Файл: Фоб012016 . А. Ясауи атындаы Халыаралы азатрік университеті Медицина факультеті Зертханалы пндер кафедрасы.docx

5. Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтар, есептеді шығару, жұптасып жұмыс істеу.

6. Әдебиет:

Орыс тілінде:

Негізгі:

1.Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2.Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М.,2005, 2007.

3.Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005, 2007.

4. Шарманов Т.Ш., Плешкова С.М. Метаболические основы питания с курсом общей биохимии – Алматы, 1998, 2008


Қосымша:

1.Тапбергенов С.О, Тапбергенов Т.С. Медицинская и клиническая биохимия.-Павлодар,2004.

2.Марри Р., Греннер Д., Мейес П., Родуэлл В. Биохимия человека. 2003

3.Кольман Я., Рем К-Г. Наглядная биохимия.- М.: Мир, 2004.

4.Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов , под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

5.Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М. Адекенова. -Астана, 2003.
Қазақ тілінде:

Негізгі:

1.Сейтембетов Т.С., Төлеуов Б.И., Сейтембетова А.Ж.. Биологиялық химия.-Қарағанды.-2007.

2. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия.-Павлодар.-2008.

2.Сеитов З.С., Биологиялык химия, 2007

3.Сейтембетова А.Ж.., Лиходий С.С., Биологиялық химия, 1994.

Қосымша:

1.Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М. Адекеновтің ред. басшылығымен.-Астана,2003.
Ағылшын тілінде:

1. Lehninger « Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L.Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry.1988.

3. Saini A.S., Kaur J., Textbook of biochemistry.- New Delhi,1995.

7. Бақылау: (сұрақтар, тесттер, есептер және т.б.)

1. Эритроциттердің метаболизмінің ерекшелігі.

2. Гемоглобин, қанның құрамында оттегі тасымалдауы.

3. Оттегінің улы формалары (токсикалық). Антиоксидантты жүйе.

4. Лейкоциттердің биохимиясы туралы түсінік.

5. Қанның ұюы.

6. Қанның ұюына қарсы жүйе. Антитромбиндер және гепарин.

Билет № 1

1. Эритроциттердің химиялық құрамының ерекшеліктері.

2. Лейкоциттердің қалыпты жағдайдағы мөлшері.

Билет № 2

1. Эритроциттердің метаболизмдерінің ерекшелігі.

2. Қанның құрамында гемоглобиннің қалыпты мөлшері.

Билет № 3

---

1. Гемоглобин, қандағы оттегіні тасымалдауы.

2.Қанның құрамындағы ферменттер.


Билет № 4

1. Оттегінің улы формалары (токсикалық) және антиоксидантты жүйе.

2. Лейкоциттердің биохимиясы туралы түсінік.

Билет № 5

1. Қанның ұюы.

2. Эритроциттердің биохимиясы.

Билет № 6

1. Темірдің алмасуы.

2. Қанның ұюы кезінде витамин К-нің ролі.

Билет № 7

1. Тромбтың түзілу сатылары, гемостаздың механизмі.

2. Қанның биохимиялық көрсеткіштерін анықтаудың диагностикалық маңызы.

Билет № 8

1. Қанның ұюына қарсы жүйе. Гепарин және антитромбиндер.
2. Гемоглобинавтиялар.

Билет № 9

1. Фибринолиз жүйесі.

2. Эритроциттердің метаболизмі.


Билет № 10

1. Гемоглобиннің құрамы, қасиеті, атқаратын қызметі.

2. Лейкоздар (түсінік).

№15. Тақырыбы: Қанның және зәрдің биохимиясы.
2. Сабақтыњ мақсаты: Болашақ дәрігерлер үшін қан плазмасының химиялық құрамын, қан плазмасындағы органикалық заттардың қалыпты мөлшерін, белоктардың фракцияларын анықтай білудің клинико-диагностикалық маңызы өте зор.
3. Оқыту мақсаты:

Студенттер қан плазмасының химиялық құрамы, органикалық құрам бөлігі, қалдық азотты, азотсыз құрам бөліктерінің мөлшері, қасиеттері және белок фракцияларын анықтау тәсілдері жөнінде білімдерін қалыптастырулары керек.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Қанның химиялық құрамы және атқаратын қызметтері.

