Файл: Блокты бталы сорапты станция (бкнс) сорап, тмен вольтті аппаратура, трмысты жне басарудан трады.doc
ВУЗ: Не указан
Категория: Не указан
Дисциплина: Не указана
Добавлен: 12.12.2023
Просмотров: 72
Скачиваний: 1
ВНИМАНИЕ! Если данный файл нарушает Ваши авторские права, то обязательно сообщите нам.
сынамалық пайдалану кезінде газ жағудың есептік нормативтік көлемінен - Qсын.пайдалану аспауға тиіс.
2.2 Қорғаныш жермені есептеу
Байқаусыз кернеуі бар электр қондырғысының металдан жасалған бөліктеріне жұмысшының тиіп кеткен жағдайында қорғаныш жермені қолданады – ол қалыпты жағдайда кернеуі жоқ, бірақ электр қондырғысының изоляциясы бұзылған жағдайда кернеулі болып қалған жабдықтың металдан жасалған бөліктерін жермен әдейі электрлі түйісуі.Жермен түйістіру үшін жерме құрылғылары қолданылады.
Қорғаныш жерменің қызметі ол – метал конструкциялары немесе электр құрылғысының корпусы мен жердің арасында жеткілікті аз кедергілі электрлі түйісуді қамтамасыз ету, себебі адам тиіп кеткен кездегі жерге түйықталған жағдайда, оның денесі арқылы организмге қауіпсіз шамасы аз ток өту керек.
Жерме құрылғысы-жерме мен жермелейтін өткізгіштердің қосындысы.
Жерме – міндеті түрде жермен түйіскен металдан жасалған өткізгіш немесе өткізгіштер жиынтығы.
Жермелегіш өткізгіштер – электр қондырғысының жермелейтін бөлігін жерменен қосатын металдан жасалған өткізгіштер .
Жермені есептеудің мақсаты – қосатын шиналардың вертикальды және горизонтальды элементтердің саны мен ұзындығын тауып, жерменің мүмкін болатын кедергісінің және түйісудің мүмкін болатын кернеуінің ережелерімен регламенттелген өлшемінен шыға отырып электр қондырғылардың жоспарында жермені орналастыру.
1000В-қа дейінгі нық жермеленген нейтралі немесе нық жермеленген бір текті ток көзінің шығысы бар электр қондырғыларында зануление орындалу керек, ал қосымша қорғаныш жерме қолдануы тиіс.
Жәрменің есептелуі:
Rзм=4 Ом
мұндағы
Rзм – жермелегіш құрылғының мүмкін болатын кедергісі ;
Re – табиғи жермелегіштердің кедергісі ;
Ru – жасанды жермелегіштің кедергісі .
Табиғи жермелегіштер – металлдан жасалған конструкциялар, железобетондардың арматуралары / ПУЭ – рұқсат етілген жағдайда), құбырлар және жермен сенімді түйісілген жабдық. Мүмкін болатын кедергі – 10 Ом.
Жасанды жермелегіштер ретінде вертикалды орналасқан болаттан жасалған құбырларды, бұрыштық болатты, металл стержендерді, сонымен қатар горизонтальды орналасқан болат жолақтарды және т.б. қолданылады.
Ru = 10*4 = 6.6 Ом
10-4
Жердің меншікті кедергісін жер қасиеттерінің негізінде р һ 100 Ом * м деп аламыз.
3. Электродтық вертикальды пластинасының ұзындығын ескере отырып кедергісінтабамыз:
а = 2м
b = 2м
Rв.о≈ Ррасч { Ln 4a + a }
2 Па b 2 t0
4. Климаттық зонасын ескере отырып жердің кедергісі келесі формула бойынша анықталады:
Ррасч = ρ * n = 4.5 * 100 = 450 Ом*м,
мұндағы n = 4.5÷7,0- жатыстың тереңдігі 0,8 м юолғандағы берілген климаттық зонадағы жердің меншікті кедергісінің коэффиценті.
Rв.о≈ 450 { Ln 4*2 * 2 } = 56 Ом
2*3,14*2 2 2*1
5. пайдалану коэффиценті Кu =0,9 болғандағы вертикалды жермелегіштердің жуық санын есептейміз.
h= Rв.о/ Кu* Ru =56/ (0,9*6,6)=9,42 дана.
