Файл: Дипломды Жмыс 6B01823 леуметтік педагогика жне зін зі тану.docx

Мектептің аз қамтылған отбасыларындағы балалардың денсаулық деңгейін анықтау үшін біз статистикалық зерттеулер жүргіздік, соның арқасында біз келесі деректерді алдық:

1) аз қамтылған отбасылардан шыққан МЕКТЕПТІҢ 225 оқушысы,

осы балалардан :

дені сау-152 бала;

жиі ауыратындар- 52бала;

созылмалы аурулары бар диспансерлік есепте тұрғандар- 12 адам;

мүгедектік-3 адам.

2) бірінші жартыжылдықта орташа табысы бар отбасылардан шыққан балалардың кіші тобында ауру бойынша оқу күндерін өткізу үлесі орта есеппен бір балаға — 6,5 күн; аз қамтылған отбасылардан шыққан балалардың кіші тобында бір балаға орта есеппен 10,2 оқу күні ауруына байланысты рұқсаттамалар бойынша келеді.

Нәтижелермен танысқаннан кейін біз осындай төмен көрсеткіштердің себептерін анықтау мақсатында эксперименттік топтың балалары арасында анонимді сауалнама жүргізуді шештік. Күнкөріс деңгейі орташа деңгейден төмен отбасылардан шыққан балалардың оқуға деген ынтасы әлсіз, өз қабілеттеріне сенімсіздік бар екені белгілі болды, бұл да оқу үлгерімінің сапасын арттыруға ықпал етпейді.

Аз қамтылған отбасылардағы жасөспірімдердің психо-эмоционалдық жағдайын зерттеу үшін біз идеографиялық тестті қолдандық (Э.Махони әдістемесінің модификациясы) (5-қосымшаны қараңыз) және құрдастар ұжымындағы аз қамтылған отбасынан шыққан баланың психо-эмоционалдық жағдайын тікелей көрсететін сауалнама жасадық. Зерттеу нәтижесінде біз нәтиже алдық. Идеографиялық тест нәтижелері бойынша (Э. Махони әдістемесінің модификациясы) біз көңіл көншітпейтін нәтижелерге қол жеткіздік.

Тестті орындау кезінде олар мазасыздықты, алаңдаушылықты білдіретін тапсырма шарттарының бұзылуына тап болды (15 адамда);

Үшбұрыштардың болмауы-басқаларға үстемдік етуді қаламау (1 адамда), шеңберлердің болмауы — эмпатия қабілеті нашар дамыған (4 адамда), квадраттардың болмауы — конструктивті емес мінез-құлық (3 адамда).

Қолдар мен аяқтар жоқ-қорғаныс реакциялары, байланыстан бас тарту (2 адамда).

Қолдар көтерілді-агрессия (5 адамда).

Басындағы зат-мазасыздық, жасырын агрессия (4 адамда).

Бет-тартылмаған — қарым-қатынасқа деген қажеттілік азаяды (3 адамда); тартылған-қарым-қатынас, эмоционалдылық (19 адамда).

Тек көз немесе құлақ-мазасыздық (5 адамда).

Басы әдетте шеңбер түрінде болады. Үш суреттегі немесе үшбұрыш пен шаршы түріндегі әртүрлі бастар наразылық реакциялары болып табылады (4 адамда).

Бөлшектелген дене немесе оның болмауы психо — травматикалық фактор болып табылады (3 адамда).

---

Кішкентай сурет, әсіресе жапырақтың төменгі жағында орналасқан-өзін-өзі бағалаудың төмендігі, қаттылық (5 адамда).

Эксперименттік топтағы сауалнама-сауалнама нәтижелері бойынша (22 адам) келесі нәтижелер алынды:

1. А) 0 бала; Б) 3 бала; В) 19.

2. А) 15 бала; Б) 3 бала; В) 5 бала.

3. А) 9 бала; Б) 7 бала; В) 6 бала

4. А) 15 бала; Б) 7 бала; В) 0 бала.

5. А) 11 бала; Б) 9 бала; В) 2 бала.

6. А) 15 адам; Б) 5 адам; В) 2 бала.

7. А) 9 адам; Б) 5 бала; В) 8 бала.

8. А) 5 бала; Б) 10 бала; В) 7 бала.

9. А) 14 бала; Б) 8 бала; В) 0 бала.

Осылайша, аз қамтылған отбасылардан шыққан балаларды әлеуметтендіру мақсатында құрылған Астана П.СОШИ ЖББМ мектеп еңбек нарығында сұранысқа ие мамандықтарды оқытуға бағытталған.