2. Қан плазмасының белоктары, қалыпты мөлшері, маңызы.

3. Белок фракцияларына сипаттама, оларды анықтаудың маңызы.

4. Қанның ферменттері, оларды анықтаудың маңызы.

5. Кинин белоктары және олардың маңызы.

6. Қабынудың жедел фазасыныњ белоктары, диагностикалық мањызы.

7. Қалдық азотты құрайтын заттар, химиялық табиғаты қандай заттардың алмасуының соңғы өнімдері. Қалдық азотты анықтаудың маңызы.

8. Қандағы глюкозаның қалыпты мөлшері. Оның қалыпты мөлшерден ауытқуының себептері.

9. Сүт қышқылы (ПЖК) коэффициентін анықтаудың диагностикалық маңызы.

10. Кетондық денелерді анықтаудың диагностикалық маңызы.

---

11. Холестерин (ХСН) эфирлер мен бос ХСН-нің коэффициентін анықтаудың диагностикалық маңызы.

12.Қалыпты зәрдің жалпы қасиеттері: мөлдірлігі, түсі, меншікті салмағы, мөлшері және патология кезінде өзгеруі.

13. Қалыпты зәрдің органикалық құрамы, олар түзелетін процестерді атау, формуласын жазу.

14. Мочевинаның түзілетін жері, орнитинді цикл. Мочевинаның химиялық табиғаты және зәрмен бір тәулікте бөліну мөлшері.

15. Креатинин, химиялық табиғаты, тәуліктік мөлшері.

16. Индикан, химиялық табиғаты, түзілетін орны, диагностикалық маңызы.

17. Несеп қышқылы, химиялық табиғаты, тәуліктік бөліну мөлшері, патология кезінде өзгерісі.

18. Қалыпты зәрдің бейорганикалық құрамы, олардың түзілетін процесстерін анықтау.

19. Патологиялық зәрдің құрам бөліктері.

20. Протеинурия, түрлері, түзілу себептері сапалық реакциялары және зәрдегі белоктың мөлшерін анықтаудың диагностикалық маңызы.

21. Глюкозурия, түзілу себептері, сапалық реакция, зәрдегі глюкозаны анықтау.

22. Протеинурия, түрлері, түзілу себептері сапалық реакциялары және зәрдегі белоктың мөлшерін анықтау.

23. Липидтер алмасуының бұзылыуын анықтауда биохимиялық әдістермен қанды зерттеу (жалпы липид,этерификацияланбаған май қышқылдары, ХСН, ТАГ, ФЛ, липопротеидтер ЛПЛ-аза және ЛХАТ активтілігі).

---

5. Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтар, есептеді шығару, жұптасып жұмыс істеу.

6. Әдебиет:

Орыс тілінде:

Негізгі:

1.Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2.Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М.,2005, 2007.

3.Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005, 2007.

4. Шарманов Т.Ш., Плешкова С.М. Метаболические основы питания с курсом общей биохимии – Алматы, 1998, 2008
Қосымша:

1.Тапбергенов С.О, Тапбергенов Т.С. Медицинская и клиническая биохимия.-Павлодар,2004.

2.Марри Р., Греннер Д., Мейес П., Родуэлл В. Биохимия человека. 2003

3.Кольман Я., Рем К-Г. Наглядная биохимия.- М.: Мир, 2004.

4.Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов , под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

5.Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М. Адекенова. -Астана, 2003.

Қазақ тілінде:

Негізгі:

1.Сейтембетов Т.С., Төлеуов Б.И., Сейтембетова А.Ж.. Биологиялық химия.-Қарағанды.-2007.

2. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия.-Павлодар.-2008.

2.Сеитов З.С., Биологиялык химия, 2007

3.Сейтембетова А.Ж.., Лиходий С.С., Биологиялық химия, 1994.


Қосымша:

1.Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М. Адекеновтің ред. басшылығымен.-Астана,2003.
Ағылшын тілінде:

1. Lehninger « Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L.Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry.1988.

3. Saini A.S., Kaur J., Textbook of biochemistry.- New Delhi,1995.

7. Бақылау: (сұрақтар, тесттер, есептер және т.б.)