Вертикальды жермелегіштердің санын 9 данаға тең деп аламыз.
6. ұзындықтарын ескере отырып, горизонтальды қосылыстырғыш элементтердің кедергісін анықтаймыз.
Болаттан жасалған горизонтальды жолақтардың өлшемдері:
Rr = hhpcч 2L2 , Ln 2*L= 2.5
2ПL * d*f d*f
(4.4)
Мұндағы
b-пластинаның ені;
L-пластинаның ұзындығы ;
F – қосылыстырғыш пластиналардың ұзындығы . b=0,2 м, L=4М, f=0,8М
Rr = 450 * Ln 2*42 = 95,94
2*3,14*4 0,2*0,8
Горизонтальды пластиналардың кедергісін ескере отырып, вертикальды электродтардың қажетті кедергісін нақтылаймыз.
Rв = Rг *Ru = 95.94 *6.6 = 633.204 =7.08 Ом
Rг – Ru 95.94 *6.6 89.34
Rв = Rв.о = 56 = 8,23
RuвRв 0,9 * 7,56
Есептерден электродтардың қажетті саны-8 данаға тең екендігі шығады.
Қорытынды : Берілген бөлімдегі есептелген жермелегіш талаптарға сай және эффектілі түрде жұмыс істей алады.
3. Экономикалық бөлім
3.1Объект құрылыс бас жоспары, жұмыс өндірісінің мерзімдік жоспары, техникалық-экономикалық көрсеткіштері
Жер үсті резервуарлары мен газгольдерлерін тұрғызуға байланысты құрылыс-құрастыру жұмыстарын ұйымдастырудың принципті мәселелерін шешуге салынатын объектілердің орналаскан жері және құрылыс алаңдарына аумағы үлкен құрамаларды орналастыру елеулі ыкпал етеді.
Құрылыстың бас жоспарын жасау кәсіпорындарының бас жоспарына сәйкес орындалуы керек. Бұл жағдайда жекелеген бөліктер түрінде келіп түсетін құрамалар блоктарын ірілендіруге арналған алаңшаларды дұрыс таңдауға, салынып жаткан кәсіпорынның қоймасынан ірілендіруге тиісті жабдықтарды оған тасудың ыңғайлы болуына, бұдан кейін орнатылатын жерге жобаға сәйкес тұрғызуға айрыкша назар аударылуы керек. Жабдықтарды жеткізуге арналған уақытша темір жолдар мен автомобиль жолдарын сайлау мәселесі де тыңғылықты ойластырылғаны жөн.
Салмағы ауыр, аумағы үлкен жабдықтарды тасымалдау мәселесін жобалау сатысында шешу жабдықты тасымалдау мен құрастыруға жауапты зауыттар дайындаушылармен және ұйымдармен келісу қажет. Сонымен қатар әртүрлі тасымал құралдарын пайдалана отырып жабдықтарды жеткізудің мүмкіндіктерін де қарастырған абзал.
Құрылыстың бас жоспарында ірілендірілген құрастырма жұмыстарын атқаратын алаңшалардан басқа құбырлы өткізгіштер мен құралымдарды сақтауға және ірілендіруге, технологиялық блоктар мен коммуникацияларды жинастыруға, жабдықтар мен құбырлы өткізгіштерді құрастыру мен жеке-жеке сынаудан откізуге арналған жерлер де көрсетіледі.
Осы жұмыстардың барлығы да таскынды әдіспен жүзеге асырылады. Жұмысты жүргізудің мерзімдік жоспарында жалпы құрылыстық және арнайы (механикалық құрастыру, жылу жүгізу, химиялық корғау, электр жабдықтарын құрастыру, сондай-ак бакылап-өлшеу аспаптары мен автоматакасын орнату) жұмыстарды ретін сақтай отырып орындаудың мерзімдері көрсетіледі.
Механикалық құрастыру жұмыстарына: кұбырлы өткізгіштерді және құрамаларды дайындау, технологиялық блоктарды, коммуникациялар блоктарын жинастыру, жабдықтарды ірілендіріп құрастыру, жабдықтарды, құбырлы өткізгіштерді және құралымдарды жұмыс аймағына жеткізу кіреді.