МЕКТЕПТІҢ аз қамтылған отбасыларындағы балалардың денсаулық көрсеткіштері балалардың денсаулық деңгейі төмен екенін көрсетеді, бұл орташа деңгейден төмен өмір сүру деңгейі бар отбасылар дұрыс тамақтануда өздерін қысқартуға мәжбүр, солтүстікте тұратын балаларды қажетті жазғы демалысты ұйымдастыруға мүмкіндік жоқ. Қоғамның дағдарыс жағдайындағы отбасының стресстік жағдайы балалардың әлеуметтенуіне теріс әсер етеді. Оқу үлгерімінің деңгейін анықтайтын жүргізілген зерттеудің көрсеткіштері, сондай-ақ аз қамтылған отбасылардан шыққан балалардың өмірлік жағдайларына байланысты оқуда қиындықтар, үй тапсырмаларын дайындауға кедергі келтіретін тұрмыстық қиындықтар, психологиялық ыңғайсыздық, өз қабілеттеріне деген сенімсіздік сезімі, бұл балалар қолдау мен назар аударуды қажет етеді әлеуметтік педагог және психолог.

Зерттеу нәтижелерінің арқасында біз келесі қорытындыларды жасай аламыз:

— орташа деңгейден төмен күнкөріс деңгейі бар топтағы жасөспірімдердің көпшілігі депрессияға ұшырайды, басқаларға айқын немесе жасырын агрессияны сезінеді, сағыныш, немқұрайлылық, сенімсіздік, қаттылық, сыртқы келбетінен ұялады, нашар киінген деп санайды, құрдастарымен және отбасымен қарым-қатынаста қиындықтар туындайды, балалардың көпшілігі алкогольді ішуге болады деп санайды ішкі кернеуді жеңілдету үшін;

- балалар Кәсіптік оқытудың қажеттілігін анық біледі, өйткені балалардың көпшілігі мектептегі ең тартымды Кәсіптік оқыту деп атады

— сонымен бірге, бұл топта қиын өмірлік жағдайларға төзімділік бар, балалар болашақта еңбек қызметін жүзеге асыру үшін білім алу қажеттілігін түсінеді, балалар мектептің қоғамдық өміріне белсенді қатысады;

- балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау қажет.

Кесте 2. 22 адамнан тұратын балалардың эксперименттік тобында (орташадан төмен отбасылардан) өткізілген идеографиялық тест нәтижелері (Э.Махони әдістемесінің модификациясы).

---

Түрлер	1 тип	2 тип	3 тип	4 тип	5 тип	6 тип	7 тип
Белгілі бір тестілеу түрі бойынша балалар саны	1	2	1	2	6	6	4

Тестті орындау кезінде олар мазасыздықты, алаңдаушылықты (15 адамда) білдіретін тапсырма шарттарының бұзылуына тап болды; үшбұрыштардың болмауы — басқаларға үстемдік етуді қаламау (1 адамда). Шеңберлердің болмауы-эмпатия қабілеті нашар дамыған (4 адамда). Квадраттардың болмауы-конструктивті емес мінез-құлық (3 адамда).

Қолдар мен аяқтар жоқ-қорғаныс реакциялары, байланыстан бас тарту (2 адамда).

Қолдар көтерілді-агрессия (5 адамда).

Басындағы зат-мазасыздық, жасырын агрессия (4 адамда).

Бет-тартылмаған — қарым-қатынасқа деген қажеттілік азаяды(3 адамда); тартылған-қарым-қатынас, эмоционалдылық (19 адамда).

Тек көз немесе құлақ-мазасыздық (5 адамда).

Басы әдетте шеңбер түрінде болады. Үш суреттегі немесе үшбұрыш пен шаршы түріндегі әртүрлі бастар наразылық реакциялары болып табылады (4 адамда).

Бөлшектелген дене немесе оның болмауы психо - травматикалық фактор болып табылады (3 адамда).

Кішкентай сурет, әсіресе жапырақтың төменгі жағында орналасқан-өзін-өзі бағалаудың төмендігі, қаттылық (5 адамда).

БАЛАЛАРДЫҢ ҮЛГЕРІМ КӨРСЕТКІШТЕРІ.

Үлгерім көрсеткіштерін қарастыру үшін біз балалардың екі тобын алдық: бірінші топ — аз қамтылған отбасылардың балалары, екінші топ — орташа табысы бар отбасылардың балалары. Жылдың басында шамамен бірдей орташа баллы бар балалар ерікті түрде таңдалды және бірінші жартыжылдықтан кейін біз үлгерім бойынша ерекше қорытынды жасадық және топтағы үлгерімнің төмендеу себептерін анықтау үшін аз қамтылған балалармен кіші топта жеке тестілеу жүргіздік. Әр топта мектепке түсу кезінде шамамен бірдей балл жинаған 22 бала бар.