Өзіндік жұмысқа арналған жаттығулар

1. Альбумин мен глобулиндердің ұқсастығы мен айырмашылығы.

2. Протеинемия дегеніміз не? түрлері, қай кезде байқалады.

3. Қан сары суындағы глюкозаның қалыпты мөлшері.Глюкозаның мөлшерінің көбеюі немесе азаюы қалай аталады.

4. Глобулиндердің қандай фракцияларын білесіз? Оларды қалай бөлуге болады? Белок фракцияларын анықтаудың маңызы?

5. Қан құрамындағы қалдық азот санының 50% құрайтын қай зат болып табылады, бұл заттың химиялық табиғатын жазыңыз.

6. Кетондық денелер (химиялық табиғаты, түзілуі) қан плазмасындағы қай заттардың тобына кіреді.

7. Зәр қышқылының түзілуі.
Ситуациялық есептер

---

1. Қан сары суында қалдық азоттық саны: 85 ммоль/л; 150 ммоль/л, 100ммоль/л. Бұл жағдайлар қалай аталады? Сіздің қояр диагнозыңыз?

2. Зерттелген қан сары суына қаныққан күкіртті аммоний тұзы қосылады, нәтижесінде тұнба түзілді. Неге?

3. Операция алдында науқас адамның қалдық азот мөлшері (50ммоль/л) жоғарылаған. Науқасқа операция жасауға болады ма? Неге?

4. Қан сары суында глюкозаның мөлшері 10 ммоль/л. Бұл қай жағдайда байқалады?

5. Қан сары суында белоктарды фракциялау кезінде, жалпы белок саны өзгермеген, басқа белоктардың проценттік мөлшері: альбуминдер-40, -глобулиндер-10, -глобулиндер-10, -глобулиндер-38. Бұл жағдайда патологиялық ауытқу бар ма?
Лабораториялық жұмыс

Қанның сары суындағы жалпы белоктың мөлшерін

биурет әдісі бойынша анықтау.

Белоктардың сандық мөлшерін қанда, зәрде анықтау көптеген ауруларға диагноздар қоюға көмектеседі. Ол үшін биохимиялық лабораторияда жалпы белоктардың мөлшерін арнаулы реактив жиынын қолдану арқылы анықтайды. Соның бірі қан сары суындағы белоктардың жалпы мөлшерін биурет әдісімен анықтау.

Принципі: Биурет реакциясын пептидтік -СО-NН- байланысы бар қосылыстар береді. Қан сарысуындағы белоктардың сілтілі ортада СиSO₄ пен әрекеттесіп көк түсті комплекс түзуіне негізделген.

Биурет реактиві келесі жолмен дайындалады:

80мл КJ ерітіндісі мен 20мл реактивті қосып араластырамыз. КJ ертіндісі: 0,5г КJ тұзын 100мл 0,2н NаОН ерітіндісінде еріту арқылы дайындалады.

Реактив ерітіндісі; 4,5г сегнет тұзын, 1,5г СиSO₄ және 0,5г КJ тұздарын 100мл 0,2н NаОН ерітіндісінде еріту арқылы дайындалады.

Анықтау әдісі: Қанның сары суындағы жалпы белоктың мөлшерін анықтау төмендегі таблица бойынша жүргізіледі:

РЕАКТИВТЕР	1 ТӘЖІРИБЕ	2 БАҚЫЛАУ
Қанның сары суы Биурет реактиві 0,9 % NaCІ	0,1 мл 5,0 мл —	— 5,0 мл 0,1 мл

Жақсылап көбік шығармай араластырғаннан кейін бөлме температурасында 30 минут инкубациялаймыз. Содан кейін тәжірибе пробиркасының оптикалық тығыздығын жасыл фильтр арқылы (толқын ұзындығы 540-560нм) ФЭК-те бақылауға қарсы өлшейміз. Қан сары суындағы белоктың жалпы мөлшерін калибровты график тұрғызу арқылы білеміз. Ол үшін концентрациялары белгілі бірнеше белок ерітінділерін дайындаймыз. Содан кейін олардың әрқайсысының оптикалық тығыздығын өлшейміз де, график тұрғызамыз. Абсцисса өсіне белгілі белок концентрацияларының мөлшерін, ординат өсіне оптикалық тығыздықтарын саламыз.

---