Құрылыстың ұзақтығы мен салыстырмалы варианттарындағы экономикалық тиімділігі негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштер болып табылады. Құрылыс-құрастыру жұмыстарын орындауда, жабдықтарды дұрыс құрастыруда, технологиялық жабдықтардың құрастыруын тиімді ұйымдастыруда жұмсалатын шығынды азайту арқылы анағұрлым жоғары тиімділікке жетуге болады. Бұл жағдайда құралымдарды ірілендіріп құрастыруға айрықша көңіл бөлу керек. Өйткені құралымды ірілендіріп құрастыру едәуір дәрежеде тұтастай алғанда құрылыс объектісінің ұзақтығына әсер етеді, сондықтан да ол жеке таскынды линияға бөлек шығарылуы және жалпы құрылыс жұмыстарымен ұштастырыла атқарылуы керек. Бұл негізгі құралымдар мен технологиялық жабдықтарды құрастыруға мүмкіндік береді.
Жоғарыда атап айтқанымыздай, осы мақсаттарда аумағы үлкен құралымдарды ірілендіріп құрастырудың жұмысын ұйымдастыру мейлінше тиімді. Өйткені олар мамандандырылған құрастыру ұйымдары торапынан орындалады және құрылыс алаңына ірілендірілген күйінде жеткізіледі. Бұл жағдайда ірілендіріп құрастырудың еңбекті көп қажет ететін процесі құрастырудың ұзақтығына әсер етпейді, сөйтіп құрылысты салудың жалпы мерзімін қысқартуға жағдай жасайды.
Құрылыс-құрастыру жұмыстарының ретін дұрыс сақтау мен ұштастыра жүргізу - құрылыстың салыну мерзімі мен еңбек шығынын азайтуға қол жеткізеді.
3.2 Технико-технологиялық шараларды жүзеге асыруға кететін өндірістік және пайдалану шығындарының ерекшеліктері
Басқарудың аралас құрылысы кезінде техникалық қондырғылардың техникалық қызметі мен жөндеу жұмыстары негізгі цехтардың жөндеу бөлімдерімен жүзеге асады, ал күрделі жөндеу жұмыстарын жөндеу-механикалық немесе басқа да арнауы жөндеу цехтары жүргізеді. Жөндеу жұмыстарын орталытандыру қызметтің сапасын көтереді, жөндеу жұмыстарын жүргізетін қызметкерлердің өндірістік еңбегін көбейтеді және жұмыстардың өз құндылығын төмендетеді.Бұрғылау жұмыстарының жөндеу қыщыметінің әрекеттілігін жоспарлау негізгі өндірістің қажеттілігіне байланысты болып келеді. БПО қызыметін және цехтардың өндірісі туралы жоспарға жұмыс көлемінің құндылық көрсеткіштері және де нақты көрсеткіштері жатады. Бірінші топқа негізгі өндірістік қызыметі бойынша жұмыстың жалпы көлемі, сонымен бірге бұрғылау құбырларын, турбобур, бұрғылау қондырғыларын және де механикалық жөндеу қондырғыларын жалға беру құныдылығы да жатады.
Пайдаланып жатқан қондырғылардың әр типі бойынша жөндеу жұмыстарының қажетті саны келесі формуламен есептеуге болады:
Р=П·КмФ·Рмці/Тц (3.1)
мұндағы,
П – жұмысқа пайдаланып жатқан қондырғылар бірлігінің орташа саны;
Ф – жобаланған уақыт мерзімі ішінде қондырғылар бірлігі үшін жұмыс уақытының жалпы фонды, сағ;
Рмц – жөндеу аралық циклдағы і түрінің жөндеу саны (ұсақ, күрделі);
Тц – жөндеу аралық циклінің ұзақтылығы машина-сағ;
Км – машинаның уақыты бойынша қондырғыларды пайдалану көрсеткіші; ол қондырғыда жұмыс істеу уақытының (машина уақыты) объектіде орналасу уақытының (мысалы, бұрғыланып жатқан ұңғымада) қатынасына тең.
