Файл: Рецензенттер Коржова Г. М.docx

уДк 376

ббк 74.3

е 51
түзеу педагогикасының ұлттық ғылыми-практикалық орталығының ғылыми- әдістемелік кеңесімен мақұлданды және ұсынылды (2019 жылдың 10 қазан айында, Хаттама №21 ).

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігінің мектепке дейінгі және орта білім беру Департаменті қолдануға ұсынды (№767 6/11- 3/843 хат 31.07.2019ж.)..
Рецензенттер:

Коржова Г.М – педагогика ғылымының кандитаты, профессор, арнайы мектеп- ке дейінгі білім беру лабораториясының меңгерушісі.

Новикова О.Н. – алматы қ.№64 жалпы білім беру мектебінің инклюзивті білім беру бойынша әдіскер.
Құрастырушы-авторлар::

Елисеева И.Г. – педагогика ғылымының кандитаты, доцент, арнайы білім беру лабораториясының меңгерушісі.

Ерсарина А.К.- тпҰғпО-ның мүмкіндігі шектеулі балаларды оңалту мен кешенді диагностикалау лабораториясының меңгерушісі.
е51

жалпы білім беру мектептеріндегі ерекше білім алуды қажет ететін

балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету: әдіс.нұсқаулық/ елисеева и.г., ерсарина а.к. - алматы: тп ҰғпО, 2019. – 92 б.

ISBN 978-601-7131-92-0

---

әдістемелік нұсқаулық жалпы білім беретін мектеп басшыларының, мұғалімдердің және психологиялық-педагогикалық қолдау көрсететін мамандардың ерекше білім алу қажеттілігі бар балаларды оқытуға арнайы жағдай жасау үшін қолдануға арналған.

уДк 376

ббк 74.3

© ннпЦ кп, 2019

© и.г.елисеева, а.к. ерсарина, 2019

МАЗМҰНЫ

кіРіспе 5

1. 
   инклюзивті білім берудің негізгі ұғымдары мен принциптері. 7
   
2. 
   Қазақстан Республикасының инклюзивті білім беруді қамтамасыз
   

ететін нормативті-құқықтық құжаттар. 10

3. 
   ерекше білім алу қажеттілігі. 11
   
   1. 
      ерекше білім алу қажеттілігін анықтау. ерекше білім алуды қажет
      

ететін балалар тобы. 11

2. 
   ерекше білім алу қажеттілігінің сипаты. 13
   
3. 
   ерекше білім алу қажеттіліктері бар балаларды бағалау… 23
   
1. 
   мектепте ерекше білім алуды қажет ететін оқушыларға қолдау (көмек) көрсетуді ұйымдастыру 25
   
2. 
   ерекше білім алу қажеттілігі бар білім алушыларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету мазмұнын анықтау (командалық тәсіл) 29
   

5.1. пмпк-ның қорытындысы негізінде ерекше білім алу қажеттілігін бағалау және мектептегі психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету

бағыттарын анықтау бойынша жұмыс кезеңдері. 29

2. 
   психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету мамандарының оқушыға көмек көрсетуі. 33
   
3. 
   Оқу бағдарламаларын қысқартуды орындауға, жеке оқу
   

бағдарламаларын жасауға ұсыныстар. 35

ҚОлДанылған әДебиеттеР 39

ҚОсымШа-а. ерекше білім алу қажеттілігін бағалауды жүргізу және оқушыға

---

педагогикалық-психологиялық қолдау көрсетудің мазмұнын анықтау

үшін мұғалім мен маманға арналған құжаттың үлгісі. 42

ҚОсымШа-б. Оқытудағы қиындықтар түрлері (себептері). 70

ҚОсымШа-В. ебҚ бар оқушыларға психологиялық-педагогикалық

қолдау көрсетудің жеке бағдарламасының үлгісі 72

ҚОсымШа-г. ебҚ бар оқушылары үшін математика оқу пәні мысалында қысқартылған және жеке оқу бағдарламаларының үлгілері. 85

Ерекше білім беруге қажеттілігі бар балаларға жалпы білім беру мектебінде психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету

