Файл: Фоб012016 . А. Ясауи атындаы Халыаралы азатрік университеті Медицина факультеті Зертханалы пндер кафедрасы.docx

1. 
   мочевина, креатинин, билирубин
   
2. 
   билирубин, зәр қышқылы, ацетон
   
3. 
   мочевина, креатинин, СО₂
   
4. 
   мочевина, зәр қышқылы, аммиак
   
5. 
   креатин, креатинин, СО₂
   

10. Креатиннің маңызы:

1. 
   креатинин түзіледі
   
2. 
   алмастырылмайтын аминқышқылының көзі болып табылады
   
3. 
   креатинфосфат түзіледі
   
4. 
   глюконеогенез процесіне қатысады
   
5. 
   гормондардың түзілуіне қатысады
   

№7. Тақырыбы: Нуклеопротеидтердің алмасуы.
2. Сабақтың мақсаты: Келешек дәрігерлер нуклеопротеидтер алмасуының ерекшеліктерін білулері керек. Нуклеопротеидтердің ыдырау нәтижесінде түзілген өнімдерді, нуклеопротеидтердің алмасуының бұзылуы туралы білімдерін қалыптастырулары тиіс.
3. Оқыту мақсаты: Студенттер нуклеопротеидтер алмасуының ерекшеліктерін, зәр қышқылының көбеюін, подагра ауруының пайда болуын игеруі қажет.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Нуклеопротеидтер алмасуының ерекшеліктері.

2. Нуклеопротеидтердің ыдырауы.

3. Нуклеопротеидтердің ыдырауының жүру реакциялары.

4. Нуклеопротеидтердің құрамы.

5. Нуклеопротеидтердің қорытылуы және сіңірілуі.

6. Пуриндік негіздердің тағдыры.

7. Нуклеопротеидтер алмасуының бұзылуы. Подагра.

8. Нуклеопротеидтер алмасуының соңғы өнімдері.

9. Белок алмасуында бауырдың ролі.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: құзіреттіліктерді меңгеру бойынша тиімді кері байланыс, шағын топтарда оқыту SGL, мәселелерге/есептелген негізделген оқыту TaskBL
6. Әдебиет:

Орыс тілінде:

Негізгі:

1.Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2.Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М.,2005, 2007.

3.Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005, 2007.

4. Шарманов Т.Ш., Плешкова С.М. Метаболические основы питания с курсом общей биохимии – Алматы, 1998, 2008

Қосымша:

1.Тапбергенов С.О, Тапбергенов Т.С. Медицинская и клиническая биохимия.-Павлодар,2004.

2.Марри Р., Греннер Д., Мейес П., Родуэлл В. Биохимия человека. 2003

3.Кольман Я., Рем К-Г. Наглядная биохимия.- М.: Мир, 2004.

4.Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов , под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

---

5.Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М. Адекенова. -Астана, 2003.
Қазақ тілінде:

Негізгі:

1.Сейтембетов Т.С., Төлеуов Б.И., Сейтембетова А.Ж.. Биологиялық химия.-Қарағанды.-2007.

2. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия.-Павлодар.-2008.

2.Сеитов З.С., Биологиялык химия, 2007

3.Сейтембетова А.Ж.., Лиходий С.С., Биологиялық химия, 1994.
Қосымша:

1.Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М. Адекеновтің ред. басшылығымен.-Астана,2003.
Ағылшын тілінде:

1. Lehninger « Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L.Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry.1988.

3. Saini A.S., Kaur J., Textbook of biochemistry.- New Delhi,1995.

---

7. Бақылау: (сұрақтар, тесттер, есептер және т.б.)

Есеп №1

Нуклеопротеидтер алмасуының ерекшеліктері.
Есеп №2

Нуклеопротеидтердің ыдырауы.