Бұрғылау өнеркәсібінің құрамында орналасқан қондырғыларының негізгі түрлері үшін жөндеу сағаттарының көлемін анықтау үшін қолданылатын нормативтер жобаланған.Жөндеу жұмыстарының саны жөндеу қондырғылары мен цехтың, механикалық шеберхананың және жөндеу-механикалық заводтың жұмыс көлемін бағалау үшін негізгі көрсеткіш болып келеді.Бұрғылау қондырғыларын жөндеу және өңдеу цехы өндірістің басты қызметін орындаудан басқа жұмыстың басқа түрлерін жүргізіп, көптеген қызмет түрлерін көрсетеді және де бұл әр квартал сайын жүргізілетін жұмыс көлемінде және жылдық жобада көрсетіледі.Жұмыс көлемі құндылық тұрғысынан жөндеу жұмысытырының құны қондырғылардың барлық түрі бойынша санына көбейту арқылы анықталады.Турбобурларды жөндеу және өңдеу цехының өндірістік бағдарламасы нақты түрінде турбобур-тәулік (оқпанды двигательдер үшін) және метро-тәулік (бұрғылау құбырларын үшін) арқылы өлшенеді және олардың саны ұңғымаларды бұрғылау жоспар-графигінде берілетін брғылау уақыты туралы мәліметтер негізінде анықталады.
Мұнай және газды ұңғымаларда жөндеу жұмыстары геологиялық-техникалық жағдаларының шараларына жатқызылады және олардың мақсатына өндірісте орналасқа ұңғымаларды тиімді қолдану, ұңғымалардың өнімділік деңгейінің қалпына келуін және сақтау арқылы кенорынды тиімді барлануын қамтамасыз ету жатады. Бұдан басқа, жөндеу жұмыстары айдау ұңғымаларының жұмыс параметрлерін жоғарлату, жер қойнауын қорға талаптарын сақтау және қатпарлардың мұнай және газдылық беру көрсеткіштерін көбейту жатады.Ұңғымалардың күрделі жөндеу жұмыстары бойынша ұмыстарды жоспарлаудың негізгі мәселесіне жөндеу жұмыстарының қажеттілігін анықтау жатады. Бұл жұмыстарды ұңғымалардың күйінен және жоспарланған геологиялық-техникалық шараларынан шыға отырып МГӨМ (мұнай-газ өндіру мекемесі) геологиялық қызметі анықтайды. Жөндеу жұмыстарын қажет ететін әр ұңғыма үшін «Күрделі жұмыстарды жүргізуге арналған ұсыныс» толтырылады. бұл құжатта ұңғыманың гелогиялық техникалық сипаттамасы, қсаты, жөндеу түрі мен оның жүргізудің нәтижесі көрсетіледі.Бірнеше өнеркәсәптерде қызмет көрсететін ұңғымларды күрделі жөндеу басқарамасы үшін жоспарлар МГӨМ бойынша дифференцияланады.
Жұмыстың көлемі техниканың санына, бригадалар санына, олардың ұмыс істеу режиміне, еңбек өнімділігініңжоспарлы өсуіне және бір жұмысты жүргізу ұзақтылық нормасына сәйкес жүргізіледі. Жобаға пайдалану шығандарының калькуляциясы, шығындардың жинақы сметасы, бір ұңғыманы жөндеу үшін кететін шығындар есептемесі берілу керек.
Жоспарда берілмеген ұсыныстар келесі кезендрдің жоспарына қосу үшін жөндеу қызыметінде қалдырылады. Ұңғымалардың күрделі жұмыстарын жүргізу жоспарлары әр квартал бойынша бөлінген бір жылға жасалады.Жұмыс көлемінің тізімі және жылдық көлемі бойынша ұңғымалардың күрделі жөндеу жұмыстары жоспарлы-бағалау көрсеткіштерімен бекітіледі.Күрделі жөндеу жұмыстары аяқталған ұңғымалар санына берілген жұмыстары мен апробация жүргізілген және жұмыс өнімділігі анықталған және де пайдалану жұмыстарын жалғастыру үшін негізгі өндірістік цехтарына берген ұңғымалар саны жатады.