---

АНЫҚТАМАЛАР ЖӘНЕ ҚЫСҚАРТУЛАР

ерекше білім беруге қажеттілігі бар тұлғалар (балалар) (ебҚ) -

даму ерекшеліктеріне, мінез-құлық және эмоциялық проблемалары- на, орталық факторларына (әлеуметтік, психологиялық, экономикалық, лингвистикалық, мәдени) байланысты тиісті деңгейде білім алуда тұрақты немесе уақытша қиындықтары бар тұлғалар (балалар);

ерекше білім беру қажеттілігі - оқу-дамыту барысындағы сапалы білім алуға тиісті көмекке және қызметке қажеттілік;

білім алу үшін арнайы жағдайлар - ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар адамдардың (балалардың) оларсыз жалпы білім беретін оқу және білім беру бағдарламаларын меңгеруі мүмкін болмайтын, арнайы оқу бағдарламаларын және оқыту әдістерін, техникалық және өзге құралдарды, тыныс-тіршілігін, сондай-ақ медициналық, әлеуметтік және өзге де көрсетілетін қызметтерді қамтитын жағдайлар;

психологиялық- педагогикалық қолдау - педагогтар мен мамандардың жүйелі ұйымдастырылған қызметі, оның барысында баланың мүмкіндіктері мен қажеттіліктеріне сәйкес табысты оқуы мен дамуы үшін әлеуметтік- психологиялық және педагогикалық жағдайлар жасалады;

арнайы кабинет - ерекше білім беруге қажеттіліктері бар балаларға мамандарының психологиялық-педагогикалық қолдау көрсетуге арналған топтық және жеке сабақтарды жүргізуі үшін жабдықталған бөлме (сыныптық бөлме);

Қысқартылған оқу бағдарламасы - оқушының жеке мүмкіндіктерін еске- ре отырып, мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты негізінде құрылған оқу бағдарламасы;

жеке оқу бағдарламасы - зияты зақымдалған оқушының жекелік мүмкіндіктері ескеріле отырып құрастырылған

---

оқу бағдарламасы;

ҚР мжмбс - Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты;

пмпк - психолиялық-медициналық-педагогикалық кенес; ппҚҚ - психологиялық-педагогикалық қолдау қызметі; ЭыДҰ - экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы; бҰҰ - бірккен ұлттар ұйымы;

тжкб - техникалық және кәсіби білім;

пптк - психологиялық-педагогикалық түзеу кабинеті; нтгс - назар тапшылығы және гипербелсенділік синдромы; асб - аутистік спектрдің бұзылуы.

КІРІСПЕ

көптеген дамыған елдерде жалпы адами құндылықтары мен әлеуметтік талаптарға сай білім беру жүйесінде барлық балалар тең және тосқауылсыз білім алулары қажет деген шешімге келген. Қазақстан Республикасының заңнамаларында балаларды қорғау аясындағы халықаралық құжаттарға сәйкес мынандай ұғым енгізілген: ерекше білім беруге қажеттіліктері бар балалар (тұлғалар) және барлық оқушылардың жекелік мүмкіндіктері ескеріле отырып сапалы білім алудағы тең құқығы.

білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес елімізде 2011 жылдан бастап инклюзивті білім беру кезеңімен енгізілуде. Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары 1.1 та- рауы «Қол жетімділік пен инклюзивті білім беру» төмендегі мақсаттарға жетуді болжайды:

• 
  инклюзивті білім беруді психологиялық-педагогикалық қолдаумен қамтамасыз етуді, жұмыс біліктілігі бойынша сұранысқа ие арнайы кабинеттерін, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің оқу бағдарламаларын құруды, сондай-ақ педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыруды;
  
• 
  ерекше білім беруге қажеттіліктері бар тұлғалар үшін білім берудің барлық деңгейлеріне қол жетімділікті қамтамасыз ету, жан басына шаққандағы қаржыландыру шеңберінде қаржыландырудың жоғары нормативі қарастырылған, оларды оқыту үшін мемлекеттік тапсырыс ұлғайтылған.
  

---