Есеп №3

Нуклеопротеидтердің ыдырауының жүру реакциялары.
Есеп №4

Нуклеопротеидтердің құрамы.
Есеп №5

Нуклеопротеидтердің қорытылуы және сіңірілуі.
Есеп №6

Пуриндік негіздердің тағдыры.
Есеп №7

Нуклеопротеидтер алмасуының бұзылуы. Подагра.
Есеп №8

Нуклеопротеидтер алмасуының соңғы өнімдері.
Есеп №9

Белок алмасуында бауырдың ролі.
Есеп №10
Қандай патологиялық жағдайда қанда зәр қышқылық мөлшері жоғарлайды. Оларды атаңыз.


№8. Тақырыбы: Хромопротеидтердің алмасуы.Бауырдың биохимиясы.
2. Сабақтың мақсаты:

Кез келген дәрігер өз практикасында сарғаю белгілері бар науқастармен кездесетіні анық. Тері қабаттарының сарғыштануы әр түрлі себептерге байланысты дамуы мүмкін. Бұндай жағдайларда дұрыс диагностика жасау және дұрыс емдеу үшін хромопротеидтер метаболизмін білу және билирубинмен оның түрлерін анықтау тәсілдерін білу керек.
3. Оқыту мақсаты:

Студенттер хромопротеидтердің алмасуы,пигмент алмасуы және оның бұзылуы жөнінде сарғаюдың әртүрлі формаларын биохимиялық әдістер арқылы зерттеп,диагностикада пайдалануды үйрену,нуклеопротеидтердің алмасуы туралы түсінік қалыптастырулары тиіс.
4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Гемнің синтезі туралы түсінік.

2. РЭЖ клеткаларында гемоглобиннің ыдырауы, реакциялардың түрін схема түрінде

жазу.

3. Коньюгирленбегенбилирубин,химиялық табиғаты, қасиеттері, диазореактивімен реакциясы.

4. Коньюгирленгенбилирубин,химиялық табиғаты, қасиеттері, диазореактивімен

реакциясы.

5. Қандағы билирубиннің қалыпты мөлшері.

6. Зәрмен нәжістің пигменттерінің түзілуі.

7. Өттің химиясы, оны зерттеу.

8. Пигменттердің алмасуының бұзылуы. (сарғаюлар).

9. Нәрестенің сарғыш болуы.

10. Белоктар, липидтер, көмірсулар алмасуындағы бауырдың ролі.

---

11. Белоктар алмасуындағы соңғы өнімдер, олардың түзілуі және бөлінуі.

12. Өт тастарының пайда болу механизмдері.

13. Билирубин және оның фракцияларын анықтау тәсілдері.

14. Бауыр қызметінің бұзылыстарының диагностикасы.

5. Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтар, есептеді шығару, жұптасып жұмыс істеу.

6. Әдебиет:

Орыс тілінде:

Негізгі:

1.Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2.Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М.,2005, 2007.

3.Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005, 2007.

4. Шарманов Т.Ш., Плешкова С.М. Метаболические основы питания с курсом общей биохимии – Алматы, 1998, 2008

Қосымша:

1.Тапбергенов С.О, Тапбергенов Т.С. Медицинская и клиническая биохимия.-Павлодар,2004.

2.Марри Р., Греннер Д., Мейес П., Родуэлл В. Биохимия человека. 2003

3.Кольман Я., Рем К-Г. Наглядная биохимия.- М.: Мир, 2004.

4.Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов , под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

5.Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М. Адекенова. -Астана, 2003.
Қазақ тілінде:

Негізгі:

1.Сейтембетов Т.С., Төлеуов Б.И., Сейтембетова А.Ж.. Биологиялық химия.-Қарағанды.-2007.

2. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия.-Павлодар.-2008.

2.Сеитов З.С., Биологиялык химия, 2007

3.Сейтембетова А.Ж.., Лиходий С.С., Биологиялық химия, 1994.

Қосымша:

1.Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М. Адекеновтің ред. басшылығымен.-Астана,2003.
Ағылшын тілінде:

1. Lehninger « Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L.Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R.K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry.1988.