Сонымен бірге оларға жөндеу жұмыстары жүргізілгеннен кейін басқа дәрежеге (айдау, бақылау және т.б.) ауыстырылған ұңғымалар және де пайдалануға тиімсіз, яғни жоюға арналған ұңғымалар жатады. Негізгі жоспарлы көрсеткіштің мәні – күрделі жұмыстар аяқталған ұңғымалар саны келесі формула бойынша анықтауға болады:
Ср=Нд- Ндп/Нд
2.2 Қорғаныш жермені есептеу
Байқаусыз кернеуі бар электр қондырғысының металдан жасалған бөліктеріне жұмысшының тиіп кеткен жағдайында қорғаныш жермені қолданады – ол қалыпты жағдайда кернеуі жоқ, бірақ электр қондырғысының изоляциясы бұзылған жағдайда кернеулі болып қалған жабдықтың металдан жасалған бөліктерін жермен әдейі электрлі түйісуі.Жермен түйістіру үшін жерме құрылғылары қолданылады.
Қорғаныш жерменің қызметі ол – метал конструкциялары немесе электр құрылғысының корпусы мен жердің арасында жеткілікті аз кедергілі электрлі түйісуді қамтамасыз ету, себебі адам тиіп кеткен кездегі жерге түйықталған жағдайда, оның денесі арқылы организмге қауіпсіз шамасы аз ток өту керек.
Жерме құрылғысы-жерме мен жермелейтін өткізгіштердің қосындысы.
Жерме – міндеті түрде жермен түйіскен металдан жасалған өткізгіш немесе өткізгіштер жиынтығы.
Жермелегіш өткізгіштер – электр қондырғысының жермелейтін бөлігін жерменен қосатын металдан жасалған өткізгіштер .
Жермені есептеудің мақсаты – қосатын шиналардың вертикальды және горизонтальды элементтердің саны мен ұзындығын тауып, жерменің мүмкін болатын кедергісінің және түйісудің мүмкін болатын кернеуінің ережелерімен регламенттелген өлшемінен шыға отырып электр қондырғылардың жоспарында жермені орналастыру.
1000В-қа дейінгі нық жермеленген нейтралі немесе нық жермеленген бір текті ток көзінің шығысы бар электр қондырғыларында зануление орындалу керек, ал қосымша қорғаныш жерме қолдануы тиіс.
Жәрменің есептелуі:
-
ПУЭ бойынша қажетті жермелейтін құрылғының мүмкін болатын кедергісі орнатылады Rзм
Rзм=4 Ом
-
параллельді қосылған табиғи жермелегіштердің пайдалануы ескеріліп, жасанды жермелегіштердің қажетті кедергісі анықталады.
мұндағы
Rзм – жермелегіш құрылғының мүмкін болатын кедергісі ;
Re – табиғи жермелегіштердің кедергісі ;
Ru – жасанды жермелегіштің кедергісі .
Табиғи жермелегіштер – металлдан жасалған конструкциялар, железобетондардың арматуралары / ПУЭ – рұқсат етілген жағдайда), құбырлар және жермен сенімді түйісілген жабдық. Мүмкін болатын кедергі – 10 Ом.
Жасанды жермелегіштер ретінде вертикалды орналасқан болаттан жасалған құбырларды, бұрыштық болатты, металл стержендерді, сонымен қатар горизонтальды орналасқан болат жолақтарды және т.б. қолданылады.
Ru = 10*4 = 6.6 Ом
10-4
Жердің меншікті кедергісін жер қасиеттерінің негізінде р һ 100 Ом * м деп аламыз.
3. Электродтық вертикальды пластинасының ұзындығын ескере отырып кедергісінтабамыз:
а = 2м
b = 2м
Rв.о≈ Ррасч { Ln 4a + a }
2 Па b 2 t0
4. Климаттық зонасын ескере отырып жердің кедергісі келесі формула бойынша анықталады:
Ррасч = ρ * n = 4.5 * 100 = 450 Ом*м,
мұндағы n = 4.5÷7,0- жатыстың тереңдігі 0,8 м юолғандағы берілген климаттық зонадағы жердің меншікті кедергісінің коэффиценті.
Rв.о≈ 450 { Ln 4*2 * 2 } = 56 Ом
2*3,14*2 2 2*1
5. пайдалану коэффиценті Кu =0,9 болғандағы вертикалды жермелегіштердің жуық санын есептейміз.
h= Rв.о/ Кu* Ru =56/ (0,9*6,6)=9,42 дана.
Вертикальды жермелегіштердің санын 9 данаға тең деп аламыз.
6. ұзындықтарын ескере отырып, горизонтальды қосылыстырғыш элементтердің кедергісін анықтаймыз.