Міне, зерттеу нәтижелері. 22 адамнан тұратын аз қамтылған отбасылардан шыққан балалар тобы (бұдан әрі-эксперименттік топ) бірінші жартыжылдықты мынадай нәтижемен оқудан шығарды:

барлық пәндер бойынша "4" және "5"— 1 бала;

1-3 пәннен "3" — ке-8 адам;

4-8 пәннен "3" — ке-6 адам;

"3" пәні бойынша-7 адам.

Орташа табысы 22 адамнан тұратын отбасылардан шыққан балалар тобы (қарапайым топ) бірінші жартыжылдықты келесі нәтижемен оқудан шығарды:

---

"4 "және" 5 " пәндері бойынша— 2 бала;

"3" пән бойынша 1-3 пән бойынша — 14 адам;

"3" — тен 4-8 пәнге-4 адам;

барлық пәндер бойынша "3" — те-2 адам.

---

ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстандағы күрделі жаңа әлеуметтік экономикалық мәселелер, саясаттың тұрақсыздығы және өмір сүру деңгейінің төмендеуіне байланысты адамдардың әлеуметтік қорғау жүйесін толық жетілдіру, оның инфрақұрылымын және мамандармен қамтамасыз етілуі әлеуметтік педагогтарға үлкен үміт арттыруда. Әлеуметтік педагогтардың тұлғаны қайта қалпына келтіру сияқты күрделі мәселелерді шешу олардың іс-әрекеттерінің қиыншылықтарының күрделілігін танытады. Сондықтан жаңа қоғамда өзекті мәселелердің бірі әлеуметтік педагогтың іс-әрекеті болып табылады.

Әлеуметтік педагогикалық іс-әрекет процесіне білім, оқу және тәрбие, социомәдениет бағдарламасын интериоризациялау және экстериоризациялау кіреді. Әлеуметтік педагогикалық іс-әрекет міндетті түрде қоғамдық іс-әрекет болады. Оның пайда болуы мен дамуы іс-әрекет сияқты қоғам қажеттілігінен туындаған. Әлеуметтік педагогика іс-әрекеті әлеуметтік жоспарлау және құрастыруды жүзеге асырады, ал оның нәтижесі әлеуметтік сапаның белгілі деңгейде қалыптасуы, сана-сезім, өз тағдырын шешу, яғни жеке тұлға болмысы, адам мүмкіндіктеріне сәйкес және қоршаған ортаға байланысты. Әлеуметтік педагогикалық іс-әрекет ұзақ процесс болып саналады, сондықтан оның нәтижесі бірден көрініс бермейді. Қойылған мақсат пен міндетті жүзеге асыру үшін төзімділік, сонымен қатар көп уақыт қажет етіледі.

Қоғамда отбасы – болашақ азаматтың әлеуметтену жолындағы алғашқы қадамдарын жасайтын бастапқы адым, ол балаға моралдық қалпы туралы алғашқы түсініктер береді, оны еңбекке баулып, өз-өзіне қызмет ету дағдыларын қалыптастырады. Ата-ананың іс-әрекеті мен мінез-құлқы, өмір сүру салты арқылы балаға дүниетанымдық, адамгершілік, әлеуметтік-саяси құндылықтар беріледі.

Қазіргі аз қамтылған отбасындағы бала тәрбиесінің жетілуі әлеуметтік-педагогикалық және материалдық сипаттағы көптеген жағдайларға байланысты. Әлеуметтік педагогикалық үрдістің сипаттамалары отбасының тәрбие мүмкіндіктерінде жатыр. Оларға байланысты отбасындағы педагогикалық үрдістің тәрбиелік мүмкіндіктерінің деңгейін айқындауға болады.

Қоғамдық отбасының тәрбие өмір салты, оның барлық құрылымдық элементтері бір-бірімен тығыз байланысты, өйткені олардың мақсат-міндеттері ортақ іс-әрекеттерінің жалпы тәсілдері, әдістері және бағыттылығы бар. Отбасындағы тәрбиенің субъектілері – ата-ана мен бала, әлеуметтік мақсат, міндет, әлеуметтік педагогикалық тәсілдер, әдістер. Осы элементтерді біріктіретін негіз – іс-әрекет. Ұйымдастырылған мақсатты жүзеге асыруда іс-әрекет болмаса, тәрбие де болмайды. Отбасындағы тәрбиенің маңыздылығы ата-ананың басшылығымен, бақылауымен әртүрлі іс-әрекетке (оқу, еңбек, ойын, эстетикалық, т.б.) балаларды араластыру. Бұл деңгей арқылы ата-ананың ұйымдастыру және бағыттаушы ролін; ата-ана мен бала арасындағы өзара қатынастың сипатын; бала тәрбиесіне әсер ететін отбасының мақсатты адамгершілік бағыттарын; баланың отбасындағы араласатын іс-әрекетінің алуан түрлілігін; ата-ананың тәрбие құралдарын, әдістерін, тәсілдерін пайдалана алу қабілеттерін; баланың белсенділігінің дәрежесін көруге болады.

---