3. Saini A.S., Kaur J., Textbook of biochemistry.- New Delhi,1995.

7. Бақылау: (сұрақтар, тесттер, есептер және т.б.)

Өзіндік жұмысқа арналған жаттығулар
1. Коньюгирленбеген билирубиннің химиялық табиғаты

2. Гемоглобин,химиялық табиғаты,оның биосинтезі.

3. Өт тастарының түзілу механизмдері.

4. Обтурациялық (механикалық) сарғаю, пайда болу себептері, клиникалық белгілері.

5. Өттің құрамы (атау).

6. Жұп өт қышқылдары-өттің қалыпты құрам бөліктері (атау).

7. Тікелей және тікелей емес билирубиннің құрылысының және қасиеттерінің ұқсастылығы мен ерекшеліктері.

---

8. Паренхиматозды сарғыштану, пайда болу себептері, клиникалық белгілері.

9. Өттің пайда болу механизмі.

10.Коньюгирленгенбилирубин,химиялық табиғаты.

11.Өттің пигменттері, оларға сипаттама.

12. Паренхиматозды сарғыштану мен гемолитикалық сарғыштанудың айырмашылығы.

13. Нәжістің пигменттерінің түзілуі.

14. Сарғыштанудың түрлері.

Ситуациялық есептер

1. Қан сары суында жалпы билирубин мөлшері 40мкмоль-л тең. Нәжістің зәрдің түсі өзгермеген. Бұл туралы қандай болжам жасауға болады.

2. Қан сары суында жалпы билирубин саны 25мкмоль/л тең, зәрдің түсі қара-қоңыр, нәжіс түссіз. Бұл жағдай қалай аталады? Қандай патологиялық заттар пайда болуы мүмкін?

3. Қан сары суында жалпы билирубин мөлшері 42 мкмоль/л, тікелей билирубин 18мкмоль/л тең. Ал АТ активтілігі артады. Зәрдің түсі қоңыр нәжістің түсі өзгермеген. Бұл жағдай сарғаюдың қандай түрінде кездеседі? Неге?

4. Қан сары суында және зәрде зәр қышқылының мөлшері жоғарлаған. Қан алмасудың бұзылысы туралы ойлауға болады.


Лабораториялық жұмыстар.

Қан сары суындағы билирубиннің құрамын

Ендрашик, Клеггорн және Гроф әдістері бойынша анықтау.

Сау адамның қан сарысуында және плазмасында билирубиннің мөлшері 0,4-0,8 мг. Бұл жалпы билирубин 2 формадан құралады:

1. Бос билирубин ретикулоэндотелиальды жүйеде қалыптасады, суда ерімейді және осы себептен Эрлихтің диазореактивімен реакция бермейді. Көрсетілген реакция билирубиннің берілген формасымен тек заттардың қосылуынан кейін пайда болады, сонымен қатар билирубиннің еріткіштігін жоғарылата алады (кофеинді реактив, спирт) және сол себептен бұл реакция - тікелей емес реакция деп аталады. Осыған байланысты бос билирубин тікелей емес билирубин деп те аталады.

2. Билирубиннің глюкурониді бауырда пайда болады, ол суда ериді және Эрлихтің диазореактивімен реакция береді (тікелей реакция). Билирубиннің бұл формасы - тікелей билирубин деп аталады.

Қан сарысуындағы билирубиннің концентрациясының көбеюі (гипербилирубинемия) 2мг/-тен жоғары болуы склераның, шырышты қабаттың, тері жамылғысының сарғаюына әкеліп соғады, яғни сарғаюдың пайда болуы байқалады. Гипербилирубинемия эритроциттердің күшейтілген гемолизінде (гемолитикалық сарғаю), бауыр клеткаларының қызметінің бұзылуында (бауырлық сарғаю) немесе өт қалтасынан өттің бөлінуінің қиындауында (механикалық сарғаю) байқалуы мүмкін.

---