Болаттан жасалған горизонтальды жолақтардың өлшемдері:
Rr = hhpcч 2L2 , Ln 2*L= 2.5
2ПL * d*f d*f
(4.4)
Мұндағы
b-пластинаның ені;
L-пластинаның ұзындығы ;
F – қосылыстырғыш пластиналардың ұзындығы . b=0,2 м, L=4М, f=0,8М
Rr = 450 * Ln 2*42 = 95,94
2*3,14*4 0,2*0,8
Горизонтальды пластиналардың кедергісін ескере отырып, вертикальды электродтардың қажетті кедергісін нақтылаймыз.
Rв = Rг *Ru = 95.94 *6.6 = 633.204 =7.08 Ом
Rг – Ru 95.94 *6.6 89.34
-
Пайдалану коэффиценті ескере отырып вертикальды электродтардың санын нақтылаймыз.
Rв = Rв.о = 56 = 8,23
RuвRв 0,9 * 7,56
Есептерден электродтардың қажетті саны-8 данаға тең екендігі шығады.
Қорытынды : Берілген бөлімдегі есептелген жермелегіш талаптарға сай және эффектілі түрде жұмыс істей алады.
3. Экономикалық бөлім
3.1Объект құрылыс бас жоспары, жұмыс өндірісінің мерзімдік жоспары, техникалық-экономикалық көрсеткіштері
Жер үсті резервуарлары мен газгольдерлерін тұрғызуға байланысты құрылыс-құрастыру жұмыстарын ұйымдастырудың принципті мәселелерін шешуге салынатын объектілердің орналаскан жері және құрылыс алаңдарына аумағы үлкен құрамаларды орналастыру елеулі ыкпал етеді.
Құрылыстың бас жоспарын жасау кәсіпорындарының бас жоспарына сәйкес орындалуы керек. Бұл жағдайда жекелеген бөліктер түрінде келіп түсетін құрамалар блоктарын ірілендіруге арналған алаңшаларды дұрыс таңдауға, салынып жаткан кәсіпорынның қоймасынан ірілендіруге тиісті жабдықтарды оған тасудың ыңғайлы болуына, бұдан кейін орнатылатын жерге жобаға сәйкес тұрғызуға айрыкша назар аударылуы керек. Жабдықтарды жеткізуге арналған уақытша темір жолдар мен автомобиль жолдарын сайлау мәселесі де тыңғылықты ойластырылғаны жөн.
Салмағы ауыр, аумағы үлкен жабдықтарды тасымалдау мәселесін жобалау сатысында шешу жабдықты тасымалдау мен құрастыруға жауапты зауыттар дайындаушылармен және ұйымдармен келісу қажет. Сонымен қатар әртүрлі тасымал құралдарын пайдалана отырып жабдықтарды жеткізудің мүмкіндіктерін де қарастырған абзал.
Құрылыстың бас жоспарында ірілендірілген құрастырма жұмыстарын атқаратын алаңшалардан басқа құбырлы өткізгіштер мен құралымдарды сақтауға және ірілендіруге, технологиялық блоктар мен коммуникацияларды жинастыруға, жабдықтар мен құбырлы өткізгіштерді құрастыру мен жеке-жеке сынаудан откізуге арналған жерлер де көрсетіледі.
Осы жұмыстардың барлығы да таскынды әдіспен жүзеге асырылады. Жұмысты жүргізудің мерзімдік жоспарында жалпы құрылыстық және арнайы (механикалық құрастыру, жылу жүгізу, химиялық корғау, электр жабдықтарын құрастыру, сондай-ак бакылап-өлшеу аспаптары мен автоматакасын орнату) жұмыстарды ретін сақтай отырып орындаудың мерзімдері көрсетіледі.
Механикалық құрастыру жұмыстарына: кұбырлы өткізгіштерді және құрамаларды дайындау, технологиялық блоктарды, коммуникациялар блоктарын жинастыру, жабдықтарды ірілендіріп құрастыру, жабдықтарды, құбырлы өткізгіштерді және құралымдарды жұмыс аймағына жеткізу кіреді.
