары мейрамханаға аптасына бірнеше рет келетін тұрақты қонақтар екенін білуге болады, ал жаңадан келетін қонақтар ете аз, сондыктанда, жаңадан келетін қонақтардың санын арттыратын шаралар қарастыру қажет.
-
Мейрамхананың бәсекеге қабілеттілігін бағалау
Кез-келген қазіргі заманға сай мейрамхана өзінің қызмет аясын автоматталған жүйеге келтіргісі келеді. Қызмет көрсету мәдениеттілігінің жоғарғы деңгейі- мекеменің бәсекеге қабілеттілігін арттырады. Бұл нарықтық қатынастарда өте қажет.
Қызметтің бәсекелік қабілетін арттыру жолдары бойынша кәсіпорынның бәсекелестік қабілеті жалпы төрт пунктен тұрады:
-қызметтің сапасын арттыру, яғни халықаралық сапа стандартына сай келу, ғылыми –техникалық және инновациялық жетістіктерді енгізу, еңбек күшін жетілдіру.
-баға саясатын реттеу, яғни нарықтағы баға стратегиясын айқындау, бағаны қалыптастыру әдістерін анықтау, нарықтық бәсеке жағдайына байланысты қызмет бағасын белгілеу.
-қызметтің тартымдылығын арттыру, яғни қызметтің сапалық және бағалық тиімділіктерін жарнамалау, мейрамхананың танымалдылығын кеңейту, маркетингтік жүйенің стратегиясы мен тактикасын дайындау.
-кәсіпорынды мемлекеттік қолдау, яғни өндірушілерді заңды қорғау, инвестициялық саясатты ұстану, экономикалық қолдау шараларын енгізу, өзара байланысты салаларды кешенді дамыту, бәсекелестік ортаны дамыту.
Осы ұсыныс жолдары арқылы кәсіпорынның, яғни Алматы қаласындағы мейрамхананың бәсекеге қабілеттілігін біршама арттыруға болады.
«Rass-al» мейрамханасының және оның бәсекелестерінің бәсекеге қабілеттілігін салыстырмалы талдауды жүргізу 7 кестеде салынған, онда факторлардың әр тобы бойынша салмақтық коэффициенттердің жиынтығы бір санына тең болатындай етіп, оның бизнестің аталған түрі үшін маңыздылығына сүйене отырып, әрбір көрсеткіш бойынша салмақтық коэффициенттер анықталады.
Өлшенген бағалау, көрсеткіш бойынша баллдық бағалаудың оның салмақтық коэффициентіне көбейтіндісі ретінде анықталады.
Кесте 7 - ««Rass-al»» мейрамханасының бәсекелестерінің салыстырмалы сипаттамасы
| № р/с | Көрсеткіштер | ««Rass-al»» | Бәсекелестер | |
| «Дамин» | «Фартуна» | |||
| Компанияны сипаттайтын факторлар | ||||
| 1.1 | Компанияның мәртебесі (беделі) | Белгілі компания | Белгілі компания | Жақсы |
| 1.2 | Жоғарғы буын менеджерлерінің біліктілігі | Жоғары | Жоғары | Орташа |
| 1.3 | Мейрамхананы басқарудың автоматтандырылуы | Жоғары дәреже | Жоғары дәреже | Ішінара |
| Өндірісті және қызметтер көрсетуді сипаттайтын көрсеткіштер | ||||
| 2.1 | Бір тапсырыстың орташа бағасы, тг. | 12000 | 10000 | 8000 |
| 2.2 | Қызметтердің құрылымын кеңейту | Айтарлықтай | Шамалы | Жоқ |
| 2.3 | Қызметтердің сапасы | Жоғары | Орташа | Жоғары |
| Келушілердің құрылымын сипаттайтын көрсеткіштер | ||||
| 3.1 | 16-25 жастағы келушілердің үлесі, % | 70 | 50 | 30 |
| 3.2 | Жасы 25-тен асқан келушілердің үлесі, % | 15 | 30 | 40 |
| 3.3 | Меймандардың жалпы санындағы туристердің үлесі, % | 15 | 20 | 30 |
| Ескерту: «Rass-al» мейрамханасының 2022 ж. мәліметтері негізінде автормен құрылды | ||||