Құрылыстың ұзақтығы мен салыстырмалы варианттарындағы экономикалық тиімділігі негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштер болып табылады. Құрылыс-құрастыру жұмыстарын орындауда, жабдықтарды дұрыс құрастыруда, технологиялық жабдықтардың құрастыруын тиімді ұйымдастыруда жұмсалатын шығынды азайту арқылы анағұрлым жоғары тиімділікке жетуге болады. Бұл жағдайда құралымдарды ірілендіріп құрастыруға айрықша көңіл бөлу керек. Өйткені құралымды ірілендіріп құрастыру едәуір дәрежеде тұтастай алғанда құрылыс объектісінің ұзақтығына әсер етеді, сондықтан да ол жеке таскынды линияға бөлек шығарылуы және жалпы құрылыс жұмыстарымен ұштастырыла атқарылуы керек. Бұл негізгі құралымдар мен технологиялық жабдықтарды құрастыруға мүмкіндік береді.
Жоғарыда атап айтқанымыздай, осы мақсаттарда аумағы үлкен құралымдарды ірілендіріп құрастырудың жұмысын ұйымдастыру мейлінше тиімді. Өйткені олар мамандандырылған құрастыру ұйымдары торапынан орындалады және құрылыс алаңына ірілендірілген күйінде жеткізіледі. Бұл жағдайда ірілендіріп құрастырудың еңбекті көп қажет ететін процесі құрастырудың ұзақтығына әсер етпейді, сөйтіп құрылысты салудың жалпы мерзімін қысқартуға жағдай жасайды.
Құрылыс-құрастыру жұмыстарының ретін дұрыс сақтау мен ұштастыра жүргізу - құрылыстың салыну мерзімі мен еңбек шығынын азайтуға қол жеткізеді.
3.2 Технико-технологиялық шараларды жүзеге асыруға кететін өндірістік және пайдалану шығындарының ерекшеліктері
Басқарудың аралас құрылысы кезінде техникалық қондырғылардың техникалық қызметі мен жөндеу жұмыстары негізгі цехтардың жөндеу бөлімдерімен жүзеге асады, ал күрделі жөндеу жұмыстарын жөндеу-механикалық немесе басқа да арнауы жөндеу цехтары жүргізеді. Жөндеу жұмыстарын орталытандыру қызметтің сапасын көтереді, жөндеу жұмыстарын жүргізетін қызметкерлердің өндірістік еңбегін көбейтеді және жұмыстардың өз құндылығын төмендетеді.Бұрғылау жұмыстарының жөндеу қыщыметінің әрекеттілігін жоспарлау негізгі өндірістің қажеттілігіне байланысты болып келеді. БПО қызыметін және цехтардың өндірісі туралы жоспарға жұмыс көлемінің құндылық көрсеткіштері және де нақты көрсеткіштері жатады. Бірінші топқа негізгі өндірістік қызыметі бойынша жұмыстың жалпы көлемі, сонымен бірге бұрғылау құбырларын, турбобур, бұрғылау қондырғыларын және де механикалық жөндеу қондырғыларын жалға беру құныдылығы да жатады.
Пайдаланып жатқан қондырғылардың әр типі бойынша жөндеу жұмыстарының қажетті саны келесі формуламен есептеуге болады:
Р=П·КмФ·Рмці/Тц (3.1)
мұндағы,
П – жұмысқа пайдаланып жатқан қондырғылар бірлігінің орташа саны;
Ф – жобаланған уақыт мерзімі ішінде қондырғылар бірлігі үшін жұмыс уақытының жалпы фонды, сағ;
Рмц – жөндеу аралық циклдағы і түрінің жөндеу саны (ұсақ, күрделі);
Тц – жөндеу аралық циклінің ұзақтылығы машина-сағ;
Км – машинаның уақыты бойынша қондырғыларды пайдалану көрсеткіші; ол қондырғыда жұмыс істеу уақытының (машина уақыты) объектіде орналасу уақытының (мысалы, бұрғыланып жатқан ұңғымада) қатынасына тең.
Бұрғылау өнеркәсібінің құрамында орналасқан қондырғыларының негізгі түрлері үшін жөндеу сағаттарының көлемін анықтау үшін қолданылатын нормативтер жобаланған.Жөндеу жұмыстарының саны жөндеу қондырғылары мен цехтың, механикалық шеберхананың және жөндеу-механикалық заводтың жұмыс көлемін бағалау үшін негізгі көрсеткіш болып келеді.Бұрғылау қондырғыларын жөндеу және өңдеу цехы өндірістің басты қызметін орындаудан басқа жұмыстың басқа түрлерін жүргізіп, көптеген қызмет түрлерін көрсетеді және де бұл әр квартал сайын жүргізілетін жұмыс көлемінде және жылдық жобада көрсетіледі.Жұмыс көлемі құндылық тұрғысынан жөндеу жұмысытырының құны қондырғылардың барлық түрі бойынша санына көбейту арқылы анықталады.Турбобурларды жөндеу және өңдеу цехының өндірістік бағдарламасы нақты түрінде турбобур-тәулік (оқпанды двигательдер үшін) және метро-тәулік (бұрғылау құбырларын үшін) арқылы өлшенеді және олардың саны ұңғымаларды бұрғылау жоспар-графигінде берілетін брғылау уақыты туралы мәліметтер негізінде анықталады.
Мұнай және газды ұңғымаларда жөндеу жұмыстары геологиялық-техникалық жағдаларының шараларына жатқызылады және олардың мақсатына өндірісте орналасқа ұңғымаларды тиімді қолдану, ұңғымалардың өнімділік деңгейінің қалпына келуін және сақтау арқылы кенорынды тиімді барлануын қамтамасыз ету жатады. Бұдан басқа, жөндеу жұмыстары айдау ұңғымаларының жұмыс параметрлерін жоғарлату, жер қойнауын қорға талаптарын сақтау және қатпарлардың мұнай және газдылық беру көрсеткіштерін көбейту жатады.Ұңғымалардың күрделі жөндеу жұмыстары бойынша ұмыстарды жоспарлаудың негізгі мәселесіне жөндеу жұмыстарының қажеттілігін анықтау жатады. Бұл жұмыстарды ұңғымалардың күйінен және жоспарланған геологиялық-техникалық шараларынан шыға отырып МГӨМ (мұнай-газ өндіру мекемесі) геологиялық қызметі анықтайды. Жөндеу жұмыстарын қажет ететін әр ұңғыма үшін «Күрделі жұмыстарды жүргізуге арналған ұсыныс» толтырылады. бұл құжатта ұңғыманың гелогиялық техникалық сипаттамасы, қсаты, жөндеу түрі мен оның жүргізудің нәтижесі көрсетіледі.Бірнеше өнеркәсәптерде қызмет көрсететін ұңғымларды күрделі жөндеу басқарамасы үшін жоспарлар МГӨМ бойынша дифференцияланады.
Жұмыстың көлемі техниканың санына, бригадалар санына, олардың ұмыс істеу режиміне, еңбек өнімділігініңжоспарлы өсуіне және бір жұмысты жүргізу ұзақтылық нормасына сәйкес жүргізіледі. Жобаға пайдалану шығандарының калькуляциясы, шығындардың жинақы сметасы, бір ұңғыманы жөндеу үшін кететін шығындар есептемесі берілу керек.
Жоспарда берілмеген ұсыныстар келесі кезендрдің жоспарына қосу үшін жөндеу қызыметінде қалдырылады. Ұңғымалардың күрделі жұмыстарын жүргізу жоспарлары әр квартал бойынша бөлінген бір жылға жасалады.Жұмыс көлемінің тізімі және жылдық көлемі бойынша ұңғымалардың күрделі жөндеу жұмыстары жоспарлы-бағалау көрсеткіштерімен бекітіледі.Күрделі жөндеу жұмыстары аяқталған ұңғымалар санына берілген жұмыстары мен апробация жүргізілген және жұмыс өнімділігі анықталған және де пайдалану жұмыстарын жалғастыру үшін негізгі өндірістік цехтарына берген ұңғымалар саны жатады.
Сонымен бірге оларға жөндеу жұмыстары жүргізілгеннен кейін басқа дәрежеге (айдау, бақылау және т.б.) ауыстырылған ұңғымалар және де пайдалануға тиімсіз, яғни жоюға арналған ұңғымалар жатады. Негізгі жоспарлы көрсеткіштің мәні – күрделі жұмыстар аяқталған ұңғымалар саны келесі формула бойынша анықтауға болады:
Ср=Нд- Ндп/Нд